Güneşli balkonlar için saksı özellikleri
Yaz ayları genelde 30C derece ve daha fazla sıcak olan yerlerde saatlerce güneşli balkonlar vb dış mekanlarda plastik saksı kullanacaksanız saksılar çok büyük olmalıdır (ne kadar büyük, o kadar iyi). Eğer çömlek saksı kullanırsanız bitkilerin ihtiyaçlarına uygun büyüklükte olmasında bir sakınca yok. Ama çömlek saksı güveç kapları gibi çok kaliteli çömlekten yapılmış olmalıdır. Eski tip toprak saksılar daha sağlıklı olmalarına rağmen suyu emme/buharlaştırma ve toprağı çabuk kurutma özelliği açısından sıcak memleketlerde dış mekan kullanımına uygun değildir.
Yaz aylarında hava sıcaklığı 28C dereceyi pek aşmayan yerlerde her çeşit saksı uygundur.
Toprak
Dış mekan saksılarında toprak sadece torf topraktan ibaret olmamalıdır. Benim tavsiyem torf toprak + doğal arazi toprağı eşit oranlarda karışımıdır. Ancak yaz ayları fazla sıcak geçmeyen yerlerde bir de saksıları konumlandırdığınız yer saatlerce güneşe açık değilse o takdirde sırf torf toprak kullanmada sakınca olmaz. Ama yine de dış mekan saksılarında karışım daha iyidir.
Güneş filtreleyici
Öğle saatlerinin dik gelen güneşini alan güneşli balkonlar ve özellikle teraslarda yaz boyunca öğle ezanından üç saat öncesinden ikindi ezanının iki saat sonrasına kadar bitkiler güneşin yakıcı ışınlarını direkt almamalıdır. Bunun için üstlerine sera tülü germelisiniz. Çardak gibi düşünün. Çardak yerine güneş filtreleyici sera tülü. Bu sayede bitkiler hem güneşin yakıcı etkisinden korunur hem de direkt güneş alıyor gibi fotosentezlerine devam ederler. Güneşi filtrelemek sadece bitkileri değil saksıları ve içindeki toprakları da aşırı ısınmadan koruyacaktır.
Bitki seçimi
Dış mekan saksıları için olan bitkileri zevkinize göre değil, iklim uyumluluğuna göre seçmelisiniz.
Uzun ömürlüler
Karasal iklime uygun bir tür Akdeniz ikliminde özellikle de deniz seviyesi düşük rakım bölgelerde iyi bir gelişim gösteremez. Bazı türler hiç gelişemez. Tam tersini düşünürsek, mesela Akdeniz iklimine uygun bir bitki türü sadece kış soğuklarından gerektiği gibi korunması şartıyla karasal iklim bölgelerinde sorunsuz gelişir. Genelde böyledir.
Mevsimlikler
Bazı türler için aynı şey söz konusudur. Ama son yılların hibrit mevsimlik süs bitkileri genellikle bu kuralın dışındadır. Bunlar her iklimde satılabilsin diye çok özel çalışmalarla türetilmiştir.
Güneşli balkonlar ve teraslar için uygun birkaç örnek
Gazanya: Sıcağa da susuzluğa da iyi dayanıklıdır. Güneşe çok ihtiyacı var. Kışın hafif don olaylarına dayanıklıdır. İstanbul’da bile güney cephelerde tüm yıl kesintisiz çiçek açarlar. Tek sıkıntısı çok sıcak yaz günlerinde çiçeklerinin daha az ve daha küçük olmasıdır (yazın şiddetli sıcak alan yerlerde böyle).
Gayret çiçeği: Susuzluğa, kötü topraklara, şiddetli güneşe, şidddetli sıcağa rağmen ilkbahardan sonbahara hiç durmadan çiçek açmaya gayret eder. Gayret çiçeği bu sayfanın konusuna göre bir numara bitkilerdendir. Esas türleri değil bodur hibritleri bulunur ki bunlar saksı için daha iyidir.
Ateş çiçeği: Son derece güzel kırmızı renk çiçekler açar.
Mercan çiçeği: Çok ince dallı çalı şeklinde, devamlı dipten sürgün dallar vererek gelişir. Dallar biraz yükselince kavisli eğilir. Güzelliği muhteşem. Sıcak iklime, şiddetli sıcakta saatlerce güneş altında çiçek açmakta üstüne yoktur. İlkbahardan kış başına kadar muhteşem bir güzellikte çiçek açar durur. Duruma göre kışın da çiçek açmaya devam eder.
