Brugmansia cinsinin 7 türüne ve bu türlerden hibritlere ve kültivarlara halk arasında melekler borusu çiçeği, meleklerin boruları çiçeği, trompet çiçeği gibi isimler verilir.
Genel özellikleri
Brugmansia’lar küçük ağaç ve büyük çalı formunda, çok dallanan bitkilerdir. Bahçe ve balkonlarda genelde 1 metre ile 2 metre arasında gelişirler. Uygun iklim ve iyi bakımla 3 metreyi aşar, 10 metre civarında büyürler.
Habitat
Ana vatanı Güney Amerika kıtasının subtropikal kesimleridir. And Dağları civarı, Venezuela, Şili’nin kuzeyi ve Brezilya’nın güney doğusu melekler borusu çiçeğinin ana vatanıdır. Süs bitkisi olarak dünyanın her yerinde yetiştirilince, bazı tropik ve subtropik iklimli yerlerde çevrenin doğal bitki örtüsündenmiş gibi yayılmıştır.
İklim uyumu
Yaz mevsimi sürekli şiddetli sıcak olan memleketlere ve Akdeniz iklimine tam uyumludur. Subtropikal özelliğinden dolayı kış soğuklarına biraz dayanıklıdır (en fazla -12C dereceye kadar). Melekler borusu türlerinin ve kültivarlarının çoğu tüm kıyı kesimlerimizde, bazı hassas tür ve kültivarları sadece Güney Ege’nin ve Akdeniz bölgesinin kıyı kesimlerinde ve Doğu Karadeniz kıyı kesimlerinde bahçelerde uzun ömürlü yetişir. Hassas türleri için kışın don olayı olacağı günlerde kuzeyli rüzgarlara karşı önlem almak gerekir. Mesela melekler borusu çiçeğinizin kuzeyli rüzgarları alacak tarafına muşambadan veya hasırdan siper koyabilirsiniz. Tümünü sarmanız gerekmez. Karasal iklimli yerlerde sadece saksıda yetiştirmeli ve kışın dışarısı kadar şiddetli soğuk olmayan bir yerde korumalısınız.
Çiçek açması
İlkbahardan kışa kadar devamlı çiçek açar. İri çiçekleri aşağı sarkık olarak birkaçı bir aradadır. Çiçekleri çeşidine göre yalın kat, katmerli ve az katmerli olup hoş kokuludur ve geceleri daha güçlü koku salarlar. Melekler borusu çiçeğinin renkleri türüne veya kültivarına göre değişir. Beyaz, sarı, turuncu, pembe, kırmızı ve yeşilimsi.
Koku: Özellikle sarı çiçek açan melekler borusu geceleri güzel bir koku yayar. Limon ile vanilya karışımı benzeri bir kokudur.
Toksik (zehirli) midir?
Evet her şeyiyle zehirlidir (tohumları ve yaprakları daha fazla zehirlidir). Öldürücü etkisi olmasa bile yenildiği takdirde ciddi zararlar verir. Çiçeklerine, yapraklarına dokunursanız, koklarsanız zehirlenmezsiniz. Dikkat etmeniz gerekenler: Yapraklarını ve çiçeklerini koparırsanız kopuk veya kesik yerden sızan öz suyunun gözünüze ilişmemesi lazım. İlişirse derhal gözünüzü bol su ile yıkamalısınız. Yıkamazsanız ciddi tahrişlere hatta hasarlara sebep olur. Budama yaparken de akan veya fışkıran özsuyuna karşı çok dikkatli olun. Cildi hassas kişilerin cildine melekler borusu ağacının özsuyu tahriş edici etki yapar. Onlar da dikkatli olmalı. Yememelisiniz, yemeklere salatalara katmamalısınız. Bebekler ellerinin ulaşabileceği her şeyi sıkıca, ezercesine tutmak ister. Bebekleri melekler borusundan uzak tutun. Küçük çocuklara hangi tür olursa olsun süs bitkileriyle oynamamayı, asla yememeyi, ısırmamayı, elleriyle parçalamamalarını kesin bir şekilde öğretin, belletin.
Kullanım
Bahçe-balkon süs bitkisi olarak kullanılır. Küçük bahçe ve balkonlarda ağaç gibi enine boyuna gelişeceğini göz önünde bulundurmalı ve ona göre tercih etmelisiniz. Ya da devamlı budamalarla küçük tutmak gerekir.
