Kurutulmuş çiçek tomurcukları yoğun-keskin aramalı bir baharat olarak kullanılan karanfil ağacı Myrtaceae familyasındandır. Bilimsel adı: Syzygium aromaticum. Ana vatanı Endonezya’da Maluku adalarıdır. Yani tam tropikal iklim kuşağı ağaçlarındandır. Süs bitkisi olan karanfil ile karıştırmamak için buna baharat karanfil demek gerekir.
Syzygium aromaticum ağacının yaprakları parlak yeşildir. Çiçekleri küçük ve beyazdır. Tüm yıl yeşil yapraklı ve ortalama 10m boylarında bir ağaçtır.
Baharat olarak kullanılan tomurcuklar nasıl kurulmuşlarsa ona göre siyahımsı, bazen kahverengi, bazen de tarçın rengine yakın bir renkte olur. Rengi değil kalitesi önemlidir. Kupkuru olduğu halde ağır, sıkı, ve suda batma özelliğine sahip iseler sorun yok demektir. Tomurcuk küçük ve kalın bir çiviye benzer. Baş kısmı ve sap gibi olan kısmı bir bütün olarak aynı etkiye sahiptir. Aroması o kadar yoğun ve keskindir ki yiyeceklerde ve çayda çok az kullanmak gerekir. Mesela çaya katacaksanız, normal büyüklükte bir demlik içine sadece bir tanenin yarısını hatta üçte birini katmanız yeterli olur. Çayın lezzetini güzelleştirir.
Baharat karanfil özellikle tatlılarda ve reçellerde kullanılır. Bazı yiceklerde de, hatta bazen et marine etmede bileşenlerden biri olarak kullananlar var. Bundan başka, şifalı bitkilerden olarak kullanımı da yaygındır. Bu konuda ayrıntılara girmiyorum. Amaç sadece “bitki olarak” kısa tanıtım.
Syzygium aromaticum ağaçları yurdumuzun hiçbir yerinde yetişemez. çünkü 0C derece soğuğa bile dayanıklı değildir. Ana vatanı olması gibi yaşamsal ihtiyaçları bakımından da tam bir tropikal iklim kuşağı bitkisidir. Yani bazı tam tropik kuşak bitkilerinin çok hafif donmalara dayanıklı olduğunu biliyoruz. Ama baharat karanfil ağacı öyle değil. Dayanamaz. Belki Alanya’da ve Datça ilçe merkezinde kuzeyli rüzgarları almayan cephelerde yaşayabilir.
Fidan üretimini tohum ile ve yarı olgun dal çeliği yöntemiyle yaparlar. Tohumla üretimde taptaze tohumların birkaç hafta serin-ıslak toprakta beklemesi gerekiyor. Sonra çimlenirler. Fakat kullandığımız baharat karanfil tanelerinin tohum özelliği yok. Zira bunları ağaçtan henüz açmamış çiçekler olarak, tomurcuk halinde iken hasat edip kuruturlar. Dolayısıyla tohum işlevi görmeleri hiçbir şekilde mümkün değil.