Çeşme papatyası

Çiçeklenme süresi uzun, küçük çalı yapılı bahçe papatyaları..

Asteraceae (Papatyagiller) familyasından Argyranthemum cinsinden bitkiler küçük ve yarı odunsu çalı şeklinde gelişen, papatya benzeri çiçekler açan 24 türden oluşur. Kanarya Adaları ve civar adalarında endemiktirler. Bizde bu türlere ve kültivarlarına Çeşme papatyası demişler.

Genel özellikleri

Başlıca üç türü süs bitkiciliğinde kullanılır. A. frutescens, A. foeniculaceum ve A. maderense. Bunların kendi türlerine ait çeşitleri olduğu gibi birbirleriyle melezleyerek kültivarlarını ve hibritlerini de türetmişler. Çeşidine göre çiçeklerinin görsel özellikleri ve yaprakları farklı farklıdır. Sade kır papatyası görünümlü, yalınkat ve katmerli, kasımpatı çiçeği benzeri katmerli çiçekli, beyaz, sarı, pembenin çeşitli tonlarında, fuşya rengi, bordo, vişne rengi çiçekler açan zengin çeşme papatyası çeşitleri var.

Diğer bahçe papatyalarından farkı

1- Ağaç papatyası veya sarı çalı papatyası denen Euryops cinsi bitkiler farklıdır. Burada konu olan çeşme papatyası Argyranthemum cinsinden çeşitlerdir.
2- Çeşme papatyalarına İngilizcede yaygın olarak margarit derler. Bizdeki margarit adlı tür ise sadece ilkbahar ortası ile yaz başı arasında kocaman beyaz papatyalar açar.
3- Bunların Bodrum papatyası ile de ilgisi yoktur. Bodrum papatyalarının yaprakları şekil olarak biraz aynısafa papatyasının yaprakları gibidir. Çeşme papatyalarının yaprakları beyaz kır papatyalarının yapraklarına benzer. Yani çok parçalıdır.

Çeşme Papatyası

Çeşme Papatyası

Kullanım

Argyranthemum -çeşme papatyaları- en az iki ay devamlı papatya açtıkları için bahçecilikte önemlidir. Gerçi bu kadar kısa, yani 2-3 ay çiçekli olammaları Çeşme ve bodrum gibi yazın şiddetl isıcak olan yerlerdedir. Buralarda yazı ortasında çiçeklenmeyi bırakır, bir hayli kötüleşirler. Ama diğer yerlerde ilkbahardan sonbahara kadar sürekli çiçek açarlar. Gösterişli çiçek açanlarının saksılarda hediyelik amacıyla ayrı yetiştiriciliğini yaparlar. İç mekanlarda yaşayamazlar.

İklim uygunluğu

Çeşme papatyası 4-5 yıl ömürlü bahçe/balkon ve teras süs bitkisidir. Doğru toprakta olması şartıyla şiddetli sıcaklara kötüleşerek dayanırlar. Kışın -7C dereceye kadar soğuğa dayanıklıdır deniyorsa da buna pek güvenmeyin. Zira soğuğun şiddetinden ziyade süresi çeşme papatyalarına zarar verir. Mesela 4 saat -7C derece soğuk belki fazla zarar vermez ama 10 saat süren-5C derece soğuk öldürür. Yani hafif don olayları olan deniz etkisindeki bölgelerde kışın (don olayı olacağı günlerde) naylonlarla sararak korumak gerekiyor. Akdeniz bölgesi kıyı kesimlerinde koruma gerekmez. İstanbul, Doğu karadeniz kıyı kesimleri ve Ege kıyı kesimlerinde ise güney cephelere dikmişseniz pek koruma istemezler. Diğer karasal iklimli yerlerde Çeşme papatyalarını kışın kesinlikle dışarıda bırakmayın.

Yetiştirme, bakım

İçmekânlara uygun değildir. Park, bahçe, balkon ve teraslar içindir. Çeşme papatyalarını bu şekilde yetiştirmede, bakımında hemen hiç problem yoktur.

Koyu gölgede olmaması şartıyla her türlü güneş derecesine uyum sağlarlar.

Toprak

Bahçede yetişince toprak seçmez. Toprağı fazla problemli olmayan bahçelerde özel bir şeye ihtiyaç olmadan yetişirler.

Saksıda ise suyu iyi süzdüren ve sıkılaşmayan, macunlaşmayan toprak ister:
3 ölçü torf toprak + 1 ölçü iri taneli temiz dere kumu karışımı saksıda Çeşme papatyası yetiştirmek için idealdir.

