Saksılarda ev süs bitkilerinin toprağında böceklerin solucanların olması doğadan kopuk bir çocukluk geçirmiş insanlar için çok korkunç bir şey. Halbuki eski ahşap evlerde saksı, çiçek olmasa bile binbir türlü böcek olurdu. Eskiden insanlar her yerde böcek görmeye alışıktı. Evlerde akrep bile olurdu. Fakat elbette korkunuzu yenmek ve böceklerle birlikte yaşamak zorunda değilsiniz.
KONULAR:
Zerre kadar toprak bitleri
Saksı topraklarında en sık karşılaştığımız canlı bir toz zerresi kadar küçük olan toprak bitleridir. Renklerinin beyaz olması ve hızlı hareket etmeleri sayesinde kolayca görürüz. Bunların hiçbir zararı yok. Topraktaki mikroorganizmalarla beslenirler. Sakın toprak bitlerini yok etmeye çalışmayın. Çünkü bunu kim yaparsa sonuçta bitkileri zarar görüyor.
Solucanlar
Solucanların bitkilere zararı yok. Ama şimdi hangi çiçekçiye sorsanız çok büyük zararı var diyeceklerdir. Çocukluğumda 70’li yıllarda istisnasız herkesin ev bitkilerinin topraklarında bol bol solucan olurdu. İster inanın ister inanmayın o bitkiler şimdikilerden bin kat daha sağlıklı gelişirdi. Demek oluyor ki solucanların hiçbir zararı yok. Ancak bir saksı içerisinde çok fazla sayıda olurlarsa kökleri rahatsız ederler. Yani yiyecek bulmak için saksı içinde her yeri sürekli araştırır ve köklerin çok hassas parçalarını zedelerler. Ama sayı az olunca emin olun hiçbir zararları yoktur. Solucanların esas yiyecekleri şeyler topraktaki organik çürüntülerdir. Bitkilerin köklerini yemezler.
Toprak solucanı
Solucanlardan kurtulmak için
Aşağıda üç paragrafta farklı yol var.
Sebze meyve parçalarını iyice ezin. Serin olmayan bir yerde birkaç gün çürümeye bırakın. Tamamıyla kupkuru olmamaları için ara sıra üstlerine su serpin. Sonra gece vaktinde toprağı kabarttın ve sulayın. Hemen peşinden çürüntüyü toprak yüzeyine yayın. İyice karanlık olsun diye saksının üstünü ışık geçirmeyen bir şeylerle kapatın. Odadaki lambaları birkaç saat hiç yakmayın. Ortalama 7 saat içinde solucanlar en yukarıda toplanmış olur. Solucanları üst yüzey toprakla beraber alın ve çöpe atın.
Yağmurlu ve 16C dereceden daha serin olmayan bir gece vakti dışarda bırakın. Temiz hava ve temiz yağmur suyu solucanları karanlıkta dışarı çeker. Zaten saksıdaki doğalarına uymayan şartlardan kurtulmak isteyen solucanlar daha elverişli bir yer bulmak için bu fırsatı hemen kullanmak isterler. Yani kısaca bu fırsatı değerlendirip saksıyı terk ederler.
Bitkiyi saksısıyla su dolu bir kovada akşamdan sabaha kadar bekletin. Bu sırada ara sıra kontrol edin. Karanlığın da etkisiyle solucanlar mutlaka dışarı çıkar. Solucanlı suyu boşaltıp tekrar su doldurun. Yine saksıyı suda bekletin. En fazla 10 saat içinde tüm solucanlar saksıyı terk edecektir. Fakat bu usulde toprağın tüm besleyiciliği (tüm tuz bileşikleri) suya geçecektir. Toprak besleyicisiz kalacaktır.
Tespih böceği, kulağakaçan, mini kırkayak, çiyan
Bunlar toprak bitleriyle ve bitki bitleriyle beslenirler. Yani bitkilere büyük faydaları var. Bunlara toprak haşereleri dememek daha doğru olur. Çıyanlardan bazıları solucanlar gibi topraktaki organik çürüntüleri yer. Yine bir zararları yok. Ev içine kesinlikle dağılmazlar. Saksıdaki toprağı asla terk etmezler. Korkulacak bir şey yok.
Kulağakaçan böceği
Kulağakaçan (üstte resimde gördüğünüz böcek) bazı bahçe bitkilerine zarar verir. En başta yıldız çiçeği (çiçek tomurcuklarının içlerini yerler). Ama ev bitkilerine benim uzun yıllara dayanan gözlemlerime göre, bildiğim kadarıyla hiçbir zararı yok.
Zararlı toprak haşeleri
En başta » kök yiyen kurtlar gelir. Sonra danaburnu. Bunları görmek kolay. Daha tehlikelileri görünmeyenler yani çok küçük parazitlerdir. Neyse ki bunların ev topraklarınızda olması neredeyse hiç mümkün değil. Eğer bitkilere gübre gibi faydalıdır diye düşünerek dere ve göl kıyılarından balçık alıp toprak karışımlarınızda kullanacaksanız dikkatli olun. Gözle görülmeyen bitki zararlısı ince ve yarım santim gibi küçük kurtlar olma ihtimali yüksek. Öyle fazla sulak yerlerden balçık vb çürüntülü topraklar alacaksanız yaz aylarında alıp geniş bir leğen içinde kızgın güneşte birkaç gün iyice kurutun. Yaz mevsiminin yakıcı güneşi bütün kurtları, toprak haşereleri vb canlıları, bakterileri ve onların yumurtalarını öldürür. Kızgın güneş kurtları ve yumurtlarını, güneşin ültraviyole ışınları ise tüm zararlı mikroorganizmaları kalıcı olarak öldürüp yok eder. Güneşlendirme imkânınız yoksa ⇒ toprağı pastorize edin.