Melekler borusu yetiştirme, bakımı
Dış mekan bitkisi olduğunu unutmayın. Ev ortamlarına uygun değildir. Gerçi çok havadar odalarda pencere yanında tutabilirsiniz ama içeride pek çiçek açmaz) Enine boyuna 1 metreden bir hayli fazla gelişeceğini göz önünde bulundurarak, çevresindeki bitkilerin etkilenmemesini için bahçedeki yerini ve diğer bitkilerle mesafesini gerektiği gibi hesaplamalısınız.
Güneş isteği
Koyu gölge sevmez. Az da olsa güneşli, çok aydınlık bahçeleri sever.
Toprak ve gübre isteği
Bahçeye dikecekseniz toprak seçici değildir. Killi toprakta da kumlu toprakta da gelişir. Tuzlu topraklara uyumluluğu ortanın altındadır. Çok iyi ve sağlıklı bir gelişim ve çok iyi bir çiçeklenme göstermesi için ise humuslu, zengin organik maddeli ve suyu geçirgenliği yüksek toprak hazırlamalısınız. Bahçenizin toprağı bu özellikte değilse kum, bol bol bitkisel çürüntüler, leonardit ve ponza taşı karıştırarak melekler borusu dikeceğiniz yerin toprağını böylece önceden düzenlemelisiniz. Melekler borusu ağacı dal, yaprak ve çiçek açısından fazlaca üretici bir tür olduğundan dolayı ona göre de topraktan fazlaca element almak zorundadır. Sonbahar sonunda tam dibini değil çevresini çapalayarak yanmış çiftlik gübresi toprağına karıştırın ve sonra toprak yüzeyini bir yığın sonbahar yaprakları ile örtün.
Saksıda yetiştiriyorsanız toprağının özellikle suyu iyi geçirir olmasına dikkat edin. Her yıl kök budaması için nasılsa saksıdan çıkaracaksınız. Toprağını güzelce yenileyin. Sonbahar başına kadar iki haftada bir sulama suyuna genel amaçlı bitki besini karıştırın. Veya domatesler için hazırlanmış özel gübreden paketin üzerindeki tarife göre verebilirsiniz.
Saksıda yetiştirmek için toprak karışımı tavsiyem: 3 ölçü torf toprak + 1 ölü iri taneli temiz dere kumu.
Brugmansialar açıklık bahçelerde resimde görüldüğü gibi bahçe masalarının yanına çok yakışıyor.
Sulama
Kışın toprak kupkuru oldukça sulayın. İlkbahar ve sonbahar serin aylarda toprak biraz kuruduğunda sulamalısınız. Sıcak aylarda ise ne kadar sık sulasanız o kadar iyi. Hatta duruma göre günde iki defa sabah akşam sulayın. Melekler borusu çiçeğinizi saksıda yetiştiriyorsanız suladığınızda saksı altından çıkan suyun saksı alt tabağında birikip beklememesi şart. Yoksa kökler çürür. Kökleri suda boğulmaya gelmez. Buna çok dikkat edin. Ayrıca alt delikten su çıkmasın diye az miktar su vermek hiç iyi değil. Bu bitki adamakıllı sulanmak ister. Onun için sulamayı bol su ile yapın ve alt tabakta biriken suyu hemen boşaltın. Ya da başka bir çare düşünün. Mesela saksı ile alt tabak arasına birkaç taş koyarak saksının alt deliklerinin yüksekte olmasını sağlayabilirsiniz.
Melekler borusu nasıl budanır?
Hızlı ve çok dallanarak geliştiğinden dolayı budamalar şarttır. Ayrıca ‘saksıda yetiştiriyorsanız’ köklerde de budama gerekiyor. Bu iki tip budama ve saksıda yetişenlere her yıl toprak yenilemesi çok önemlidir. Böylece bitkiniz kel-kör olmayacak, muhteşem bir güzellikte her yıl görenleri hayran bırakacaktır.
Dallarını budamak
1- Önce kesin gerekli budamalara değinelim. Mesela melekler borusunu küçük, kompakt tutmak amacıyla sık sık budamak kesin gerekli değil, tercih sebebidir. Ama sağlıklı gelişimi ve düzenli ve dekoratif görünümü için budama mutlaka gerekiyor. Dallar birbirlerine çok yakın, çok sıkışık şekilde olmamalı. Bilinçli budamalar sayesinde melekler borusu ağacınızın bütün dalları ve yaprakları hava akımlarından ve güneşten tam istifade eder. Ayrıca hastalık riski en aza inmiş olur ve bitki biti gibi zararlılarla mücadele etmek de bu sayede kolaylaşır. Bu sebepler budamaları kesin gerekli kılıyor.
