Limon servi körpe dalları yakın görünüm
Limon servi Cupressaceae (Servigiller) familyasından Cupressus (Servi) cinsinin Kuzey Amerika türlerinden Cupressus macrocarpa türüdür. Kaliforniya’nın kıyı kesimlerinin endemik bir bitkisidir.
Özellikleri
Tuzlu toprağa ve fırtınaların taşıdığı tuzlu deniz suyu serpintilerine uyumludur. Türün iki kültivarı peyzajcılıkta önemli yere sahiptir. İkisi de limon kokuludur. Yaprakları sarımsı yeşil, şamfıstığı renginin çeşitli tonlarındadır.
Cupressus macrocarpa ‘Goldcrest’ boyu 12 metreyi geçebilir. Kış soğuklarına dayanıklılığı -18C derece. Ankara’da kuzeyli rüzgârlara açık yerlerde bile kışa dayanır ama risklidir. Güneye bakan yamaçlarda ve büyük binaların güney taraflarında risk yok. Tüm kıyı kesimlerimizde ve İstanbul’da hiçbir kış koruması istemez.
Cüce limon servi – Cupressus macrocarpa ‘Wilma Goldcrest’ boyu yetiştiği yerin toprak ve iklim özelliklerine göre 2 metre ile 4 metre arasında değişir. Kış soğuklarına daha dayanıklıdır (-30C derece).
Limon servi
Gelişim hızı
Kış sonunda gelişim başlar. Eylüle kadar yavaşlayarak devam eder. Hızlı gelişim yaz başına kadarki dönemdir. Yıllık büyüme hızı her yıl aynı olmayacağı gibi yaşına göre de değişir. 2-5 yaşları en hızlı gelişim dönemi olup yılda ortalama 50cm büyürler. Ama genel anlamda büyüme hızı yılda 25cm kadardır. Yaz ayları çok fazla sıcak geçen yerlerde daha yavaş gelişirler.
Wilma cüce kültivar çok yavaştır. Dallar sıkışık gibi gelişir. Diğerinin dallar daha bir çevreye yönelik gelişim gösterir.
Limon servi yetiştirme, bakım bilgileri
Aşırı asitli veya aşırı kireçli olmadıkça ve ağır killi olmadıkça toprak seçmezler. Plastik saksılarda yetiştirecekseniz killi toprak kullanmayın. Ya da toprağına biraz kum ve ponza taşı karıştırın. Daha iyisi toprak ve torf toprak eşit oranlarda karışım yapmaktır. Tam gün güneşli veya en azından yarı gölge / yarı güneşli bir yerde tutun. Devamlı gölge olan yerleri sevmez.
Sulama sıklığı: Sulamayı suyun derinlere ulaşacağı şekilde yeterli suyla yapın. Saksıdakileri sulamada ise alt deliklerden bol bol su akıp gidecek bollukta su gerekir. Limon servilerin toprağını daima sırılsıklam tutmak iyi değil. Sulama aralıklarını toprağın ıslaklığı gitmiş ama nemliliği fazla azalmamış olduğu şekilde takip ederek kontrollü sulayın. Toprak asla kupkuru kalmamalı. Susuzluktan zarar görürse eskisi gibi güzelleşmesi iki yıl alır. Fazla uzun süre susuz kalıp ölme sürecine girmişse bir daha canlanması mümkün değil. Saksılarda bunlara dikkat edin. Bahçeye dikmişseniz üst yüzey kupkuru olana kadar sulamasanız bile zararı olmaz. Birkaç yıl geçtikten sonra sulama dengelerine dikkat etmek gerekmez. Saksılarda yetiştiriyorsanız daima dikkatli olmalısınız.
Kardan korumak: Sadece üstünde kar birikintilerinin ağırlığının dallarda şekil bozukluğuna sebep vermesini önlemek için gerekiyor. Yoksa karın zararı olmaz.
Budama şekilleri ve çit biçimi verme
Eğer hiç dokunmazsanız limon serviler gelişigüzel bir genişleme gösterir. Şeklinin bozulmaması için gelişim zamanlarında aylık budamalar yapın.
Çit bitkisi kullanımı için şekil vermeye uygundur. fakat fidanlar henüz çok gençken başlamak şartıyla. Çünkü kalın dalları budamak, özellikle ana gövdeyi kalınlaştıktan sonra budanmak ağaca büyük zarar verir. Yani bir daha yanlardan dal vermez ve ölür gider. Boyu dümdüz yukarı gitmesin diye budamayı limon servi henüz genç bir fidan iken, tepe dal henüz çok ince iken yapacaksınız. Kısaca boyu kısa iken tepe kısmı budamak lazım. Genel budamaların zamanı ise ilkbahar ortası-yaz sonu arası dönemdir. Örneğin İzmir iklim şartlarına göre mayıs-eylül arası gibi. Bu zaman aralığının dışında sadece ince dallarından ufak tefek budamalar (gerekliyse) yapın.
Limon servileri çit amaçlı kullanacaksanız budama ve şekil vermelerde elinizden geldiğince alt dalların üst dalların gölgesinde kalmamalarını sağlayın. Mesela en altta kuzey-güney yönlü dalları varsa bir üstteki dallar doğu-batı yönlü olsun. Yoksa alt kısımlar cılız kalır ve zamanla körelir, kururlar. Ayrıca çit limon servilerin dallar tamamıyla duvar gibi ışığı ve rüzgarı engelleyecek şekilde olursa bir yöne bakan dalların tümünün kurumasına sık rastlarız. Buna dikkat edin. Aksi takdirde çit için başka tür bitkileri tercih edin.
