Özellikleri
Tradescantia sillamontana yaprakları, dalları ve çiçek tomurcukları örümcek ağlarına benzeyen incecik grimsi beyaz tüylerle kaplıdır. Yaprak rengi kurak ve saatlerce güneşli olan yerlerde gri, normal bakımda açık tonda grimsi yeşil olur.
Yapraklarda gri rengin hakim olmasından sebep susuzluk ve saatlerce güneş etkisiyle üzerindeki tüylerin artmasıdır. Ama pek susuz kalmazsa o kadar gri olmaz. Çünkü iyi şartlarda tüyleri az olur.
Kışın tüm dalları kurur gider. İlkbahar başında yeniden dallar uzatmaya başlar. Gelişimi yavaştır. Sonbahara kadar anca 30-40cm uzar. İyice olgunlaşıp ağırlaştıklarında dik durmaz, yere yatarlar. Dallar toprağa değen yerlerinden toprağa kök salar. Kök salan dip kısımlar güç kazanır. Kışın dallar kururken o yeni köklü dip kısımlar canlı kalır. İlkbaharda ana kısım gibi bunlar da yeni dallar uzatır. Ve böylece yıldan yıla adeta adım adım daha fazla yer kaplamış olurlar.
Diğer bir ilginç özelliği de uzamış dallarının en dipten kolayca kırılır olmasıdır. Hayvanların basması, güçlü bir fırtına gibi sebeplerle kırılan dallar rastgele sürüklenip durur. Birkaç ay kupkuru arazilerde ölmez. Bir şekilde uygun bir yerde takılıp kalırsa ve yaprak boğum yerleri toprağa değer şekilde denk gelirse toprağa kök salıp sıkıca tutunur ve ölmekten kurtulur.
Tradescantia sillamontana sonbaharın gelmesiyle, eylül sonundan itibaren tomurcuklanmaya başlar. Ekim, kasım aylarında çiçek açar. Sonbahardan önce asla çiçek açmazlar. Çiçek rengi eflatuna çalar pembedir.
Bakımı
Güneşi sever. Yeri güneşli, yarı gölgeli veya en azından kuvvetli aydınlık olmalı. Koyu gölgede çirkinleşir ve orijinal görüntüsünü de güzelliğini de kaybeder. Ayrıca açık hava sever.
Kış soğuklarına dayanıklılığı en fazla -12C dereceye kadardır. Ama hiç don olayı olmasa bile kış sonuna kadar tüm dalları kurur. İlkbaharda havalar ısındıkça yeni dallar yükselmeye başlar.
Toprak isteği
Tradescantia sillamontana bahçelerde asla toprak seçmez. Saksıda da öyledir. Özel bir şey yapmaya gerek yok. Hatta çevrenizdeki parklardan, bahçelerden, boş arsalardan rastgele alacağınız topraklardan bile kullanabilirsiniz.
Sulama
Sadece toprak tamamen kupkuru olduğu zamanlarda sulayın.
Fide üretimi
İlkbahardan itibaren en geç yaz sonuna kadar, dallarından kırıp alın. Dal uzunsa ikiye üçe bölün. her parça en az 6cm veya daha garantilisi, her parça 3 boğumlu olmalıdır. Böylece her parçası kuru toprakta bile köklenir. Ama mutlaka yaprak boğum yerlerinin toprak altında kalmasını sağlayın. Çünkü o kısımlarından kök salar. Kuru toprağa batırıp bırakın ve ilk 5 gün hiç sulamayın. Daha sonra yine sadece toprak kupkuru oldukça sulayın.
Telgraf çiçeğinin pek çok çeşidine evimde bakıyorum. Sorun yaşadıkça tekrar dikerek başka cinslerde başarılı oldum. Ancak …. … türü son sulamamın ardından bir kaç gün içinde sineklendi ve köklerden çürümeye başladı. Toprağı değiştirip çürük yerlerinden kesip bir kaç dalı tekrar ektim ancak bu dallardan bazılarının yine çürümeye devam ettiğini gördüm. Bugün sağlam olan tek dalı toprakta bırakarak diğerlerini, köklenmelerini umut ederek suya koydum. Sizce iyileşir mi? Suda köklendirme başarılı olur mu? Ne yapmalıyım?