Karasal iklimli yerlerde saksıda yetiştirilip kışın kapalı ve soğuk yerlerde korumaya alınan melekler borusu çiçeğini içeri almadan önce budayın. Tüm yıl dışarıda kalacağı yerlerde ise budamayı kış sonunda yapın.
Birbirlerinden uzak iki veya üç ana dal kalacak şekilde budayın ve dalları biraz kısaltın.
İki yaşını aşmış brugmansia bitkileri iyice güçlendiklerinden dolayı ağır budamaları kaldırır. Ana gövdesi toprak üzerinde birkaç santim kalacak şekilde tamamıyla budama bile zarar vermez.
2- Melekler borusu çiçeği gelişim döneminde hem hızlı hem çok dallar vererek gelişir. Yaz başından yaz sonuna kadar birkaç kez düzenleme budaması (veya ara budamalar) yapmak iyi olur. İlla şart değil ama hem daha iyi çiçek performansı göstermesi hem de çok fazla yer işgal etmemesi açısından iyi olur.
Çiçekleri azalmış veya bitmiş dalları ya kısaltın ya da dipten (ana gövdeye birleştiği yerden) kesin. Bu ara budamalarda tüm dallar aynı zamanda budamayın. Kontrollü olarak, mesela üç dalı kısalttınız, onlardan çıkan filizler uzayıp tomurcukları belirince, o zaman budamadığınız diğer dallardan birkaçını; çiçek açmada en kötü olanları budayın. Böyle devam edin.
Kök budaması
Devamlı saksıda yetişen melekler borusu çiçeğinde kesin gereklidir. Genç fidanları ilkin en az 30cm kadar derin saksıya dikmiş olmalısınız ki ana kazık kök aşağı doğru dümdüz bir şekilde yeterince uzun gelişsin. Ve ilk kök budaması: Saksıda bir yıl kadar yaşadıktan sonra, kış sonunda ana kazık kökünü en az 25cm, en fazla 30cm kalacak şekilde en alt kısmından kesin. Bu ana kök kısaltması bitkinin sonraki yıllarında bir daha gerekmez. İlk yılında ana kök 25cm’yi geçmemişse ana kök kısaltma budamasını sonraki yıla bırakın.
Bitkinizi saksıda daha kompakt (küçük ve derli toplu) tutmak istiyorsanız ve kocaman saksıda yetiştirmek istemiyorsanız ilk ana kök kısaltma budamasında ana kökün 15cm’den alt kısmını kesin. Ana kök 15cm’den daha kısa kalmamalı. İyi olmaz. Ve buna göre ömür boyu yetiştireceğiniz en büyük saksı boyutu en az 20cm derinlikte, en az 25cm genişlikte olmak zorunda. Daha küçük saksıda yetiştirmek hiç uygun olmaz.
Sonraki kök budamaları: Her yıl kış sonunda melekler borusu çiçeğini saksıdan sökerek köklerde azaltma yapmalısınız. Saksıdan çıkardığınızda su dolu bir kovaya birkaç defa batırıp çıkararak toprağın suda çözülüp kökleri bırakmasını sağlayın. Kök budamaları kesinlikle orta – merkez ana kökten çıkan köklerin ana köke bitiştiği yerden yapmayın. Saksı içi yan ve en alt çeperlerine dayanmış kökleri biraz kısaltın. Ve ana kökten çıkan köklerden bazılarını, ana köke en fazla 10cm yakın yerinden keserek ondan çıkan birçok saçak kökleri de böylece yok edin. Bunda aşırıya gitmeyin ve o kökleri kısaltmada o köklerin ana köke mesafesinin 10cm’den daha kısa olmaması gerektiğine dikkat edin. Sonra yeni toprak ile saksısına dikin ve bolca sulayın.
Karışık renkli melekler borusu, saksıda: Bir çiçek açtıktan itibaren günden güne, solana kadar renk değiştirmesi söz konusu.
Melekler borusu çiçeğinin üretimi
Kesip aldığınız dallarını suda veya direkt toprağa batırarak kolayca köklendirebilirsiniz. Sonbahar ve kış boyu alacağınız çelikler ise odunlaşmış dallardan olmalı (olgun dal çeliği yöntemi). Dalın boyu önemli değil. Üzerindeki filizlenme gözü sayısı önemlidir. En az iki, en fazla beş gözlü olması iyi bir ölçüdür. Direkt toprağa batırın. İlkbaharda havalar ısındığında hem köklenir hem filizlenirler.
Yeşil ya da yarı odunsu dallardan çelik almayı ve köklendirmeyi kış sonu – yaz ortası arası döneminde yapmanızı tavsiye ederim. Aşağıda anlattığım şartlara göre yaparsanız köklenmeleri gayet kolayca ve çabuk gerçekleşir.