Buz çiçeği (Aptenia): Susuzluğa müthiş dayanıklı bir yer örtücü. Susuz kalmazsa inanılmaz bir hızla toprak yüzeyinde gelişir, her yeri kaplar. Yaz boyunca devamlı çiçek açar.
Rozet çiçeği: Şiddetli yaz sıcaklarına ve saatlerce direkt güneş altında kalmaya tam uyumludur. İlkbahar sonundan sonbahara kadar hiç durmadan çiçek açar. Tohumları çevreye dökülüp kendiliğinden çoğalır. Susuzluğa dayanıklıdır ama susuz kalınca pörsük ve çirkin görünür (körpe uçların kuruma riski de var).
Kazayağı: Diğer bir adı makas çiçeği. Yerde sürünerek hızla çevreyi kaplar. Susuz kalsa ölmez. Akdeniz ve Ege bölgesine çok uyumlu bir yer örtücü. Çiçekleri de güzel. Ne yazık ki sürekli çiçek açmıyor. Hazirandan hazirana.
Yer minesi Verbena: Bulunduğu yerde rüzgar mutlaka olmalı. Rüzgar almayan yerlerde çabucak hastalık kapar. Toprak fazla kupkuru olmadan sulanırsa çiçeklenmesi sıcağa güneşe rağmen en güzel haliyle devam eder.
Yukarıdaki türlerin hepsi uzun ömürlüdür. Kışın sağlıklı bir şekilde koruyabilirseniz her yıl yenilerini üretmek veya satın almak gerekmiyor. Kendiliklerinden fazlaca çoğalacaklardır.
Diğer uygun türler Aşırı sıcak/şiddetli güneş uyumlu kategorisinde listelenmiştir.
Tedbirler
Güneşli balkonlar ve teraslar için en iyi tedbir yukarıda anlattığım gibi güneş filtreleyici sera tülü. Eğer gerek görmezseniz saksıların dış yüzeylerini kireç ile badana yapın. Beyaz renk ısıyı emmez, yansıtır. Ve ayrıca saksılardaki toprak yüzeylerine bir tabaka ponza taşı yayın.
Bitkileri birbirlerine çok yakın yerleştirirseniz hem birbirlerinin saldığı nem ile hem birbirlerinin gölgeleri ile sıcaktan korunurlar. Yer minesi hariç. Bunlar fazlaca rüzgar ve kuruluk ister.
Sulamada tedbirler
Rüzgar almayan, kuytuda kalan balkon ve teraslarda gece ıslaklığı yaz sıcaklarında külleme hastalığına, bahar serinlerinde mildiyö vs. benzeri hastalıklara yol açar. Bu riski en aza indirmek için sulamaları sabah yapmalısınız. Bitkiler fazla susuz kalmışsa güneş batarken yapın. Fazla geç vakte bırakmayın. Balkonunuz kuvvetli esinti alıyorsa sulama saatlerinde rahat olun. Problem çıkmaz.
Yaza hazırlık beslemesi
İlkbahar sonuna doğru potasyum oranı yüksek bitki besini ya da potasyum takviyesi niteliğinde özel gübre verirseniz bitkilerin yaz sıcaklarına daha dayanıklı olabilecek şekilde yapılanmaları kolaylaşır. Mesela sardunyalar için olan özel bitki besininden ama suya karıştırma oranını üç misli azaltın. Diğer potasyum gübrelerinin de dozajını azaltarak verin. Çünkü bunu potasyum eksikliğinden dolayı değil sadece takviye olarak veriyoruz.
Güney cephede direkt güneş alan balkonuma bugün menekşeler diktim. Haziran olunca güneşten dolayı ölüyorlar. Uzun ömürlü, güneşi seven..
***
Yaz mevsimi için en uygunları rozet çiçeği, yer minesi, gazanya, ateş çiçeği.. Bunlar Ankara şartlarında İzmir ve İstanbul şartlarına göre yaz boyunca kat kat daha fazla verimli çiçek açarlar.
Merhaba buraya yeni taşındım evimin doğu ve güney ile birleştiği yerde çok güzel bir terası var yani sabah ve öğleden sonra sürekli güneş alıyor. Çiçekler ile süsleyerek hoş bir atmosfer elde etmek istiyorum. Tavsiyeleriniz nelerdir? İlk defa yapacağım.
***
Başlangıç için iki üç yıl boyunca mevsimlik park-bahçe bitkileri iyi olur. Hem kışın uğraşmazsınız. Yaz aylarında orada geceler serin olduğu için yaz boyunca deniz etkisindeki yerlere göre çok daha güzel ve uzun süreli çiçek açarlar. Zamanla tecrübeniz arttıkça sizin oranın kış soğuklarına uyumlu uzun ömürlü bitkilerden edinmeye de yavaş yavaş başlarsınız. Onlar kocaman büyük saksı isterler.
