Begonia × tuberhybrida, yumrulu begonya (1)
Konular
Yumrulu begonya tanımı ve özellikleri
İri çiçekli çeşitli yumrulu begonya türlerinde melezleme çalışmalarıyla elde edilmiş ve melezlik özelliği nesilden nesile değişmeyen (kalıcı hibrit tür) begonyalara Begonia × tuberhybrida adı verilir. Çiçekleri iri ve katmerli olur. Çiçek açmaları gündüz süresinin 12 saatten fazla olmasına bağlıdır. Melezlemede kullanılan ataları arasında And dağlarındaki ve güney Peru ve Bolivya civarı subtropikal bölgelerdir. Dolayısıyla bunlar tropikal kuşak bitkisi değildir. Bu yüzden yaz sonunda gündüz süresinin azalmasıyla birlikte yavaş yavaş kış için tedbir almaya girişir ve sonbaharda yapraklarını, toprak dışı gövdelerini terk ederler. Yumrular toprak altında uykuya çekilir. İlkbaharda tekrar yeşerirler.
Dikkat: Küçük saksılarda kısa boylu, iri yapraklı, bolca çiçekli halde satılan hibrit bir begonya (⇒ elatior begonya) çok kişi tarafından yumrulu begonya sanılır. Onlar yumrulu değildir ve bakımları da farklıdır. Kendi sayfasına bakabilirsiniz.
Non stop begonia
Bunlar yumrulu bodur begonya kültivarlarıdır. Tohumdan kolayca yetişir, hızlı gelişirler. Genelde kullanımları parkların ve bahçelerin çiçeklendirilmesi amaçlıdır.
Mevsimlik amaçla yetiştirilen non-stop bodurlar ilkin yumrulu değildir. Ama yaz ortasından sonra yumru geliştirmeye başlarlar. Saksıda yetiştiriyorsanız ve ertesi yıla sağ çıkarmak istiyorsanız bunlara da aşağıda anlatılan aynı bakımı yapmalısınız.
Uyumluluk ve kullanım
Tüm yumrulu begonyalar yazları şiddetli sıcak olan memleketlere uygun değildir. Ya da (özellikle bodur non-stop kültivarlar) sıcak şehirlerimizde en geç haziran sonuna kadar “baharlık” park-bahçe süsleme bitkisi olabilir.
Saksılık devleşen çiçekli ve sarkıcı tip yumrulu begonyalar balkonlarda, bahçelerde yetiştirilmelidir. Eğer ev içinde tutacaksanız bilin ki ev içi havasız ortamları sevmezler. Mümkün olduğunca havadar olabilen bir pencerenin kenarında ya da çok yakınında tutmalısınız.
Yumrulu begonya bakımı, yetiştirilmesi
Uzun ömürlü olsalar da yumrular yaşlandıkça sağlık kaliteleri ve çiçek verimleri azalır. Dört yaşından itibaren çiçek açma randımanları düşer ve yaşlanan yumrular her an çürüyüp ölebilir. Dolayısıyla iki üç yılda bir yenilerini üretmelisiniz.
Güneş ihtiyacı
Güneş isteyen bitkilerden oldukları halde hava ne kadar sıcak ise yumrulu begonyaları o denli direkt güneşten korumanız gerekir. Özellikle de tam öğle saatlerinin tepe güneşinden iyice korumalısınız. Sabah veya akşam güneşinin faydası olur ve gereklidir. Yine de sıcak memleketlerde dikkatli olunmalıdır. Sera tülü ile güneşi filtreleyebilirsiniz. Parklarda bahçelerde ise tam gün veya öğle saatlerinin güneşini alan yerler tercih edilmemelidir. Yazları pek fazla sıcak olmayan ülkelerde ise yumrulu begonyaların tam gün direkt güneşte yetiştirilmeleri tavsiye edilir.
