Lif kabağı

Körpe meyveleri yenebilir, olgunlaşıp kuruyan meyveleri bulaşık süngeri ve banyo kesesi gibi kullanılır, iri sarı çiçeklerinden dolayı da bir süs bitkisidir.

Lif kabağı uzun sarmaşık dalları, yaprakları, meyveleri ve güzel sarı çiçekleri

Lif kabağı Kabakgiller (Cucurbitaceae) famiyasının Luffa cinsinin iki türüne denir. Her ikisi de temizlik aracı ve yemeklik sebze amaçlı olarak aynı amaçla yetiştirilir aynı amaçla kullanılırlar.

Luffa aegyptiaca (Luffa cylindrica)

Mısır lif kabağı derler ama ana vatanı Mısır değil güney ve güney-doğu Asya’dır. Vietnam doğal olarak yetiştiği yerlerden olduğu için bir adı da Vietnam lif kabağıdır.

30cm kadar (bazen daha uzun ve daha iri) büyüyen meyveleri salatalık (hıyar) benzeri bir şekildedir. Sarı çiçekleri çok güzel görünümlü olduğundan dolayı bahçelerde süs bitkisi olarak kullanıma da uygundur.

Gelişimi, serpilmesi, ürün vermesi için sıcak hava ve çok sık sulama gerekir. Ayrıca gelişimi için ve meyvelerinin tam olgunlaşması için yeterince sıcak günlerin en az 150 gün kadar sürmesi de gerekiyor. Dolayısıyla sıcak günlerin az olduğu yüksek rakım illerimiz bu bitkiyi lif amaçlı yetiştirmeye pek uygun değildir.

Lif kabağı

Lif kabağı (Luffa aegyptiaca)

Luffa acutangula

Bu türün meyvesi köşeli olup dev bir bamyaya benzer. Bazı memleketlerde adı Çin bamyasıdır. Ana vatanı Orta Asya, Doğu Asya ve Güney-doğu Asya cıvarlarıdır. Bazı Asya ülkelerinde sebze olarak ticari amaçla üretirler. Yemeği yaparlar. Kızartarak veya çiğ olarak da yerler. Meyveleri körpe iken hasadını yapar ve satarlar. Meyveler tam olgunlaşınca liflenir. Daha sonra da bildiğimiz lif kabağında olduğu gibi lifleri için değerlendirmek mümkündür.

Köşeli lif kabağı

Köşeli lif kabağı (Luffa acutangula)

Kullanım

Banyo lifi, bulaşık süngeri gibi temizlik aracı olmaya uygundur. Aslında bu bitki tam olgunlaşmamışken yenebilir de. Oldukça zengin mineraller ve vitaminler içerir. Sağlığa faydası çoktur.

Yemelik amaç için hasat meyveler fazla olgunlaşmadan, 12cm gibi boya geldiklerinde yapılır. Daha fazla olgunlaştıklarında liflenme oluşumu başlar ve yemeklik kalitesi kalmaz. Lif /sünger amaçlı yetiştiriyorsanız meyveler iyice büyüyene kadar bekleyeceksiniz.

Lif kabağı özellikleri, yetiştirilmesi, üretilmesi, kullanılması, çoğaltılması

Dış kabuğundan ve öz suyundan arındırılarak kurutulmuş lif kabakları.

Lif kabağı yetiştirme

Yetişmesi salatalıklarda ve karpuzlarda olduğu gibi kolay ve basittir. Ama en az 150 gün pek soğuk olmayan günlere ihtiyacı olduğundan dolayı her ilimizde lif amaçlı yetişmez. Ancak yeme amaçlı yetiştirmeniz uygundur. İstanbul iklim şartları her türlü yetiştirme amacına uygundur. Mesela İstanbul’da nisan ortasında lif kabağı tohumlarını ekseniz, iklim eylül ortasına kadar kesin olarak elverişlidir ve bu da ortalama 150 gün eder. Çocukluğumdan hatırlıyorum annem bir kere İstanbul’daki bahçemizde gayet başarılı bir şekilde yetiştirmişti.

Toprak, su ve güneş isteği

Organik maddelerce zengin toprakta daha verimli gelişir. Toprağı tohumları ekmeden en az 1 ay önce yaprak çürüntüleri ve bol bol sığır gübresi ile hazırlayın. Lif kabağı suyu çok sever. Toprak çok az kuruma gösterdikçe tekrar sulayın. Tohumları ekeceğiniz yer günde en az 5 saat direkt güneş almalı. Lif kabağının gelişimi için güneş ve sıcaklık çok önemlidir.

