Kış koruması bitkilerin özelliklerine göre değişir. Ayrıca ilkbaharda erkenden hazır alıp ektiğiniz fideleri olası sert soğuk rüzgarların yakmalarından resimdeki gibi koruyabilirsiniz. Üst kısımların açık olduğunu görüyorsunuz.
İklime uygun bitkileri saptamak
1- Yaşadığınız yer kışın en fazla ne kadar soğuk oluyor öğrenin. Şu linke tıklayın (⇒ ⇒). Ankara için olan sayfa. Biraz aşağı gidince kendi ilinizi seçeceğiniz yere gelirsiniz (harita üzerinden ilinize tıklayın). Çıkan sonuçta, ilinize ait bilgilerde birkaç satır aşağıda kırmızı harflerle en yüksek sıcaklık denmiş. Onun bir alt satırında ise mavi olarak en düşük sıcaklık belirtiliyor. En düşük sıcaklık kaç derece olmuş ve ne zaman olmuş yazılıdır. Ve böylece ilinizin kışın en fazla ne kadar soğuk olacağını öğrenirsiniz. Fakat ne yazık ki bu şekilde sadece illerin merkez ilçelerinin durumu söz konusudur. İlçe ilçe bilgi yok. Mesela Antalya için verilen bilgi hem Antalya merkez için hem Alanya için uygundur. Ama Antalya’nın denizden uzak ve yüksek ilçeleri ile hiçbir alakası yoktur.
2- Bitkinizin hangi tür olduğunu ve o türün kışın en fazla kaç derece soğuğa dayanacağını öğrenmelisiniz. Bunu ise bitkilerle ilgili bilgi kaynaklarından araştıracaksınız.
Sonuç: Diyelim ki bölgeniz kışın en fazla -8C derece soğuk oluyor. Bitkiniz ise en fazla -5C derece soğuğa uygun ise sorun yok. Çünkü uzun yıllar boyunca kaydedilmiş rekor soğukluk -8C derecedir. Her yıl o kadar soğuk olmaz. Meteorolojiyi takip ederek don olayı olacak günlerde o bitkiyi sadece naylonla sarmanız soğuktan korumak için yeterli olur.
-10C derece ve daha soğuk havalarda, kış soğuklarına dayanıklılığı en fazla -7C dolaylarında olan bitkiler hasır vs. şeylerle sararak soğuktan korumak mümkündür.
Bu örneklere göre kıyaslamalar yapın. Mesela en fazla -6C derece soğuğa dayanan bir tür Ankara merkez ilçesinde belki iyi sarıp sarmalayarak korumanız mümkündür ama Ankara’nın diğer açıklık ve yüksek rakım kesimlerinde hiç bir koruma işe yaramaz. Kapalı yere almak zorundasınız.
Mikroklima – makroklima meseleleri önemlidir
Bir ilin genelde iklimi mesela Akdeniz iklimi olsa bile her yerinde aynı olmaz. İzmir’in deniz seviyesindeki, tam deniz etkisindeki yerlerinde kışın soğuk en fazla -5C derece oluyorsa, emin olun denizden uzak ve yüksek ilçelerinde -12C dereceyi bulur. Dolayısıyla -5C dereceden daha fazla soğukta yaşayamayan bir bitki İzmir’in her yerine uygundur demek ciddi bir hatadır.
Makroklima bir bölgenin tümüne genel, ortalama ölçütlerle ilgilidir. Mikroklima ise aynı bölgenin içinde farklı yerlere göre olan değişiklikleri ifade etmek için olan bir terimdir. Örneğin İstanbul Bakırköy diyelim. Buranın genel bir makrokliması vardır. Ama bir binanın güney cephesi kışın daha güvenli bir mikroklimaya sahiptir. Bunun gibi, binaların çatılarında mikroklima farklıdır ve serttir. Ama sokak aralarında mikroklima daha yumuşak ve kış için daha güvenlidir.