***
Bahsettiğiniz kültivar ve onunla aynı renk diğer telgraflar kültivarlarında çürüme hep oluyor. Sebep toprak uyumsuzluğu. Çünkü onlar tuzlu topraklara hiç gelemezler. Gübresiz, temiz bir torf toprak ve tozsuz temiz iri taneli dere kumu karışım yapıp saksıya doldurun (3 ölçü torf toprak + 1 ölçü dere kumu). İyice sulayın (birkaç defa bol bol su dökerek sulayın – toprak biraz olsun yıkanmalı). Kumlu toprak biraz kuruyunca telgraf dallarını dikin. Çürümeden köklenecekler ve gayet sağlıklı gelişeceklerdir.
Yazın açar demişsiniz ama bendeki şimdilerde tomurcuklanmaya başladı. Mahallede gördüklerimde aynı şekildeydi. Bu aylarda açması normal midir? Ve çiçeklendikten sonra kesmem gerekir mi? Tek dal ama yanından minik bir filiz vermiş.
***
Konuyu dış kaynaklı çeşitli bilgi kaynaklarına göre üç yıl önce hazırlamıştım. Ondan bir yıl sonra bu bitkiyi sokakta buldum ve bahçemde saksıya diktim. Sonbahar idi. Sonra çiçek açtı. Facebook’ta o zaman çektiğim fotoğrafı buldum. Çiçekli resminin tarihi 13 kasım 2018. Geçen yıl yine sonbaharda çiçeklendi. Bu yıl eylül sonu veya ekim başı gibi çiçeklenmeye başladı. Yaz başında toprak zemine ektiğim bir parçası ise dün ilk çiçeğini açtı. Demek oluyor ki çiçeklenmesi sonbahar aylarında oluyor diyebiliriz. Ayrıca toprak seçmediğini de deneyimlerimle anlamış oldum. İlla o kadar çabuk kuruyan, çok fazla havadar yapılı toprak istemiyor.
Çiçeklendikten sonra kesmeyin. Havalar soğudukça yavaş yavaş kuruyor ama o arada tüm gücünü dip kısıma çekip biriktiriyor. İlkbaharda daha güçlü bir şekilde sürgünler çıkarır.
Açıklayıcı cevabınız için teşekkür ederim. Toprak seçmediğini ben de farkettim. Yaz başında bazı yerlerde büyük büyük saksılarda görmüştüm. Yaprakları benim ektiğim iki tanesinden kesinlikle çok daha büyük ve gösterişli bir yapıdaydı. Evet toprak seçmiyor ama kalitesi ve içindeki besin değerleri yine de etki eder mi ya da güneş alma derecesiyle mi ilgilidir bu? Benimkisi bahçe toprağında ve burada gördüğüm kadarı ile kışın içeri almıyorlar. Yahut üstüne koruma amaçlı kışın yaprak, naylon gibi şeyler koymuyorlar. Bu durumda kökleri donar mı diye endişe etmeden öylece balkonumda tutabilir miyim?
***
Kışın -12C dereceye kadar soğukta toprak altı kısımları hayatta kalır. Ama garanti değil. Toprağın niteliğine göre değişir. Sırf torf toprakta yetiştirirseniz kışın dışarıda değil soğuk ve kapalı bir yerde tutmalısınız. Torf toprak + doğal humuslu arazi toprağı karışımda daha iyi yapılanarak gelişir. Hem toprağın özelliği hem güneş alma süresi hem sulama sıklığı her şey yapraklarının yapısına etki ediyor. Bir komşum sırf torf toprakta yetiştiriyor ve sulamaları hep ihmal eder. Yaprakları bendekilere göre daha büyük ve daha fazla tüylü. Benimkiler biri saksıda basit arazi toprağında biri bahçede mil döktüğüm yerde ekili. Saksıdaki daha bir çöl bitkisi görünümlü. Yapraklar iç içe gibi sık gelişiyor (aynı yukarıda gördüğünüz fotoğraftakine benzedi). Yerdeki daha rahat gelişti -yaprak araları daha mesafeli. İkisinin farklı güzellikleri var. Ama ikisi de komşumunki kadar iri yapraklı olmadı.