Besin, gübre
Arazilere, bahçelere dikili limon servilere nasıl gübre vermeliyiz? Fidanların diplerine değil uzağına gübre vereceksiniz. Fidanın büyüklüğüne, gelişmişliğine göre mesafe 50cm ile 150cm arasında değişir. Uygun uzaklıktan çepeçevre toprağı çapalayın. Sonra gübreyi serpin ve sulayın. Miktarı ne gübresi kullanıyorsanız ona göre değişir. Mesela suni gübre çok az miktar hafifçe serpin. Hayvan gübreleri ise 4 avuç toprağı bir avuç gübre ile karıştıracaksınız gibi düşünün.
Saksılarda yetiştirilen limon servilerin toprağına gübre karıştırmayın. Ancak şurada anlatıldığı gibi yaparsanız sakıncası yok: Saksı bitkilerine hayvan gübresi nasıl verilir?
Diğer durumlarda saksı limon servilere bitki besini vermelisiniz. İlkbahardan yaz sonuna kadar, hafif dozajda, her ay, suya karıştırılan genel amaçlı bitki besini. Mesela ev süs bitkilerine olandan uygundur. Üstünde her sulama suyuna karıştırın tavsiyesi yazılı olanlar en uygunu. Siz bunu ayda bir yapın. Mayıs – haziran aylarında 15 – 20 günde bir, nisan, temmuz ve ağustosta ayda bir. Sonbahar serinlerinin geç başladığı yerlerde son bir defa eylülde. Diğer aylarda gerekmez. Yaz mevsiminin ikinci yarısından itibaren gelişim olmasa bile besin vermeye devam etmek sonraki yılın gelişim dönemi için bitkinin güç toplamasına yardım eder.
İçmekân kullanımı
Evlerde ofislerde bulundurmaya iki limon servi kültivarı da uygundur derler ama ben doğru bulmuyorum. Yaşasalar bile birkaç ay içinde hiçbir güzellikleri kalmayacaktır. Güneşe, esintiye, rüzgâra çok ihtiyaç duyarlar.
Eğer ev, ofis vb kapalı yerlerde tutacaksanız salon bitkilerine özel torf toprağa hem kum hem ponza taşı karıştırın (3 ölçü torf + 1 ölçü ponza taşı). En başta bu şekilde uygun toprakla saksılara dikilmiş olmaları hayati önem taşır. Yoksa kolayca kök çürümesine uğrar ve ölür gider. Sonra güneşli pencere önünde tutmanız, 15 günde bir yönlerini çevirmeniz, yanındaki pencereyi günün çoğu zamanında açık tutmanız kesinlikle şarttır.
Limon servi fidanı üretimi
Genel üretim yolu çelik yöntemidir. Yarı olgun, daha doğrusu tam olgunlaşması henüz yeni tamamlanmış yeni mahsul dalları seçin. Ayrıntılı bilgi: » Yarı olgun dal çeliği. Limon servilerde temmuzda başlamak gerekiyor. Diğer yollar (tohumdan üretim ve aşılama ile üretim) aşağıda.
Tohum ile üretim
Limon servi her iklimde her yıl tohum vermez. Çünkü polenler kışın veya kış sonunda salınır. Dolayısıyla uygunsuz hava şartları polenleşmenin sağlıklı gerçekleşmesine, tohum oluşmasına çoğu zaman engel olur.
Son don olaylarından 1 ay önce (İstanbul’da şubat sonunda) tohumları yarım santim kadar gömüp toprağı dağıtmadan usulca sulayın. Geceleri ısı sıfıra, sıfırın altına düşmüyorsa kuzeye bakan cephelerde tutmalısınız. Kış üşümesinden sonra tohumlar aktif hale gelir. Nisan ayı girince güneşli yere alın. Toprak hafiften kurudukça sulayın. Acele etmeyin çünkü çok yavaş çimlenirler. Çimlenmeleri nisanda, mayısta veya haziran başında gerçekleşir. Kış üşümesi mümkün değilse tohumları kâğıt havluya serpin, üstüne bir kat daha kağıt havlu ile kapayın, katlayın, bir naylona koyarak tamamen ıslatın. Sonra iyice naylona sarın ve buzdolabında 1C derece soğukta 1 ay beklettikten sonra çıkarıp toprağa ekin.
Aşılama ile limon servi üretimi
Limon servi tam doğal tür değil kültivar olduğundan dolayı tohumdan yetişen fidanlar çoğu zaman aynı özellikte çıkmaz. Onun için tohumdan çok sayıda fidan yetiştirip aşılamak daha uygun bir fidan üretim yoludur. Esas doğal türü (Cupressus macrocarpa veya Monterey Cypress) Akdeniz ülkelerinde yaygındır. Türkiye’de de Ege ve Akdeniz bölgelerimizde mutlaka bulunur. Bunun tohumlarından fidanlar oluşturup aşılayabilirsiniz.
Limon serviyi diğer servi türleri üzerine aşılamak problemlere sebep olur. Mesela üst aşı kısmı alt kök kısma göre fazla hızlı ve güçlü gelişim gösterip kök kısım daha zayıf kalır ve ağırlığı taşıyamaz. Sonuçta rüzgar limon serviyi topraktan sökebilir, devirebilir. Daha da kötüsü gövde aşılı yerden kırılır. Kendi tohumundan (veya doğal türünün tohumundan) yetiştireceğiniz fidanları aşılamanız daha iyi.
Limon servileri aşılamada kullanılacak servilerden en iyisi Cupressus x leylandii’dir. Daha çok Leyland servi olarak bilinir. Leyland serviler hibrittir. Daima çelikle çoğaltılır (yarı olgun dal çeliği sayfasındaki usule göre). Bunun da en iyi çelik köklendirme zamanı yine temmuz ayında başlamaktır. Köklenme üç ay içinde gerçekleşir. Çelikler köklendiği takdirde büyüme çok hızlı oluyor. Kışın özel ısı ve ışıklandırma ile gelişmesine devam edip iyice kuvvetlenmesini sağlayın. Bunlara aşı ne zaman uygunsa üstlerine limon servi aşılayın. Toprakta kökler kuvvetli gelişir ve üstte büyüyen aşı kısma hem kuvvetli destek olur hem mükemmel besleyicilik sağlar. Üstelik bu sayede -30C derece kış soğuklarına rahat dayanan ve çabuk büyüyen limon serviler elde edersiniz.
