Amaryllidaceae (Amarillisgiller) familyası içinde birbirinden güzel süs bitkileri var. Bunlardan biri de ressam fırçası çiçeği Haemanthus albiflos. Ana vatanı Güney Afrika’nın yazları sıcak ve yağışlı, kışları biraz kurak ve ılık geçen doğu kıyı kesimleridir. Serin gölgelik alanlarda yaşarlar.
Ressam fırçası, tıraş fırçası, pipo çiçeği gibi isimleri olan soğanlı bir bitkidir. Bütün yıl yeşil yapraklıdır. Fazla güneşi sevmez. Gölgeli yerlere tam uygundur. Susuzluğa dayanıklıdır.
Haemanthus albiflos sonbahar ortası – kış ortası arasında çiçek açar. Çiçekleri 15-30cm aralarında değişen uzunluklarda kalınca bir sap ucundadır. Mini çiçekler sıkıca bir arada fırça gibidir. Toplu haldeki mini çiçekleri beyaz üzerine yeşil çizgili yaprakçıklar çevreler.
Yapraklarının kenarları kısa ve ince tüylerle kaplıdır. Rengi çeşitlerine göre değişir. Tatlı yeşil, soluk yeşil, ve metalik yeşil. Bazılarında yapraklar sarımsı beneklidir. Yapraklar pürüzsüz ve genellikle parlaktır. Soğanın gücüne göre 15cm – 30cm arası uzunluklarda, genişlikleri de duruma göre 3cm ile 10cm arasında değişir. Bir soğan yılda sadece bir çift yaprak çıkarır. Yapraklar iyi şartlarda iki yıl dayanır. Böylece bir soğan üzerinde bir değil iki veya üç çift yaprak olur.
Yaprak güzelliğine hayran iseniz düzenli bakımını yapmalısınız. Bu durumda en eski yapraklar güzelliklerini yitirdiğinde yılın hangi zamanı olursa olsun dipten kesin gitsin. Ama benim tavsiyem tam sonbahar başında tüm yaprakları en dipten kesmenizdir. Yeni yapraklarını daima sonbaharda çıkardığı için uygun zamandır.
Dayanıklılık
Haemanthus albiflos kış soğuklarına soğuk rüzgarları almaması şartıyla -6C dereceye kadar dayanır.
Susuzluğa oldukça dayanıklı olan ressam fırçası çiçeğinin yaprakları sıcak aylarda susuz kalmasa bile dokunulduğunda yumuşak hissedilir. Pörsümüş gibidir. Bu bir problem değil, kendi doğal özelliğidir. Serin aylarda sert yapıda olurlar.
Yetiştirme ve bakımı
Haemanthus albiflos şiddetli güneşe uyum sağlar. Ama tam gölgeli yerlerde veya sadece sabah güneşi alan yerlerde yaprakları çok güzel olur. Gerçi yeni yapraklar sonbahar ortasında çıkıyor ve artık direkt güneşin hiçbir yıpratıcı etkisi olmaz. Sadece yaz aylarında direkt güneşten koruyun ki yıpranmasın, güzelliklerini yitirmesinler.
Direkt güneş almaması çiçek açmasına engel olmaz. Koyu gölgeli yerlere bili uygundur.
Saksıda gelişimi, toprak özelliği
Haemanthus albiflos kökleri az olduğundan sığ ama genişçe saksı ister. Çiçek açması yıllarca hiç rahatsız etmemenize bağlıdır. Bu yüzden 15cm genişliğinde saksı lazım ki yıldan yıla artan soğanlara sığacakları yer olsun. 5 yıl kadar bu saksıda kalacak. Dolayısıyla toprağını en başta iyi ayarlayın. Örnek:
4 ölçü torf toprak + 2 ölçü arazi toprağı + 2 ölçü iri taneli dere kumu + 2 ölçü ponza taşı.. Güzelce harmanlayın.
6. yılın başında eylül ortasında sökün, soğanları ikişer veya üçer ayırın ve yine uygun toprakla 15cm çapındaki saksılara ekin. Soğanların yarısı mutlaka toprak dışında kalmalıdır.
Sulama
Her halükarda toprak tamamen kuruyunca sulayın. Suyu bol tutun. Öyle ki saksı alt deliklerden bolca su süzülüp gitmelidir. Sonbaharda yeni yapraklar gelişiyorken toprağın tamamıyla kurumasını beklemeden ama iyice kuruyunca sulayın.
Besleme, gübreleme
Genel amaçlı bitki besininden tüm yıl boyunca ayda bir defa, yarım dozaj ayarlayarak verin.
Nasıl çoğaltılır?
Ressam fırçası çiçeği hem soğanları ayırmakla hem tohumla çoğaltılabilir. Soğanları ayırmayı 6 yılda bir yaz sonunda yapmalısınız. Soğanları bağlantı yerlerinden kırarak değil, sağa-sola ve aşağı-yukarı hafifçe zorlayıp çeke çeke kopararak ayırın.
Tohumla üretimi
Çiçeklerde tohum oluşması meyve oluşmasına bağlıdır. Meyveler kış sonuna kadar turuncu veya kırmızı renk alır. O zaman tohumları meyvelerden çıkarın. İyice yıkayarak meyve kalıntılarını tamamıyla giderin. İki gün kurutun. Sonra iri taneli kum karıştırılmış toprağa 6-7cm ara ile ekin. Tohumların üstü çok hafifçe, en fazla yarım santim kadar toprakla örtülü olmalı. Gölgeli ve serin bir yerde yaz boyunca toprak kurudukça nazikçe sulayarak bekletin. Tohumlar yaz sonundan önce çimlenmezler. Peki niçin ekmede acele ediyoruz? Çünkü tohumlar nemli toprakta beklemeli. Yoksa kuruyup ölürler. Mini fidelere ilk iki yıl hiç dokunmayın. Sonra ayrı ayrı saksılara dikebilirsiniz.
Zararlıları
Sümüklü böceklere ve bahçe salyangozlarına karşı dikkatli olmalısınız. Bazen tırtıllar da yaprakları yiyebilir. Önlem için uygun ilaçlar kullanabilirsiniz.
Haemanthus albiflos çiçeğini nereden satın alabilirim?
***
Çiçekçilerde bulunmaz. Halk arasında meraklılar birbirleriyle paylaşır.