Sulama-besleme

Gereksiz yere sık sulama çeşme papatyalarına zarar verir. Toprakta kayda değer bir kuruma olmadıkça sulamayın. Bahçede yetişenler gübre filan istemez. Saksıda yetiştiriyorsanız ilkbahardan sonbahara kadar ayda bir defa genel kullanım veya çiçek amaçlı bitki besini verin.

Yaz aylarında toprak ne kadar kupkuru olmuş olursa olsun sulamada acele etmeyin. Toprağın iyice serinlediği gece saatlerini bekleyin. Zira ısınmış toprağı sulamak Çeşme papatyalarının kökleri anında çürütüyor.

Budama

Çeşme papatyası budama ağaç ve çalı bitkilerde olduğu gibi bir budama değil de sadece solmuş çiçekleri ayıklama ve dallara şekil verme şeklinde olur. Güçsüzleşen dalları kesmeniz ve solmuş çiçekleri hiç bekletmeden kesmeniz çiçek verimini devame ettirir. Boylanan kalın gövdeli çeşitlerinde ya alt yan dalları kesmelisiniz ya da dipten çıkan filizlerden en sağlamlarını bırakarak ana gövdeyi kesmelisiniz. Boylanmayan çeşitlerini ise eğer taze sürgünler varsa çiçeklenmiş, çiçek verimi düşmüş dalları dipten kesmelisiniz. Taze sürgünler daha kuvvetli gelişir böylece.

Kalınca dallar geliştiren çeşme papatyası çeşitlerine düzenli ve dikkatli budamalarla tijli formunda küçük bir süs ağacı görünümü vermek mümkündür.

Çoğaltma

Türüne, çeşidine göre çoğaltma usulleri farklı olabiliyor. Küçük yapılı olanlarının üretimi genelde sadece tohumlarıyladır. Tohumları kış sonunda, bahar başında ekmelisiniz. İklim şartlarınıza göre kışın zarar görmeyeceklerse tohumları sonbahar başında ekmeniz çok daha iyi olur. Diğer her çeşidini de tohumdan yetiştirme mümkündür.

Güçlü dallı olanları tohum ile, » Tepe çeliği ile ve » yarı olgun dal çeliği ile çoğaltabilirsiniz. Direkt olarak bahçeye toprağa dikin. İlk üç hafta boyunca sık sık sulamak gerekir. Böylece, iki üç hafta aygın baygın kalarak sonra köklenmedikleri halde diriliyorlar ama köklenmeleri 1,5-2 ayı bulur. Köklenmeyene rastlamadım. Bu usulde tutmaları 100% kesindir diyebilirim. Kışın don olaylarının çok hafif ve nadir olduğu yerlerde bu usulde en iyi zaman kasım ayının başıdır. İlkbahara kadar bir hayli serpiliyor, sonra yoğun bir çoklukta çiçek açıyorlar.

Kök sürgünleriyle çoğalanları üç yılda bir ilkbahar başında veya sonbahar ortasında kökten gruplar halinde ayırmalısınız.

Kök sürgünleriyle çoğalmayan kısa boylu çeşme papatyası çeşitlerinde üçüncü yılan itibaren çiçeklenme verimi düşer. Her yıl tohumdan ya da çelikle yenilerini yetiştirmek iyi olur.

Problemleri, zararlıları

Çeşme papatyası Ege’nin ve Akdeniz’in denize yakın düşük rakım yerlerinde 4-5 yıllık ömürlüdür. Fakat yaz sıcakları bastırdıktan sonra epeyce kötüleşirler. Sonbahar ortasında toparlanmaya başlar, kış boyunca serpilerek güç kazanır ve ilkbaharda tekrar yoğun çiçek açarlar.

Kökleri nematod parzitlerine karşı tamamen savunmasızdır. Bu sebeple en fazla iki yıl yaşarlar. Toprağınızda nematod parazitleri varsa bilin ki Çeşme papatyası ektiğiniz yerlerde bu parazitler kat kat fazlalaşacaklardır. Papatyalarınız kötüleştiğinde ölmelerini beklemeden kökleriyle söküp atın. Onun yerine kadife çiçeği fideleri ekin. Çünkü bu bitkiler tam tersine nematodları azaltıcı etkiye sahiptir.