Sardunya bitkisi İstanbul’un Şişli ilçesinde aynı bir binanın kuzeye bakan cephesinde kışın ya donup ölür ya da bir hayli yıpranırken güneye bakan cephesinde kışı çiçek açarak geçirir. Çok sık şahit olmuşumdur. O halde kışın kuzey cephe -6C derece gibi soğuk oluyorken, güney cephe, binanın dışa saldığı ısının da etkisiyle belki 0C derece ile -1C derece arasında soğuk oluyordur. Dolayısıyla binaların sadece güney cephelerindeki duruma bakıp da sardunya bitkisi Şişli’de kış soğuklarına tam dayanıklıdır diyemeyiz.
Soğuk havanın etkisini arttıran faktörler
Bazen olur ki günlerce kar altında kalan bazı bitkiler ölmez ama aynı bitkiler kuru havada donarak ölür. Sebebi nedir? Sebebi, sıfırın altında bir iki derece soğuğun öldürücülüğünün her bitkide tek başına bir etken olmayışıdır. Soğukların uzun saatlerce kesintisiz süresi, havanın nemsizliği, bölgenin kuzey rüzgârlarına ve kuzeyden gelen soğuk hava dalgalarına açık olmaya elverişliliği ve hava basıncının yüksekliği soğuğun öldürücülüğünde rol oynarlar.
1- Soğukların süresi: Bazen birkaç saat süren -6° C derece soğuk zararlı olmazken bir günden daha fazla “kesintisiz” devam eden +5° C – -2° C dereceler arası soğuklar öldürücü olabilir.
2- Hava nemsizliği: Havası kuru olan bir yerdeki +2° C ile 0° C dereceler arası soğukluk, havası nemli olan bir yerdeki aynı derecedeki soğuğa göre çok daha fazla zararlıdır ve öldürücü olabilir.
3- Havanın yüksek basıncı: Soğuk havanın bitkilere zararlı olmasında yüksek basınç önemli bir etkendir. Yüksek basınç ve sıfırın altında soğuk bir araya gelince soğuğa dayanıklı olmayan birçok bitki ölür. Bunun sebebi, yüksek basıncın nem çekici ve içeri nüfus edici özelliğidir. Bir yandan bitkinin nemini çekerken bir yandan nemin boşaldığı mikroskobik deliklerden dondurucu soğuk girer ve bitkiyi içten dondurup öldürür.
4- Kuzey rüzgârları: Kuzeye açık yerler kışın dondurucu soğuklara daha fazla maruz kalır. Soğuğa pek dayanıklı olmayan bitkilerinizi en azından güneye bakan, kuzey rüzgârlarını almayan duvar diplerine dikmelisiniz.
Dışmekân süs bitkilerimizi kışın soğuktan korumak
1- Bahçe bitkilerini kışa güçlü bünye ile hazırlamak lazım. Bu iş özellikle -10C derece ve daha fazla soğuk olan yerler için çok önemlidir. Hazırlık bir önceki yıl başlar aslında. Gübreleme ama o bitkiye uygun gübreleme önemlidir. Böylece bünyesi güçlü olur.
2- Susuz kalmaları soğuk havada zararlıdır. Birçok bitki uzmanı soğuğa pek dayanıklı olmayan bitkileri kışın tamamıyla susuz bırakmamayı öğütler. Yalnız, bunun için bitkilerin sadece susuz kalmaması yeterli değildir. Su tutucu dokular olmazsa su işe yaramaz. Bitkilerin nişasta üreterek kışa hazırlanmaları gerekir. Bunun içinse potasyuma ihtiyaçları vardır. Yine dosdoğru gübrelemenin önemi söz konusu.
