Çeşitli akıllı saksı modellerinden temsili bir çizim örneği. Topraklı kısım çıkarılabilir ayrı bir saksı olsa daha iyi olur. Böylece suyu ara sıra tamamıyla yenileyebilir ve saksılığın iç yüzeyindeki salya gibi alg + bakteri birikimlerini yıkayıp temizleyebilirsiniz.
Lütfen dikkat
Akıllı saksı çeşitleri çok. Ben tavsiyelerimi genel/hepsi için aşağıda yazdım. Çünkü bu saksıların özelliği alttan su emdirerek sulama esasına dayalıdır ve hem toprak hem su tam steril değilse felaket zararlı bir sulama biçimidir. Akıllı saksı satıcılarının size bir de toprak satma ısrarlarına aldanmayın ve o topraklardan almayın. Bazı modellerde saksıların içinde ponza taşı gibi bir şeyler olabilir (altlık olarak gerekiyormuş). Onu da kullanmayın. Onun yerine aşağıda yazdığım kuvarstan altlık olarak kullanın. O saksılardan almayın demiyorum ama toprak meselesi bu yeni icat saksılarda cidden çok tehlikeli. Siz toprağı aynen anlattığım gibi steril yapmalısınız. Yoksa bitkileriniz birkaç ay sonra birden bire kötüleşir ve tedavi edemeyeceğiniz bir ölüm sürecine girerler. Burası kesindir, yani bitkinizi kaybedersiniz.
Sakıncaları
Hiç de işinizi kolaylaştıracağını düşünmeyin. Reklamlara aldanmayın. Su haznesi kısmında algleşmeler, ekşi koku oluşumları, veya koku olmasa bile algleşme ve bakterileşme sonucu çirkin salya/ pelteleşmeler kaçınılmazdır. Daha birçok dezavantaj sayabilirim. Toprak birkaç ayda zehir haline gelip bitkileri mahveder. Onun için bari hiç olmazsa aşağıda yazdığım tavsiyelere göre kullanın. O takdirde güvenli olur.
Avantajları
Bence hiç yok. Tanıtımlarda, reklamlarda hayatı kolaylaştırır gibi göz boyamaca sözler var. Bitkileriyle ilgilenemeyecek kişiler için bir kolaylık gibi anlatıyorlar. Gayet mantıksız. Bitkilerle ilgilenemeyecekseniz o halde plastik yapay bitki alın daha iyi. Akıl budur. Bunun ticaretini ve reklamını yapsınlar. Bazı yerlerde öyle plastik süs bitkileriyle karşılaşıyorum ki çok yakından dikkatle bakmadıkça ben bile gerçek mi yapay mı anlayamıyorum. Emek verip yapanlara hayran olmamak saygı duymamak mümkün değil.
Akıllı saksılara nasıl toprak lazım?
Toprak tuz üretici organik maddeler içermemeli (çürüntüler, humus, gübre vesaire olmayacak). Tuzları tutmada felaket inatçı olan cocopeat ve sphagnum torfu maddelerini kullanmayın. Hatta perlit, vermikülit, hatta ponza taşı bile karışımda ve altlıkta kullanmayın. Organik maddelerden sadece gerçek saf torf uygundur. İnorganik maddelerden ise, tuz tutucu özelliği sıfır olan, erimeyen, çözülmeyen en iyi madde olarak kuvars kumu uygundur.
Aksi takdirde, bildiğimiz torf topraklar ve akıllı saksı satıcılarının sattığı topraklar o akıllı saksılarda birkaç ay sonra felaket derecede bozulur ve bitkiyi zehirlemeye başlar. 2+2=4 nasıl kesin ise bu da kesin bir gerçektir.
İlla akıllı saksı kullanacaksanız toprağını mutlaka kendiniz hazırlamanız lazım. Şu üç maddeyi bulun:
Gerçek saf torf
5-6mm iri taneli saf kuvars kumu
3mm gibi küçük taneli mıcır.
Kuvars kumu bildiğimiz camın hammaddesidir. Tozluysa önce iyice yıkayıp tozunu giderin. Mıcırı her halükarda yıkayın ve kurutun.
Toprak karışımında oranlama:
3 ölçü saf torf + 1 ölçü kuvars + çeyrek ölçü mıcır. Hepsini birbirleriyle hamur yoğurur gibi iyice karıştırıp harmanlayın.
Mıcır niçin gerekiyor? Gerçek saf torfta kalsiyum olmaması ve akıllı saksılarda saf su kullanmak gerektiği içindir. Yani bitkinin kalsiyum ihtiyacı içindir. Bitki besinlerine kalsiyum katılmıyor. Çünkü hem topraklarda hem de musluk suyunda çeşitli kalsiyum bileşikleri var. Ama akıllı saksı söz konusu olunca, dediğim gibi, toprağı ve saf suyu kalsiyum içermez ve dolayısıyla mıcır şart.