Toprak
En faydalısı humuslu gerçek toprak. Killiliği farkedilecek boyutlarda ise 1/4 oranında kuvars kumu ya da ponza taşı ile harmanlayın (3 ölçü toprak + 1 ölçü kum veya ponza). Poşetlerde satılan torf topraklar da uygundur ama risklidir. Çürütme riskini bertaraf etmek için şöyle karışım yapmalısınız: 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü tozsuz kuvars kumu + 1 ölçü ponza taşı.
Yumruların ekilmesi
İlkbahar başında yapı marketlerin süs bitkisi bölümlerinde ithal yumrular özel ambalajlarında satılır. Dikkatlice kontrol ederek, ambalajdaki tarihi okuyarak önceki yıldan kalmış olmadıklarından emin olun.
Saksı 15cm çapında ve 15cm derinlikte olmalıdır. Daha büyük saksı gerekmez, daha küçüğü ise hiç uygun olmaz. Saksının dibine bir parmak yüksekliğinde çakıl veya mıcır veya ponza taşı yayın. İki avuç yanmış koyun gübresi veya solucan gübresi + iki avuç toprak karışımı yapın ve saksının alt kısmına doldurun. Saksının geri kalan boş kısmını gübresiz toprak ile doldurun.
Yumrulu begonya yumrularının ekim zamanı ilkbahar başında ne kadar erken olsa o kadar iyi. Toprağa dikmeden önce, saksının bulunacağı ortamda yumruları dört beş gün açıkta bekletin. Böylece ortamın ısı değişimlerine ve havasına alışır. Sonra:
Begonya yumrusu
Yumrunun çukurumsu yüzeyi yukarı gelecek şekilde toprağa yerleştirin. Üst kısmın hangi taraf olduğunu üstündeki geçen yıldan kalma “gövde dalı” izinden ve yeni kabaran filizlerden de anlayabilirsiniz. Yumru kendi yüksekliğinin iki misli mesafe toprak altında kalmalı ki yandan ve üstten çıkacak kökler kurumasın. Ama hemen gömmeyin. Sadece gerektiği kadar çukur açıp yumruyu yerleştirin. Üstü açık kalacak. Sonra sulayın. Filizler yeterince yükseldikten sonra yumrunun üstünü toprakla kapatın.
Eğer toprağa gübre karıştırmadıysanız aşağıda anlatıldığı gibi bitki besini vermelisiniz.
Sulama
Sulama sıklığını havanın sıcaklığına göre ayarlayın. Serin aylarda toprak üst yüzeyi bir hayli kuruduğunda, sıcak aylarda toprak üst yüzeyi hafifçe kuruduğunda sulama zamanı gelmiştir. Yumrulu begonyalar topraktaki tuz oluşum ve birikimlerine hassastır. Yani sularken “her sulamada” mutlaka saksı alt deliklerinden bol bol su çıkacak kadar miktarda su kullanmalısınız. Böylece toprak daima temizlenir. İçinde zararlı madde birikimi olmaz. Aksi takdirde begonyalarınız çürüyüp gider.
Yetişkin ve çiçekli yumrulu begonyalar kuru toprakta fazla bekletmeye gelmez. İhmalci olmayın. Toprağı nemini biraz kaybedince vakit kaybetmeden tekrar bolca sulayın. Yoksa yapraklarda, çiçeklerde ve dallarda ciddi tahribatlar olur. Daha kötüsü gelişim aksar.
Eylül ortasından itibaren daha fazla güneş almasını sağlayın ve sulama sıklığını yavaş yavaş azaltın. Ekim ayı ortası geldiğinde artık hiç sulamayın. Sulamayı bırakmayı duruma göre kasım başına kadar erteleyebilirsiniz.
Destek çubukları
Gerektiği gibi bakılan yumrulu begonyalar güzelce serpilir, bol bol çiçek açar, çiçeklerini ve yapraklarını taşıyamaz, dallar eğilir. Toprağına ince çubuklar batırılmalı, uzayan dallar çubuklara bağlanmalıdır. Sarkan çeşitlerde gerekmiyor ama isterseniz aşağı sarkması yerine yukarı doğru gelişimini çubuklara bağlayarak sağlayabilirsiniz.