Bazı bitkilere zararları çok büyük olan nematodlar kurtulması imkansız olan toprak haşerelerinden olup mantar vb bitki zararlıları için verilen kimyasal ilaçlar bunların müthiş bir hızla artmalarına yol açıyor. Saksı bitkilerinden gardenya, açelya, mum çiçeği ve begonyaların köklerine bir defa musallat olunca artık bu bitkielri ancak dallarından alıp yeni fidelerini köklendirmekle kurtarabilirsiniz. Bu türler için yapacağınız toprak karışımlarında doğal toprak kullanacaksanız onu önce yukarıda anlattığım gibi güvenilir hale getirmeniz lazım.
Ayrıntılı bilgi: ⇒ Nematodlar.
Mini toprak sinekleri
Yapıları sivrisineklere çok benzer. İngilizcede Fungus gnats denir. Bilimsel adı, bu cins böceklerin genel tür adı olan “Ciaroidea”dır. Meyve sineklerine yakın bir tür. Onlar gibi çok hızlı ürerler. Kısa ömürlü olup renkleri siyahtır. Toprak sineklerinin larvaları (kurtçukları) topraktaki mikroskobik çürüntüleri yerler. Saksılarda yetiştirdiğiniz bitkilerinize genelde hiçbir zararları olmaz. Sadece bazı tür bitkilerin tohumdan çimlenen mini fidelerinin su gibi körpe köklerini yerler. Bir de mum çiçeğinin köklerine zarar verirler (bu bilgi kesin değil).
Toprak sineği
Niçin oluyor?
Gerekmediği halde, toprak sırılsıklam ıslakken tekrar tekrar sulamak yüzünden olur. Ayrıca saksılara süt, bira, çay posası, şekerli su, şekerli çay ve şekerli kahve gibi şeyleri dökerseniz toprak sinekleri aşırı çoklukta ürerler. Bu sorunları çözün ve sabredin. Birden bire yok olurlar. Diğer bir sebep toprağın niteliğidir. Salon bitkileri için mutlaka en sade ve en ucuzundan salon bitkisi toprağı kullanın (torf adıyla satılan hazır poşet toprak). Torf toprağı bitkileri dikmeden önce elenmiş ve yıkanmış iri taneli dere kumu ile ya da ponza taşı ile karıştırmalısınız. 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü dere kumu veya ponza taşı. Birbirleriyle iyice harmanlayın. Toprak sinekleri bu toprakta olmaz. Eğer yine de oluyorsa o toprakta henüz çürümesi tamamlanmamış organik maddeler vardır. İyi kaliteli bir torf toprakta bu tip sorunlar olmaz. Olsa da kıssa süreli olur. Gözünüzde büyütmeyin ve zamana bırakın.
Toprak sineklerini yok etme yolları
Bir su bardağının içine üçte birini dolduracak kadar tütün koyun. Üzerine kaynar su dökün. Soğuyana kadar bekleyin. Sonra suyu toprağın yüzeyine her yerine yavaş yavaş dökün. Nikotin toprak sineklerine etkili bir zehirdir. Tütüncülerden tütün alabilirseniz daha ucuza halledersiniz. Toprağa dökerken tütünleri de dökmeyin. Ev ortamlarında saksılarda o tütünler fena küflenir. Nikotinli su uygulamasından sonra toprak tamamıyla kupkuru oluncaya kadar hiç sulamayın.
Yine çok etkili bir yol toprak adam akıllı kupkuru oluncaya kadar hiç sulama yapmayın.
Daha etkili tütün yolu
Önce saksıdaki toprağın üst yüzeyi iyice kurumuş olmalıdır. Toprağın tüm yüzeyini kaplayacak miktarda tütün lazım. Tütünü az miktarda kaynar suya bastırın. Birkaç saat bekletin. Suyu tamamıyla emerse biraz daha kaynar su ekleyip soğuyana kadar bekleyin. Sonra tütünü suyu sıkmadan ama biraz süzerek ıslak halde alıp toprak yüzeyine her yere yayın. Tütünün su damlatırcasına ıslak olması şart. Yaydıktan sonra üstünü hava almayacak şekilde kapatın. Hatta bitkiyi saksısıyla beraber bir poşete koyup hava almayacağı şekilde bağlayın. 12 saat bekletin. Sonra açın. Bir 12 saat daha geçince sadece tütünleri fazlasıyla ıslatacak kadar miktarda suyu yavaş yavaş tütünlerin üzerine dökün. 24 saat sonra tütünü kaldırıp atın. Bu sayede böcekler tamamıyla yok olduğu gibi yeni bir dişi sinek gelip yumurta bıraksa bile o larvalar da yaşayamayacaktır. Etkisi sanıyorum birkaç hafta devam eder. Toprak sinekleri dışarıdan gelmedikçe bir daha olmaz. Pencerelerinize sineklik taktırmanız iyi olur.
Seralarda mini fideleri toprak sineklerinin larvalarından korumak için en etkili çözüm onların larvaları ile beslenen Hypoaspis miles adındaki toprak bitlerinden bulup toprağa katmanızdır. Bunlar kısa sürede çoğalırlar ve toprak sineklerini yok ederler. Toprak sineklerine karşı ziraat ilaçlarından çok daha fazla etkindirler.
Karıncalar
Saksı topraklarında karıncaların yuva yapmaları son derece nadirdir. Belki büyük saksıda, saksı içinde çok büyük taşlar ve kalın büyük odun parçaları varsa yuva yapmaları da mümkün olur. Ama normalde gerektiği gibi toprak doldurulmuş saksılarda asla olmaz.
Başka yerden getirdiğiniz bir saksıda karıncalar varsa onlar saksıda yuvalanmış değildir. Önceki bulunduğu yerde üstüne karıncalar gelmiştir. Bu şekilde üreyip çoğalmazlar korkmayın. Hem ömürleri çok kısadır. Kısaca, bu bir problem değil. Birkaç gün içinde tamamen yok olurlar. Ayrıca evinizdeki saksılara, bitkilere karıncalar dadanmışsa yuvaları başka yerdedir.
Karıncalardan kurtulma yolları
Genelde doğal yollarla kurtulmak isteriz ama pek mümkün değil. Kimyevi maddelerle kurtulmak daha kolay.