Su ve bitki besini
Sulama suyu saf su olmalıdır. Akü suyu, ütü suyu veya yağmur/ kar suları. Bu steril toprak karışımında bitki besini vermezseniz olmaz. Ama akıllı gübre adı verilen yavaş çözünümlü boncuk taneli bitki besini kullanmayın. Salon bitkilerine özel hazırlanmış sıvı bitki besinlerinden kullanın. Her 15 günde bir, çok az miktar (mesela yarım çay kaşığı gibi, veya saksı fazla büyükse biraz fazlası) suyuna karıştırın. 3 gün dolunca akıllı saksı içindeki suyu tamamıyla boşaltıp yeni saf su doldurun. 15 gün dolana kadar besinsiz saf su olacak. Bitkinizin dinlenme zamanlarında hiç bitki besini vermeyin.
Sonuç olarak..
Yukarıda anlattığım her şeyi dört dörtlük aynı yaptığınız takdirde akıllı saksı kullanmanızda sakınca yok. Ancak, bitkilerin sağlığı için olmazsa olmaz en başta gelen gereklilik düzenli hava akımlarıdır. Bunu unutmayın. Hava akımlarından sonra hayati önem taşıyan diğer iki unsur bitki türüne göre ölçüleri değişen ışık/güneş ve ısı dereceleridir.
Daha iyi anlamanız için
Akıllı saksı kullanmada niçin o kadar titiz ölçüler verdim, mesele toprakların yapısı ile ilgili olarak sulama hatalarıyla ilgilidir. Okumanızı istediğim şu sayfadaki usuller akıllı saksılarda “benim yukarıda tarif ettiğim gibi hareket ederseniz” gerekmiyor. Ama mutlaka okuyun ki meseleyi tam olarak anlayasınız: ⇒ Yaygın ve öldürücü sulama hatası.
Bu ayrıntılı ve yararlı bilgiler için teşekkür ederiz. Zaman ayırıp elindeki en doğru bilgiyi vermeye çalışan herkes benim için çok değerli. Sağolun varolun.
***
Siz de sağ olun ben de size teşekkür ederim. Bilgileri herkesin genelindeki yaşam şartlarına göre vermeye çalışıyorum ve bu yüzden her konuda zarar risklerini en aza indirecek bilgiler vermek zorundayım. Yoksa, mesela çok zengin mekanlarda sürekli düzenli uygun ısı ve havalandırma sistemi olunca bitkiler pek zarar görmez. Ama özellikle ısı düzensizliklerinde, özellikle de serin ve soğuk aylarda yeni icat cocopeat vesaire toprak karışımları ve buradaki konu olan akıllı saksı uygulamaları yüzünden bitkiler genellikle çürüyüp gidiyor. İşte bu yüzden kılı kırk yararcasına neredeyse sıfır risk olacak şekilde tavsiyelerde bulunurum.
Yaklaşık 4 aydır bu saksıların iç mekanda saksının içine oturduğu çeşitlerinden, dış mekanda ise kendinden saksılı olanlarından kullanıyorum. İç mekanda kullandıklarımın içi çok sağlıklı görünüyor, bitkiler çok güzel büyüyor, bu yüzden nasıl kullandığımı paylaşmak istedim. Kendinden saksılı olanların içini göremiyorum o yüzden belki henüz yorum yapmak için erken olabilir.
İç mekanda kullandığım alanda hava çok kuru. Ben maksimum sınıra kadar sulayıp, sonra tekrar sulamadan önce suyun tamamının bitmesini ve toprağın da üstten bir miktar kurumasını bekliyorum. Sonuçta yine takip ediyorum suyu var mı yok mu diye, ama bu ne sağlamış oluyor bana, sanki bitki daha büyük bir alanda daha bol su tutan bir toprakta imiş gibi yaşıyor, ama aslında yerim dar, ufak bir saksıda tutabiliyorum. Ara sıra sıvı besin ekliyorum birkaç damla. Şu ana kadar hiç yosunlanma, köpüklenme görmedim, belki saksının dibinin kurumasına izin verdiğim için. Toprağı hakkında bilgim yok, çünkü bitkileri satın aldığımdaki orijinal toprakları ile duruyorlar. Su musluk suyu kullanıyorum, ve su çok sert, kireçli bir su maalesef.
***
Bunları yazıp bildirdiğiniz için teşekkür ederim ama 4 aylık deneyim hiçbir şey ifade etmez. Yani kesinlikle güvenmeyin ve dikkatli olun. Her an her türlü ani çöküş, ani çürümeler baş gösterebilir. Klasik yöntemler en iyisidir. Yeni icat şeyler bir başlar bir kaybolur. Para için bunları hep yaparlar, yapacaklar, sonu gelmez. Aldanmamak, güvenmemek lazım.