Merhaba. Toprakta dikili limon servilerin sürgün verme ve büyüme zamanları hangi aylardır? Sağlıklı bir limon servi yılda ne kadar uzar veya genişletebilir? Benimkiler cüce tip değil.
***
Sorunuz üzerine yazı içinde değişiklik yaptım. Özellikleri bölümü içinde gelişim hızı başlığı altında sorunuzun cevabı yazılı. Bu güzel soru için teşekkür ederim.
Bir sitenin yönetim kurulundayım. Ortak alanlarımızda toprak kalınlığı 50-60cm olup altlarda otopark alanlarımız bulunmaktadır. Bir site sakini bahçesini ortak alandan ayırmak için 5 adet 20’şer cm aralıklarla limoni servi dikmiş. İzolasyonumuza zarar verir düşüncesiyle ağaçları söktürdüm. 7 yıl kadar önce dikilmelerine rağmen köklerin çok derine ilerlemediği anlaşılınca çok tepki aldım. Kazık kök yapısına sahip bu bitkinin kökleri zaman içinde kaç metrelere ilerler?
***
Kaç metre ilerler bilmiyorum ama o kadar az derinliği olan yerlere ağaç dikmek yanlış. 20cm aralıklarla dikmiş olması daha felaket yanlış. Demek ki 7 yılda kökler o yüzden gelişememişler. Güdük kalmışlar. Size boş yere tepki göstermesinler. Çünkü o şekilde daha fazla yaşamazlardı. 7 yıl dayanmaları bile mucize gibi.
İzmir’de Ocak ayında hala yağmur yağmıyor doğru düzgün. En son 10 gün önce yağmıştı. Bahçede dikili 50 adet limon servilerime su vermem gerekiyor mu acaba? Bu aylarda ağaçların susuz kalma riski var mıdır?
Bahçemde dikili 3 adet limon servi ağacının yerini değiştirmem gerekiyor. 1.5 sene önce dikmiştim. Boyları 2m, enleri 80cm civarında şu an. Acaba yerini değiştirirken neye dikkat etmem gerek? Kuruma ve ölme riski var mıdır?
***
Özay Bulut adıyla bir soru daha yazmışsınız. İlk yazdığınız ismi esas alarak ve iki soruyu birleştirerek cevap veriyorum. Fidanları henüz yeni dikmişseniz sulama gerekebilir. Ama dediğiniz gibi 1,5 yıl geçmişse hiç gerekmez. Yer değişikliğine gelince, elinizden geldiği kadarıyla köklerine zarar vermeden ve topraklarını köklerden arındırmadan yerlerinden çıkarmaya çalışırsanız tehlike yok. Diğer durumlarda elbette risk var.
Peki ağaçların yerini değiştirmek için bu ay uygun mudur? Yoksa en uygun beklemem mi gerekiyor?
***
İzmir şartlarında şimdi en uygun zamandır. En geç şubat ortasına kadar halletmeye çalışın.
Limon servileri sökerken ve yeni yerine dikerken nelere dikkat etmeliyim? Daha önce hiç ağaç sökmedim.
***
Bu konuda uzun uzun açıklamalarla koca bir sayfa dolusu yazı yazmam lazım. Siz en iyisi bu işi tam anlayan birisine yaptırın. Fidanın büyüklüğüne göre belirli mesefeden tüm çevreyi kazıp yavaş yavaş altına doğru ilerlemek lazım. Bu sırada köklerin uzunluklarına göre beşte üçü kalacak, uzaklaşan beşte ikisini kesmede sakınca yok. Ama her ağacı kavak ağacı zanneden birtakım işgüzarlara iş yaptırırsanız tüm kökleri tam dipten kesecektir. Bunlara çok rastladım. Özellikle site görevlileri “ben yaparım” diye işi üstlenip daima süs ağaçlarının ve narenciyelerin ölümüne sebep olurlar. Yani ağaçların türlerine göre bambaşka özellikleri olduğunu bilen, bilgili, bilinçli kişilere iş yaptırın. Ya da ağaçların yerini değiştirmekten vazgeçin.
Toprakta dikili limon servilerim İzmir’de Ocak ortasında tepelerinden yukarı sürgün vermeye başladı. Ben çit olarak yana kapatmasını istiyorum. Bu ay tepeden verdiği tek dal sürgünleri kesmenin zararı olur mu? Ağaçlar 3 yaşında oldu bu ay.
***
Dondurucu soğuk olma riski olduğu zamanlarda budamak tamamen ölmesine sebep olur. Onları kesmek için en azından şubat sonuna kadar beklemelisiniz.
Merhaba, Limon servilerin budanmasında ideal bir yükseklik var mıdır ? 130-140 cm yüksekliğinde budanması ağacı kurutur mu?
***
Yazı içinde bu meseleyi açıklamıştım. Ona göre dikkatli olun. Kalınlaşmış, birkaç yıllık olmuş ana dalları kalın yerlerinden budamak ölmesine yol açabilir.
Daha önce bahsettiğim 3 adet limon servimin yeri değişti. Dikkatli bir şekilde köklerin 5’de 3 ü zarar görmeden taşıdık. Şu anda bu yeri değişen 3 ağacıma gübre vermem uygun olur mu güçlenmesi ve kök atabilmesi için? Koyun gübresi veya farklı bir gübre?
***
Tarif ettiğim gibi tam dibinden değil biraz uzağından toprağı gübreleyebilirsiniz. Azot zengini gübreler hariç her gübre uyar.