3- Koruyucu örtüler. Dalları hasırlarla örterek soğuktan korunmak, toprak yüzeyini samanlı karışımlarla kaplayarak köklerin soğuktan korumak bazı bölgelerde işe yarar. Örnek: Bu işlemler güller ve ortancalar için İstanbul’da hiç gerekmez. Ama Ankara’da yerine göre kısmen ve daha fazla soğuk yerlerde kesin gereklidir. Kışın begonvillerin hayatta kaldığı İstanbuldan Muğla’ya kadar deniz etkisindeki yerlerde begonvillere de aynı koruma kışın hava şartlarının gidişatına göre zaman zaman gerekir. Özellikle kuzeyli yönlerden rüzgar alıyorlarsa kesin gerekli. Akdeniz Bölgesi’nde deniz seviyesi yerlerde genellikle gerekmez.
4- Kapalı alanlara almak. Soğuğa hiç dayanıklı olmayan bitkileri saksılarda yetiştirip kışın ısının sıfıra yaklaşmadığı kapalı yerlerde korumaya almalısınız.
Sıfırın altında birkaç derece soğuğa dayanan bitkileriniz varsa ve eğer İstanbul gibi kışın sadece hafif don olayları yaşanan bir yerde iseniz, hava durumunu takip ederek ısının sıfırın altına düştüğü günlerde o bitkileri sadece üstlerini örterek koruyabilirsiniz. Saksıda iseler en iyisi geçici olarak kapalı bir yere almaktır.
En başta dediğim gibi yetiştirmek istediğiniz bitkilerin soğuğa dayanıklılıkları hakkında iyi bilgilere sahip olmanız ve yaşadığınız çevrenizin genel iklim ve mikro klima özelliklerini iyi bilmeniz gerekiyor.
Limon fidanının gövdesini kağıtla sarmak soğuk vurma açısından faydalı mıdır?
***
İşe yaramaz çünkü sizin oralarda olabilecek don olaylarından gövdesi değil ince dalları zarar görür.
Evimin bazı odalarında kalorifer yakmıyoruz ve oda soğuk oluyor haliyle. Bu durum o odadaki bitkilerime zarar verir mi?
***
Odalar aynen dışarısı gibi soğuk olmaz. Yine de kesin bir şey diyemem. Hem bitki türüne göre hem soğukluğun o bitkilere göre zararlı olabilecek dereceye düşüp düşmemesine göre değişir. Her salon bitkisinin dayanıklılığı aynı değildir.
Merhaba, kadıköy’de evin güney cepheli açık balkonunda gardenyam var. Bu sitede -12 C’ye kadar dayanıklı olduğunu okumuştum, buna güvenerek içeri almadım ve şu ana kadar görünürde hiçbir sıkıntı da yok. Ancak havalar daha bozunca ekstradan önlem almam gerekir mi diye sormak istedim.
***
Korkmayın hiçbir şey olmaz ama plastik saksıda olunca, toprağı da torf denen hazır topraklardansa ve eğer -5C dereceden daha fazla soğuk olursa kökler zarar görebilir. Sadece buna göre tedbirli olmak lazım.
Hercai menekşe, kumkat, siklamen, gül vs.. kışa uygun çiçeklerim bahçede duruyor. Hava 0 ve eksilere geldiğinde ruzgarli karli günlerde üzerini sera örtüleriyle örtmek gerekli midir? Yaz çiçeklerini ve kaktüsleri naylon seraya koydum ise yarar mı?
***
Evet ısı sıfırın altına düştüğü zamanlar üstlerinin örtülü olması çok iyi olur. Kaktüs dediğiniz türlerin hepsi aynı özellikte olmayabilir. Onlar için kesin bir şey diyemem. Binlerce farklı tür var.
Bahçemde limon ve portakal ağacı var. Kışın gerekli önlemleri almadığım için kuruma oldu. Nerdeyse köküne kadar budama yaptım. Şimdi bu ağaçlar ilkbaharda yeşerir mi yoksa tamamen kurumuşlar mıdır? Söküp atmalı mıyım?
