Humus

Humus kısaca çürümesi, ayrışması tamamlanmış bitkisel ağırlıklı organik maddeler bütünüdür. Fulvik ve hümik asitler içerir.

Humus toprağın bereketini arttıran, bitkilerin çok iyi gelişim sağlamalarını sağlayan organik madde

Yoğun humuslu üst yüzey toprak ne yazık ki her yerde olmaz. Uzun yılların birikimidir. En iyi kalitelisini ormanların içinde değil dış kenarlarında, birçok farklı yabani bitkilerin karışık yaşadıkları yerde bulursunuz.

Eskiden beri humuslu topraklara değer verilir. Yetiştirdiğimiz süs bitkilerinin çok büyük çoğunluğu humuslu toprak ister. Nerede bitki varsa, doğal yaşam alanlarında sadece kayalıklar arasında yaşayan bitkiler dahil.. o kayalıkların arasında bile mutlaka humus birikimi olmaktadır. Az sayıda bitki türleri tamamen humussuz ortamda gür gelişim gösterir.

Humus nedir ne işe yarar?

Çürümesi, ayrışması tamamen ve kısmen tamamlanmış bitkisel ağırlıklı organik maddeler bütünüdür. Fulvik asit ve hümik asit içerir. Humus toprağın verimini arttıran en iyi toprak düzenleyicisidir. Doğal arazilerde kendiliğinden oluşur. Olgunlaşma sürecine göre ikiye ayrılır:

1- Pasif, ham humus

Hümik asitlerce zengindir. Ormanlarda büyük ağaçların dış ölü kabukları arasındaki birikintiler, ölmüş ve toprağa pek karışmamış çürük ağaç kalıntıları ve topraktaki hâlâ ufalanmamış bitkisel kalıntılar genelde pasif humustur (ama aktif humus da içerirler). Kısaca çürümeye dirençli bitkisel kalıntılar.

2- Aktif, faydalı humus

Fulvik asitlerce zengindir. Organik maddelerin çürümesi ve ayrışması tamamlanmış ve ayrışma halen devam etmektedir. Aktif humus suyu fazlasıyla tutar. Çok yumuşak olur. Yapısından kil olmadığı halde macunlaşıcı özelliği olur. Rengi kapkaradır (bazen de gridir).

Doğal arazilerde nerede humus zengini toprak bulabiliriz?

Hiç ummadığınız yerlerde bile olabilir. Ama bulmak, anlamak herkesin yapabileceği bir şey değil. Ölçüsü şudur: Uzun yıllar boyunca çok zengin çeşitlilikte yabani otların sürekli gelişip öldüğü, bu gidişatın her yıl tekrarlandığı, insanların ilgilenmediği yerler. Eski bir evin uzun yıllarca ilgilenilmeyen bahçelerinde.. Boş arsaların hafif çukurumsu yerlerinde.. Ama herkesin kolayca anlayacağı bir yer ise, eskiden beri varlığı devam eden ormanların dış kenarları. En iyi, en zengin humuslu toprak buralarda bulunur. Böyle bir orman kenarında toprağın en üst yüzeyinde, en fazla 25cm derine kadarki kısmı çok zengin humuslu topraktır. Alacaksanız daha derinine kadar kazmadan alsanız iyi olur.

Doğal humuslu toprağın eşsiz üstün niteliği

Kitin içermesidir. Kitin ise böcek kalıntılarından o toprağa karışmıştır. Zira nerede yoğun yeşillik oluyorsa, o yeşilliklerin arasında bol bol böcek faaliyetleri de olmaktadır. Ve yıllar boyunca orada humuslu toprak oluşurken dolayısıyla böcekler sayesinde o toprak aynı zamanda kitin de içerir.

Peki kitin ne işe yarar?

Bitkilerin savunma mekanizması için olmazsa olmaz gerekli bir maddedir. Kitinli toprak sayesinde bitkiler dirençli gelişir. Hastalıklara ve parazitlere karşı dayanıklılıkları artar.

Humus bitkileri nasıl besliyor?

1- Humus humik ve fulvik asitler içerir. Kökler bu asitler sayesinde iyon alışverişlerini, iyon geçişlerini sağlıklı yapar, topraktan her türlü elementi kolayca alabilir (azot, fosfor, potasyum, demir, kalsiyum, magnezyum vs. gibi).

2- Humus sayesinde toprakta faydalı mikroorganizmalar hayatta kalır ve faaliyetlerine devam ederler. Bunların da bitkilere faydası humus kadar yüksektir. Bitkilerinizi elinizden geldiğince kloru uçurulmuş su ile sulayın. Zira klor faydalı mikroorganizmaların çoğunu öldürür.

3- Humus toprağın asitlilik ve alkalinlilik açısından dengesizliklerini, bitkilere zararlılıklarını büyük ölçüde saf dışı bırakır. Ama bu daha çok humuslu toprakta bulunan ve köklerle ortak yaşayan mantar türleri sayesinde olur. O mantarlar kökleri pekçok olumsuz faktörden korur.

4- Topraktaki ağır metallerin ve hatalı verilen suni gübrelerdeki tuzların inatlarını kırar, onların dağılmalarını sağlar. Humusun bahçelere bu değerli katkısını da hesaba katmalıyız. Topraktaki otları kökleriyle sökmeyin. Rahatsız oluyorsanız diplerinden kesin. O kökler toprakta çürüsün ki toprağın kalitesi yükselsin. Bahçelerinizde kesinlikle yabani ot öldürücü ilaçlar kullanmayın. Kendi paranızla kendi toprağınızı mahvetmeyin. O ilaçların ayrıca kloroz sorunu çıkarma özelliği var. Yapay şeylere bir para harcamaya başlarsanız ardı arkası gelmez. Yoksa sonuçta toprak düzenleyici al, falan gübre al, demir bilmemnesi al.. parayı dök de dök.. sonu yok.