3 tane büyük beton saksıda evin önünde açıkta selvim var. 1 tanesi yaklaşık 6-7 aydır bazı dallarında sararma var. Kahverengileşme yok. Bu bir hastalık mı? 1 tanesinde de dalları baya kahverengileşmiş yani kuruyor. Beton saksıdan dolayı olma şansı var mı? Ne öneririrsiniz? İnternette Bakır bazlımantar ilacı (cupravit ob 21) önerisi var. Ondan kullanmayı düşünüyorum. Bir de çam kudurtan diye bir gübre var onu da kullanmayı düşünüyorum. Sizin öneriniz nedir?
***
Beton saksılar bitkilere uygun değil. Ancak çok yüksek alkalinli toprakla uyumlu olan bitki türlerine uygundur. Ayrıca Mersin gibi yazın şiddetli sıcak olan memleketlerde bu tip bitkiler saksıda yetiştirmeye uygun değil. Şimdi siz beton saksılarda o bahsettiğiniz gübrelerden kullansanız toprak büsbütün zehir haline gelir ve fidanlarınız kısa zamanda ölür giderler.
Geçtiğimiz aralık ayında yaklaşık 1 metre boyunda 10 adet limon servi fidanı dikmiştik. Dikerken çam gübresi diye aldığımız gübreyi çukur dibine birer avuç karıştırarak diktik. Malum kış bu sene sert geçti ve sıcaklık -12 dereceye kadar düştü. Şu an fidanlarımızın hepsi sapsarı oldu, muhtemelen ayaz aldı ve kurudu maalesef. Sizce bunun sebebi nedir ve fidanların baharda canlanma ihtimali var mıdır ya da ne yapmak gerekir? Resimle gösterme imkanı olsa resim atacaktım ama resim yükleme yok. Sizin yorumunuz nedir bu konuyla alakalı?
***
Kesinlikle donup ölmüşlerdir. Yapılacak bir şey yok. Kış içinde limon servi fidanı dikmeniz o iklime hiç uygun değil. Çünkü başka yerde geliştirilmişlerdir. Hiç hazırlıksız Konya kışına aniden maruz kalması sadece öldürür. Fidanları ilkbahar başında ve tüplü fidan olarak alıp dikmeniz gerekiyor. Sadece ilkbahar başında. Böylece sonbahara kadar kökleri toprağa iyice yerleşir ve sonra yavaş yavaş önce serine sonra soğuğa adapte olur. Sonuçta kışın donup ölmezler.
Limon servi için solucan gübresi uygun mudur? Eğer uygunsa 3 yaşındaki limon servilerim için ağaç başına kaç gr veya kilo verilmelidir tabandan?
***
Evet uygundur. Yukarıda gübreleme kısmında anlattığım şekilde, biraz uzaktan toprağa karıştırın. Kilo hesabı olarak bir şey diyemem. Az miktarda göz kararı uygulayın.
Mezar başına limon servi diktik (23 Nisan’da). Sulama sıkıntısı yok. Haftada birkaç kez gidebiliyorum. Yeni diktiğim bu servinin boya vermesi için en alt dalları en erken ne zaman budayabilirim?
***
Acele etmeyin. Alt dalları keserseniz büsbütün zayıf düşer. 3 yıl iyice güçlenmesi lazım. Sonra her yıl en alt dallardan azar azar kesersiniz.
1 ay önce 3 adet 50-60 cm boyunda limon servi aldım. Bir süre kendi saksılarında kaldı. Sonra dallarının sararmaya başladığını gördüm. Saksı büyütme işlemi yaptım. Sararmış dalları budadım ama ara ara dallarda yine yeni sararmalar kurumalar olmuş saksı büyüttükten sonra da. Ne yapabilirim? Kıyamıyorum bir şey olacak diye korkuyorum. Yeni evliyim çok da bilmiyorum bitki bakmayı.
***
Eğer salonda tuttuysanız sebep bu olabilir. Çünkü limon servi salonlar için değil, parklar ve bahçeler içindir. Ama eğer dışarıda tuttuğunuz halde bozuldularsa hiç normal değil. Satın aldığınız yerin hatası var demektir. Onlara durumu anlatın. Zararınızı telafi etmek zorundalar.
Limoni servilerin kök gelişimi nasıl olur? Derine doğru mu yana doğru mu? Eve 3m mesafeye diktiğim servilerin köklerinin evin temeline zarar verme gibi bir riski olur mu?
***
Her yöne gelişirler. Ev temellerine zararı olmaz.
Merhabalar. Ocak ayında Limon servi almıştım. Çiçekçilerde satılan küçük boyutlarda. Başlangıçta alt dallarda biraz kuruma oldu ama sonra durdu gibi. Saksı değişimi yapmadım. En uygun aylar hangileridir saksı değişimi için?
***
Toprağını köklerden hiç ayırmadan saksıdan kalıp gibi çıkarıp daha büyük saksıya kalıbı bozmadan, toprak ilavesiyle yerleştirin. Bu sayede zaman önemli değil. Zaten kökleri topraktan arındırırsanız uygun zamanlarda bile genelde tutmaz, çürür giderler.
Bahçemde 8 adet limon servi ağacım var. Kuruyacak ya da hastalık kapacak diye korkuyorum. Sulama kaç günde bir olmalı ve hastalık kapmaması için ne yapmalıyım?
***
Sayılı gün aralıklarıyla sulama yapmak kadar zararlı bir şey yok. Toprakta kuruma oluyor mu, ölçüsü bu olmalı. Yukarıda sulama konusu yazılı. Bahçeniz fazla bitkili değilse hastalık olmaz. Hastalıkları tetikleyen şeyler: Yeterince güneş almayan bahçeler, çim alanlar, fazla sıklıkta sulama isteyen bitkilerin çok sayıda olması gibi.. Sürekli kontrol edin. Özellikle yaprak bitleri olursa onların tahribatlarını mantar hastalıkları takip edecektir.
30-40 cmlik limon servilerim var. Bahçede 1 ay kadar oldu alıp dikeli. Yukarıda sizin yazdığınız gibi sulama işlemlerini şimdiye kadar yaptım asla nemsiz kuru halde bırakmadım. Lakin iş icabı 1 hafta kadar yokum. Acaba hiç sulanmazlarsa ölürler mi veyahut susuzluğa ne kadar dayanırlar?