Sarkıcı yumrulu begonyalar
Yumrulu begonya budama ister mi?
Yumrulu begonyaların dalları çiçeklene çiçeklene uzarken belirli bir boya gelince kötüleşirler. Bunları altta gelişmiş yan dallarının en güçlü görüneninin üzerinden kesmelisiniz.
Erkek çiçekler solunca kendiliğinden dökülür. Dişi çiçekler genelde dökülmez, tohuma kaçar. Dişi çiçekleri meyve bağlamaya başlamadan önce hemen makasla kesip atın. Yoksa çok kuvvet çekerler. Hem yeni gelişmeler yavaşlar hem yumru gelecek yıla iyi hazırlanamaz.
Çiçek tomurcuklarının çoğunun yok edilmesi budaması
Kocaman çiçekli ve güzelliğiyle nadir bulunan yumrulu begonyalar genellikle kök sürgünü ayrılmasıyla ve çelikle çoğaltılır. Çiçek budaması sadece bunların yeni köklendirilmiş fidelerinde ilk yılda gerekiyor. Çünkü bunlarda henüz yumru yoktur ve zamanla olsa da sonraki yıl çiçek performansının gerektiği gibi yapılanmasına yönelik yeterince yapılanamazlar (yani eğer çiçeklenmeleri engellenmezse). Diğer durumlarda çiçek engellemesi yapmayın.
Yapraklarda fotosentezle üretilen gıdanın çiçeklere değil bitkinin bütününe harcanması için çoğu tomurcukları ilk belirdiklerinde tırnak uçlarıyla koparın ve daha az çiçeklenmesini sağlayın. Bu tomurcuk budaması sonbahara kadar kaliteli yumru gelişimi sağlanması için çok işe yarar. Begonyanız bu yıl ne kadar kaliteli yumru oluşturursa gelecek yıl o kadar çok ve daha iri çiçekler açar.
Bitki besini ile besleme takviyesi
İlkbaharda dikilen yumruların dallanması ve yapraklanması olgun bir hal aldığında besin vermeye başlayın. En iyisi genel amaçlı sıvı bitki besinidir. Her 5 sulamada bir, eylül başına kadar devam edin. İlkbaharda begonya yumrularını yeni toprağa dikerken gübreli toprak yapmışsanız bitki besini gerekmez.
Kış koruması, yumruların saklanması
Sonbaharda sulamayı tamamen kestikten sonra toprak dışı kısımlarının kendiliğinden tamamen kurumasını bekleyin. Sonra begonya yumrularını sökün. Üstündeki kuru dalları ve toprağı temizledikten sonra kağıt havlu üzerinde birkaç gün bekleterek biraz daha kurutun. Sonra yumruları kuru perlit ya da kupkuru torf içine gömün. 10C dereceden sıcak olmayan, uzun sürmemek kaydıyla en fazla -4C soğuk olabilen bir yerde karanlık bir dolapta ilkbahara kadar saklayın. Kış boyunca arada bir çıkarıp hem havalandırın hem kontrol edin: Yumrularda çürüme olan kısımlar varsa orayı kesin ve kesik yere kükürt tozu sürüp tekrar gömün.
Veya daha kolayı, yumruları hiç sökmeden toprağı kupkuru olmuş saksıyı yukarıda anlatıldığı gibi soğuk ve karanlık bir yerde ilkbahara kadar bekletin.
Bahar gelince yeni toprak hazırlayın ve yumruları güzelce yeniden dikin.
Yumrulu begonya üretim, çoğaltma
Yumrulu begonyalar her yıl yumrularını daha da büyütür. Çiçek kalitesi ve verimi de o nispette daha iyi olur. Fakat 4. veya 5. yıldan itibaren eskisi gibi verimli olmaz. Sağlık direnci de azalır. O zamana kadar yedeklerini üretmelisiniz. Üç değişik yöntemle (tohumla, ilkbahar başında yeni sürgünleriyle ve ayrıca çelikle) yumrulu begonya üretebilirsiniz. Ticari amacı olmayanlar için en elverişlisi ilkbahar başında yeni sürgünlerinden üretilmesidir.