1- Doğal yollar: Saksı çevresine çok keskin kokulu maddeler koyarsanız o bölgeden kaçarlar. Tarçın + lavanta + vanilya karışımı sıcak su ile hafif ıslatarak bulamaç gibi kullanmak etkili olur. Veya keskin koku salan herhangi bir şey, mesela naftalin tanelerini saksıların içine değil yanlarına koyun.
2- Kesin çözüm: Ezcanelerde “Raid Karıncasavar” adlı sprey ilaç satılır. Saksıları koyduğunuz raflara sıkarsanız karıncalar birkaç ay oraya asla uğramaz. Ya da saksıların dış yüzeylerine fısfıslayın. Ben denedim. Etkisi hem kesin hem çok uzun sürüyor. Sadece bir defa, saksıları dizdiğim rafa sıktım. Önce saksıları kaldırdım. Zemini spreyledim. Sonra spreylenmiş zemine saksıları tekrar koydum. Bu kadar basit. Bitkilerim kurtuldu.
Karıncaların iki büyük tehlikesi
1— Bazı bitkilerin köklerini kemirirler. Bu kemirme bazen bitkinin dip ve kök kısmının çürümesinden dolayıdır. Karıncaları suçlamayın. Dip kısmı çürümeye başlamış bitkilerin çürük kısmını kemirmeye bayılırlar. Bazı bitkilerde sağlam dip-kök kısmını kemirirler ve bitkinin ölmesine sebep olurlar. Buna fırsat vermemelisiniz.
2— Karıncalar yaprak bitlerini sağarak beslenmeye çok meraklıdır. Hatta yaprak bitleri daha iyi beslensin diye daha körpe filizlere taşırlar. Bir bitkide aşırı çoğalmış bitleri başka bitkilere de aktarırlar ve onların da sağlığını bozarlar. Karıncaların bu durmak dinlenmek bilmez böcekçilik uğraşısı bitkilere büyük zarar verir. Bu durumda karıncalarla uğraşmak zor, üstelik karıncaları yok etseniz bile bitki bitleri çoğalmaya devam edecektir. En iyisi bitlere karşı ilaçlama yapmalısınız. Karıncalar da oradan uzaklaşır böylece.
Toprak haşereleri hakkında son tavsiye
Bitki parazitleri hakkında ayrı sayfa var: Bitki bitleri (basra, koşnil vs yaprak bitleri). Onlara farklı çözümler kendi sayfasında mevcut. Toprakla ilgili toprak haşereleri canlılarını yukarıda anlattım. Bütün bunların dışında bitkilerinizi temiz tutmayı, dallarını yapraklarını haftada bir ıslak bezle silmeyi ihmal etmeyin. Saksılarınızın dış ve alt temizliğine de önem verin. Saksıda toprak yüzeyinde sadece toprak olmalıdır. Hiçbir süs eşyası, çakıl vesaire şeylere yer vermeyin. Bütün bu dikkat ve temizliğiniz bitkilerinizi hem hastalıklardan hem parazitlerden büyük ölçüde korur. Silinmeye müsait olamayan bitkileri ise hafif ılık su ile duş altında tazyikli su ile en geç 15 günde bir defa iyice yıkayın. Ama sonrasında kesinlikle esintili ortam gerekiyor ki ıslaklık kalmasın. Yoksa o hassas bitkiler havasız esintisiz bir odada saatlerce ıslak kalırsa hastalık olur. Yapraklarda dallarda çürümeler baş gösterir.
Kaynaklar
Fungus gnat – wikipedia.org
Hypoaspis miles – wikipedia.org
How to Get Rid of Fungus Gnats – planetnatural.com
Topraktaki sineklerin yüzünden bitkileri balkona koydum ama sıcaktan da kötü olur diye korkuyorum. Ne yapmalıyım? Dışarıda durmasında bir sakınca var mıdır?
***
Dışarısı evden daha serin ise bu durumda salon bitkilerini dışarıda tutmak genellikle kök çürümesine sebep olur. Ama şimdi durum tam tersi. Direkt güneşte yanma tehlikesi yoksa hiç korkmayın. Bugünlerde birkaç gün hiç sulamayın ve sadece gündüz saatlerinde birkaç saat dışarıda tutun. Hava biraz rüzgarlıysa topraktan çıkan sinekleri rüzgar alıp götürür. Büyük faydası var.
Benim sorunum, çiçek toprağımdaki sineklenme. Çiçekler evde bakılmakta. Yaklaşık 1 ay kadar önce bir yapı marketten aldığım toprakla yaptığım değişim sonrası çiçeklerimin hepsinde sineklenme başladı. Çiçek türleri bunun için belirleyici mi, bilmiyorum. Tavsiye üzerine; okaliptüs yağı ve su karşımı kullandım. Sonrasında arap sabunu, pul biber ve sarımsak sularıyla hazırlanmış ve spreylenebilir berraklıkta bir karışım da kullandım. Maalesef 2-3 gün sonra tekrar aynı sorun. Srun diyorum, çünkü gerçekten çok fazla sinek var. Mostar 20SP intektisit bir ilaç tavsiye edildi. Sizce bu bir çözüm sağlar mı?
***
O ilacı isterseniz kullanın. Diğer sabun vesaire kocakarı ilaçları toprakları fena bozar. Galiba bir şeye kafayı takınca o şey büsbütün problem oluyor. Ben toprak sineklerini hiç önemsemediğim için benim bitkilerimde hiç olmaz. Gerçi bazen (çok nadiren) görüyorum ama varlıklarını çok kısa süreli sürdürebiliyorlar. Kendi sayfasındaki bilgileri de okumalısınız bence. Yine sorunuz olursa lütfen oraya yazın: https://azbitki.com/toprak-hasereleri#sinek
Saksımın dibinde turuncu top gibi şeyler oluyor. Böcek yumurtası mı? Hangi böcek acaba?
***
Topraklara akıllı gübre dedikleri katı bitki besini karıştırıyorlar. Bunları her gören böcek yumurtası zannediyor. On yıl önce ilk gördüğümde ben de öyle sanmıştım.
.. saksını değiştirmeyin dediler ama toprağında kırkayak ve yumurtaları gördüm. Balkona koydum. Saksını ve toprağını değiştirsem olur mu?