Çelik dalda en az iki en fazla 5 filiz gözü olsun. Dalın yapraklı veya yapraksız olmasının bir önemi yok. Eğer yapraklı ise sadece en uçta iki veya üç yaprak kalsın. Diğer yaprakları koparmadan, dalı yaralamadan, makasla keserek giderin. Dalın toprak altında veya su içinde kalacak alt kısımını 45 derece açı ile kesmeli ve sonra dikmelisiniz.
Suda bekletme işini mutlaka açık havada, biraz güneşli bir yerde yapın. Çabucak köklenir.
Dalı direkt toprakta köklendirecekseniz
Önce çok küçük saksıda veya herhangi bir kapta veya mini plastik fide torbasında köklendirin. Dal ve saksı öğle öncesi sabah veya ikindi sonrası akşam güneşiyle ısınmalı. Açık hava – rüzgar da gerekli. Bu şartlarda melekler borusu çelikleri çok iyi köklenir. Çürüme riskini daha da azaltmak için ⇒ köklendirme toprağı kullanın. Köklenme gerçekleştikten sonra istediğiniz yere dikin. Saksıya dikecekseniz 25-30cm derinliğinde bir saksıya dikmelisiniz.
Tohumla üretim
Melekler borusu tohumlarını ilkbahar başında ama kış sonuna yaraşır çok sert serin günler geride kaldığı zaman (İstanbul için Nisan ortası) 1cm kadar derine gömmelisiniz. Mutlaka toprak yüzeyini güneş ışınları ısıtmalı. iki hafta veya en geç bir ay içinde tohumlar çimlenir, başlarını topraktan çıkarırlar. Bundan sonra ise, çenek yapraklarından başka ilk gerçek yapraklar çıktığında öğle civarı tepe güneşini direkt almamaları gerekiyor. İlk yıl yaz boyunca mini fidecikleri öğle saatlerinin direkt güneşinden koruyun.
Zararlıları, hastalıkları
Melekler borusu çiçeğine bitki bitleri ve tırtıllar dadanır. O zaman ilaçlamanız gerekiyor.
Toprakta mantar hastalıkları sıkışık, havasız topraklarda kökleri çürütebilir. Toprağını iyi hazırlayın.
Kaynaklar
Brugmansia – wikipedia.org
Tips for growing healthy brugs – brugmansia.us
Potted Brugmansia Plants: Growing Brugmansias In Containers – gardeningknowhow.com
Benim melek boru çiçeğim var ve ben kışa girerken budama yaptım. Doğru mu yanlış mı bilmiyorum. Sizce kaç ayda yeni çiçekler elde ederim? Bu arada bitkim 3 yaşında.
***
Evet şimdi budama yapılabilir. Tahminimce yaz ortasından önce çiçeklenmeye başlamaz.
Merhaba meleklerin boruzani çiçeğimizi kış olduğu için eve aldık fakat yaprakları döküldü. Normal mi yoksa çiçeği öldürüyor muyum?
***
Kışın eve alacağınız bitkileri içeri almak için havaların iyice soğumasını beklerseniz böyle olur. Sıcak ve havasız odaya giren bitkiler ölümcül şoka uğrarlar. Ama yaz sonunda, sonbahar serinleri başlamadan önce eve alırsanız kolayca adapte olurlar. Bunu unutmayın. Melekler borusu çiçeği Didim’de tüm yıl yapraklıdır ve kışın bile çiçek açtıkları oluyor. Sıfırın altında üç derece gibi hafif don olaylarına dayanabiliyorlar. Siz şimdi yine dışarı çıkarın. Ne zaman ısı sıfırın altına düşecek olursa o günlerde geçici olarak içeriye, mümkün olan en serin bir yere alın.
Güzel kokuları olduğunu duydum almayı düşünüyorum. Bakımları ile ilgili verdiğiniz bilgiler için teşekkürler.
Bir apartmanın arka bahçesinde bitki yetiştirmeye çalışıyorum. Fakat kocaman bir ceviz ağacının yaprakları güneşi kesiyor. Melekler borusu burada yetişir mi?
***
Kendisine hiç direkt güneş ulaşmasa bile yakın binalardan yansımalar oluyorsa yani bulunduğu yer şiddetli aydınlık oluyorsa sorun çıkacağını sanmam. Bu da mümkün değilse orada yine de yetişir ama hiç çiçek açmayabilir.