***
Dip kısmını tırnağınızla kazıyın. Yemyeşil canlı doku görünürse ölmemişlerdir. Fakat sanıyorum Kütahya narenciyeler için uygun bir iklime sahip değil. Kışın sarıp sarmalamak bir fayda etmez. Uç dallar kesinlikle dondan zarar görecek ve böylece asla meyve veremeyecekler.
Şili arakoryası çimlendirdim. Şimdiye kadar 20-25cm oldular. Kışın kapalı balkonda tutacağım. Seneye bahçeye dikim yapmayı planlıyorum. -17 dereceye kadar bir şey olmaz diye internette okudum ama malum ankara ayazında dışarıda olacağı için huni şeklinde ucunu açık bırakarak sarsam koruyabilir miyim?
***
Gerçekten Şili bitkilerinden ise o kadar soğuğa dayanır. Fakat fidanları bahçeye dikince ilk üç yıl iyi korumak lazım. Bahsettiğiniz gibi koruma o kadar soğuğa dayanabilen türler için yeterli olur.
Geçen sene balkonlarda, kivi ve asma diktim. Sık sık sulamama rağmen kurudular. Acaba güneş altında, saksı içindeki toprak çok ısındığı için mi oldu diye düşünüyorum. Bu yıl yeniden deniyeceğim ve terasa bodur meyve de koyacağım. Toprakla doldurmadan önce saksı içine folyo koymak çözüm olabilir mi?
***
O bitkilerin İstanbul’da yaz sıcağından veya kış soğuğundan ölmesinin gerçek sebebi kullandığınız topraktır. Dış mekan saksılarında torf topraklar tek başına kullanılmaz. Mutlaka doğal arazi toprağıyla karıştırılıp harmanlanması şart. Ayrıca gübrelerin yanlış kullanılması da bitkileri öldüren etkenlerin ilk sıralarındadır.
Saksıda lavantam ve begonyalarım güneye bakan camlı balkondalar. Kı güneşini akşama kadar alabiliyorlar. Geceleri poşetle kapatsam olur mu?
***
Balkon kapalı ise ve dışarısı kadar soğuk olmuyorsa hiçbir şey gerekmez. Dışarısı kadar soğuk olsa bile sadece begonyalar kötü etkilenir o kadar. Onları ise naylonla sarmak kurtarmaz.
Yarından itibaren hava -8C derece altına düşecek. Japon gülü ve sardunyalar için endişeliyim. Cam kenarındaki tüm saksıları naylonla iyice kapattım. Sizce yeterli mi?
***
Bahsettiğiniz türlere göre güney cephe bile olsa -8C derece soğuğa naylon koruması yetmez. Hele kuzeyli rüzgarları alabilen cephelerde o kadar soğukta naylon hiçbir şey ifade etmez. En iyisi birkaç günlüğüne içeriye, sıcak olmayan bir yere alın.
Kışı saksıda atlatan ve atlatamayan çiçeklerim (iklim bölgesi 7b) hem sıcak bir yandan da don olayı olan bir kış geçirdiler. Rekor sıcaklık 20°C. Rekor soğuk -13°C.
Carprotus acinaciformis kazayağı: Dibe kadar sıfırlandı. uyanmaya başladı.
Ruellia simplex :dibe kadar sıfırlandı. Dipten büyüyor.
Zakkum:hiç bir sorun yok köydekilerde ve saksıda bile sorun yok tahminimce – 17 ye kadar dayanabiliyor.
Buz çiçeği aptenia cordifolia: Bahçede olanlar dibe kadar sıfırlandı şimdi büyümeye başladılar. Saksıda kuru toprakta olan ise kış boyunca hiçbir şeyden etkilenmedi.
Sardunya:-8de dondu. Geçen yıl geçirmiş olabilirler ama bu sene dondu.
Rozet çiçeği: Don olayları başlamadan öldü mevsimlik yetiştirilir yada serin havadar ortamda kış geçirilir.
Süs narı: Geçirdi kırmızı filizler gözüküyor.