***
Bir hafta sulamamaktan ötürü bir şey olmaz. Hem saksıda değiller. Bahçeye ekili olunca toprağın alt kısmı çabucak kupkuru hale gelmez. Endişelenmeyin.
Bingöl’de ikibin rakıma limon selvisi evimin çitinde kulanacağım. Tutar mı?
***
Hayır kışın orada kurur giderler. Belki cüce kültivarı olabilir ama onu da tavsiye etmem. Şiddetli kış soğuklarına uygun başka çit bitkileri bulmalısınız.
Limon servi leylandi celikleme yaptım sandıkları mini sera özelliğine getirmeye çalıştım fakat diplerinde küfler oluşmaya başladı. Bulunduğu mekan güneş alan boş dükkan. Seralamaya gerek var mı nemi kontrol etsek yeterli olmaz mı? Küf yapmaması için havalandırmam mı gerekiyor ya da tamamen mi açayım üstlerini
***
Yanlış yapmışsınız ki küflenme olmuş. Steril köklendirme toprağı gerekiyor. Başka türlü başarı oranı ya hiç olmaz ya da çok düşük olur. Direkt güneş almamaları gerekir. Daha kim bilir ne kadar hatalarınız vardır. Ayrıca, gereken şartları azaltmaya çalışmayın. Her şeyi dört dörtlük usulüne uygun yapmak zorundasınız.
Bahçemde bulunan bir buçuk yıllık 25 adet limon servi ağacımın bir kısmı çeşitli noktalardan kurumaya başladı. Yaptığınız yorumlardan anladığım kadarıyla ağaçların her gün sulanması gerekmiyor. Kuruyan ağaçlarımın çimlere yönelik otomatik sulamadan dolayı fazla su almalarından şüpheleniyorum. Nozzle’lar günde 1 saat sulama yapıyor ve bir kaç tanesinin suyu her gün ağaçlara da geliyor..Fazla su kurumaya yol açar mı? Bazı noktaları kurumuş ağaçlar tekrar kendini toparlar mı? Kuruyan noktaların budanması hızlı toparlanması için işe yarar mı?
***
Evet ağaçları her gün sulamak çok yanlış. Çim sulama işlerinde gereğinden çok fazla miktar suyun israf edildiğini her zaman her yerde görmekteyim. Halbuki her bahçe bitkisi aynı miktar su ile sulanmaz. Çimler, naneler, hercai menekşeler ve bunlar gibi çok küçük yapılı bitkilerin sulanması toprak üst yüzeyini hafifçe sulamaktan, toprak yüzeyini üstünkörün bir ıslatmaktan ibaret olmalıdır. Böylece günde bir defa veya bir sabah, bir akşam olmak üzere günde iki defa sulamak gerekir. Ama siz bir saat sürekli boş yere su akıtıyorsunuz. Ve su gerekmeyen yerlere bile akıp gitmekte. Ama muhtemelen ağaçlardaki kurumaların sebebi başka bir şeydir. Çimlere gübre veriliyorsa, gereksiz yoğunlukta sulamalar gübreyi sürekli çözüp ağaçlara götürüyor ve bu da ağaçlara ciddi zarar veriyordur. Diğer problem günümüzde moda olmuş olan doğa düşmanı bir uygulama: herbisit ilaçlar. Bakınız bu ilaçlar çimlere zarar vermediği halde koca ağaçları öldürebiliyor. Budama iyileşme yönünde işe yaramaz ama kuruyan yerleri kesmek iyi olur.
Eylül ayında bahçeme 1- 1,5 metre büyüklüğünde 40 limon servi ektim. Bazılarında aralarda kuru dallar görünüyordu. Bir ilerleme yok gibi. Fakat arkadaşlarım ve bu işi yapanlar tokatta yetişmeyeceğini söylüyorlar. Kışın üşüyormuş. Çok üzülüyorum. Sizin fikrinizi almak istedim.
***
Tokat’ın neresinde olduğunuza göre ve limon servi çeşidine göre durum değişir. Devle meteoroloji kurumunun verilerine göre kış aylarında Tokat merkez ilçede -22C dereceye kadar soğuk olması riski var. Limon servinin normal çeşidi -18C dereceye kadar dayanıklıdır diye iddia ediyorlar. Yani sizin oraya uygun değil ama dondurucu yönden gelen rüzgarları almayan, yüksek binalar tarafından korunmuş bir yerde iseler muhtemelen orada zarar görmezler. Cüce çeşidi ise -30C dereceye kadar dayanıklı ve oraya tam uygun. Durumu buna göre düşünün.
Adalarda yaşıyoruz. 2 sene önce aldığımız limon servide saksısını büyütmemize rağmen kahverengileşme oldu. Bu sene de dallarında pamuksu beyaz şeyler çıktı. Mantar mıdır? Mantarsa nasıl tedavi edebiliriz?
***
Kahverengileşmeler toprağın özelliğinden veya fazla gübreden olur. Yapraklarda problem oluyorsa köklerde de olur ve bitki ölür. Yani çok tehlikeli bir problem. Genellikle yanlış toprak veya yanlış gübreleme yüzünden oluyor. Pamuklu şeyler ise muhtemelen pamuklu bit denen parazitlerdir. Onlara göre uygun ilaç almak ve ilaçlamak gerekir. Ama kışın yok oluyorlar. İlkbahardan itibaren ne zaman başlarsa vakit kaybetmeden ilaçlamalısınız.
Limon servilerin bina temeline zararı olur mu? Bazı limon servilerim kurudu. Yerinden söktükten sonra köklerin bir futbol topu büyüklüğünde olduğunu gördük. Bunun nedeni ne olabilir? Aşırı sulama mı yanlış budama mı?