Tohumları ekme ve fidelerin bakımı

İlkbaharda don olayları tehlikesi kalktıktan sonra hesaplayın. Sonbahar serinlerinin ilk başlangıç gününe en az 150 gün kalacak şekilde, daha fazla geç kalmadan tohumları ekmelisiniz. Lif kabağı tohumlarını önce 24 saat kadar suda bekletin. Sonra 2-3cm derine gömün. Aralarında en az 30cm mesafe olmalı. Tohumlar hava şartlarının ve toprağın özelliğine göre çabuk çimlenmeyebilir. Aceleci olmayın. En geç 1 ay içinde çimleneceklerdir.

Fideler büyürken yarım metreyi geçene kadar yan dal vermesine izin vermeyin. Eğer yanlardan filizler çıkarsa onları koparın. 1,5 metreyi geçmeden önce vereceği tomurcukları da açmadan koparırsanız çok güçlü gelişir ve meyvelerini çok iyi besler.

Lif kabağı metrelerce uzar. 10 metreyi geçtiği bile olur. Yerde sürünmemesi için uzun sırıklara bağlamalısınız. Hatta çardak şeklinde düzenlemeniz daha iyi olur.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Bahçe / Balkon Süs Bitkileri

Etiketler: | |

'Lif kabağı' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Nilay, Muğla dedi ki:

    Lif kabağı diktim. Meyve vermeye başladı. Meyveler büyümeden dökülüyor. Sebebi nedir?
    ***
    İlk meyveleri ise daha iyi. Çünkü bu sayede daha iyi güçlenir ve sonraki meyveler hızlı gelişip daha büyük olurlar. Erkek çiçekler ayrı, dişi çiçekler ayrı açarlar. Dişi çiçekler hazır meyveleriyle çiçek açar. Eğer erkek çiçekten dişi çiçeklere polen ulaşmazsa o meyveler hiç gelişmeden dökülecektir.

  2. Meral dedi ki:

    Eskişehir’de yetişir mi lif kabağı?
    ***
    İlkin çok hızlı ve güçlü yetişirse, yani çiçek açmada geç kalmazlarsa, yaz başında çiçek açmaya başlarlarsa evet olur -lif elde edebilirsiniz. Bunun için dosdoğru bir gübreleme lazım. Yani gübrelemeleri balkabağı sayfamda anlattığım gibi yapın. Tek fark, lif kabaklarına sonradan takviye gübreleme gerekmiyor. Okuyunuz: https://azbitki.com/bal-kabagi-cucurbita-moschata/

  3. Zehra, Kocaeli dedi ki:

    Lif kabagını ilk defa ekecem aldigim lifin içinden 1 tane tohum çıktı. Saksıdada yetisirmi yoksa yeremi ekeyim .birde fide kaç santim olunca fideliyeyim tohum bitene kadar içerdemi dursun yoksa disardada durabilirmi soguk tohumun çimlenmesine engel olur mu?
    ***
    Evde yaşayamaz. Acele etmeyin. Nisanın 10’undan önce ekmeyin. Dışarıda kalıcı yerine ekmeniz lazım. Saksıda yetiştirecekseniz çok büyük saksı gerekiyor ki kökleri sıcakta pişmesin. Fide şaşırtması filan uymaz boş yere uğraşmayın. Yazı içinde gereken bilgiler mevcut.

  4. Şengül Ç. -İzmir dedi ki:

    Benim lif kabaklarım da çıktı, yaklaşık yarım metre oldular. Bir iki adet beyaz çiçek açtı. Sarı olması gerekmiyor mu? Neden beyaz?
    ***
    Muhtemelen onlar lif kabağı değildir. Çekirdekleri siz ektiyseniz nasıl olduklarını hatırlarsınız. Eğer kuruyemişçilerde satılan kabak çekirdekleri gibi ama siyah idilerse lif kabağıdır. Ben çocukken (70’li yıllarda) karpuz çekirdekleri büyük ve simsiyah idi. Lif kabağının çekirdeklerini o zamanlar karpuz çekirdeklerine benzetirdim. Beyaz çiçeklere gelince, su kabaklarında olur. Onların çekirdekleri de gayet farklıdır. Bakınız: https://azbitki.com/su-kabagi-asma-ve-siyirma-kabaklar

  5. İstanbul, Yasmin dedi ki:

    Benim de kabaklarım çıktı. Balkonda büyük bir saksıda. Fakat bazı yaprakları dolma biber gıbı büzük diğerlerı asma yaprağı gibi. Neden böyle olur? Gübreleme yapmadım şimdi yapsam olur mu?
    ***
    Olmaz. Tohumları ekmeden en az bir ay önce toprak gübrelenmeli, sulanmalı ve dinlenmeye bırakılmalıdır. Sonra zamanı gelince tohumlar ekilir. Yani şimdi bu aşamada gübrenin faydası olmaz. Suya karıştırılan bitki besinlerinden 20 günde bir defa verirseniz iyi olur. Yaprakların bozuklukları ise muhtemelen yaprak bitleri yüzündendir.