***
Sizin orada sanıyorum geceler bir hayli serindir. Sıcak yere alışık bitkiye aniden toprak soğuması olursa kökler çürür. Bitki mahvolur gider. Böceklerin zararı yok. Toprak değiştirmeye kalkarsanız bu da çok kötü olur. Kökleri toprağından arındıp yeni toprağa dikince çıplak kökler yeni toprakta yanar ve çürür. Büyük saksıya geçirmek istiyorsanız kökleri eski toprağında ayırmadan, biraz toprak ilavesiyle büyük saksıya yerleştirmelisiniz. Böcekleri görmezden gelmek zorundasınız. Hiçbir zararları yok. Onlarla uğraşacak olursanız bitkiyi kaybedersiniz.
Üstünde birkaç saksı çiçek olan sehpanın hemen altında neredeyse her gece çok ince 2cm uzunluğunda siyah dışkı görüyorum. Evi ilaçlattım ama yine de çıkıyor. Sanırım saksılardan birinde bir böcek türünden kaynaklı. Solucan ve kırkayağa karşı tikim olduğundan cesaret edip saksılara bakamıyorum. Acaba hangi böcek türüdür bu? Solucan veya kırkayak değilse çiçeklerin topraklarını değiştirebilirim?
***
Böyle bir şey yüzünden toprak değiştirirseniz bitkileriniz büyük zarar görür. Zaten sebep nedir bilmiyorsunuz. Belki yaprakların arasında yaşayan bir böcektir. Dışarıdan gelmiş olabilir. Evi havalandırmak için açtığınız pencerelerinize, kapılarınıza sineklik yaptırın. Burada (Didim’de) her evin tüm pencereleri ve bahçe-veranda kapıları sinekliklidir. Çok gerekli bir şey.
Çiçek saksılarımın içinde çok hızlı yürüyen küçük böcekler var. Ne yapmalıyım. Bunlar nedir? Çiçek köklerini yiyorlar sanırım.
***
Görmediğim şeylerin ne olduklarını bilmem imkansız. Toprak böceklerinin çoğunluğunun bitkilere hiçbir zararı yoktur. Bildiğim birkaçını yukarıda anlatmaya çalıştım.
Solucanlar 4 tane çiçeğimde gördüm. Sadece kaktüslerimde yok. Yalnız çok değişik. Saksılarda değil yapraklarında var solucanlar. Yapraklar çürüyor. Ne yapmalıyım?
***
O halde onlar solucan değil. Her gördüğünüzü alıp atın. En kolay yol bu.
Çiçeğimin toprağında bir kazıntı görüyorum. Yapraklara zarar vermiyor sadece toprağı kazıyor ve toprak pervaza dökülüyor. Sizce sorun nedir?
***
Herhangi bir toprak böceği vardır. Saksıda toprak yüzeyini ve toprağa yakın yaprakların altlarını kontrol ederseniz bulursunuz sanıyorum.
Aşırı derecede sinek var ve sinekler insanın gözü ve burun deliklerine girmeye çalışıyor. Ziraat ilacı toprak değişimi her şeyi demedim. Solucan yoğun şekilde ve toprağı kabartan tür değil ince ve bir arada boğuyor ne dikersem. Aşırı sulama da yapmıyorum. 2 senedir artık ne yapacağımı şaşırdım.
***
Çocukluğumdan beri saksı bitkileriyle hem de çok akında uğraşırım 55 yıllık hayatımda böyle bir şeye rastlamadım. Toprakta yüzlerce solucanların bıcır bıcır adeta kaynaması. İlginç. Mutlaka sizin hatalarınız vardır. Mesela yanlış toprak kullanıyorsunuzdur. Salon bitkileri için sadece şu sayfada anlattığım gibi yapmanız lazım: Salon bitkilerine sağlıklı torf toprak hazırlamak
Çiçekkerimin iki saksısında küçük ince solucanlar var. Çiçeklerime zararı olur mu. Toprak değişi mi yapsam mı?
***
Zararı olmaz. Esasen toprak değiştirmenin çok ciddi zararları oluyor. Genelde böyledir. Durum bitki türüne göre değişir. Hangi tür ise onun hakkında bilgilenin. Her bitkiye ortak, genel bir bakım olmaz.
Bugün farkettimki topraklarında çok küçük çok ağır hareket eden uçuşan siyah bir şeyler var. Bit mi yoksa sinek mi bilmiyorum. Ne önerirsiniz?
***
Zamanla kaybolurlar. Toprak yüzeylerini eşeleyip kabartın. Kupkuru oluncaya kadar ve onun üzerinden on gün daha hiç sulamayın. Böylece yok olup giderler.
Merhabalar, yazınızı büyük bir keyif ile okudum ve haklısınız. Küçük saksılarımızda büyük habitatlar mevcut. Ama insan gördüğü şeyin ne olduğunu merak etmeden de duramıyor. Yoğun su seven bitkilerimde genellikle böcek sorunu yaşıyorum haliyle. Bugün kuşkonmaz bitkisinin üst toprağını temizlerken 1- siyah kurt benzeri, kıvrılıp duran, 1-2 cm boyutunda bir misafir ve 2- tespih böceğine benzeyen ama o olduğunu düşünmediğim bir arkadaşa rastladım. Tahmininizce bunların isimleri nedir? Misafiri tanıyalım en azından :) bir de ben zararlılar için neem ağacı yağı kullanıyorum, toprakları bununla karıştırılmış su ile iyice yıkarsam bir faydası olur mu? (misafirlik de bir yere kadar demek istersem) teşekkürler şimdiden..