Merhaba, güney cepheye bakan sürgülü cam balkonumuz var. Yazın çok sıcak olduğu için resmen sera gibi oluyor. Kışın da bol rüzgarlı bir şehirdeyiz. Renkli çiçeklerle dolu bir balkon istiyoruz ne önerirsiniz?
***
Seraların özelliği sadece sıcak olması değil, havasının yoğun nemli olması ve kesintisiz havlandırma sistemli olmasıdır. Diğer durumlarda o kadar sıcakta bitkiler kapalı ortamlarda sağlıklı kalamaz. Deniz etkisindeki yerlerde geceleri de fazla sıcak olduğu için ve bir dede kapalı balkonun felaket sıcaklığını düşünürseniz, oraya hiçbir masraf etmeyin derim.
Kat balkonu olan bir eve taşındık. Burayı inşaatın toprağı ile doldurmuşlardı, fakat tek tek taşları ayıklayıp hazır toprak ve gübreyle karıştırdık. Çok fazla rüzgar ve güneş alıyor. Bu sebepten ektiğim fesleğen biber, domates, fasulye, gardenya çiçeklerim tamamen soldu. Bir tek yeşil soğan Sardunya ve güller kaldı. Çiçeklendirmek istiyorum ama diğerleri gibi solmalarını istemiyorum. Sebze ya da çiçeklerden ne dikebilirim?
***
Torf toprak ve gübre karışımı kökleri yakmıştır. Burası kesin ve net bir gerçek. Sağ kalan bitkiler de her an çürüyüp gidebilir. Gelecek yıla kadar artık hiçbir şey ekmeyin. Toprak dinlensin ve gübrenin yoğun yakıcı etkisi dinsin. Gelecek yıl yeniden denersiniz.
Çok güneş alan balkonumda 3 metreye ulaşacak çiçek açan çalı tipi bir bitki ile separasyon yapmak istiyorum. Saksı boyutları (derinlik) ve tipi toprak ve bitki çeşidi önerileriniz..
***
Sera tülü ile güneş filtrelemek, mümkün olduğunca dev saksılar kullanmak ve toprak olarak da torf + doğal arazi toprağı karışımı yapmak Adana sıcağında şart. Yoksa orayı sadece zakkum paklar. Söz konusu şartları yerine getirdikten sonra mesela ful yasemin, Arap yasemini ve özellikle en iyisi en uygunu en güzeli yıldız yasemin uygundur. Çalı gibi olmasalar bile birkaç bambu veya kargı dallarıyla destek yaparsınız. Çok iyi olur. Veya yakınlarınızdaki fidanlıklardan bitki araştırın. Onlara danışın. Komşularınızın bahçelerinde balkonlarında neler var onları da örnek alabilirsiniz.
Güneydoğu cephesinde üstü açık terasım var. Öğlen 2-3’e kadar güneş alıyor. Sonra öndeki bina güneşi kapıyor. Esen bir yerde. Sardunya, petunyalar yerini sevdi. Fazla rüzgar olunca rüzgardan korumaya çalışıyorum. Deve tabanı, paşa kılıcı gibi yeşil bitkiler koymak istiyorum. Dış mekan rüzgara dayanıklı mevsimlik olmayan yeşil bitki ne önerirsiniz? Ekstra yapmam gereken bir şey var mıdır?
***
Salon bitkilerini terasta yetiştirmeye çalışmayın. Teraslar için en uygun uzun ömürlü bitkilerden biri yıldız yasemindir. Sayfası: Trachelospermum jasminoides, yıldız yasemin Ayrıca Yucca var. Kana var.
Balkonum batı tarafında öğlen 1’den akşam güneş batana kadar güneş alıyor. Ne tür çiçekler bakmalıyım?
***
O kadar güneşe hiçbir bitki teraslarda dayanamaz. Neler yapmanız gerektiği ve uygun türlere örnekler yukarıda yazılı. Lütfen oradan okuyun.
Merhaba güney cephede direkt güneş alan bir balkonumuz var. Çiçekli bitkiler ve nane, maydanoz, fesleğen tarzı şeyler yetiştirmek istiyorum. Acemiyim. Öneriniz ne olur? Bir de yine güney cephede limon yetiştirebilir miyiz?