Tohumu ile çoğaltılması daha çok non-stop denen bodur kültivarlarda uygulanır. Şu sayfada anlatılmıştır: ⇒ Tohumdan begonya yetiştirme. Aşağıda ise iki ayrı eşeysiz çoğaltma yöntemi:
1- Dip sürgünleriyle üretim
Bunun için yumruların baharı beklemeden, kış sonuna doğru, ısı 15C dereceden aşağı düşmeyen ortamda toprağa dikilip güneşli pencere önünde tutmak gerekiyor. Kış sonunda / ilkbahar başında yumrudan çıkan yeni begonya sürgünleri 8-10 cm’yi bulduktan sonra ve yaprakları normale yakın bir hal aldığında bunlardan bir veya ikisini tam dipten (hatta az bir yumru parçası ile) keserek alın. Her bir yumrudan en fazla iki sürgün almalısınız. Mini saksılara ⇒ çelik köklendirme toprağı içine direkt dikin ve sulayın. Ev içinde tam pencere kenarında bir yer ayarlayın. Bunların mevcut yaprakları dökülebilir, önemli değil. Köklenip yeni yapraklar çıkaracaklar. Yeni yapraklar biraz geliştiğinde (eğer dışarıda gece ve gündüz ısı 13C dereceden aşağı düşmüyorsa) dışarı az biraz güneş alacağı bir yere koyun ve susuz bırakmayın.
Mini saksıda 8 haftayı dolduran ve güzelce yapraklanan fideleri artık normal yumrulu begonya toprağına dikin. Sonra yetişkinlerde olduğu gibi bakımına aynı şekilde devam edin.
2- Çelikle üretim
Yumrulu begonyaları çelikle üretim biraz zordur. Çünkü çelikler yaz sonunda almak ve kış boyunca gelişimlerine uygun ortam sağlamak zorundasınız. Ama eğer başarılı olursanız dip sürgünleriyle üretimden daha avantajlıdır. Çünkü onlardan çok daha fazla güçlü ve iyice gelişmiş, dallanmış olarak bahara girmişlerdir.
Çelikleri alıp hazırlama
Temmuz sonu – eylül sonu arasında başlatacaksınız. Daha doğrusu, hava sıcaklığının 26C dereceyi aşmayacağı günler geldiğinde. Bu işte bir kalın daldaki yan filizlerden: Henüz yeni çıkmış ve yaprağı 4-5cm gibi genişlemiş güçlü filizleri almalısınız. Yaprağı kenarlardan keskin bir makasla keserek 3cm genişliğe küçültün. Yaprağın dibindeki filizlenme yerinin yarım santim aşağısından dalı jiletle kesin. Yani dalı iyice kısaltın. Sonuçta yaprağın altında dal kısmı yarım santim kadar kalır.
Çeliklerin ekilişi
Hazırladığınız çelikleri ilkin çelik köklendirme toprağına ekin. Viyollere tek tek ya da uygun bir sığ saksıya 10cm aralıklarla dikmelisiniz. Toprak orta nemlilikte olacak (Islak değil ama yeterince nemli). Sulamayın. Kapaklı şeffaf bir kutuda veya şeffaf naylon içinde hava almayacakları şekilde kapalı tutun. Direkt güneş almayan, güçlü ışıklı bir yerde iki ay hiç açmayın. Bu sayede yeterince köklenmiş olurlar. Sonra açın ve sulayın. Artık açık tutacaksınız. Bir iki gün sonra toprak hafifçe kuruduğu zaman toprağı köklerden dağıtmadan köklendirme toprağından çıkarın ve yumrulu begonyalara uygun bir toprak karışımına dikin, sulayın.
Eylül sonundan itibaren..