Sıcakta sulama yüzünden kök çürümeleri Çeşme papatyalarının problemlerindendir. Toprağına tarım kireci veya bol miktarda mıcır karıştırırsanız kök çürüme riski sıfır olur.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Bahçe / Balkon Süs Bitkileri

Etiketler:

'Çeşme papatyası' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Zerrin, İzmir dedi ki:

    Bahçeme ektiğim çeşme papatyam bir kaç aydır çok güzel çiçeklendi. Şimdi biraz azalsa da yine de çiçekleniyor. Dallarından kesip başka yerlere dikerek çoğaltmak istiyorum. Bu mevsim uygun mu acaba?
    ***
    Çeşme papatyası dalları kolayca köklenir. Bu zamanda da olur. Henüz 35-40 derece sıcak günlere gelmedik. Dallarını toprağa dikin. Susuz bırakmayın. İlkin fena pörsüyebilirler ama iki üç hafta sonra gelişime devam ederler. Şimdi olmazsa bile sonbahar ortasında tekrar deneyin. En iyi zaman sonbahar ortası ve ilkbaharda mart ortası -mayıs başı arası.

  2. Dilek, Sakarya dedi ki:

    Çeşme papatyam bir ay önce doğum günümde geldi. Kocaman ve üzeri çiçek doluydu. Bahçe toprağı ve hazır torfu karıştırarak büyük saksıya diktim. Bahçenin güney cephesinde dolayısı ile bol güneşli. Solan çiçekleri biraz geç de olsa kestim ama papatyanın çoğu yaprağı kurumuş, birçok dalı çıplak kalmış. Sanırım suyu fazla kaçırdım. Dibinde yeni sürgünler var fakat baya cilızlar. Neler yapabilirim önerileriniz lütfen..
    ***
    Fazlaca güçsüz kalan dalları budayın. Az güneşli yerde tutun. Burada Didim’de havalar ısındıkça kötüleşiyorlar. Mesela şimdi bahçemdekilerden örnekler: İlkbaharda erkenden çiçek açanlar şimdi bir hayli yorgun ve az çiçekli. Kışın ve kış sonunda tohumdan yeni gelişenler bugünlerde yeni çiçekleniyorlar. Bunların durumu iyi ama geçen yıldan kalanlar kadar güçlü olmadıkları için dolayısıyla az çiçekliler. Ve burada yaz sıcakları başladığı için çiçekleri artık gerektiği kadar iri olamıyor. Yine de çok güzeller. Ayrıca fazla güneşe hiç ihtiyaçları olmadığını buradaki 4 yıllık tecrübemle söyleyebilirim. Hazirandan itibaren havalar iyice ısınacağından dolayı siz çeşme papatyanızı şimdi az güneşli bir yere almanızı tavsiye ederim. Dallarından kırıp mutlaka yedeklerini oluşturtun. Dalları direkt toprağa dikin ve az güneşli, serin bir yerde tutun. Köklenmeleri yüzde yüz kesindir. Ana bitkinin kökleri yaşlandıkça direnci azalıyor ve her an aniden ölebiliyorlar. Genelde 2 yıl, bazen 3 veya 4 yıl yaşarlar. En iyisi her yıl çelikten yenilerini köklendirmek. Her zaman yapılabilir ve susuz bırakılmazlarsa tutarlar. Kışın donmayacaklarsa her yıl ekim ayında köklendirmeye başlayın. İlkbahara kadar gayet güzel serpilirler.

  3. Dilek, Sakarya dedi ki:

    Yakın zamana kadar çiçekleri sadece dekor amaçlı görüp, satın alıp daha sonrada maalesef kaybediyordum. Bilinçsizce yaptığım hataları yüzünden tabiki epey de para harcadım. Çiçekleri çok sevdiğim için onlarsız da baktım yapamıyorum, sürekli araştırmaya başladım. Bu iş tam bir gönül, bilgi ve epey de emek istiyor. Bunu geç de olsa anladım. Şimdilerde daha bilinçli bakmaya çalışı yorum bitkilerime. Sosyal medyayı kullanmayı pek sevmesem de çok şükür sitenizi keşfettiğimden beri yazılarınızı okumaya çalışıyorum. Bahçemde harikalar yarattım sayenizde. Çiçeklerim size minnettar teşekkür ederim…
    ***
    Hangi bitkiye nasıl bakım bilgisi, o bilgiler önemli. Sonrasında verilen emekler karışılıksız kalmaz. Bir de tecrübe önemlidir. Zamanla tecrübeniz arttıkça her şeyi çok daha güzel yaparsınız.

  4. Gülten, Samsun dedi ki:

    Doğum günümde gelen çeşme papatyasını büyük bir saksıya çıktım. Biraz da gübre attım toprağına. Arada bir yaprak gübresi veriyorum. Geldiğindeki çiçekler kuruyunca kestim. Üzeri tekrar tomurcuklarla doldu fakat çiçek sapları çok kısa. Onlar da soldu. Yine kestim . Tekrar açan çiçekler yine kısa saplı, küçük ve sağlıksız görünüyor. Neden saplar kısa ve çiçekler küçük ve sağlıksız görünüyor?
    ***
    Çeşme papatyası iyi bir toprakta olunca gübre istemez. Zaten gübrenin fazlası ya kökleri çürütür ya da gelişimi kısıtlar. Dikkatli olun. Yaprak gübresi çiçekleri küçültür. Hiç vermeyin daha iyi. Ayrıca yaz aylarında saksıdaki kökler fazla sıcak hissederse yine çiçekleri çok küçük kalır. Sıcak yaz aylarında az güneşli yerde tutmak lazım. En iyi çiçeklenme dönemi ilkbahar aylarındadır. Diğer zamanlarda iyi bir randıman beklemeyin.