***
Ağaçların temellere zarar verdiği söylentileri eski zaman evleri içindir. Yığma taşlarla, odunlarla, kerpiçlerle yapılan evlerin şimdiki gibi sağlam beton zeminleri yoktu. Her neyse, limon servilerin o şekilde zarar verici özelliği zaten yok. Ama binaların, duvarların diplerine ağaç dikmek ağaçların sağlığı için hiç iyi değil. Arada ne kadar mesafe olursa o kadar iyidir. Köklerle ilgili sorunuzu pek anlamadım. Galiba dev bir ur oluştuğunu kastediyorsunuz. Şimdilik o konuda bilgim yok.
Limon servi ekmek istiyorum. Aralıklarını en fazla kaç olacak şekilde ayarlamam gerekir? Amacım içerinin dışarıdan görünmesini engellemek. Budama şekli kaç cm olduktan sonra başlanmalı yani yukselik 2 metre yeterli daha sonrasında yanlara doğru genişlemesini istiyorum.
***
Aralarında 4 veya 5 metre kadar mesafe olsun. İlk dört yıl hiçbir budama yapmayın. Sadece, bu sırada boyu 2 metreyi aşarsa tepesini kesin. Diğer budama ayrıntıları yazı içinde var.
Limon servi çit şeklini vermek için aralarında 4 veya 5 metre olsun demişsiniz yalnız bu aralık çok değil mi çit şeklini vermek için yani 4 5 metre mesafe kapatacak kadar genişler mi bu serviler benim düşüncem 1 metre ara ile dikmek ki dışardan içerinin görünmesini komple kesmek
***
Benim bildiğim, cüce çeşitleri bile tek fidan 5-6 metre genişliğinde çevre yapıyor. Ama çit için küçük tutmaya ve dolayısıyla fidanları çok sık ekmeye elverişli midir, yani uzun yıllar iyi randıman olur mu, hiç sanmıyorum. Çünkü öyle yapanların birçok problemlerden şikayetçi olduklarını çok yerden bizzat duydum. İsterseniz düşündüğünüz gibi yapın. Aslında o şekilde bile kısa sürede amacınıza ulaşamazsınız. En uygun çit bilgisi ligustrumlar bile çok hızlı geliştikleri halde sizin istediğiniz gibi büyümeleri iki yıl alır. Bence bunları tercih edin. İstediğiniz her şekli ve boyu verebilirsiniz. Hiç zarar görmezler. Limon servilerin çit kullanımlarında daima problemler oluyor. Mesela bir cephesi sağlıklı kalırken diğer çephesi kupkuru karman çorman dallar yığını olarak kupkuru kalıyor. Ligustrumlarda öylesi sorunlar olmaz. Hem de gelişimleri gayet hızlıdır. Her tip budamayı tolere ederler.
Topraktaki dikili 4 yaşındaki limoni servi ağaçlarımı eskavatorle topraktan alıp 20 metre uzağa nakil yaptım. 1 hafta öncesinde budama yaptım. 2metre boyunda tepelerinden kestim. Servilerim tutar mı ve sulamalarını nasıl yapmam gerekir?
***
Tutarlar mı bilmem ama sulamaya hiç gerek yok çünkü yaza kadar sizin orada haddinden fazla yağmurlar yağacaktır. Önümüzdeki yaz belki bir iki defa sulama yapsanız iyi olur. Eğer tutmuşlarsa ve yaz mevsimini de atlatırlarsa sonrasında bir daha sulama gerekmez.
Birkaç gün önce aldığım 1 metre civarındaki limoni servi büyük bit plastik saksıya aldım ve yaprakları kurumaya başladı çok üzülüyorum. Kapalı balkonumda bakmaya çalışıyorum. Tecrübesizlikten kaynaklı üretim saksısından çıkartırken biraz dağıldı ondan mı oldu acaba yoksa fazla veya az sulamadan mı? Renginde sararma veya kahverengileşme yok fakat yaprakları kurumaya başladı ne yapmalıyım?
***
Kışın açık havada soğuğa adapte olmuş bir fidanı alıp da havasız ve biraz olsa bile sıcak bir yerde tutarsanız zarar görür. Tam açık yerde tutmanız lazımdı. Ayrıca: Saksıdan çıkarırken toprağı dağıtmışsınız. Eğer köklerinin toprağa bağlı uçları kopmuşsa o da fena zarar verir. Hatta bir daha toparlanmama, kısa sürede ölme riski var. Hem saksı değişiminde kökler açılırsa, yeni toprağın kökleri yakıp çürütmesi, dolayısıyla fidanı öldürmesi ihtimali çok daha yüksek.
Limon servilerim yaklaşık 2 metre boyundaydı. 1 metre olacak şekilde hepsini kısalttık. Daha sonra tekrar uzama yapar mı? Yapması için ne çeşit bir bakım yapmamız lazım?
***
Gayet tehlikeli bir budama yapmışsınız. Tamamıyla ölebilirler. Sadece en üstten en fazla 30cm kısmını kesmeliydiniz. Şimdi eğer bu tehlikeli budama öldürmezse elbette tekrar yeni dallar uzatacaktır. Bunun için yapabileceğiniz hiçbir şey yok. İşiniz şansa kalmış.
Merhabalar. Açık balkonda yaklaşık 2 yıldır Limon servi yetiştiriyorum. Gayet iyi durumda. Ancak balkonu cam balkonla kapatmayı düşünüyoruz. Ağacımın yaşaması için camlardan 1 2 tanesini sürekli açık tutmam yeterli olur mu? Teşekkür ederim.
***
Emin değilim ama olabilir diye düşünüyorum. Aslında bir bahçeye dikme imkanınız varsa daha iyi. Ama yoksa mecburen deneyip göreceksiniz.
Merhabalar. Saksıda yetiştirdiğim iyi durumda olan Limon servi ağacımın sulamasını ihmal ettiğim için eski canlılığını kaybetti. Bununla birlikte hâlâ kokusunu alabiliyorum. Kurtarabilme ihtimali var mıdır?