Buraya kadarki aşamalarda hangi aşama olursa olsun, eğer eylül ayının ortasına gelmişseniz, o aşamada başlayarak güneş ışığı etkisi veren lamba şart. Yoksa gündüz süresi 12 saate düştüğünden ve git gide daha da kısalacağından dolayı gelişimlerinin durma ve ölüm sürecine girme riski var. Lamba yapraklardan 20cm kadar yukarıda durmalı ve günde ortalama 15 saat sürekli yanmalıdır. Gündüz gün ışığı kuvvetli olduğu saatlerde lambaları yakmaya gerek yok. Ortam ısısı ise 12C dereceden aşağı düşmemelidir. Yukarı uzayan dallar 10cm kadar olunca tepelerinden kesin. 7-8cm kalsınlar. Daha doğrusu üç yaprak filizlenme noktası olacak şekilde kalmalılar. Amaç tek dal olarak uzamasının önüne geçmek, birkaç yan filiz verip birkaç dal ile gelişime devam etmeleridir.
Nisan ayına girince takviye ışıklara artık gerek yok. Şimdi yumrulu begonyalarınızı yavaş yavaş hem açık havaya hem direkt güneşe alıştırın. Mayısta çiçek açmaya başlayacaklardır.
Yumrulu begonya zararlıları
Her türlü bitki bitleri, bahçe salyangozları, sümüklü böcekler yumrulu begonyalara büyük zarar verir. Bitki bitleri iyi rüzgar almayan balkonlarda çok fazla zararlı olur ve düzenli ilaçlama gerektirir.
Esintisiz rüzgarsız balkonlarda ve bahçelerde geceleri yoğun nemlilik oluyorsa yaz aylarında yapraklarda külleme hastalığı olur. Çaresi ortamı akşam saatlerinden itibaren ıslatmamak ve sulama gerektiğinde sulamayı sabah çok erkenden yapmaktır. Ya da en kesin yöntem Topas adlı ilaçtan kullanmaktır.
Yumrulu ve non-stop adı verilen begonyaların yetiştirilmeleri, bakımları, çoğaltılmaları konusunda soru, eleştiri ve önerileriniz varsa lütfen yazın.
Nonstop begonya çeliğini suda köklenir mi?
***
Zamanı değil ama deneyin. İçeride güneşli pencere önünde tutun.
Nonstop begonyayla başım dertte. Bir türlü tutturamıyorum. Bahar gelince sarkıcı türünden alıp daldırma usulüyle tuttursam olur mu acaba?
***
Daldırma farklı bir teknik. Sarkıcı olanlar yumruludur. İlkbahar başında yumrudan çıkan sürgünler 8cm veya 10cm büyüyüp güçlendiğinde tam yumru ile birleştiği yerden ayrılıp alınması gerekiyor. Bu şekilde aldıktan sonra dişli kumda köklendirmek mümkün. Bir ay sonra toprağına dikersiniz. Aslında normal bir dalını da köklendirebilirsiniz. Suda bekletin. Köklenme başlarsa bunu toprakta kesin tutturursunuz.
Merhaba, bugün aldığım begonyanın toprağını değiştirmek istedim. Diğer çiçeklerimde de kullandığım bahçe- torf-ince taneli ponza karışımı toprağım var. Ancak saksıdan çıkardığımda köklerinin toprağı bırakmayacak kadar onunla bütünleştiğini ve iç kısmında köke elyaf gibi bir kumaş sarılı olduğunu gördüm. Yanlış bilmiyorsam uzun süre nemli kalması için sarıyorlar bunu köke. Onu çıkarmalı mıyım? Begonyanın mevcut toprağı kül gibi suyu anında emen bir tür. Ne yapmamı önerirsiniz?
***
Hayır o bez gibi şey köklendirmede mini saksı gibi kullanılır ve sonra onunla beraber büyük saksıya dikerler. hiçbir zararı yok. Çıkarmaya çalışmayın. Köklerini de toprağından sakın arındırmayın. Kendinden dökülen toprak olacaktır. Onunla sınırlı kalsın. Öylece yeni saksısına toprak ilavesiyle aktarın.