Benim melek borusu çiçeğim iki gündür yaprak dokuyor. Dün iki yaprağı döküldü. Bugün iki yaprağı daha çok eğilmiş. Dökülecek gibi görünüyor. Renginde de sararmalar var. Herhangi bir böcek vs görünmüyor. Geçtiğimiz günlerde çok yağmur yağdı. Bahçede saksıdaydı. Dün 25cm’lik bir saksıya aldım. Toprağı çok ıslaktı. Kuru toprakla karıştırdım. Sulamadım. Bugün hala ıslak. Bu bitkinin çiçeklerine hayran olup almıştım. İyi bakamam da ölür diye üzülüyorum. Yeri çok fazla güneşli değil. Sabah ve akşam biraz güneş vuruyor. Yapraklardaki sorun sizce ne olabilir? Ne yapmalıyım?
***
Nasıl toprakta olduğuna göre durum değişir ve problemler de toprağından kaynaklanır. Doğal arazi toprağı + torf denen hazır toprak eşit oranlarda harmanlayın. En iyi bunda yetişecektir. Melekler borusu çiçeği ikide birde sık sık sulamalara karşı hassas değildir. Ancak saksının alt deliklerinden hiç su sızmayacak miktarda su ile suluyorsanız işte bu kökleri zehirleyecektir. Problemin semptomları ilkin yapraklarda kendini gösterir. Ayrıca tekrar sulamak için toprağın iyice kurumasını beklerseniz o zaman bu bitki su kaybını azaltmak amacıyla yapraklarını azaltmaya girişebilir.
Bu bitkiyi3 yıldır deniyorum ama çiçek artıramadım. Önce bahçeye ektim ama hiç boy atmadı. Yaprak döktü, kel kaldı. Sonra yerini sevmedi diye değiştirdim. Bu sefer boy attı ama yine yapraklanmadı. Şimdi bahçede büyük bir saksıya aldım. Büyüdü, çiçeklendi ama çiçek yok. Yapraklar yağmurdan sonra delik delik oluyor. Yağmur yağmadığı için mi bilemedim yaprakları çoğaldı kendisi de büyüdü. Nasıl çiçek açar bilemiyorum. Saksı toprağı sizin anlattığınız gibi zengin. Baharı mi bekleyeceğim açması için?
***
Bahçede dikeceğiniz yere çukur açıp iyi bir toprakla doldurarak ekin. Aceleci olmayın. Mevsimlik mini bitkiler gibi iki üç ayda büyüyüp çiçek açacak diye düşünmeyin. İlk yıl kökleri oraya iyice yerleşmeli. Zamana bırakın. Didim’de çevremde bunlara sık sık rastlıyorum (sadece sarı ve kokulu çiçek açanından var burada). Burada canavar gibi büyüyorlar. Anladığım kadarıyla pek ilgilenilmiyorlar. Hatta üç yıldır satılmayı bekleyen bir evin bahçesinde hiç kimse ilgilenmediği halde çok güzel yaşayıp gidiyor. İşin sırrı yerinde kalıcı olması. Kökler derinlere gider ve bu sayede susuzluğa bile dayanır. Siz ikide birde olmadı sök oraya dik olmadı sök saksıya dik yaparsanız tabii ki olmaz. Yapraklar yağmurdan değil bitki parazitlerinin zararından delik delik olur. Benim de var. Bol bol yeşillikli bahçe yüzünden yaprak bitleri ve tırtıllar rahat bırakmıyor. Bu bitki bakımsız, yeşilliği az olan bahçeleri seviyor gibi.
Çok kapsamlı ve yararlı bir bilgi aktarımı olmuş. Yüreğinize sağlık. 🙏 🙏
***
Teşekkür ederim.
Melek trompeti çiçeği çelik yöntemiyle çoğaltmak için arkadaştan aldım. İlk zamanlar her şey çok iyiydi. Hatta minik yapraklar bile vermeye başladı ama sonra ne olduysa yapraklar kurudu ve şimdi de aldığım çürüyor gibi yumuşamaya başladı. Kurtarma şansım var mı?
***
Hayır yok. İlkbaharda arkadaşınızdan yeni bir dal alıp yeniden deneyin. Kışın içeri alacaksanız kış geldiğinde değil, sonbahar serinleri henüz başlamadan önce eve alın. Yoksa soğuktan veya serinden aniden sıcak eve aldığınızda çürür gider.
Melek borazanı çiçeğim yaklaşık 25cm boyunda. Büyükçe bir saksıya dikilmiş olarak bir sene önce hediye geldi. Cam balkonda kışı geçirdi. Şimdilerde yaklaşık 70cm sağlıklı duruyor. Toprak karışımı tavsiyenize uymuyor. Değiştirmemi önerir misiniz?