5- Humus sayesinde toprak ıslakken siyah olur. Bu ise ilkbahar başında toprağın güneş ışınlarını fazlaca emmesine sebep olur ve topraktaki köklerin ısınmasını sağlar. Bitkilerde bahar gelişimi hızlanır.

Bahçenizin toprağının kendiliğinden humusça zenginleşmesi

İşe yaramaz diye düşündüğünüz bitkileri, otları köküyle söküp atmayın. Bırakın kökler toprakta çürüsün. Onları diplerinden kesin. Sonra yaprakları dalları oldukları yerde toprakla karıştırın. Dökülen yapraklar, çiçekler, meyveler, ağaç kabukları vesaire ne varsa hepsini düştükleri yerde toprağa karıştırın. Bunun için ara sıra bahçede bir çapa ile dolaşmalısınız.

Büyük ağaçların ya da kökleri yarım metreden daha fazla derine giden bitkilerin yaprakları, meyveleri daha zengin elementler mineraller içerir. Çünkü toprağın derinliklerinden alıp yapraklarda meyvelerde biriktirirler. Dökülenleri toplayıp çöpe atmak gerçekten aptallık olur. Onları toprağa katsanız toprak yüzeyinin verimliliği mükemmelleşir.

Bunlardan başka böcek ölüleri, küçük hayvan ölüleri, kuş tüyleri, bahçenizin yanından geçerken dışkılayan inek, at vb hayvanların pislikleri.. Kestiğiniz saçlarınız, tırnaklarınız.. Her şeyi bahçenizin toprağına karıştırmalısınız. Mutfak sebze meyve artıkları, çay posaları, yumurta kabukları, kartonlar, bayat ekmekler, kemikler.. Her şeyi hep aynı yere gömmeyin, elinizden geldiğince her yere gömün. Gömerken toprakla karışmalarını sağlayın. Bitkilerin tam diplerine gömmeyin. Onlar çürüdükçe solucanlar her yere güzelce dağıtır.

Bütün bunlar sadece toprağın humusluluğunu arttırmaz, aynı zamanda toprağın azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, çinko, sülfür vesaire birçok elementlerce zenginleşmesini sağlar. Yani toprağın verimliliğini arttırırlar. Doğal olması kalıcılıkta önemlidir. Doğal olmayan maddeler kalıcı da olamıyor veya köklere ani hücum gibi hareket edip zararlı olabiliyorlar. Daha kötüsü, suni gübrelerin toprağa hayat veren solucanları ve faydalı mikroorganizmaları zehirleyip öldürme özellikleri de var.

Solucanların ve faydalı mikroorganizmaların faaliyetleri bahçe toprağının çürüntülerle verimli hale gelmesini birkaç ay öne alır, çabuklaştırır. Şimdi faydalı mikroorganizmalar nedir diye sorarsanız, çok kısa bir tarifle şudur: Toprakta “oksijenli ortamda” yaşayan her türlü bakteriler, mantarlar ve virüslerdir. Bunlar çok derinde yaşayamıyor. Toprağın üst tabakasında yaşayabiliyorlar. Yani solucanlarla aynı derinliklerde yaşarlar.

Toprağı daha gerçek, daha besleyici, daha sağlıklı etmek

Havadarlığı ve süzekliği arttırmak, fazla katılaşma özelliğini azaltmak için toprağa ponza taşı karıştırmak çok iyi etki sağlar. Böylece kökler daha rahat hareket ederek her yere uzanır ve aradıkları her şeye ulaşırlar. Ayrıca ponza taşı toprağın havadarlığını arttırmakla toprakta çürüyen maddelerin daha elverişli tarzda çürümelerine katkı sağlar.

Doğal süreç içinde çürüyen bitkisel ağırlıklı organik maddeler toprağın hem humuslu özelliğini hem verimli özelliğini daima dengede tutar. Asla kötüleşme, verimden düşme olmaz. Temel besleyiciler (azot, fosfor, potasyum, kalsiyum) ve yardımcı besleyiciler (magnezyum, demir, çinko, sülfür vesaire) topraktan asla azalmaz.

Bahçesi olan insanlar bütün bunlara dikkat etse toprak düzenleyici maddelere, gübre çeşitlerine boş yere para dökmez. Sonuçta, yılda sadece bir defa az miktarda koyun veya keçi gübresi ile bahçenizde bitkileriniz gayet güzel gelişirler. Bu uğraşıların verdiği haz ile hareketliliğin sağlığa katkısı da başka bir güzellik.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Toprak - Gübre - Saksı

Etiketler: | | |

'Humus' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Hazır humik asitler dedi ki:

    Merhaba, 1lt şişelerde satılan humik/fulvik asit katkıları var (koyu kahverengi) bunları kullanmak doğru olur mu? Olursa ne şekilde hangi oranda kullanabilir? Yine tarımda kullanılan etkin mikroorganizma katkları var Em diye geçiyor. Kullanmayı hiç denediniz mi? Bu katkıları ben akvaryumum için kullandığımdan aşinayım, faydalı olduğunu da biliyorum ama salon bitkilerine nasıl kullanılacağı hakkında tahminden öte bilgim yok.
    ***
    Bunlar toprağı kıraç olan ya da organik maddelerce yetersiz olan tarla ve bahçeler içindir. Salon bitkilerine kesinlikle hiçbir faydaları olmaz. Marketlerde torf adıyla satılan hazır poşet topraklar salon bitkileri için en ideal topraklardır. Faydası değil zararı olacak şeylere boş yere para harcamayın.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.