Mart sonunda aldığım begonyam bahar boyunca çok güzel çiçekliydi. Tahminen yaz başı veya ortası çiçekleri yavaş yavaş bitti. Bütün çiçeklerimde olduğu gibi yine sitenizi defalarca okudum. İki aydır çok nadiren ve çok az miktarda suluyorum. En geç kasım sonunda kurumuş olmalı yazıyor ama benimki hala çok canlı. Bir ay boyunca sulamasam da kurumayacak gibi. Cam balkonda duruyor. Sıcaklık dışarı ile aynı oluyor. Sabah güneşi alıyor. Tepe güneşi alması için balkonun dışına assam ve hiç sulamasam gerekli olan kuruma için yeterli olur mu? Anladığım kadarıyla çiçeklenme için tamamen kuruyup yumrunun yeniden filizlenmesi gerekiyor değil mi? Bir de çiçeğin dibini biraz eşeledim. Mini saksı olarak kullanılan ince sargı bezi gibi şeylerden sarılı. Onu zedelemek istemediğim için çok kurcalamadım. O sebeple yumru var mı tam anlayamadım. Çiçeğin etiketinde YN-begonia c13 yazıyor. Koçtaştan almıştım.
***
Bu sayfada konu edilen yumrulu begonya sıcak, uzun süre güneş ve 7/24 açık hava isteyen, bu etkiler azaldığında hızla kuruyan begonyalardır. Yaz boyu çiçeksiz kalmazlar. Sizin begonyanız anlaşılan Begonia elatior adı verilen begonyalardan. Bunlar ise fazla sıcaktan ve fazla güneşten hoşlanmaz. Güneşi biraz filtrelenmiş olarak severler. Farklıdırlar. Sizinki büyük bir ihtimalle bu tiplerdendir. O halde kurumasını beklemeyin. Sadece ölmeyeceği kadar uzun aralıklarla sulayın. Nisan sonundan itibaren normal sulamaya geçin. Haziran ortasından itibaren hem havadar hem daha serin ve daha az güneşli bir yerde tutarsanız yazın çiçeklenmesi devam eder. Dibindeki bez benzeri şeyin zararı yok. Bazı insanlar bunu derhal çıkarın yoksa bitkinizi çürütür diyor ama yanlış. Ben o şekilde aldığım bitkileri yıllarca yaşatmışımdır.
Evet resimlerine baktım da galiba benimki begonia elatiormuş. Parlak yeşil yaprakları bile çok güzel. İnşallah baharda tekrar çiçek açar. Gectigimiz bahar çok bol ve güzel çiçekliydi. Herhangi bir budama ya da başka yapabileceğim bir şey var mı bu tür için?
***
Kışı çok az sulama ile geçirsin. Dipten yeni filizler uzamaya başladıktan sonra eski dallardan en güçsüz kalmış olanları en dipten kesin.
Çiçekçilerden ya da seralardan aldığım begonyaları seneye yetiştiremiyorum. Bazen de daha yeşilken dalları yumuşayıp kopuyor ve yok oluyor. Neden oluyor acaba? Saksıların içinde metal gibi küçük parçalar var. Bitkiyi alan kişiler çoğaltamasın diye koyuyorlarmış. Doğru mudur? Seneye yenisini almadan yetiştirmenin püf noktası var mı?
***
Kimse çoğaltamasın diye hile yapmıyorlar. O konuda şüpheniz olmasın. Ancak genelde büyük kasalarda çoğaltılır, büyütülür ve sonra küçük saksılara veya fide poşetlerine hiç uygun olmayan toprakla alelacele tıkıştırıp satışa çıkarırlar. Size düşen şey alır almaz doğru toprağa dikmektir. Ayrıca yukarıdaki bakım bilgilerini en ince detayıyla okuyup ona göre bakımını yapmalısınız. Bir sulama şekli detayı bile çok önemli. Gelecek yıla nasıl sağ salim çıkarırsınız, püf noktaları nelerdir hepsi yazılı. Lütfen okuyun.
Yumrulu Begonyam yavaş yavaş ölüyor köküne baktım ama sıfır yumru var sadece kök var neden sizce yumru yapmadı acaba yada yapar mı?
