Abelia × grandiflora Caprifoliaceae (Hanımeligiller) familyasından Abelia cinsine ait bir hibrittir. A. chinensis ile A. uniflora türlerinden melezlemeyle ortaya çıkarılmıştır. Türkçe ismi abelya ve büyük çiçekli kelebek çalısıdır.
Abelia × grandiflora – fotoğraf: greenfingersonline.nl
Bu hibrittten ayrıca birkaç kültivar türetilmiş. Kültivarlara göre değişen özellikler: Çiçekleri beyaz, pembe ve bu iki rengin karışık varyasyonlarında.. Yaprakları düz yeşil, beyazlı, kenarları beyaz veya sarı çizgili, vesaire. Bunları yanlışlıkla farklı adlarla farklı bitki gibi ele alırlar.
Abelia özellikleri
Hastalık kapmayan, yaprak bitlerinin ve tırtılların tercih etmediği sorunsuz, tertemiz bir bitkidir. Minik bir fidanken bile çiçek açar. Ayrıca çit bitkisi olarak da gayet uygundur.
Yaprakları biraz küçük ama parlak ve canlı yeşil tonda olur. Sıkça yapraklı düzgün dalları ile çiçek açmasa bile oldukça güzel bir bitkidir. Kış mevsimi çok soğuk geçerse yapraklarını döker. Yoksa bütün yıl yapraklıdır. Sonbahar başından itibaren su sıkıntısı çekerse yaprakları çok hoş bir şekilde kızarır ve iki üç ay kadar hoş renkli olarak kalırlar.
Dipten güçlü yeni dallar çıkarma özelliğinden dolayı isterseniz kış sonunda tüm dallarını dipten kesebilirsiniz. Yeni sürgünler eskilerden daha güçlü gelişir. Hızlıca uzarlar. Gerçi buna gerek yok. Eğer rahat bırakırsanız formunu koruyan, uslu duran bir süs bitkisidir. Sadece ara sıra ufak tefek şekillendirme budamaları ister.
Kış soğuklarına -23C dereceye kadar dayanır.
Mini süs ağacı biçimi kazandırmak mümkündür
Bunun için mini fidan devresinden çıkması, güçlü dip sürgünler vermeye başlaması gerekir. O zaman tek ana gövde olacak bir dal bırakırsınız. Bir metreyi geçtiğinde ucunu koparırsınız. Bu dal en yukarısından her yöne birçok dal dallar uzatır ve minyatür bir ağaç görünümü kazanır. Böylece devamlı çiçek açan mini süs ağacı haline getirmiş olursunuz. Formunun bozulmaması için dip sürgünlerini daima yok etmeniz ve üst kısımdan ara sıra ufak tefek budamalar yapmanız gerekir.
Çiçek açması
Abelya çiçekleri biraz hoş kokuludur. Gerçi herkes beğenmez. Dip sürgünleri ve ana dalların yan sürgünleri olarak uzayan güçlü dallar bir süre uzadıktan sonra uçlarından ince ince dallar uzatarak bol bol tomurcuklanıp çiçek açarlar.
Eğer önceki yıldan kalan ince dalları varsa ilkbahar ortalarında veya sonunda, ama yoksa yaz içinde çiçek açmaya başlar. Çiçek açması sonbahar ortalarına kadar kesintisiz devam eder.
Abelia × grandiflora yetiştirme, bakım
Güneşli, güneşsiz her yerde yetişir. Güneş alması daha iyidir. Yazın fazla sıcak olan memleketlerde abelya az güneşli yerlerde daha iyi gelişir.
Bahçelerde toprak seçmez. Ama saksıda biraz dikkatli davranın. 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü arazi toprağı + 1 ölçü iri taneli dere kumu karışımı saksıda abelya yetiştirmek için gayet iyidir. Gübre istemez.
Abelya fidanı üretimi
Abelya çoğaltılması ilkbahardan yaz başına kadar açık havada her türlü çelikle yapılabilir. Basit daldırma yöntemi de uygundur.
Benim abelyam güneye bakan balkonun dışındaydı. Yapraklarının bazıları kurumaya başlayınca iç tarafa aldım. Ama bundan sonra kimi dalları kurumaya başladı. Ne yapmam lazım?
***
Abelya açık hava bitkisidir. Kapalı yere aldıysanız kuruması bu yüzdendir. Sürekli tam açık havada durması lazım. Fazla güneş zarar vermez. Ama eğer saksısı küçük ise kökler fazla ısınır ve bu da gelişmesine zarar verir. Daha büyük saksıya geçirin ve açık havada tutun.