Sarımsak sarmaşığı, Cydista aequinoctialis

Genel özellikleri

Kışın yapraklarını dökmez. Yapraklar iki parçacıklıdır. Kuvvetli güneş altında ve sulak yerde değilse sarımsak sarmaşığı tam bir çalı gibi gelişip yavaş uzar. Fakat yaz aylarında iyi bir sulamayla asma gibi çardaklık hale getirmek mümkündür. Zaten liana – asma tarzı gelişim gösteren bitkilerdendir. İpliksi tutaçları sayesinde ağaçlara tırmanır ve 15 metre kadar uzar.

Zehirli değildir. Hatta yemeklerde sarımsak gibi kullanılabileceği söyleniyor. Çünkü zaten aynı aromaya sahiptir.

Kış soğuklarına en fazla -7C dereceye kadar dayanır.

Çiçek açması

Sarımsak sarmaşığı Cydista aequinoctialis türünün çiçek açma zamanı ilkbahar – yaz başı dönemidir. Bazen sonbaharda tekrar çiçek açar. Yerini severse yazı boyunca da, daha az olarak çiçeklenmeye devam eder. Fakat güneş eksikliğinde hiç çiçek açmaz ve güneşe ulaşmak amacıyla dallarını hızlıca uzatma çabasına girer. Çok güneşli yerlerde ise küçük bir fidanken bile çiçek açar. Çiçekler eskidikçe rengi açılır ve önce açık ton lavanta rengine, sonra bembeyaza yakın tona döner. Yani bir dal üzerindeki farklı çiçeklerde bir rengin üç ayrı tonunu görürsünüz.

Habitat

Anavatanı Meksika’nın güneyi, Paraguay ve Brezilya’nın doğusu cıvarlarıdır. Doğal yaşam alanlarında sarımsak sarmaşığı nehir kenarı ormanlarda ve deniz kenarı bataklık ve benzeri, gel-git etkisiyle su birikimi olan yerlerde yaşarlar.

Kullanım

Aynı begonviller gibi sarımsak sarmaşığı da çiçekli asma tarzı bahçe dekorasyonu, çiçekli çardak gibi amaçlarla kullanılır. Tuzlu topraklara uyumlu olduğundan deniz suyu etkisindeki sahil bahçelerine uygundur. Önemli bir kullanım alanı da susuz bahçe tasarımlarıdır.

Sarımsak sarmaşığı yetiştirme şartları

Mümkün olduğunca güneşli yerlerde yetiştirin. Ancak yazın şiddetli sıcak dönemin uzun sürdüğü yerlerde yarı güneşli yerler daha uygundur. Bahçelere dikince ilk yıl düzenli sulama gerekir. Daha sonra hiçbir bakıma ihtiyacı yoktur. Toprak seçmez ve susuzluğu müthiş dayanıklıdır.

Saksıda yetiştirecekseniz pekçok şeye dikkat etmeli ve bakımını ona göre yapmalısınız. Aşağıda saksıda sarımsak sarmaşığı yetiştirmek için gerekenleri yazdım.

Toprak ve saksı

Cydista aequinoctialis sarımsak sarmaşığı hem güneş hem serin toprak istediğinden saksıda yetiştirmede bu konuyla ilgili gerekenleri yapmalısınız. Yoksa hiç de iyi bir randıman göstermez.

Büyük saksı şart. Çünkü bu sayede fazla toprak içinde kökler sıcaktan pek etkilenmez. Çok gerekli değil ama büyük çömlek saksı daya iyi olur. Elbette toprağın yapısı da önemlidir. Şöyle bir karışım yapmalısınız:

4 ölçü torf toprak + 2 ölçü arazi toprağı + 1 ölçü iri taneli dere kumu + 1 ölçü yanmış koyun gübresi. Hepsini harmanlayın. Bu sayede sarımsak sarmaşığını saksıda yetiştirmeye uygun olarak organik maddelerce zengin, besleyici ve üstelik yeterince süzek bir toprak elde edersiniz.

Toprağın yüzeyini ağaç kabukları ile kaplarsanız güneşin toprağı ısıtıcılığını biraz daha engellemiş olursunuz.

Sulama

Doğal yaşam alanlarında sulak yerlere has bir bitki olan sarımsak sarmaşığı aslında susuzluğa kaktüsler kadar dayanır. Uzun dönem susuzlukta, eğer bünyesi de henüz yeterince güçlenmemişse uğrayacağı zarar sadece yapraklarını dökmesidir. Ama saksıda yetiştiriyorsanız sulak yer bitkisidir diye düşünün ve asla susuz bırakmayın. Yaz boyunca toprakta biraz kuruma oldukça, kış boyunca ise toprak kupkuru oldukça bol bol su dökerek sulayın.

Gübreleme

Saksıda yetiştirdiğiniz sarımsak sarmaşığına ilk yıl gübre gerekmez. Çünkü zaten toprağına karıştırmıştınız. Ama ikinci yıldan itibaren her kış sonunda saksıda toprak yüzeyini en kenarlarından eşeleyip çepeçevre bir miktar koyun veya solucan gübresi, hatta en iyisi güvercin vb kuş gübresi serpin. Sonra çektiğiniz toprağı tekrar gübrenin üzerine örtün ve dikkatlice sulayın.

Budama

Henüz genç olan sarımsak sarmaşıklarını çok gerekli olmadıkça budamayın. İlkbaharda çiçekleri dökülen dalları da kesmeyin. Çünkü sarımsak sarmaşığının baharda çiçek açan dallarının yaz sıcakları iyice bastırana kadar tekrar tekrar tomurcuklanıp çiçek açma ihtimali var. Budamanız çok gerekli ise ilkbahar çiçekleri solduğu zaman yani yaza doğru budamalısınız. Bu zamanlama gelecek yıl çiçek açacak yeni dallar çıkarması için gereklidir. Daha fazla geç kalmamanız lazım.

Sarımsak sarmaşığı fidanı üretimi

Yaz başında ⇒ yarı olgun dal çeliği yöntemiyle çoğaltabilirsiniz. Aslında çok genç ama iyice sertleşmiş dallarını kırıp direkt toprağa batırmakla da kolayca köklendirmeniz mümkündür. Ayrıca sarımsak sarmaşığı üretimi için tohumla üretim, ⇒ basit daldırma yöntemi ve kökten gelişen sürgünleri ayırma yöntemleri de uyar.

Kaynaklar

Cydista aequinoctialis – eol.org
Garlic Vine, Ajos Sacha (False Garlic) – davesgarden.com
Garlic Vine (Mansoa alliacea, Cydista aequinoctialis) – practicalgardening.blackdovenest.com