Delosperma cooperi: Bahçede ve saksıda balçıkta kış geçirdi aynı sedumlar gibi dayanabiliyor. Yağmurla kara diğer buz çiçeklerinden daha dayanıklı.Congestum türü hariç. Bazı yerlerde delospermanın etli yaprağı donunca öldü diye attıklarını görüyorum. Halbuki havalar ısınınca yapraklar yeniden eski haline dönüyor. Soğuğun süresine göre değişiyor tabii ki.
Agave: 2 senedir sorunsuz geçiriyordu bu sene yanıklarla atlattı. boyu yarım metre olup bir sürü yavru verdi. Tahminimce – 15te ölür.
Minyatür gül: geçirdi filizlenmeye başladı. geçirmez diyorlardı.
Passiflora caurelea: Yaprak bile dökmedi. Geçirdi.
Yasemin: Uykuya girdiği için geçirdi.
***
Tebrik ederim güzel bir gözlemleme çalışması yapmışsın. Bazı satırları sildim çünkü haklarında zaten “şu illerde ancak güney cehelerde kışı atlatabilir” uyarısı olan türleri her anlamda genelde o illerde kış soğuklarını atlatmaz demek yanlış olur. Ayrıca bazen yanlış toprak donma olmasa bile soğukta kökleri çürütüp öldürür. O park-bahçe bitkisinin soğukta ıslak toprakta olması değil toprağın niteliğinin yanlış olması başlıca etken.
Bahçeye (Güney cephe) kül çalısı ektim. Kışın nasıl koruyabilirim? Biraz çetin geçiyor. Rakım da biraz yüksek. İçeriye de alamam 20’ye yakın ektim ve saksılarını çıkardım. Ne yapmalıyım?
***
Devlet meteoroloji verilerine göre (eğer yanılma yoksa) Karabük’te sadece hafif don olayları görülüyor. Yani -11.8C dereceden fazla soğuk olmuyor. Ve 2017 yılından beri o kadar fazla soğuk tekrarlanmamış. Bitkinizin kış soğuklarına dayanıklılığı ise -12C derece. -15C dereceye kadar hiç koruma yapılmadan dayandığını söyleyenler de var. Bu durumda kışın diplerini bol bol kuru yapraklar, saman ve toprak karışımı ile örtmeniz fazlasıyla yeterli olacaktır.
Birçok salon bitkisi hepsi bati cephesindeki batan güneşi alan bir odada. Kış için güney cephe terasa taşısam bir problem olur mu?
***
Şimdi bulundukları oda içi kışın sıfırın altında dondurucu soğuk olmuyorsa zarar görmezler. Balkon ve teraslar kapalı olsalar bile dışarısı kadar soğuk oluyorsa birçoğu veya hepsi kesin ölür.
Asma çelikleri bu sene ektim. Kış için diplerine hayvan tersi hazırladım. Üstlerini kapayıp mı yapayım?
***
Çelik köklendirirken hiçbir gübre kullanılmaz. Donmaktan korumak için saman ve toprak karışımı yapın.
Bahçeme bu yaz 2 tane asma gül diktim. Kışın aşırı soğukta ne ölçüde korumak gereklidir? Şu an 1,5 metre kadar uzadı.Tüm dalları sarmak gerekli midir? Tabanına bir şey gerekir mi? Bulunduğumuz yerin kışları İç Anadolu iklimine benzer.Hava sıcaklıkları -10,-15C derece olabiliyor.
***
O kadar soğuktan zarar görmezler. Zaten yaşadığınız bölgede satılanlar o bölgeye dayanıklıdır. Yine de uygun gördüğünüz tedbirleri alabilirsiniz.
difenbahya, euphorbia trigona bu kişi pvc balkonumda geçirebilir mi bunlar. Evin içinde yer kalmadı cicekler icin. Güney doğu cephe.