***
Ne olduklarını bilmiyorum. Tespih böceklerinin belki çeşitleri vardır. Toprakta böcek oluşması aslında açık pencereden gelen böceklerin toprağa yumurta bırakmasıyla olur. Pencerelerde sineklik kullanırsanız hem bu tip sorunlardan hem sivrisineklerden kurtulursunuz. Neem yağı dahil toprak için hiçbir ilaç kullanmamanızı tavsiye ederim. En iyisi gördüğünüz böcekleri alıp atın. Ayrıca emin olun ki o böcekler evlerimizdeki canlıların en masumları. Yediğimiz ekmek üzerinde, peynir üzerinde, tereyağ üzerinde, reçellerde, nutella vesaire ekmeğe sürülen çikolatalarda, meyvelerde belki yüzlerce çeşit farklı canlılar hüküm sürüyor. Bakteri, virüs ve mantar çeşitleri. Tüm bu korkunç canavarları gözlerimizle göremediğiniz için hiç dert etmiyoruz. Üstelik onları sürekli yiyoruz. Ama saksılarımızdaki masum canlıları yemiyoruz. Onlar yiyeceklerimize gelmiyor. Saksıda toprak içinde kendi hallerinde yaşıyorlar. Ağzımızda, dudaklarımızda asla kesinlikle bakteriler eksik olmaz. Hiçbir şekilde çözümü yok. Bunları da görmüyoruz ve dert etmiyoruz. Mikroskopla baksanız nasıl bıcır bıcır hareket ettiklerini göreceksiniz. Tam bir dehşet. :)
Ev içinde beslediğim bitki diplerinde 1-1.5cm boyutlarında tahminimce yavru çiyan-kırkayak benzeri böcekler gördüm. Hemen balkona taşıdım. Fakat havalar soğuk olduğu için balkonda çok uzun süre tutmak istemiyorum. Ev içinde topraktan çıkmadığını, dağılmadığını belirtseniz de içim pek rahat etmedi. Çünkü evde kış aylarında rutubet sorunu oluyor. Kauçuk ve ahtapot çiçeğinin saksısında gördüm. Kül, izmarit veya sarımsak ile ilaç tarifleri okudum/izledim. Ne kadar yardımcı olur? Yapmalı mıyım? Öncesinde belirttiğim gibi evde hatta odamda beslemekten başka bir seçeneğim yok ve çiyan varlığı beni korkutuyor. Eve dağılırsa daha büyük sıkıntılarla karşılaşacağım.
***
Eve dağılmadıklarına dair uzun yıllara dayanan tecrübem var. Ama siz eğer evi hiç silip süpürmüyorsanız onlar eve dağılmasa bile evde her türlü böcekler barınır ve sürekli ürerler. Bahsettiğiniz tavsiyelerden hiç birini uygulamayın. Büsbütün toprağı bozuyorlar. Bitkileri dışarı çıkarmaya gelince, 20C derece sıcak eve alışık bir bitki aniden 15C derece gibi serin havada bile dışarıda 5 dakika bile tutulsalar kökleri çürüyor, bitki ölmeye başlıyor. Aslında bu olay toprağın özelliğine bağlıdır. Yani serin ve soğuk zamanlarda bitkileri dışarı çıkarırsanız hayatları şansa kalmıştır.
Menekşelerin toprağında çok minik hızlı hareket eden bitler gördüm. Ne yapmalıyım?
***
Yukarıda toprak bitleri başlıklı kısmı okuyun.
Saksılarımda bitmek bilmeyen küçük sineklerden var. Aslında iyi bir toprak karışımı yaptığımı düşünüyorum. Torf, çam toprağı, tarım perlit, ponza taşı, coco peat ve kurutulmuş kahve çay posası. Aloe vera ve Barış zambağına dadanan bu sineklere direkt uyguladığım sigara ve odun külünden sonra birçok sinek öldüyse de bitmedi. Toprağı balkona iyice yaydım. Ara ara güneş görse de dışarısı -10,-15 derecede (7-8 gün) sinek ve larvaları bu toprağı terk etmiş midir? Bu toprağı tekrar kullanabilir miyim? Toprağımı atmaya kıyamadım.
***
Salon bitkileri için sadece sade yapılı torf toprak ve ponza taşı kullanmalısınız. Diğer saydıklarınız hem gereksiz hem de zararlı. Perlit sadece kısa vadeli köklendirme çalışmalarında iyidir. Cocopeat da öyle. Ama normal toprak karışımlarında zararlı oluyorlar. Kül toprağı çok fena bozar. Çay ve kahve posaları mutlaka sinek yapar. Çözümü yok. Ev içi için bunlar uygun değil. Dışarıda soğuktan donup ölmüşlerdir. Fakat siz o toprağı yine salon bitkilerinizde kullanırsanız yine sineklenme olacaktır. O toprağı balkon saksılarınızda kullanın. Salon saksılarınızda toprak yüzeyinin üzerine 1-2 parmak yüksekliğinde iri taneli temiz dere kumu ile kaplarsanız sinekler yok olur. En kesin çözüm yolu bu.
Saksı toprağında küçük yuvarlak sarı kırmızı yumurtalar gördüm. Üzerine bastırdığımda patlıyor. Ne yapmam lazım?
***
Onlar akıllı gübre adı verilen bitki besinidir. Yumurta filan değil.
Balkonda saksıda ağacımın toprağında mimik beyaz böcekler var. Nasıl kurtarabilirim? Toğrağını değiştirsem mi ama çiçekte şu an zararı olur mu?
***
Pire için yorgan yakmayın. O böceklerin zararı olmaz ama her kim böyle bir şey yüzünden toprak değiştirdiyse bitkileri ölüp gitmiştir. Bana böyle çok yazanlar oldu. Yukarıdaki bilgileri okuyun. Yani toprak canlıların çoğu tamamen zararsızdır. Esas tehlike o canlılardan kurtulmak için toprağı değiştirmektir. Böylece bitkiler ölüp gidiyor.
Bu akşam balkonda bir çiyan gördüm. Evimiz 2. kat dışarıdan da gelmiş olabilir ama ben yine de şüphelendim. zararlı değil ama görüntüsü çok korkunç. Eve girerler mi? eğer topraktan gelmişlerse bunu nasıl anlayabilirim? bitkilerimin topraklarını pastorize mi etmem gerekir? Piyasad satılan haşere ilaçlarından bitkilerin topraklarına da döksem bitkilerim ölür mü?
