Fasulye (Phaseolus vulgaris)

Ayşekadın, çalı, barbunya gibi 80 kadar çeşitleri olan fasulye hakkında burada genel anlamda yetiştirme bilgileri vermeye çalıştım.

Fabaceae (Baklagiller) familyasının Phaseolus cinsinin 70 türünden biri olan fasulye (Phaseolus vulgaris) Amerika’nın keşfinden sonra Avrupa’ya getirilmiş ve sonra bütün dünyaya yayılmıştır. Anavatanı Kuzey Amerika kıtasının güneyidir.

Fasulye bitkisi özellikleri, yetiştiriciliği, bakım, sulama, gübre isteği

Fasulye bitkisi

Ayşekadın, çalı, barbunya gibi 80 kadar çeşitleri olan fasulye bitkisinin yetiştiriciliğinde tohum ekim zamanlaması iyi bir verim almak için önemlidir. İklimi uygun yerlerde yılda iki defa fasulye ekimi yapılabilir. Detaylı bilgiler aşağıda.

Toprak isteği ve gübreleme

Toprak seçici değildir ama verimlilik topraktan toprağa değişir. En iyi verim hem kumlu ve humuslu olan hem pH durumu hafif asitli – nötr arası olan topraklarda mümkündür. Fasulye ekeceğiniz yeri 1-2 ay önceden yanmış (eski) sığır gübresi ile gübrelemeniz iyi olur. Koyun, keçi gübreleri uygundur. Fakat güvercin, tavuk gübreleri ve azot gübreleri fazlaca dal-yaprak oluşmasına, az ürüne sebep olacağından dolayı fasulyelere uygun değildir.

Tohumların ekilişi

Fasulyelerin ekiminde yere, zamana ve ekim tarzına göre gereken şartlara dikkat etmek önemlidir.

Yer

Günde en az 5 saat direkt güneş alacakları yerlere ekmelisiniz. Fasulye ne kadar az güneş alırsa verim o denli düşer.

Zaman

Öncelikle belirteyim ki tohum ekmeden çiçek açacak kadar gelişim olmasına kadar geçen zaman süresi fasulye çeşitlerine göre 40 gün ila 60 gün arasında değişir. Tohum ekim zamanı fidelerin büyüyüp çiçek açma döneminin 18- 28C dereceler aralığında, çok sıcak olmayan fakat çok serin de olmayan günlere rastgeleceği yönünde hesaplayın. Siz bölgenizin iklim özelliğine göre hesabınızı yapın. Fasulyelerin çiçek açmaları yaz sıcaklarına denk gelirse ürün çok düşük olur ki bu da bütün emeklerin boşa gitmesi demektir. Dolayısıyla yaz sıcakları başlayana kadar yeterince çiçeklenmenin gerçekleşmiş olması ve ürünlerin de bol bol oluşmuş olması gerekiyor.

Fasulyeler için elverişsiz sonbahar – kış soğuklarının toplam en fazla 4 ay sürdüğü bölgelerimizde ilkbahar başında ve yaz sonunda olmak üzere iki defa fasulye ekimi yapmanız mümkün. Bunun için bilmeniz gereken şey yaşadığınız yerde hangi zamanlarda ne kadar sıcaklık olduğudur. Mesela İzmir’de fasulyelerin güz dönemi ürün hasatı için çiçek açmaya başlamaları eylülün sonuna denk gelmelidir. 25 eylül diyelim. O halde 40 günlük fasulyelerin tohumlarını burada 15 ağustos tarihinde ekmeniz gerekir.

İlkbaharda fasulye ekimi: Ege’nin ve Akdeniz’in kıyı kesimlerinde nisan ortası, diğer kıyı kesimlerinde mayıs ilk günleri, karasal iklimli yerlerde ise yöreye göre don olayları riskinin tamamen sona erdiği ve gece en düşük ısısının 9C dereceden daha aşağı düşmediği günler geldiğinde fazla gecikmeden tohumlarınızı ekin.