  6. Rabia, Adana dedi ki:

    Aldığım kabak lifinden üç adet tohum çıktı. Mart gibi saksıya ektim. 1 tanesini sağolsun kuşlar çekti. bir tanesi şu an bir metreye ulaştı. büyük bir saksıda ve bol güneş alan balkonda. ip bağladım. bol suluyorum. sormak istediğim uzayınca balkondan direkt aşağı bırakabilir miyim dalları sorun olur mu?
    ***
    Elbette sorun olur. Serbestçe aşağı sarkan dallarda kabaklar büyüdüğünde rüzgarın etkisiyle her şey olabilir. Upuzun dalları 1m aralıklarla bir yerlere bağlayıp sabitlemek lazım. Yani eğer kendi iplik benzeri tutmaçlarıyla sıkıca tutunacakları bir şeyler yoksa bağlamak şart. Başka türlü olmaz.

  7. Rabia, Adana dedi ki:

    Lif kabağı ekmiştim hatta yazdım size çok güzel neredeyse günlük uzuyor. Sanırım tomurcukları da olmak üzere fakat ipe sararken dalın uç kısmını kırdım. Sorun olur mu?
    ***
    Hayır çünkü bugünler çok hızlı gelişim zamanı ve çok yakın zamanda mutlaka yanlardan bir iki yeni dal verecektir.

  8. Onur A. -Konya dedi ki:

    Lif kabağı yerde sürünerek yetişir mi?
    ***
    Yetişebilir ama lif oluşacak olan kabak meyvelerinin sağlıklı gelişimleri ancak yukarıda, toprağa değmeden büyümeleriyle mümkündür. Ayrıca şimdi tohum ekecekseniz boşa gider. Yani meyve verecekleri kadar gelişene kadar orada sonbahar serinleri/soğukları başlayacak. Çok geç kalmışsınız. Tohumları nisan sonu gibi ekmeniz lazımdı. Şimdi temmuzdayız. Artık çok geç. Antalya için bile çok geç. Tam bugünler mini mini meyvelerinin ortaya çıkması zamanı. Yani nisan sonunda ekeceksiniz, gereken bakımı en iyi şekilde yapacaksınız ki en geç temmuz başında meyve vermeye başlamış, veya en azından çiçek açmaya başlamış olsunlar.

  9. Rabia, Adana dedi ki:

    Merhaba benim ekmiş olduğum lif kabağı baya büyüdü ve yanlardan yeni dallar veriyor. yalnız adana bu yıl her yıldan daha sıcak geçiyor. bol bol suluyorum fakat yapraklarda sararma oluyor. sıcaktan olsa gerek. bir de henüz çiçek açmadı normal midir?
    ***
    Normal değil. Toprağını kışın gübrelemeliydiniz ve çekirdekleri nisan ayının ortasında ekmeliydiniz. Bunlarda hatanız olmazsa çiçek açması en geç temmuzun ilk günlerinde olur. Buna göre düşünün. Gelecek yıl her şeyi doğru yapın. Yazın fazla sıcak olan memleketlerde tohum ve fide ekme zamanı asla geciktirilmemelidir. Toprağının besleyiciliği de kışın yapacağınız gübrelemelerle yerine oturmuş olmalıdır ki yaz sıcaklarında hiçbir zorluk çekmeden güzelce gelişsinler. Sadece fide veya tohum ekme zamanını geciktirmek bile fazla sıcak memleketlerde emeklerin boşa gitmesiyle sonuçlanabiliyor (genelde).

  10. Rabia, Adana dedi ki:

    Toprağım gübreli idi mart ayında ekimini yaptım herşey normal ama çekip atayım mı bekleyeyim mi?
    ***
    Öyleyse gübre işe yaramamış. Bunun sebebi ya yanlış çeşit gübre kullandınız, ya gübre bozuktu işe yaramadı ya da toprağın kimyasal dengesi bozuk olduğu için gübre işe yaramadı. Böyle olmaması gerekirdi. Üstelik tohum ekmede hiç gecikme yok, gereksiz yere erken bile davranmışsınız. Bundan sonra o kadar acele etmeyin. Karpuz, kabak, hıyar, lif kabağı, kudret narı.. Bunları nisanın başı ile ortası arasında ekebilirsiniz. Sizin iklim şartları için en uygun zaman. Ayrıca sonbaharda toprağı derinden belleyip alt üst edin. Bir ay sonra bol bol gübre yayarak çapalayın. Bölece toprak kış yağmurlarının da etkisiyle çok verimli hale gelir. Gübreleme işini sonbaharda, en geç kış başında halletmenizi tavsiye ediyorum. En geç ocak ayında, en kötü ihtimalle şubat başında.. Daha sonraya bırakmanız pek iyi olmaz. İşiniz şansa kalır. Söküp atayım mı diyorsunuz. Bence iki hafta daha gözlemleyin. Eğer kötüleşme artarak devam ediyorsa onlardan artık hayır gelmeyecek demektir.