***
Bu iki türün soğuktan ölmeleri için sıfırın altında dondurucu soğuğa gerek yok. Çünkü orada 5 derece altındaki soğukta bile tamamıyla ölür giderler. Adlarını sildiğim bitkileriniz ise kapalı balkonda belki -2C dereceye kadar dayanırlar. Tabii eğer yazdan beri yavaş yavaş alışırlarsa. ama aniden sıcak evden geceleri buz gibi soğuk olan balkona yer değiştirince onlar da ölecektir.
İlkbaharın sonundan beri, Kütahya Merkezindeki evimin doğu tarafında bulunan katlanır camla kapalı balkonda baktığım afra ve crassulaları henüz içeri almadım. Meteorolojik verilere göre bugünden sonra sıcaklığın gece 4-5 saatlik bir sürede -6 dereceye kadar düşeceği öngörülüyor. Gündüz sıcaklığı ise sıfırın üzerinde 10 dereceler civarı olacağı bilgisi veriliyor. Bu sıcaklık bilgilerine göre katlanır camekanla kapalı balkonumda bulunan sukulentleri içeriye almalı mıyım yoksa balkonum kapalı olduğu için bu sıcaklıkları tolere edebilir mi acaba?
***
Kışın içeri almanız gereken bitkileri en geç eylül sonunda içeri almanız gerekirdi. Çünkü soğuğa alışanları aniden sıcak ve havasız ortama alınca şok etkisiyle ölüyorlar. Bahsetttiiniz türler bu kadar soğukta kapalı balkonda hiç zarar görmez. Ama bazı sukulentler hiç dayanamayabilir. Toprakları kupkuru ise içeri aldığınıza pek zarar görmezler.
Buranın iklimine uygun çok yıllık su istemeyen, hem kışlık, hem yazlık bitki türleri önerebilirmisiniz? Mevsimliklerden bıktım. Mevsim mevsim sökmek istemiyorum.. ..
***
Kışın çiçekli olarak bildiğim kadarıyla funda var (yani erika çiçeği).
Terasta kapalı yerde duran çiçeklerim geçen sene hepsi öldü. Eve alamıyorum. Nasıl koruyabilirim? Naylonla kapasam olurum mu?
***
Kapalı yerde iseler belki üstlerine karton kutular geçirmekle korunabilirler yani sadece naylon hiç yetmez. Gerçi karton kutuların da oranın soğuğunda işe yarayacağını pek sanmıyorum ama en azından deneyin.
Dişarda bulunan hassas bitkilerimi camekana yerleştirdim,( ceropegia sandersonii, litops, orkide, vs) dişarda geri kalan hassas diyebilecegim, sanseveria, trigona, ceropegia woodi, ve madagascar palmiyesi süzek toprak ve terracota saksida güneye bakan taraftalar. Komşumun sanseveria ve trigonalarıda kışın etkilenmiyor. Tek bilgim olmayan c. Woodi ve medinella sizce dışarda sorun olur mu?
***
En hassası paşa kılıcı. Benim burada kışı hiç hasarsız atlatıyorlar fakat ilkbahar başında ya da kış sonunda birden bire rizomlar eriyip gidiyor, dipleri çürük yapraklar etrafa devriliyor. En dayanıklı çıkanların ise kış sonunda yaprak uçları kurumuş oluyor. Komşunuzunkiler hiç sorunsuz yaza giriyorlarsa diğer sorduğunuz iki türün de aynı şekilde dayanacağı kesindir. Medinillayı denemedim ama kalp kalbe karşı çiçeği (C. woodi) bahçemde 3-4 yıldır üstelik killi toprakta, kış yağmurlarında bazen su göllenmesine maruz kaldıkları halde en küçük bir zarar görmediler. Onları bahçeye ben dikmedim. Tesadüfen kopan bir dal bahçede bir yere nasıl gitmişse, orada hayata tutunmuş. Şimdiye kadar belki 20 dal oldu. Yerde sürünerek yaşıyorlar. -1C veya -2C derece donmalardan bile, ıslak toprakta olmalarına rağmen zarar görmüyorlar.