***
Gördüklerinizi toplayıp atın. Nereden nasıl geldiklerini anlamak kolay değil. Eve girerler mi, girerlerse ne yaparlar, bakınız balkonunuzda hiçbir saksı olmasa bile her türlü böcekler eve girebilir. Doğa ile barışık olmak zorundayız. Kendimizi steril beton kutulara hatsetmemiz her şeyden önce insan sağlığına aykırı. Hepimiz için yapmamız gereken şey evlerimizi sadece tertemiz tutmak. Aynen fox tv’deki Kadir Ezildi gibi temizliğe önem verirsek bu kadarı fazlasıyla yeterli. Toprakları pastörize etmekle uğraşmayın. Haşere ilaçları ise bitkileri öldürür.
Ikea’dan büyük bir bitki satın aldık. Eve getirdikten birkaç gün sonra su vermek için saksıyı kaldırdığımda 4-5 tane gezinen siyah böcek gördüm. Orta büyüklükte ve sürünüyorlardı. Burada resmini gördüğüm hiçbirine benzemiyor. Toprağa baktığımda da miniklerinden gördüm ve tabi bu kadarına dayanamayıp terasa götürdük. Toprağını temizleyip yeni toprak koyalım diye. Ancak kökler toprağa baya tutunmuştu zarar vermekten korktuk. Hem ne yapacağımızı öğrenip hem de gündüz gözüyle halledelim diye terasta bıraktık. Oldukça sıcak ama baya da rüzgarlı bir akşam. Saksıyı devireceği kesin olduğundan yatırarak koymak zorunda kaldık. Umarım zarar vermemişizdir ama ne yapmamız lazım? Nasıl kurtulabiliriz bu böceklerden?
***
Yapacağınız şey bitkiyi acilen içeri almak ve o böcekleri yok saymaktır. Gayet normal, doğal bir şey. Kokulacak bir şey yok. Böceklerden değil, gereksiz doğa dışı takıntılarından kendinizi kurtarmanız lazım. Bilmelisiniz ki gözle göremeyeceğini kadar çok küçük canlılar (bakteriler), üstelik görüntüleri birbirinden korkunç ve iğrençtir, yediğiniz her şeyde bıcır bıcır hareket eder durur. Ve siz onları canlı canlı yiyorsunuz. Hatta ağzınızın kenarlarında, dişlerinizin arasında, dudaklarınızda, her yerinizde milyonlarcasıyla bir aradasınız. Ama siz görebildiğiniz ve üstelik size bakteriler kadar zararı olmayacak canlıları dert ediyorsunuz. Bitkinizi acilen içeri alın. Yine de kabul edemiyorsanız bence siz plastik yapay bitki kullanın. Her toprakta pekçok toprak canlıları var. İsterseniz toprağı sterilize edin ama birkaç haftada kesinlikli yine çeşitli böcekler peyda olacaktır. Zaten bitkileri toprağından arındırıp steril toprağa yeniden dikseniz genellikle bozuluyor, ölüyorlar. Hiç uğraşmayın. Ya böcekleri umursamayın ya da bir daha evinize topraklı saksılı canlı bitki sokmayın.
Tekrar merhaba, Erdal bey cevabınız için öncelikle teşekkür ediyorum zaman ayırıp yazmışsınız. Toprakla tarımla haşırneşir biri olarak cevabınızdaki uslubu da anlayabiliyorum, aslında bu tür başka sorulara cevaplarızdan bana da böyle bir cevap gelmesinden tereddüt ediyordum. Maalesef artık doğanın dışında yaşamaya, steril hayatlar sürmeye itilmemiz sebebiyle bu şekilde sorular gelebiliyor. Ama evimizde bari gözümüz yeşillik görsün, bir canlı daha olsun diye böyle girişimlerde bulunabiliyoruz. Cevabınızı doğru görmekle birlikte, biraz keskin geliyor. Ya öyle ya böyle denilmektense korku anlaşılarak yaklaşılsa belki daha cüretkar olabiliriz diye düşünüyorum. Tabiki böyle bir mecburiyetiniz yok ama teşvik edici olmak anlamında küçük bir tavsiye sadece. Benim korkum saksıdan çıkıp eve yayılması, küçük çocuğuma zarar verebilmesi vs. Böceklerle ilgili de pek bilgim yok, olanlar da zaten kulakkaçan böceği gibi kulağa girince sağır ediyor vs gibi taa çocukluktan duyulan korkutucu bilgiler, yada zehirli örümcükler vs. Hal böyle olunca evet istemiyoruz onları görmek farketmek ama onlarsız da olamıyorsa bu salon bitkilerinin toprakları, en azından bilgi edinmek iyi geliyor. Keyifli ve sağlıklı günler diliyorum.
***
O halde özür dilerim. Aslında çok dikkat ediyorum ama cevaplarım “yazı diliyle olduğunda” bazen sert görünüyor. Yeni bir şey değil. 10 yıldan fazla bu sorun tekrarlanıyor. Yazı dilindeki amacım ile muhatapların algılaması arasında farklar var. Kırıcı algılanıyor. Hatta bazen gayet ölçülü, saygılı şaka yaptığımda büyük hakaret gibi algılayanlar bile oldu. Ama yazı dili bahane olamaz. Dikkat etmem gerekir. Şimdi kulağakaçan böcekleri hakkında söylediğiniz iddiaya gelince: Şehir efsanesi kabilinden gerçek dışı bir iddia. Çünkü benim evim bahçe içinde: Üç taraf bahçe ile çevrili. Kulağakaçanlar, çeşitli böcekler, farklı türlerden çeşit çeşit örümcekler evimin içine giriyorlar. Bazen yatağımda kulağakaçan böceklerinin dolaştıklarını görmüşümdür. Esas sebep pencerelerde kapılarda sineklik kullanmamam. Pislikle ilgisi yok. Neyse, kısaca burada 8 yılım geçti ve kulağımın içine giren böcek olmadı. Aslında ilk çocukluk dönemim de (İstanbul’da) aynı şartlarda geçmişti. Bazen evimizin içinde akrep bulurduk. Annem onları öldürmek veya zehirlemek yerine güzel sözlerle, güler yüzle alıp bahçeye koyardı. Çok yıllar önce (80’lerde) akrabalarımın yaşadığı bir köyde bulundum. Küçük çocuklar kedi yavruları gibi yerde emekleyerek hızlıca dolaşıyordu. Bir şey yiyen insan gördüklerinde yiyecek istiyorlardı. Köy yeri. Toprak zemin. Tuvaletler dışarıda, derme çatma tahtalarla çevrili idi. Yaz sıcaklarında yoğun sinek sürüleri olurdu. Sinekler çocukların yüzlerinde, gözlerinde.. Ama herkes gayet sağlıklıydı. Şehirli bebeklere bir şey yedirmek zor. Anneleri her şeyden sakınırlar. Bir de o çocukların halini düşünüyorum. Bize göre pislik olan ortamdan gayet güzel geliştiler. Ağız ve göz kenarlarından sinekler eksik olmazdı ama zararları yoktu. Akrabalarım oldukları için akıbetlerini biliyorum. Sineklerle, pis yerlerde sürünerek büyüyen o bebekler şimdi kendileri ana baba oldu. Neredeyse dede-nine olacaklar. Sağlık sorunları yok. Sakınılan göze çöp batar. Mesela benden 10 yaş kadar daha genç insanlarda çeşit çeşit sağlık sorunları varken bende bir şey yok. Kolay kolay grip nezle olmam. Sebep çocukluğumun böceklerle, toprakla, bahçeli evde geçmesidir herhalde.