***
Sizinki yumrulu begonya değil elatior begonya olsa gerek. Sayfasına bakın: Elatior begonya (Begonia x hiemalis)
Katmerli sarkan begonyam var. Alalı iki sene oldu. Her gören hayran kalıyor. Dalından kırıp çoğaltmak istiyorlar ama olmuyor. Şu an hava soğudu ve yapraklar bayağı kötüleşti. Yumrular toprakta belirdi. Nasıl çoğaltırım? Çiçeğim çoğaltamadan ölecek diye çok korkuyorum. Dün küçük yeni bir dalını koparıp minik bir saksıya diktim pek umudum olmasa da..
***
Sizin begonyanız gibi yumrulu begonyaların çoğaltılması yukarıda tüm detaylarıyla anlatılmıştır. Lütfen oradan okuyun.
Nonstop begonya diğerleri gibi eziyeti değil galiba. Beyaz olandan iki yıldır var. Bazen çogaltabiliyorum. Sarısını almayı düşünüyorum. …
***
Kışın dinlenmeye geçmiyorsa muhtemelen başka bir begonyadır. Şuraya da bir bakın: Elatior begonya (Begonia x hiemalis)
Kesinlikle o değil. Yumrusu var. Çiçeğin biri katmerli bir yalın kat. Yaprak sapları tüylü. Tanıdıklarıma ben tarif ediyorum çiçeği. Kendi aramızda gelin damat çiçeği diyoruz.
***
Aslında yaygın bir isim. Yumrulu begonyalardan bir grup. Yıllar önce sayfasını bile hazırlamıştım. Begonia boliviensis, gelin damat çiçeği
Merhabalar yumrulu begonya hakkında bilgileri baştan sona kadar okudum. Çok güzel bilgiler vermişsiniz. Teşekkürler. Benim merak ettiğim sorunun cevabını bulamadım. Bir tanıdık üretimini yapıp satıyor. Ve yumruyu parçalara ayırıp öyle diktiğini söylemişti. Tabi ben o riske giremedim. Sizce mümkün mü?
***
Zamanında çok araştırmıştım. Sayfayı bu şekilde hazırladım. Hatta birkaç yılda bir bilgilerin tekrar düzenledim. Yumru bölmeye dair bilgiye rastladığımı hatırlamıyorum. Ama bence mümkündür. Yumrunun üst yüzeyinde ve kenarlarında filizlenme noktaları olur. Ortadan ikiye veya dörde keserek ayırırken her parçada o kısımlardan olacak şekilde kesin. Kesik yerler bir iki saat kuruduktan sonra toz kükürt sürmek lazım ki çürüme olmasın. Açıkta birkaç gün daha beklettikten sonra ekince köklenip filizlenmeleri gerekir diye düşünüyorum. Denemek lazım. Yalnız bir yumru herhalde yüzlerce parçaya bölünemez. Yani yumru bölmeyle ne kadar çoğaltıp satabilir acaba? Çok sayıda seri üretim yapmak ancak doku kültürü uygulaması gerekir ki laboratuvar ortamı gibi ortam, özel hormonlar, sıvılar, kaplar, ısıtıcı düzenek, özel ışıklandırma vesaire şart. Arkadaşınız ya hobi olarak her yıl sadece üç beş tane üretip satıyor ya da öylesine kafadan atmıştır. Veya bir şekilde çok sayıda yumru ucuz fiyattan alıp bölmekle sayıyı dörde beşe filan katlıyor da yetiştiriyorsa o başka.
Çiçekçide İlk kez gördüğüm begonyaya aşık oldum aldım. Kocaman kırmızı katlı çiçeği gül kadar büyük ve yanında yavru çiçeği var. Araştırdım ki yumrulu oluyormuş. Benimki de öylemi anlayamadım. Yaprakları da tüylü ve kırmızımsı renkte. Eğer yumruluysa nasıl bakım yapacağım? Çiçekçi bana yaz kış çiçekleri açar dedi.