Dış mekanda, büyük toprak ve plastik Saksılara Ekim ayında soğanlı çiçekler nergis, sümbül, muscari, lale, çiğdem diktim. Yeşermeye başladılar. Bunların kış sonuna ve bahara ölmeden gelmeleri için, soğuktan nasıl korumalıyım ve nasıl sulamalıyım?
***
Hiçbir koruma yapmayın. Yoksa çiçek tomurcukları hızlıca gelişir ve açmadan kurur giderler. Bırakın soğukta dursunlar. Üzerlerinde kar birikse bile zarar görmezler.
2 aylığına başka şehire gitmem gerekiyor. 10 adet orkidem var. Evin içinde soğuktan etkilenir mi ne yapmam lazım? Sulamasını komşum yapacak.
***
Eğer toprak ıslak olursa en hafif bir nemlilikte bile derhal çürümeye başlarlar. Komşunuz bir damla bile su vermesin.
Bitkileri soğuk havalarda içeri aldıktan hemen sonra sulamak doğru mudur yoksa beklemek mi gerekir?
***
Yer değiştirme esnasında toprak kuru olmalı ve yeni yerinde de en az on gün kuru toprakta kalmalı. Ayrıca içeri almak için havaların soğumasını beklemek yanlış. Sonbahar serinlerinin bile başlamasını beklemeden içeri almalısınız. Yoksa yer değişikliklerinde çok büyük farklar büyük şoklara, mahvolup gitmelere sebep oluyor.
Merhabalar yaz sonunda bitkilerimin yerini değiştirmek zorunda kaldım biraz da dağınık dallarını derli toplu olması ve toparlamak adına tüm yapraklarını dökmüş olan narın uçundan idareten aldım baharda da gerçek budamasını yapacaktım ama bir baktım yeni yapraklar çıkıyor şimdi bahara ne olacak merak ettim? Kapalı Balkonda ama dallar gelmeyen kışta zarar görecek mi o yapraklar tekrar dökülecek mi bahar budamasında bu açan dalları da kesmek zorundaysam ne olacak? Ben anlamadım şimdiden gerçek bahar budamasını yapsam mı acaba?
***
Filizlenmeler olabilir. O tür için fark etmez. Esas hızlı gelişim ilkbaharda başlar. Ben genelde bunları (yani cüce olanlarını) şubattan önce pek budamıyorum. Burası didim. Bahçemdekilerden birkaçı şu anda yeni çiçek bile açmış durumdalar. Bunlar büyük narlar gibi değil. Yıl içinde herhangi bir zamanda tekrar tekrar çiçek açabiliyorlar. Her zaman her tip budamaya son derece uygundurlar. Korkacağınız bir şey yok.
Balat sahilinde tam denize bakan bir terasım var. Geçen sene bodur begonvil almıştım dondan etkilenmedi zaten kar da yağmamıştı. Bu sene 2 metrelik sarmaşık begonvilde aldım kışın ne yapmam lazım acaba tam kuzey ve doğu yönünün birleşiminde köşede duruyor.
***
Geçen kış pek soğuk olmamış olması şans. Gelecek kış veya sonraki kışlardan biri o kadar soğuk olabilir ki dışarıda neyle sararsanız sarın korumak mümkün olmaz. Onun için, en azından şöyle tedbirler gerekir: Saksıları bir karton kutuya koyun. Kutunun içindeki saksı ile ara boşluklara tamamıyla sıkıca saman doldurun. Saksıların üst yüzeylerini de samanla örtün. Sonra begonvillerin tüm kısımlarını alt kutu ile birlikte muşamba ile sarın. Muşamba ile sarmayı sadece ısı sıfının altına düşeceği günlerde yapmanız yeterli. Nalburlarda satılan (çatılarda kiremit altı olarak kullanılan) yarı şeffaf muşambalar uygundur. Bunları yapamayacaksanız bitkileri kasım ortasından nisan başına kadar kapalı bir yere almalısınız. Didim ve Bodrum gibi yerlerde, hiç mi hiç kar yağmasa bile ortalama 10 yılda bir begonvilleri öldürecek kadar şiddetli kuru soğuklar, donmalar oluyor. Ancak güneye bakan cephelerdeki bitkiler ciddi zarar görmüyor. İstanbul daha tehlikeli (özellikli saksıdakiler için).