Böyle karşılıklara bayılıyorum, ne güzel şey anlaşılmak ve anlamaya çalışmak. Böylesi bir geri dönüş içinde ben teşekkür ediyorum. Çocukluk önemli şey, yalandan duyduklarınız gördükleriniz nasıl olumsuz etkiliyorsa, sevgiyle tanık olduklarınız da nasıl olumlu izler bırakıyor. Bende bugün oğluma terasa çıkardığımız bitkiyi neden geri içeri aldığımızı ve ben korksam da aslında bazı böceklerin bitkilere faydası olduğunu, bu sebeple onlarla mücadele etmeyeceğimizi anlattım. Şimdi sıra sizinde dediğiniz gibi böceğiyle uğraşayım derken terasta muhtemelen rüzgardan kendinden geçmiş olan ağacı kurtarmakta..3 dalı fena şekilde boynunu bükmüş diğer büyük 5 dal şimdilik fena değil. Su versem mi diye tereddüt ettim ama toprağı kupkuruydu, altından su çıkacak kadar suladık ve geri yerine götürdük. Şimdi sadece beklemeli miyim yoksa kötü olmuş dallara müdahalede bulunmalı mıyım? Çok üzüldüm bu hale gelmesine ama işte bazı şeyler yaşayarak öğreniliyor.
***
Rica ederim. Sizin yanlış anlamanız yok ama benim yazı dili üslubunu çözememiş olma hatam var. Bu sebeple tekrar özür dilerim ve anlayış gösterdiğiniz için gerçekten teşekkür ederim. Bitkinizin alışık olmadığı serin güçlü rüzgarlarda öyle olacağı belliydi ama söz konusu muz ise ve yaz sıcakları zamanına denk gelmişse korkulacak bir şey yok. Hayret verici bir hızla peş peşe yeni yapraklar çıkarır ve kendisini yeniler. Yeter ki sıcak ve güneşli yerde olsun. Şiddetli sıcak + havadar ortam ne kadar mümkünse sulamayı da o denli sık sık yapın. Kapalı mekanlarda ciddi bir tehlike yapraklara dadanan örümcek bit parazitleridir. Onun için yaprakları sık sık ıslak bezle silmek gerekiyor. Toprak böcekleri topraktaki çürüntülerle ve diğer bazı küçük toprak bitleriyle besleniyor. Toprak başlıbaşına bir ekosistemdir. Saksıda bile kendiliğinden bir doğal denge var olmaya başlar. Odaları tertemiz tutarsanız dışarı çıkabilecek böcekleri de fark bile etmeden temizlemiş yok etmiş olursunuz. 8-9 yıl öncesine kadar İstanbul’da 5. kat apartman dairesinde saksı bitkilerimin hepsinde birçok toprak böcekleri olurdu. Görmek hoşuma giderdi. Çocukluğumdaki evimizi hatırlatırlardı. Neyse, kısaca ben hayatım boyunca (şimdi yaş 56) salon saksılarındaki toprak böceklerinden bir zarar görmedim ve yakın çevremden de olumsuz şeylere tanık olmadım. İçiniz rahat olsun. Özellikle titiz insanların evlerinde asla kesinlikle eve dağılmaları söz konusu bile olamaz. Ancak evlerini silip süpürmeyen ihmalci insanların evlerinde dip köşe yerlerde yığın yığın toz birikintileri olur ve saksıdan eğer bazı böcekler çıkacak olursa o birikintilerde yaşamaya, hayatta kalmaya çalışırlar.
Ahşap bitlerinin evinde kabuklu böceklerim var. onlardan kalıcı olarak nasıl kurtulabilirim?
***
Sorunuzu anlamadım. Galiba ahşap evde yaşıyorsunuz ve evde böcekler var. Eğer öyleyse sorunuz bu sayfayla ilgili değil ve esas yapmanız gereken şey ev haşereleri için çare aramak.
Kil bilyesi çam kabuğu ve mangal kömürü ile dikim yapmıştım. Küçük beyaz bitler var. Ne yapabilirim normal bir durum mu?
***
Toprak bitlerinin bitkilere hiçbir zararı yok.
Benim birçok iç mekan salon çiçeklerim var ve bunların dibinde toprağını karıştırırken küçük kırkayaklar gördüm. Çok fazlalar. Ne yapmalıyım? Toprağı nasıl değiştirmeliyiz? İlaçlasam geçer mi?
***
Toprak değiştirmek yüzde doksan bitkilerin çürüyüp gitmesiyle sonuçlanır. İlaçlar ise böceklerden ziyade bitkileri zehirleyip bozar. Gerçi çok güvenilir ilaçlar var ama bulmak hiç kolay değil. Siz en iyisi görebildiklerinizi tek tek alıp atın. Benim saksılarda da kırkayak ve tespih böcekleri çok var. Hiçbir şey yapmıyorum. Zaten bitkilere zarar vermiyorlar.