***
Size öncelikli tavsiyem çiçeklerin hiçbir sözüne inanmayın. Asla hiçbir konuda danışmayın. Koskocaman çiçekli olanlar kesin olarak yumrulu begonyalardandır ve yaz kış sürekli çiçek açma özelliği yoktur. Daha da kötüsü ev bitkisi olamıyorlar. Sorduğunuz bakımına gelince tüm detaylarıyla yukarıda yazılı. Burada daha iyisini yazamam. Lütfen yukarıdan okuyun.
Benim yumrulu begonyalarım kışın başında kuruyup gittiler. Toprakları havalandırmak isterken yumruları buldum temizledim ve suya koydum. Acaba suda kalırsa çürür mü?
***
Elbette çürürler. Tekrar olduğu gibi toprağına gömmeli ve nerede duruyor idiyse oraya koymalıydınız. Nisan başında yeni hazırladığınız toprağa dikecektiniz.
Ne kadar aldıysam hep çürüdü ama sayenizde begonyaları ayırt etmeye başladım şimdi 2 tane yumrulu begonyam var çoğaltmaya çalışıyorum ama bir türlü olmuyor önerebileceğiniz birşeyler var mı sizce diğer begonyalar gibi suda daha çabuk köklenir mi?
***
Bildiğim usuller yazı içinde ayrıntılarıyla açıklanmıştır. Bana sorarsanız bunlarla hiç uğraşmayın. Ceylangözü sardunyalar var iri iri her renkten çiçek açıyorlar. Yani her güzelliğin alternatifleri varken zor türlerle uğraşmak yanlış. Mesela ben orkidelerle uğraşmak yerine hercai menekşelerle uğraşıyorum. Hem ilkbahar hem sonbahar ayları için ideal çiçekler. Yumrulu begonyalara gelince, İzmir iklimi için bu tip begonyalar pek uygun değiller. Yaz sıcaklarında fazla rahatsız olurlar. Ancak İzmirin tepelik, geceleri serin olan yerlerinde yaşıyorsanız (denizden uzak, yüksek rakım ilçeler ve köylerde) oralarda he tip süs bitkileri çok iyi yetişir. Özellikle Bayındır Ödemiş ideal yerler.
.Mayıs başında iki tane begonya hediye edildi. türünü çok ayırt edemiyorum. yaprak ve saplarında kısa tüyler mevcut. o zaman sadece torfa ekmişim bilmeyerek. hepten zarar görmemesi çürümemesi için bu zamana kadar hep az az suladım. küçük yapraklarda kıvrılmalar var bundan mı? salonda açık pencerenin yakınında tutuyordum. sıcaklarda bazı dallar eğilmeye başladı. dallarından çoğaltılacağını öğrenince eğilen dallardan çiçekte 4-5cm kalacak şekilde kesip çoğaltmaya çalıştım. onlar tutmadılar. kendi çiçeğimde kalan kısımlar da dibine kadar kurudular. kesmediklerim sağlıklıydı. hatta biri 4-5 yerden filiz çıkardı az önce. uzun zamandır çiçek vermeyen uzamayan kırmızı begonyamın dalında yumuşama farkettim. dokununca dibinden ayrıldı. eşeledim fakat yumru bulamadım. saksıda bir dal daha var. o daha iyi durumda. sizce begonyam bahsettiğiniz diğer tür mü elatior begonya mı ya da yumrular çürümüş olabilir mi ne yapmam gerekiyor?
***
Yumrulu begonyaların çok çeşitleri var. Hepsi de tam açık hava ve orta derece güneşli, yarı gölgeli yerleri severler. Kesinlikle ev içinde olmaz. Ancak 7/27 hiç kapanmayan pencere yanında olabilir ki evler için hiç güvenli değil. Eve kuş, fare, sinek, böcek, hırsız her şey girer. Tüm bakım bilgileri yazı içinde mevcut. Bütün bildiklerim bu sayfada yazdıklarımdan ibaret. Başka bir şey diyemiyorum.