***
En uçlarda iyi bir canlılık varsa ölmemiş demektir. Yoksa kurtulacağını sanmam. Daha doğrusu hiç belli olmaz. Bekleyip göreceksiniz.
Merhaba bahçemdeki 2 yıllık limon serviler 2 metre oldular. 7 yıllık eski limon servilerimin araları kararmış. Dalların sıklığından havasızlıktan dolayı kurumuş olabileceklerini düşünüyorum. 2 yılık olan limon servilerim de aynı olmasınlar diye çok sık olan yerlerdeki dalları dipten kesip o bölgelerin seyrelip hava almalarını ve sonrasında eski limon servilerim gibi içten kurumalarını önlemiş olur muyum?
***
Haklısınız fazla sıkışıklıktan her şey olabilir. Ama budamalarda aşırıya kaçmayın. Sadece: ileride üst üste, iç içe yoğun bir şekilde sıkışık gelişim göstermesinler diye şimdiden ufak tefek ayarlamalar yapsanız iyi olur. Yine de çok az budama yapın ve zamanla gerekirse yine budarsınız diye düşünün. Daima iş işten geçmeden önce gerekenleri yapmak lazım. Bunun için nasıl gelişiyorlar, nerelere yönleniyorlar diye iyi bir gözlemci olmalısınız.
Fakat öte yandan, alt-eski dalların aralarında problem olmuşsa, onun zaten havasızlıkla ilgisi yok. Öyle yerleri ağaç kendisi ölüme terkeder. Yani o durumda şimdi “ileride öyle sorun çıkmasın diye alt dalları budamalıyım” diye düşünmemelisiniz. Hata edersiniz. Fidanlar fazlaca güç kaybederler. Çok genç fidanları neredeyse hiç budamamak lazım ki kökleri iyice güçlensin. Köklerin güçlenmeleri fazla dallara, dolayısıyla çok fazla fotosentez yapabilecek yeşil yapraklı kısımların çokluğuna ihtiyaç var. Küçük fidanlarda dalları azaltırsanız kökleri güçlenmeye devam edemez ve gelişimi ciddi aksamalara maruz kalır. Çok yavaşlar, hatta küser, ölüm sürecine bile girebilirler.
çok bilgilendirici oldu nezaketiniz ve ilginiz için çok teşekkür ederim
Çit amaçlı 1.5 metre arayla 7 sene önce diktiğim altuni leylandilerimin bazılarında alt gövde çok ama çok cılız ve kuru vaziyette. lakin üst tarafları çok canlı. leylandilerimin boyu yaklaşık 4 – 4.5 metre.. alttan 2 metresi kuru.. güneş alma sorunu yok, osmocote yavaş çözülen topçuk gübre kullanıyorum. damla sulama ile her gün 4-5 dk kadar suluyorum. Sürgünlerde herhangi bir böcek, mantar parazit gözükmüyor. Ne yapmalıyım?
***
4 metre demek ağaç demek. Çit amaçlı düşündüyseniz zaten aralarındaki mesafeyi de gayet uzun tutmuşsunuz. Bu tip çalıları çit amaçlı kullanmak istiyorsanız aralarındaki mesafeyi 35-40cm gibi ayarlamanız gerekir. Ve fidanlar çift sıra olmalıdır. Ayrıca uzayıp gitmelerine izin verilmemeli ki sürekli alt kısımdan yanlardan bol bol filizlenip çokça dallansınlar. Şimdiki durum hoşunuza gidiyorsa bırakın küçük yapılı ağaçlar gibi hayatlarına devam etsinler. Çit yapmak istiyorsanız hepsini tam dipten kesin ve aralarına uygun mesafelerde yeni fidanlar ekin.
Çit bilgisi olarak limon servi ektik mayıs ayı gibi. Hiç sorun yoktu ama aniden tek tek ölmeye başladılar. güneş alıyorlar ama etraflarında ağaçlar var, direk güneş almıyorlar çoğunlukla. Neden böyle oldu anlayamadık. Yeni sararmaya başlayan, ilerleyen ve tamamen sararan 3 farklı bitki atıyorum aşamalarını görebilmeniz için. Suyu fazla ya da az mı oldu, yerini mi sevmedi sorun nedir bir öneriniz var mı?
fotoğraflar için link bırakıyorum.
***
Öncelikle, her halükarda güneşin azlığıyla veya çokluğuyla ilgili bir problem olmadığını belirteyim. İlk fotoğraftaki fidanda çok az bozulma var ama bu galiba kurtulacak, problem sanki hiç ilerlemeyecekmiş gibi görünüyor. O hasarın dışında çok sağlıklı bir gelişim halinde olduğu belli. İlk fotoğraftaki çok az, kısmi bozulmaları örnek alarak düşünün: Diğerlerinde de problemler aynen böyle başlamış ve hızla ilerlemişse, bozulmalarına sebep çok büyük bir ihtimalle topraktan kaynaklanıyor. Özellikle de gübre yakması gibi. Gübrelemede hata yapmış olabilirsiniz. Veya: Eğer yoğun bir şekilde haşere ilaçlaması yapıldıysa onların da böyle öldürücü etkisi olabiliyor. Bitkilerin ilaçlamasında çok farklı, sadece bitkilere özel ilaçlar kullanılmalıdır. Diğerleri genelde sadece haşereleri değil bitkileri de öldürür (ilacın yoğunluğuna göre ya da bitkilerin hassaslık özelliklerine göre değişir). Son ihtimal, sulamalarda hata etmişseniz, susuzluktan dolayı ölmüş de olabilirler. Ağaç fidanları bir yere dikilince ilk yıl yaz boyunca düzenlice, dikkatlice sulanmalıdır. Sulamaları toprak yüzeyini ıslatmaktan ibaret tuttuysanız kökler tamamıyla susuz kalmıştır. Ve fidanlar köklerini toprağa henüz yaymaya fırsat bulamamışken susuz kalınca hızla ölürler. Sulamada hatanız olmamışsa bile bundan sonra daha fazla su ile sulayın. Eğer gübre yakıyorsa bu sayede gübre daha fazla çözünerek daha alt katmanlara ilerler ve kökler daha fazla gübreye maruz kalmamış olurlar. Yine de tam bir çözüm değil ama hiç yoktan iyidir.