Peki bunların saksıdan çıkma ihtimali var mı? Tek sorun bu böcekler. Her türlü bakımı yapıyorum. Her sulamadan önce toprağı karıştırıyorum. Üstte tabaka halini alıyor. Karıştırınca içinde geziyorlar. İlaç bulsam alırım. Nereden bulabilirim?
***
Topraktan çıkmaları çok nadirdir. Genelde çıkmazlar. Zaten çok temiz evlerde bunlar topraktan çıktıktan sonra yaşayamaz. Sadece pis evlerde, süpürülmeyen, dip köşe yerleri ve dolapların altları yığın yığın tozlarla kaplı evlerde pekçok mini yaratıklar yaşamakta olup kırkayaklar da onların larvalarını yemekle hayatta kalır ve çoğalırlar.
Bitkiye zararları yok. Hatta bunlar sayesinde bitkilerinizin saksılarında asla toprak sineği olmaz. Çünkü onların larvalarını yerler. Öyle ki toprak sineklerinin bıraktığı yumurtalar larva olmaya vakit bulamadan yenmiş olurlar.
Türkiye şartlarında ilaç bulmanız kolay değil. Tarlalar için olan ilaçlar saksı bitkilerine çok ağır gelir. Bir de zehirli gazı sizi de zehirleyebilir. Diğer çözüm hamam böceği kartuşlarıdır. Kibrit kutusu kadar, daha ince ve yassıdır. Kenarlardan içeri giren böcekler zehirli maddeleri yer ve ölür. Eskiden eczanelerde satılıyordu. Bulursanız her saksıya, toprak yüzeyine kenara bir tane koyun.
Ama eğer kırkayaklar yok olursa ileride topraklarınızda pekçok mini beyaz toprak bitlerinden şikayet edeceksiniz. Toprak sinekleri salgını da cabası. Bence hiç uğraşmayın. Mini kırkayaklar topraklarda büyük bir hızla çoğalan mini toprak bitlerini ve diğer haşerelerin dışarıdan gelip bıraktıkları yumurtalarını yer durur. Bitkilere zararları yok. Bakınız saksılarınızda güzel bir ekosistem oluşmuş. Bozmayın ve kimseye de bahsetmeyin. Onları da sevin. Ara sıra gözünüze çarpan daha büyük kırkayakları alıp atın.
Her sabah uyandığımda saksıdaki toprağın bir tarafının eşelendiğini, toprağın kenara döküldüğünü görüyorum. Bu olay sadece tezgah üzerinde iken oluyor. Neden acaba?
***
Saksı solucanları gece ortam fazla nemli ve biraz serin olursa saksıdan kaçıp kurtulmak isterler (çünkü saksıda aç kalıyorlar). Veya yine geceleri harekete geçen başka bir toprak canlısı vardır. Sebep bu. Her gün tekrarlanıyorsa anlaşılan saksıdan uzaklaşmak için şartları uygun görmüyorlardır. Hele solucanlar, çevrede çok yoğun serin nemlilik veya ıslaklık yoksa saksıyı terk edemezler.
Merhaba,
Evde saksıdaki biberiyemde kırkayak benzeri böcekler gördüm, bunlar zararlı mıdır? Nasıl kurtulabilirim tavsiyeniz bulunuyor mu? Ayrıca gayet yeşil yaprakları olan bitkimin uç kısımlarından sararmalar başlamış, sulama sıklığımı değiştirmedim, sebebi bu haşereler olabilir mi? açıklayıcı olması için fotoğraf yüklüyorum. bu siteden çok faydalanıyorum, emeğiniz için teşekkür ederim.
https://imgyukle.com/i/nW9XNf
https://imgyukle.com/i/nW9Nl1
https://imgyukle.com/i/nW9LhA
https://imgyukle.com/i/nW9jRI
https://imgyukle.com/i/nW9c2G
***
Biberiyeniz gayet sağlıklı görünüyor. Yaz yorgunluğundan sonra bu zamanlarda ufak tefek bozulma benzeri şeyler olabilir. Yalnız toprağı kupkuru olmadıkça sulamayın. Bu bitki yaz ayları kurak geçen memleketlerin bitkisidir. Kırkayakların zararı değil büyük faydası var. Topraktaki böcekleri ve daha da önemlisi baş belası toprak sineklerinin toprağa bıraktığı yavrularını yerler. Faydası büyük.
Evde küçük sinekler ortaya çıktı. Kullandığım topraktan diye düşünüyorum. Bahsettiğiniz tütünlü su ile sulama yöntemi her bitkide uygulanabilir mi bir zarar olur mu? Bu sinekler ısırır mı? Oğlumda kaşıntılı kızarıklıklar farkettim. Sineklerin artması ile paralel başladı.
***
Toprak sinekleri insanlara ilişmez. Ama çeşitli sivrisinekler var ve bazıları aynen toprak sinekleri gibi ıslak topraklarda kolayca ürer, çoğalıp dururlar. Yapmanız gereken şey toprak adamakıllı kurumadıkça sulamamak. Bu sayede hepsinden kurtulursunuz. Bitkiler zarar görmez. Bilakis gereksiz yere sürekli sulanan, daima ıslak kalan topraklarda bitkiler çürür gider.
Yeni aldığım siklamenin toprağında küçük dana burnu gördüm. Kökleri kestiklerini düşünüyorum. Ne yapabilirim?
***
Danaburnunu çıkarın. Başka yapabileceğiniz bir şey yok.
Saksıda 3 yıldır büyüttüğüm ağacının dalları kurumaya başladı. Kuruyan dalları hemen kesip uzaklaştırmama rağmen kuruma durmadı. Saksıda toprağı köklere doğru eşelediğimde tesbih böcekleri gördüm. Kurumaya onlar sebep olmuş olabilir mi? Ne yapmamı önerirsiniz?
***
Tespih böcekleri her yerde fazlasıyla gördüğüm, bitkilere hiçbir zararı olmayan toprak böcekleridir. Bitkiniz kesinlikle başka şeylerden zarar görmüştür.