Ağaç hatmi, Hibiscus syriacus

Konumuz ağaç hatmi Japon gülü ile aynı cinstendir ama soğuk havaya onun kadar hassas değildir. İngilizcede en yaygın adı rose of Sharon’dur (Şaron gülü). Şaron ise Tevrat’ta adı geçen verimli bir ovanın adıdır ve söz konusu ova günümüzde İsrail ülkesi sınırları içerisindedir.

Ağaç hatmi, Hibiscus syriacus

Başlıca özellikleri

Hibiscus syriacus, ağaç hatmi kışları en fazla -30C dereceye kadar soğuk olan illerimizde bahçe ve parklarda yetişir. Akdeniz iklimine bile tam uyumludur (şiddetli sıcak, kuraklık). Kışın yapraklarını döker. İlkbaharda yeniden yapraklandıktan sonra çiçek açması biraz gecikir. Yaza doğru ya da yaz başında, bazen de temmuz ortasında çiçeklenirler. Sonbaharda ısı elverişsiz derecelere düşene kadar devamlı çiçek açar dururlar. Her bir çiçek en fazla bir günlüktür. Solup düşerler. Fakat ağaç hatmi sürekli yeni tomurcuklar ürettiği için yaz boyunca her gün üzerinde bol bol güzel çiçekler görünür.

Yapı: Ağaç olarak küçük yapılıdır. Ortalama 2m civarlarında olup bazı kültivarları 5-6 metre büyürler. Dallar dik yükselme eğiliminde gelişir. Ağaç büyüdükçe kalınlaşan dallar hafifçe yanlara yönelir. Yapraklar pek irileşmez: Ortalama 6cm kadar uzun, 3cm kadar geniş, kenarları şekilli, bazen yapraklar üç parçalı). Çeşitli renklerde çiçek açan hibrit, kültivar, form vs birçok çeşitleri vardır. En sık rastlanılan çeşitlerinde çiçek renkleri mor, pembe ve beyazdır. Kültivar ve hibritlerden bazıları asla tohum vermez.

Kullanım: Ağaç hatmi parkların ve bahçelerin süslenmesinde kullanılır. Her şekil verilebilir. Sık dallı çit bitkisi, 3m kadar zarif bir ağaç ve  özel budamalarla 1,5-2 metre boylarında devamlı çiçek açan mini bir süs ağacı.. Eğer normal zarif bir ağaç olarak yetiştirecekseniz ve birkaç tane dikecekseniz bu durumda aralarında en az 2m mesafe olmalıdır. Diğer durumlarda sürekli budama ve kontrol gerektiği için aralarındaki mesafe sizin hedeflerinize göre ayarlanmalıdır.

Yetiştirme, bakım

Hibiscus syriacus – ağaç hatmi güneşli yerleri sever. En azından yarım gün direkt güneş alması gerekiyor. Bahçelerin en açıklık, en rüzgarlarlı yerlerine dikilmelidir ki yaprak parazitlerinin yoğunluğuna ve onlardan doğacak mantar hastalıklarına maruz kalmasın. Bunların dışında hava kirliliğine gayet iyi dayanıklıdır.

Toprak seçici değildir. Sadece alkalinli topraklarda toprağın kimyasal değerlerine göre bazen sorunlar çıkar (ama çok nadir).. Toprağın pH derecesi 7.5 altında ise hiç sorun çıkmaz.

Sulama ağaç hatmilerde ilk iki yıl için önem taşır. Yani bir yere diktikten sonra iki yıl boyunca yaz aylarında düzenli sulamalısınız. Sonraki yıllarda kuraklığa son derece iyi dayanır.

Gübre istemez. Ancak, eğer toprağınız alkalinli ise kestane gübresi, çay posası gibi maddeleri birkaç ayda bir dibini derinden çapalayarak toprağına karıştırın.

Ağaç hatmi saksıda yetiştirilebilecek türlerden değildir. Birbirlerine benzeseler de abutilon çiçeği ile ve Türk fesi çiçeği ile bir tutmayın. Çünkü ağaç hatmi onlara göre daha derin ve serin toprak ister.

Fidan üretimi

1- Çelikle üretim yöntemlerinin her biri ağaç hatmi fidanları üretmeye uygundur. Dalları 15-20cm olacak şekilde hazırlayın. Neredeyse tam olgunlaşmış, körpe olmayan, çok genç, en fazla 1 yaşında olan genç/olgun ve güçlü dalları seçin ama kürdan gibi çok ince olmasınlar. Özel köklendirme toprağı hazırlamaya gerek yok (gerçi sıcak yaz aylarında bu daha iyi olur ama diğer zamanlarda önemli değil). Gübresiz, kilsiz doğal arazi toprağı ile iri taneli dere kumu eşit ölçülerde karışım yaparsanız, küçük saksılarda sorunsuz köklenirler. 3 ay sonra köklerini toprağından arındırmadan esas yerlerine dikersiniz.

2- Ağaç hatmilerini (eğer toprağa yakın ve esnek uzun dalları var ise) basit daldırma yöntemi ile köklendirmeniz de mümkündür.

3- Tohum veren ağaç hatmilerin tohum ile çoğaltılması kolay ve basittir. Kış üşümesi geçiren tohumlarda genellikle çimlenmeme problemi yaşanmaz. Bundan dolayı ağaç hatmi tohumlarını sonbahar sonundan itibaren ekmelisiniz. En geç kış sonunda, don olayı riskleri geçmeden önce ekebilirsiniz.

4- Bir yerde ağaç hatmi varsa çevresine, yakınlarına toprağa dikkatle bakın. Çünkü çevrelerine dökülen tohumlardan mini fideler oluşmuş olabiliyor. Bunları köklerini incitmeden söküp alır ve istediğiniz yere dikersiniz.

Problemleri

Ağaç hatmi (Hibiscus syriacus) açıklık, uzun süre güneş alan ve rüzgarlı yerlerde yetiştirilmelidir. Aksi takdirde bitki bitleri yaprakları perişan ederler ve o tahribatları mantar hastalıkları takip edecektir. Pek güneş ve rüzgar almayan, kuytu, nemli yerlerde ana gövdede kanker hastalıkları oluşabilir. Özellikle de yaşlanmış ağaç hatmilerde görülen bir hastalıktır.

Kaynaklar

Hibiscus_syriacus — Wikipedia