  11. Hatice E. -Kocaeli dedi ki:

    Birkaç fide kızartma kabağı diktik. 5-6 cm sap ucun çok sayıda çiçek açtı. Ama hiç kabak yok. İki üç kabak göründü onlar da 1,5 cm iken sararıp döküldü.
    ***
    Bunların erkek çiçekleri ayrı, dişi çiçekleri ayrıdır. Erkeklerden kabak gelişmez. Dişi çiçekler mini kabak meyvesi hazır haldedir ve böylece kolayca onları anlarsınız. Ama eğer erkek çiçeklerin polenleri dişi çiçeklere ulaşmazsa kabaklar büyümez, dediğiniz gibi mini halde sararıp dökülürler. Daha fazla erkek çiçek olması lazım. ve ayrıca arı benzeri çiçekten çiçeğe dolaşan böcekler lazım. Daha fazla erkek çiçek olması için fide sayısı üç beş tane değil, en azından 10 tane olmalı. Gerçi arı benzeri böcekler çoksa tek bir tane fidede bile meyveler büyür. Bu mesele kabaklardan hıyarlara karpuzlara kadar hepsinde yani tüm kabakgillerde aynı şekilde geçerlidir.

  12. Seda, İzmir dedi ki:

    Aldığım lif kabağının içinden çıkan tohumları ektim. Gayet iyi büyüdüler ama hiç çiçek açmadılar. Bu niye olur?
    ***
    Belki çok geç bir zamanda ekmişsinizdir. Nisan sonu gelmeden ekmeliydiniz. İki ay kadar gelişim gösterdikten sonra çiçek açarlar genelde. Bir de meyvelerin büyümeleri, olgunlaşmaları için gereken süreyi düşünürseniz, İzmir için tohum ekme zamanı nisanın ikinci haftası iyidir. Geç kalmamak lazım. En kötü ihtimalle nisan sonu. Yani bir an önce büyümeleri ve yaz sıcakları bastırmadan önce çiçek açmaya başlamaları şart. Eğer sizin ikliminizde haziran ortasında veya daha da erken çiçek açmaya başlarlarsa her şey yolunda gider.

  13. Niket, Rize dedi ki:

    İki lif kabagi fidesi ektim. ortalama 80 tane kabak topladim. ortalama boylari 40-50cm. dış kabukları halen yeşil. lifi doğru elde etmek için kabaklari biraz ezdiğimde kabukları kolay ayrılıyor veya yeşil haliyle karanlıkta mı kurutmalıyım, güneste mi? çikardıgım lifte hafif jel sıvisı var ne yapmalıyim, sicak su ile yikamalımiyim..agarticiya koymak uygun olur mu? her bir lifi karanlikta mi kurutmalıyim güneşte mi?
    ***
    Hiç bekletmeden iyice yıkamalısınız. Sadece lif kalacak. Jel filan kalmamalı. Çamaşır suyuna, deterjana hiç gerek yok. Açık havada esintili yerde kurutun. Güneşli güneşsiz fark etmez.

  14. Ayşegül, Amasya dedi ki:

    Nisan ayından bir ay önce ped şişede filizlendirilse Nisan ayında bahçe ye dikilse daha verimli olmaz mı? Ev ortamında bakilabilecegi yazıyor birçok sayfada ne kadar uzadığını biliyorum bu arada tamamen ev de bakılması mümkün değil fakat filelere yöntemiyle elde edenler var.
    ***
    Yanlış, gereksiz, boş işler bunlar. Her yerde okuduğunuz şeylere inanmayın. Lif kabağı çekirdekleri direkt olarak esas yetişecekleri yere, nisan ortasında ekilmelidir. Daha önceden biraz büyümesinin hiçbir önemli yok. Önemli olan şey ilk gelişimin çok hızlı ve güçlü olmasıdır. Toprağı doğru işlemeniz gerekiyor ki orada çimlenen çekirdeklerden büyüyen fideler haziran ortasına kadar epeyce hızlı bir gelişim kaydetmiş olsun. Yoksa, isterseniz martta başlayın, bir şey değişmez. Verim artımı filan o şekilde asla mümkün olmaz. Siz hemen şimdi oradaki toprağı en iyi şekilde işlemeye başlayın. Şimdi gübreleyin ki nisan ortasına kadar toprak en iyi hale gelebilsin. Geç kalmayın.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.