Kapalı balkonda yetiştirdiğim saksımı (meyve ağacı türevi) bahçeye almayı düşünüyorum. daha soğuklar başlamadı ve yağmurlar da gelecek kış tam bastırmadan bahçeye alsam yerine alışabilir ve tutar mi? Yoksa ilkbaharı beklenem mi gerekiyor?
***
Ne ağacı bilmediğim için kesin şey diyemem. Erik- kayısı filan ise bahçeye dikmeniz lazım. Eğer kökleri topraktan ayırmadan saksıdan çıkarıp kalıp gibi toprağıyla beraber bahçeye dikecekseniz şimdi yapın. Ama saksıdan çıkarırken kökler topraktan ayrılacaksa ekim ayının sonunda yapın.
Sahil tarafında denize bakan terasında arap yasemini, pasiflora, mercan, trompet sarmasigi ve hanimelim var. bunları demirler saldırarak şekil verdim. yaz boyunca çok hızlı büyüdüler. kışın içeri alamam çünkü o sarildiklari yerden sökemem. kışı sağlam geçirmeleri için ne yapmalıyım?
***
Hiçbir şey yapmayın. Orada kışın soğuğun etkisi çok fazla etkili olmaz. Zaten hanımeli kesin dayanır. Diğerlerinin ise bu sayede orada kışa dayanıklı olup olmadıklarını öğrenmiş olursunuz. Esas düşünmeniz gereken problem demirlere sardırmanız. İleride ciddi sıkıntı olur. Demirlere sarılmalarını engellemelisiniz. Aynı yere ip gerin veya uzun dallar yerleştirin ki terasın sabit demirlerine değil onlara sarılsınlar. Şimdilik dursun. İlkbaharda budaya budaya çözersiniz.
Belgrad ormanının içindeki büyük bir mahallede yaşıyorum. balkonumuz doğu cephesine bakıyor. şu ana kadar balkonda yukka kalanchoe sardunya buz çiçeği oldukça iyi bir şekilde yaşadılar. geçmiş yıllarda çok ihmale uğramalarına rağmen. şu an merak ettiğim şey balkonumdaki euphorbialar kaktüsler (opuntia, top kaktüsler, sütun kaktüsler…), sukulentler(crassula, sedum…) japon gülü gibi bir sürü bitkiyi kışa hazırlamak için ne yapmalıyım ve kışın nasıl ilgilenmeliyim? içeriye almam şart mı?
***
Euphorbia türlerini ve japon gülünü kesinlikle dışarıda bırakmayın. İçeri almada biraz geç kalmışsınız. Daha fazla gecikmemelesiniz. Yoksa aniden soğuktan sıcağa geçerlerse çok fena zarar görürler. Diğerleri ise madem yıllarca dayanmış, şimdiye kadar nasıl yaptıysanaız aynı şekilde devam edin. Zaten bu yıl kış fazla soğuk geçmeyecek gibi.
Naylonla sararken saksıyı mı, bitkiyi mi yoksa tamamını mı naylonla sarmamız gerekiyor? Ayrıca naylonda delik açmak gerekir mi hava alması için?
***
Bazı bitkiler neyle nasıl sararsanız sarın kışın dışarıda ölecektir. Bu tip korumalar genel değil. Kış soğuklarına dayanıklı bitkiler içindir ve koruma tedbirleri türden türe değişir.