Yeni aldigim limon selvi fidanım üstten kırık geldi. Bir zararı olur mu büyümesi zarar görür mü?
***
Hayır bir zararı olmaz.
Zaman zaman zincir marketlere küçük çam veya servi gibi ibreliler getiriyorlar. İki ayrı zamanda aldığım miniklerin ikiside bir süre sonra kurudu. ev ortamı sıcak oluyor da ondan mı acaba? çünkü sulamayı kurudukça azar azar yaptım. Hadi ben beceremedim bakamadım, markette kalanlar da bir süre sonra kuruyup kararıp ölüyorlar. Acaba hasta bitkileri mi uygun fiyata elden çıkarıyorlar diye aklıma gelmedi değil hani. Evin bir köşesinde güzel bir kokulu servi çok heves ediyorum ama olmadı. Bu konuda neyi yanlış yapıyorum acaba? İkinci sorum balkonda baktığım netten yıllar önce aldığım yatık ardıcım var. bu yıl tepesi hariç tüm alt dallar kurudu tam kurur bu derken neyse ki ölmedi ama pek de iç açıcı değil. Yıllardır vitamin nağmına hiç bir şey vermedim tabi, tek suyla nereye kadar. Ne verilir ben ağaç konusunda hepten bilgisizim hele suni gübrelerden hiç anlamam. Şu zamanda kışa karşı nasıl bir koruma ve destek yapmalıyım?
***
Onlar açık hava bitkileri. Ev için satıyorlar. Amaçları sadece yalanlarla para kazanmak. Gerçi zenginler için farketmiyor. Bozulanları çöpe atar, yenilerini alırlar. Sizin de maddi durumunuz iyi ise öyle yapacaksınız. başka çare yok. Balkonda olana gelince: saksılarda o tür bitkilerin yetiştirilmesi çok zor. Kocaman saksı isterler. Çünkü toprak yazın sıcağı, kışın soğuğu köklere direkt iletmemelidir. Toprağın niteliği de çok önemli. Bana sorarsanız, ne kadar seversem seveyim evde veya balkonda saksılarda parklar/bahçeler için olan ağaç türleri yetiştirmeyle hiç uğraşmıyorum. O kadar şey bildiğim halde kendimi çok zor işlere sokacak gücüm hiç yok. Size de aynı şeyi tavsiye ederim. Saksılarda klasik saksı bitkileri yetiştirin. Hatta ben sizinki gibi bir memlekette yaşayacak olsam açık hava balkon saksılarında sadece mevsimlik süs bitkilerinden ve biber, fesleğen gibi bitkilerden yetiştirirdim. Kışın korumak gerekmez, uğraşmak gerekmez çünkü kışa doğru ölüyorlar. En temiz yolu bu. Salonlar için ise klasik salon bitkilerinden şaşmayın derim. Satıcılara asla danışmayın ve iddialarına zerre kadar inanmayın. Amaçları sadece mal satmak. Bir de azar azar suluyorum diyorsunuz ya, o hepten felaket. Şurayı mutlaka okuyun: https://azbitki.com/yaygin-ve-oldurucu-sulama-hatasi
Binanın bahçesine 3 yıl önce diktiğimiz limon serviler 2.5 metreyi aştı. Amacımız servilere tepe budaması yapıp yüksek çit bitkisi olarak kullanmaktı ama bina görevlisi alt dalları budamış. Yapılan işlemden sonra tepe budaması yapsak alt dallardan tekrar sürgün verirler mi?
***
Henüz çok genç olduklarına göre, sanıyorum olabilir.
Ankara için limon selvi uygun mudur? yarın gelecek. hemen dikeyi mi yoksa ışık gören kapalı yerde bekletip Nisan gibi mi dikeyim?
***
Hemen ekebilirsiniz. Bir sorun çıkmaz.
Evimizin bahcesinde 10 yillik limon servilerimiz var. 5 yildir budama yapilmadi. Bazilari alt kisimdan kurumaya basladi. Budama icin yardim aldigimiz gorevliler bu agaclari kokten kaldirin evin temeline zarar verir dediler. Agaclara yakin fayanslarda ve alt kat balkon da kabarmalar var gercekten. Canli agaclara nasil kiyacagiz. Kökuyle cikip baska yere nakil olabilirler mi? Ya da profosyonel yardim alip budama mi yaptirmaliyiz?
***
Evin temeline nasıl zarar verecekler? O söylenti eski tarz yığma kagir evlerle ilgili ve zaten servilerin öyle zararları olmaz. Olsaydı camilerin kiliselerin yanıbaşlarına yüzyıllardır hiçbir servi ekmezlerdi. Budamak için profesyonel yardıma gerek yok. Ağaç budamasına uygun çeşitten basit bir testere ile alt dallarını budayın. Bina duvarına yaklaşmış dakkarı da budayın. Böylece duvarlar rahatça hava alır.
Lımon selvısı aldım çıt yapmak ıcın. bınamdan 3 metre uzaklıkda ekecektim. ama herkes karşı çıktı evıme zarar verır diye. koklerı betonu deler ve alt yapıya zarar veririm dediler. su kuyusuna ve lam kuyularına bu dogrumudur
***
Yanlış. Her ağacın öyle etkisi olmadığı gibi, zarar verecek ağaçlar olsa bile yeni sağlam binalara öyle zararlar veremiyor. Sadece çok eski, temeli sağlam olmayan, yığma kagir binalara zararları olur.