Size bahsettiğim dibinden sürgün veren telgraf çiçeğim kuruyalı çok oldu. Kışın çürür diye korkarak pek sulamamıştım. Geçen gün achimenes yumrularımı ekerken ona da öldü mü diye bakayım demiştim ama kökü sağlam görünüyor. Artık havalar o kadar soğuk değil sizce ne zaman filizlenir? Mahalledekilere baktığımda onlar da filizlenmemişti.
***
Kış başında kurumaları normal. Bugünlerde filizlenmeye başlarlar. Benimkiler hem saksıda hem bahçe zemin toprağında hepsi çoktan filizlendi. Yani burayla ora arasında bir aylık fark olabilir desek bile sizinkiler sanki biraz gecikmiş gibi. Dip kısımlar canlı ise mart sonuna kalmaz yeni filizleri görürsünüz.
Tüylü telgraf çiçeğim solgun ve her an ölecekmiş gibi..
***
Şu şartlarda yaşayamaz: Kapalı odalar, havasız esintisiz köşeler, ve ışık yetersizliği olan yerler. Bu konularda sıkıntı yoksa toprak çürütüyordur. Toprak altında kalan her yeri çürümüştür. Kumlu, taşlı toprak karışımı yapmanız lazım. Şimdi sağlam kalmış dallarını acilen kesip alın ve farklı toprağa dikin. Açık havada güneş altında hemen köklenirler. Ayrıca toprağı kupkuru olmadıkça kesinlikle sulamamanız lazım.
Tüylü telgraf çiçeği kökten çürümeye başladı bende köklenmesi için suya koydum köklenir mi?
***
Çabuk kuruyan, taşlı çörçöplü toprak sever. Kurak ortamı sever. Bunu bir çöl kaktüsü gibi düşünün. Suda bekletmenize gerek yok. Hemen doğru bir toprağa dikin. Soğuklar başlamadan önce hayatının kurtulması lazım.
Tüylü telgraf çiçeğim balkonumda çok sağlıklı baya çoğaldı. Yapraklarını silebilir miyim? Altındaki rengi çok güzel.
***
Bunun yaprakları silinmez. Tozlanıp kirlendiyse kuvvetlice su sıkarak yıkarsınız. Sonrasında ise silkeleyerek üzerinde su kalmamasını sağlayın. Aslında bu zamanda yıkamak gerekmiyor çünkü bundan sonra havalar soğudukça dalları erircesini bozulup kurur. İlkbaharda köklerden tekrar ama daha çok sayıda dallar uzatır.
Tüylü telgraf çiçeğimin alttan yavruları var ama üstte büyük olan dalları sararmış ve sanki ölüyor gibi. Bunun sebebi ne çok korkuyorum kuruyacak diye..
***
İlkbahara kadar dallar kurur. Özelliği böyle. Her yıl sıfırlanır ama her yıl köklerden yeni dallar uzatır.
Tüylü telgraf çiçeğim incecik uzayıp duruyor. Eskisi gibi dallar kalınlaşmıyor. Sarmaşık gibi uzuyor. Sebep ne olabilir?
***
Öyleyse evinizin şartları hiç uygun değil. Çünkü bu bitkinin kışın tüm dallarının kuruması, köklerden yeni yeni filizler geliştirmesi gerekiyor. Doğal özelliği böyledir. İlkbaharda o filizler uzamaya başlar, kalın dallı olarak gelişirler. Sonbaharda çiçek açar ve sonra havalar daha fazla soğuyunca dallar kurumaya başlar. Benim bahçemde her yıl bu şekilde hareket ediyor. Kışın sıcak evlerde durmaya uygun değil. Ama şimdi dışarı koymayın. Sulamayı bırakın. İlkbaharda tüm dalları dipten kesip bol bol direkt kızgın güneş alacağı bir pencere önüne koyun ve sulamaya devam edin.