***
Çok sağlıklı ise bir yıl daha o saksıda aynı toprakta kalmasında bir sakınca yok.
Çiçeğim 2 yaşında. Budamalarını ve bakımını iyi yaptığımı düşünüyorum. Fakat mayıs ayına geldik hala çiçeklenmedi. Nedendir?
***
Melekler borusunun çiçek açma zamanı yok. Bütün yıl boyunca herhangi zamanlarda çiçek açabilir. Burada Didim’de çok yerde görüyorum. Yaz kış demezler. Fazla dallanıp budaklanmış olunca her yerinden bol bol birsürü çiçek açıyorlar. Bir metreden itibaren ne kadar fazla dallanırsa o kadar iyi olur. Aşağı resimdeki örneği inceleyin.
İlkbaharda çelikten köklendirme için saksıya ektiğim 7 dalın hepsi çok güzel görünümlü yapraklandı. Koca koca yaprakları oldu. Bunları ayrı ayrı saksılara almak istiyorum. Saksı değişiminin dallanmış yapraklanmış çiçeğe bir zararı olur mu?
***
Zarar olmaması için şu iki şarta göre yapmalısınız: 1- Köklendirmek üzere diktiğiniz günden bu yana en az 8 hafta geride kalmış olmalı. 2- Şimdi sökerken köklerini tutunduğu toprakta hiç ayırmadan yeni saksısına dikmelisiniz. Kökleri eski topraktan arındırınca genelde tutmazlar ve çürürler. Dalları fazla sıkışık dikmişseniz ayırmak için mecburen kökler bir hayli hırpalanacak. Bir daha bu gibi işlerde her şey en başta planlayın.
Benim melekler çiçeği çok güzel olmuştu. Biz onu budadık. Hala yeşermedi. Sanki dalı kurumuş gibi duruyor. Çocuklar yaprak koparıyor diye çiçek ekim zamanı yerini değiştirdim. Kökleri kuru değildi ama hala yeşermedi. Ne yapalım?
***
Dip kısmının canlı olduğundan eminseniz bekleyin. Bir aya kalmaz filizlenir. Bu bitki soğuk aylarda bunanmamalıdır. Diğer sorunuz için kendi sayfasına bakın: Leylak, Syringa vulgaris
Arılar için zehirli midir? Bala etkisi olur mu?
***
Bala etkisini bilmem ama çiçeklerinin nektarı arıları zehirlemez.
Bu prenses bende de var. Fide şeklinde büyük değil. Yeni yeni yaprak çıkıyor. Minik yonca şeklinde görüyorum. Eski yaprakları uçları sararmaya başladı. Balkonda yetişiyor. Sabah güneşi değil öğlen güneşi görüyor. Acaba bu güneşten mi sarardı?
***
Tam öğle saatlerinin güneşinin direkt gelmesi (saksıda olunca) yaz boyunca hiç iyi değil. Ancak bahçeye dikili olanlara zarar vermez. Sabah güneşi veya ikindiden sonrası güneşini alması lazım. Yonca yapraklar muhtemelen oxalis otlarındandır.
Benim çiçeğimin yaprakları delik delik oluyor. Koparıyorum yeni gelen küçük yapraklarda da oluyor. Kurt, böcek bir sey yok. Nedendir?
***
Daha dikkatli inceleyin. Mutlaka vardır. Küçük yeşil tırtıllar yaprakla aynı renkte olduğundan dikkatinizden kaçabilir.
Bir buçuk yıla yakındır melek borazanı çiçeğini büyütmeye başladım. Sağlığı çok iyiydi. Sonra yaprakları döküldü. Birkaç hafta içinde gövdesi buruştu. Neden oluyor bu lütfen söyler misiniz? Saksıda büyütüyorum.
***
Toprağın kimyasal dengesinin bozulması yüzünden.. Veya gübre filan vermişseniz yanlış uygulama yüzünden fayda değil zehir etkisi yapmıştır. Ayrıca sulamalarda sürekli az miktarda su kullanmak toprağı mahveden en yaygın yapılan hatadır. Sanıyorum bitkiniz tam olarak ölmüş. Şu sayfayı mutlaka okuyun ve diğer bitkilerinize aynı hatayı yapmayın: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Meleklerin borazanı çiçeğim gündüz açık balkonda duruyor. Gece 6 dereceye düşüyor. Geceleri içeri gündüzleri dışarı alsam tomurcuklarını döker mi?