  5. Zeynep, İstanbul dedi ki:

    Geçen yıl baharda çeşme papatyası almıştım. Çok güzel çiçekliydi. Yazın çiçeklerini döktü ve kurumaya başladı. Balkonum sadece sabah güneşi alıyor.3 litrelik bir saksıdaydı. Sonra havalar soğumaya başlayınca yeşermeye başladı ama bir iyi bir kötü oluyordu. Şimdi kar yağdığında tamamen yeşerdi ve gayet sağlıklı. Bu papatyayı yazın nasıl bakmalıyım?
    ***
    Yaz sıcaklarında biraz kötüleşirler ama siz şiddetli sıcak bir memlekette değilsiniz. Üstelik sadece sabah güneşi alıyor. Bir şeyler yanlış ama nedir bilemem. Kapalı cam balkon ise yazın kapalı ve havasız ortam zarar vermiş olabilir. Didim’de bahçemde yazın 40C derecede sürekli güneş altında yazın bir hayli kötüleşiyorlar. Sizin balkonda o kadar kötüleşmemeleri gerekir. Ayrıca tavsiyem, bu tür papatyalar yıldan yıla direncini kaybeder. Her an ölüp gidebiliyorlar. Onun için kış sonunda bir iki küçük dalını ayrı saksıda köklendirerek yedeklerini almanızı tavsiye ederim. Serin aylarda kolayca kökleniyorlar. Toprağını bolca taşlı yaparsanız ani kök çürüme riski olmaz. Ama yeni köklendirecekleriniz için bunu yapın. Şimdiki ana bitkiyi hiç rahatsız etmeyin yani toprağını değiştirmeyin.

  6. Ümit, Zonguldak dedi ki:

    Bahçeme diktiğim ağaç gövdeli bir beyaz papatyam vardı. Geçen kış bir sorun yaşamadım ve yazın çok güzel çiçeklendi ama bu kış tamamen çıplak kaldı ve kurudu. Tekrar bu dallar yeşerir mi?
    ***
    Hayır tamamen ölmüştür. Büyüdükçe köklerinin direnci, dayanıklılığı azalıyor ve her an ölebiliyorlar. Eğer sonbaharda birkaç dalını alıp toprağa dikseydiniz onlar güzelce gelişip şimdi tomurcuklanmış olacaklardı. Çeşme papatyalarını daima dallarından köklendirip yedeklemeniz lazım. Sağlam gövde geliştirmesi gerçekten sağlam olduğu anlamına gelmiyor.

  7. Aysel, Adana dedi ki:

    Papatyam tomurcukları açılmadan kuruyor. Ne yapmam lazım?
    ***
    Problem sadece tomurcuklarda ise bitlenme sorunu olabilir. İlaçlamak gerekir. Veya toprağının kimyasal dengesi fena halde bozuktur. Ama yapraklarında cansızlaşmalar varsa muhakkak kökleri çürümüştür. Çeşme papatyaları yıldan yıla fena halde direnç kaybediyor, öften püften sebeplerle köklerden çürüyerek ölüyorlar. Bu yüzden hem ilkbaharda hem sonbaharda bir iki dalından alıp farklı yerlerde yenilerini köklendirmeniz lazım.

  8. Ayşe, Bursa dedi ki:

    Bahçemde yaklaşık bir metre çapında çeşme papatyalarım var. Yenilerini de üretiyorum bu arada. Yazınızı okudum tijli formu verilebileceğinden bahsetmişsiniz bu konuda tavsiyelerinizi almak isterim.
    ***
    O tip şekillendirme için hızlı serpilme dönemine girmiş, boyu da 40cm olmuş çok genç fidelerin sadece en alt dallarını kesmekle yapabilirsiniz (üst kısımda birçok dalların kalması gerekli). Ama kış sonunda yapmalısınız (yani tomurcuklanma aşamasından hemen önce). Bu sayede, zaten hızlı serpilme göstermekte olan fidenin budamadan sonra üstte kalan tüm dalları daha fazla yan dallar geliştirerek ve daha da uzayarak istediğiniz şekli kendiliğinden alır.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.