***
Sizin avantajınız orada yaz boyunca gecelerin serin olması (bu sayede bitkiler çok verimli gelişir). Dezavantaj ise her yerde olduğu gibi balkon ve teraslarda sürekli direkt güneş altında saksılarda bitki yetiştirmenin kesinlikle güneş filtreleyici sera tülü gerektirmesi. Bunu sağlarsanız her şey yolunda gider. Saksıda limon vesaire narenciyelere hiç heveslenmeyin. İnternette gördüğünüz fotoğraflara inanmayın. Çünkü bakımları çok detaylı ince işler ister. Kışın dışarıda zaten oranın ikliminde kesin ölürler. İçeri alsanız dengesi bozulur. Sürekli problem. Başınıza dert açmayın.
Merhaba güney cephesine bakan sürekli güneş alan balkonum var burada hangi çiçeği yetiştirebilirim?
***
Lütfen yukarıdaki gereken şartları ve örnek bitkileri okuyunuz.
Sera tülü yerine normal ev tülleri ve sineklikler olur mu?
***
Evlerin pencerelerinde olması şartıyla duruma göre, bitki türüne göre değişir. Balkon ve teraslarda ise tepe güneşi için yeterli olmazlar. Şu sayfaya da bakın: Güneş Filtreleme
Terasımın üstü açık. Direkt güneş alıyor. Rüzgar olunca şiddetli oluyor. Neler yetiştirebilirim?
***
İstanbul’da teraslar sürekli güneş alıyorsa felaket sıcak olur. Kuvvetli rüzgar akımlarının yolu üzerinde olunca her şey daha da kötü. Bu durumda: Sera tülü ile güneş filtrelemek, mümkün olduğunca dev saksılar kullanmak ve toprak olarak da torf toprak + doğal arazi toprağı karışımı kullanmak şartıyla hemen hemen her tür park-bahçe bitkileri ve sebzeler yetiştirebilirsiniz.
Bu çiçeği sahil kesimlerinde oturan herkese tavsiye ederim. Martta uygunsuz zamanda sarkıcı sakız sardunya çiçeği almıştım. Nisan ortasına kadar uykudaydı. Ani ısı değişimlerine dayanıklı. Nisan ortasından sonra çok hızlı gelişmeye başladı. Her yaprak altından çiçek sapı çıkarıyor. Bu aralar bütün iç anadolu’da hava çok değişken. Bu şartlara rağmen bütün çiçeklerini birden açtı. Pembe örtü oldu. Sanırım sıcağa da dayanıklıymış. Sahil kesimlerinde denenmeye değer bir tür. Kasım ayında havalar gece 5 inmeden cam balkona alacağım cam balkonu olan karasal iklim bölgelerinede tavsiye ederim. Sıcağa diğerlerinden daha dayanıklı. Sakız sardunyamın resmi: https://i.resmim.net/i/20210516_110943-scaled.jpg
Üst katta güney cepheli balkonumda hangi çiçekleri önerirsiniz? Bütün yaz kış güneş gören balkonuma bitki bulamadım.
***
Bulamazsınız. Yaz için ayrı, kış için ayrı türler düşünmeniz lazım.
Merhaba dün balkondaki bonzai çiçeğim plastik saksıda kökünden resmen yanmış ve toprak kökten yukarı kullenmiş. nedeni nedir bilgilendirme bilirmisiniz guneşten böyle bir şey olabilir mi?
***
Mayıs ortasından temmuz sonuna kadarki dönemde güneş ışınları fazla dik açıdan gelir ve direkt güneşe hiç alışık olmayan bitkileri bu dönemde güneşli yere koyarsanız elbette hemen anında mahvulup giderler. Direkt güneşe alıştırmak istediğiniz bitkileri aralık ayından itibaren alıştırmanız gerekir. Diğer problem, bitkinin hiç alışık olmadığı serinlik. Mesela sıcak eve veya sıcak seraya alışık bir bitkiyi ani bir şekilde az farkla bile olsa daha serin bir yere götürseniz ve o esnada toprağı fazlaca nemli veya ıslak ise, topraktaki ani serinleme köklerin ve bitkinin dip kısımlarının yanıp çürümesine sebep olabiliyor. Aslında bu zarar toprağın özelliğine göre (ama çoğunlukla) oluyor. Özellikle besleyiciliği iyi topraklarda kesin olur. Onun için bitkilerin yerini değiştirirken toprağın kuru olması gerekir ve yeni yerinde de en az bir hafta boyunca sulamayacaksınız yani kuru toprakta bir süre beklemeleri lazım ki kökler ve toprağın kimyasal durumu yeni ısı şartlarına alışsın.