***
Bu kadar soğukluk hiç zarar vermez. Ama bir içeri bir dışarı yaparsanız kesinlikle kökten çürümeye başlayarak ölür. Ya şimdiden itibaren sürekli içeride tutun ya da dışarıda kalsın ama kışın dondurucu soğuk olan günlerde orada donup ölür. Dışarısı kadar şiddetli donmayan korunacağı bir yerde tutmanız gerekir.
Merhaba benim çiçeklerimde delik delik yeşil tırtır dadandı. Ne kullanmam gerekiyor?
***
Her sonbahar tırtıl problemi olur. O halde yaz sonundan itibaren 15-20 gün ara ile ilaçlamak lazım. Zirai mücadele ilaçları satan bir dükkana gidip yaprak yiyen tırtıllara etkili ama bitkilere zarar vermeyen bir ilaç isteyin.
Bizim melek borazanı çiçeğimiz bahçede şu anda çok güzel çiçekli. Kışın kurur mu? İlk defa yetiştirdik. Kışın köyde kalmıyoruz. Ne yapmalıyım?
***
Köyünüzün iklim şartlarını bilmediğim için bu sorunuza cevap veremiyorum. -10C dereceden daha fazla soğuk oluyorsa hiçbir koruma işe yaramaz. Bence bir şey yapmayın. Oluruna bırakın.
Sonbaharda komşum çelikten köklendirip bana verdi. Şu an ufak saksıda yeşil ama solmuş gibi büzük duruyor. Budama yapmam gerekiyor mu yapmam gerekirse hangi aylarda ve nasıl yapmalıyım?
***
Budama istemez. Solgun gibi değil gayet canlı durumda olması gerekirdi. Köklerde çürüme başlamış olabilir.
Fidanlıkdan melek borusu çiçeği satın aldım. Geçen yılki fide kışın solmuş. Şimdi iki yerden bir metre kadar sürgün yapmış. Bahçede evvelce belirlediğim yere dikmek istiyorum. Şimdi sıcaklar bastı. Toprağıyla diksem mi? Yoksa sonbaharı mı beklesem. Fideyi toprağa dikerken kök budaması yapılmalı mı? Yoksa öylece toprağı bozmadan yerine oturtmak mi gerekiyor?
***
Köklerini hiç rahatsız etmeden, toprağından ayırmadan öylece kalıp gibi bahçeye şimdi ekin ve sulayın.
Bahçe ortamında evin doğu yönünde koruyarak büyütebilir miyim? Batı kuzey cephesi sert soğuk rüzgarlara açık, -15 dereceleri görebilmekte iken evin doğu cephesi rüzgara kapalı.
***
Uygun değil. Kışın orada tamamıyla donar ve ölür.
Ben Kanada’da yaşıyorum ve oraya götürmek için bir fidesini aldım. Fakat Kanada kışın çok soğuk olduğu için dışarı ekmemde sorun olabilir mi? Kışın her tarafını sarmak korur mu?
***
Hayır dışarıda kışın kat kat battaniyelerle muşambalarla bile sarsanız oranın soğuklarına kesinlikle dayanamaz. Saksıda yetiştirip sadece yaz aylarında dışarıda tutun.
Geçen sene yazmıştım dönüş yaptınız çok teşekkür ediyorum meleklerin borazani çiçeğim busene geç tomurcuklandi tomurcukları 5cm. kadar oldu. Buralar soğuk. Açık balkonda dursun mu yoksa iceriye mi alayım? Gunduz18, gece 8lere düşüyor. Tomurcuklarını dökecek diye korkuyorum.
***
Hayır bu kadar soğukta dökmez. Hafif don olaylarında bile çiçeklerine hiçbir şey olmadığını yıllardır Didim’de görmekteyim. Ancak sizin orada kışın galiba bu türün kaldıramayacağı kadar, -12C derece ve daha fazla soğuk oluyor. Kışın fazla soğuk zamanlarda tamamıyla ölebilir. Geçen yılki sorunuza verdiğim cevapta dediğim gibi.
Ben gecen sonbahar 15 cmlik bir fide olarak almıştım. Şimdi 1 mt oldu. Kocamanda yaprakları var. Açık balkonda güney cephede yerini sevdi. Ama kırmızı örümcek yapraklarını zarara ugratıyor. Nasıl bir ilaç ya da tedavi önerebilirsiniz acaba?
***
Kırmızı örümceklere etkili bir ilaç kullanmak zorundasınız. Mesela Avirmec EC adlı ilaç var. Bu biraz pahalı. Araştırıp daha ucuzunu bulabilirsiniz sanıyorum.