Yaz sonunda fasulye ekimi: Türkiye’nin güneybatı ve güney kıyı kesimlerinde 10 ağustos, en geç 20 ağustos, diğer kıyı kesimlerinde ise ağustos ayının ilk yarısında tekrar fasulye tohumları ekebilirsiniz. Karasal iklime sahip yerlerde ise bölge ziraat ofislerinden bilgi almalısınız. İkinci ürün dönemi her yerde mümkün olmaz.

Fasulye tohumu ekme yöntemleri

Fasulyelerin gelişim tarzı sırık (1-2 metre uzayan sarılıcı) ve oturak -veya bodur (ortalama 40cm olup fazla uzamaz) olmak üzere ikiye tipte olur. Tohum ekimi yöntemleri de buna göre değişir.

Her iki tip fasulyelerde de, tohum ekiminden önce uzunlamasına ocaklar hazırlamalısınız. Küçük hendekler gibi. Tohumlar çukur yerlere ekilecek. Yoksa aşağıda anlattığım çapalamalar bir anlam taşımaz.

Sırık (sarılıcı) fasulyeler için önceden 1,5-2 metre kadar sırıklar 1 metre (veya en az yarım metre) ara ile yerleştirin. Her sırığın çevresine 6-7 fasulye tohumu ekin. Tohumları 3 veya 4cm derine gömün. Ağır killi topraklarda ise 1cm derinlik iyidir.

Oturak (bodur) fasulyeler ortalama 4 tohum bir arada, 40-50cm ara ile ekmelisiniz.

Çapalama

İlk çapalama fasulyeler 6 yapraklı olunca yapın. İlk çapalama esnasında ocak çukurları kenarlarındaki toprakla fide dipleri hafifçe örtülmeli. İkinci çapalama ise fasulye fideleri 2-3 misli geliştiğinde ama çiçek tomurcukları belirmeden önce yapın. Bu ikinci çapalamada ocak çukurlarının kenarlarındaki topraklar fidelerin diplerine çekilerek çukur ve tepe yerleri tersine çevirin.

Sulama

Toprak hafifçe kurudukça hafif sulamalar yapmalısınız (fasulyeleri bol bol suya boğarak değil). Çiçeklenme başladığında sulamayı bırakın ama fazlaca pörsüme oluyorsa sulamalısınız. Çiçeklenme en bollaştığı zamandan bir hafta sonra hafif sulamalara devam edin.

Hasat (ürün toplama) ve hasattan sonra

Taze fasulye hasadı biraz farklı. Eğer yemeklik hale gelir gelmez, gayet körpe iken hemen toplarsanız fasulyeler aceleyle çiçek açarak yeni ürünler verir ve tekrar hasat yaparsınız. Fakat eğer ihmalci davranırsanız, biraz kartlaşırlarsa fasulyeler ölüm sürecine girer. Geri dönüşü de olmaz. İkinci defa ürün alamazsınız. Bu gerçi fasulye çeşitlerine göre değişir ama tedbirli olun.

Kuru fasulye elde etmek için meyveler kartlaşıp taneler iyice belirginleşince sulamayı tamamen bırakın.

Hasattan sonra fasulyeleri topraktan sökmeyerek diplerden kesin ve toprakta kalan kökleri parçalayacak şekilde toprağı güzelce çapalayın. Fasulye köklerinin toprakta kalıp çürümesi çok faydalıdır. Zira fasulye vs baklagillerin kökleri toprağa azot elementi kazandırır. Söküp atarsanız bu avantajı da çöpe atmış olursunuz.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Sebze - Bostan - Tarla

Etiketler:

'Fasulye (Phaseolus vulgaris)' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Serkan, İstanbul dedi ki:

    Benim bahçemde fasulye ektim. Çok güzel çiçeklendi fakat geceleri çiçekleri dibinden dökülüyor. Sanki bir şey kesmiş gibi. Sebebi nedir?
    ***
    Yaz sıcakları başladığı zaman çiçeklenecekleri şekilde tohumları geç ekmişsiniz. Bu gecikme fasulyeler için iyi değildir. Ürün verse bile hem az olur hem iyi gelişmezler. Hem de her türlü parazit sorunu baş gösterebilir. İstanbul iklim şartlarına göre ilkbaharda fasulye tohumu ekmenin en iyi zamanı nisan ortası / nisan sonu günleridir.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.