Cam balkonla kapalı terasımda büyütmek için yaz başında melek borazanı çiçekçiden 50cm uzunluğunda kuru dal olarak aldım. Zamanla güzel yapraklar çıktı, büyüdü. Fakat 2 aydır ara ara yapraklarının bazıları küçüklü büyüklü yaprakları sararıp dökülüyor. Yapraklara dikkatlice baktığımda arkasında ufak minik beyaz sinekler var. Sebebi bu mu acaba evde sirke ve bulaşık deterjanını sulandırıp fısfısla yapraklarına 2 güne bir sıkıyorum fakat çözüm olmadı. Ne yapmamı önerirsiniz? Tavsiye edeceğiniz bir ilaç var mı? Sineklerden kurtarırsak düzelebilir mi?
***
Sararmada esas etken o parazitler midir bilmiyorum (çünkü normalde bu zamanda yeni çiçek tomurcukları vermeleri, serpilmeleri gerekiyor) ama beyaz sinekler bitkileri mahveden en zararlı yaprak bitlerindendir. Mutlaka tamamıyla yok etmeniz lazım. Tek ilaçlamayla yok olmazlar. İlgili yeri dikkatle okuyun: https://azbitki.com/bitler/#beyazsinek
Melek borazanı çiçeğim balkonda duruyordu. Geçenlerde olan çok fazla soğuk yüzünden beş altı tane tomurcuğunu dökmüş. İçeri aldım. Şimdi oturma odasında iki tomurcuk çiçeğe geçti. Muhteşem kokusu bize zarar verir mi?
***
Kokusunun zarar vereceğini sanmıyorum. Bu konuda hiçbir yerde uyarı bilgisi görmedim. Zaten kokusunun niteliği de zarar verici gibi değil. İnsanı hiç baymayan, ağır olmayan, güzel bir vanilya+limon karışımı gibi.
Melek borazanı çiçeği kışın yapraklarını tamamen döker mi yoksa yaz kış yapraklı mıdır?
***
Burada Didim’de gördüğüm kadarıyla sürekli yapraklı. Ve tam kış ortasında üzerlerinin sarı çiçeklerle dopdolu olduğunu her kış görürüm.
Bahçemde boru çiçeğim çok güzel açıyor ama sümüklü böcek türedi. Yaprakları delik deşik. Sorun var mı yada sümüklü böceğe çare var mıdır?
***
Sonbaharda ve hava çok fazla soğuk olmazsa kış ortasına kadar sümüklüböcek değil çeşitli kelebek tırtılları bu bitkilerin yapraklarını yer durur. Belki sizinkinin yapraklarını sümüklüböcekler de onların yanısıra yiyor olabilirler. Pek önemli değil. Didim’de her sonbahar kış bu problemleri görüyorum. Bence uğraşmaya değmez çünkü melekler borazanı bitkisi önemli zarar görmüyor. Ama siz isterseniz zirai mücadele ilaçları satılan yerlere danışarak gereken ilaçlardan alabilirsiniz.
Olgun dal çeliğinden sonbaharda ürettim mayıs ayında dallandı ve çiçek açmak üzere ama işin garibi benim aldığım çeliğin çiçeği pembeydi açan çiçekler sarı. Çok şaşırdım. Bu çiçeğinde pH derecesine göre renk değişimi mi var ortanca gibi?
***
Hayır öyle bir özelliği yok. Şu iki duruma göre değişir:
1- Aynı dalda hem pembe hem sarı çiçek açan çeşidinden görmüşümdür. Sizinki de ondansa zamanla iki ayrı farklı renklerde çiçek açacaktır.
2- Sizin dal aldığınız bitki aşılı imiş ve kök kısmı muhtemelen sarı, özel aşılı kısmı muhtemelen pembe idi. Sanıyorum aşılayan kişiler iki farklı renkte çiçekler olması için kök kısmının kendi dallarını geliştirmesine izin vermişlerdir. Siz de bilmeden sarı çiçek açacak olan dallardan çelik almışsınızdır. Ama aslında sarı daha iyidir çünkü şahane güzel kokusu var. Vanilya+limon karışımı gibi. Diğer renklerde çiçek açan çeşitleri genelde kokusuzdur.
Gezerken bir bahçede çok güzel kokulu melekler borazanı gördüm. Yola uzanan dalından kessem direkt toprağa diksem olur mu? Kalın dallı olan daha mı iyi köklenir?
***
İnce, kalın fark etmiyor toprakta kolayca kökleniyor. Eğer kalın ve güçlü bir dal seçerseniz bu hem daha güçlü kök salar hem de çok daha hızlı gelişim gösterir.
Bu mevsim çelikleme uygun mu?
***
Brugmansiyalar için her mevsim uygundur.