Cereus hildmannianus, fotoğraf: plantmaster.com
Cereus özellikleri
Başta dediğim gibi bendeki türünden bahsediyorum. Zaten Cereus birkaç türü daima birbiriyle karıştırılır. Başlıca özellikleri şunlar: Yukarı doğru uzayan, iri yapılı, 12 metreye kadar yükselebilen, karalahana rengi gibi biraz metalik yeşil renkte, bazen mavimsi, açık kurşuni yeşil (aynı bitki zamanla farklı renklerde olabiliyor), her bir gövdenin kenar köşelerinin sayısı az, dikenleri kalın, genel görünüm olarak muntazam yapılı dev bir kaktüs.
Doğru bakım yaptığınız takdirde gelişimi çok hızlıdır. Öyle ki büyüklüğü her yıl ikiye katlanır. Yıldan yıla 15cm, 30cm, 60cm, 120cm..
Cereus kaktüs çiçeği
Çiçek açması
Bunlar gece karanlıkta çiçek açıyor. Yaz mevsiminde çiçek açarlar. Kaktüsün yaşına göre yaz boyunca çiçek açma birkaç defa tekrarlanabilir. Gece kraliçesi kaktüslerinin çiçekleri gece karanlığında açıp birkaç saat sonra, şafak vaktine doğru havanın hafifçe aydınlandığı zaman tamamen solmuş olurlar. Çiçekleri hafifçe hoş kokulu ve yemek tabağı kadar kocamandır. Çiçek rengi beyaz ağırlıklı olarak krem rengi, çok hafif sarımsı, pembemsi, yeşilimsi tonlarında karışıktır. En dış taç yaprakları kızılımsı olur. Cereus childsii türünün belirgin fark çiçek rengidir. Pembe renkler hakimdir. Ayrıca bu tür gündüz çiçek açar.
Cereus meyveli halde
Meyveleri
Cereus türlerinin elma kadar büyük, kırmızı kabuklu meyveleri yenir. Pitaya derler (ayrıca bakınız: ejder kaktüs). Meyveler olgunlaşırken hava ne kadar sıcak olursa meyveler o kadar lezzetli olurmuş. Tadı karpuz tadına benzetiliyor. Kimileri kiviye benzetiyor. Benimki her yıl çiçek açmasına rağmen hiç meyve vermedi.
Kış soğuklarına dayanıklılık
-7C dereceye kadar çok rahat dayanır. Hafif don olaylarından hiç zarar görmez. Dahası, kışın ıslak ve soğuk killi toprakta bile asla çürüme, zarar görme olmaz.
Cereus yetiştirme, bakım
Yaz boyu günde en az 4 saat kesintisiz direkt güneş ya da daha iyisi (yine yaz aylarında) biraz filtrelenmiş olarak daha uzun süreli güneşte çok daha gösterişli gelişir. Güneş yetersizliğinde ince ve deforme yapılı gelişir. Hiçbir güzelliği kalmaz.
Besleyicisiz toprakta ve yanlış şartlarda iyi gelişmeyeceği gibi hiç yan dal vermez. Tek dal halde, cılız şekilde uzamaya devam eder.
Uygun şartlar
Özellikle gece saatleri boyunca sürekli hava akımları hızlı gelişimi için şarttır. Yaz boyunca açık havada tutmada yarar var. Yazın şiddetli sıcak olan yerlerde sürekli bütün gün direkt güneş altında olması ve sulamada cimri davranmak gelişimini büsbütün yavaşlatır. Şiddetli sıcakta günde bir iki saat direkt güneş fazlasıyla yeterli olur. Güneş almadığı gündüz saatlerinde ise bulunduğu yer güçlü aydınlık olmalıdır. Ama yazın çok fazla sıcak olmuyorsa daha fazla direkt güneş almalıdır (sadece tam öğle vaktinin tepe güneşinden koruyun). Bütün bu şartlar ve besleyici toprak ile doğru sulama sayesinde oldukça hızlı ve oldukça dolgun gelişecektir. Doğru bakımda yan dallar geliştirmesi de mümkündür.
Toprak ve saksı isteği
Toprak – kök hastalıklarına karşı son derece dirençlidir. Çocukluğumdan beri her türlü bahçe toprağında yetiştirmişimdir. Parçalara bölmüşümdür. Hiçbir parçası çürümemiştir ve köklenerek gelişim göstermiştir. Yani kökleri hassas değil ve bu açıdan hiçbir toprakta sorun yok. Fakat gelişimin dolgun ve gösterişli mi, yoksa vasat veya cılız mı olacağını da toprağın yapısı belirler. Yani toprak seçmemesi hayatta kalma açısındandır. İyi gelişim için çok şey fark eder.
Dikkat: Bahçeye dikerseniz ve toprakta nematod parazitleri varsa ve köklere bir defa dadanırlarsa o kaktüsten artık hayır gelmez. Gerçi ölmüyor ama birkaç yıl gelişim göstermez olur. Daha sonra, zar zor iyice güçlenince gelişmeye başlar. Güçlenmesi 5-6 yılı bulur. Onun için nematod riskine karşı dikkatli ve tedbirli olun.
Öte yandan tuzlu topraklara uyumludur. Hayvan gübrelerinden hiçbir şekilde zarar görmez.
Saksı yeterli büyüklükte olmalıdır. Daha büyük de olabilir. Ama köklerin zor sığacağı kadar küçük saksı kullanmayın. Tropikal bitki değildir. Serin toprakta daha iyi gelişir. Kısaca saksı büyük olsun.
Besleyici ve havadar toprak istiyor..
Doğal topraklardan kullanmanız çok iyi olurdu. Ama nematod riskinden dolayı tavsiye etmem. Şöyle bir toprak karışımı yapın:
3 ölçü torf toprak + 1 ölçü iri taneli, tertemiz yıkanmış dere kumu + 1 ölçü ponza taşı. Aynen bu şekilde karışım yapın. Çünkü ağır kaktüs olduğundan ağır ve sert/sıkı, ve bir o kadar da süzek toprak ister. Eğer bulursanız ponza taşı yerine kil bilyeleri çok daha iyi olur.
Dolgun yapılı ve hızlı gelişim için nisan sonundan başlayarak eylül ortasına kadar ortalama ayda bir defa özel kaktüs besini verin. Veya korkmadan koyun gübresi de verebilirsiniz (önceden toprağına katmış olarak).
Sulamalara hiç hassas değildir
Cereus kaktüslerinin üstün özelliklerinden biri de köklerinin her şarta son derece dayanıklı olmasıdır. Yaz boyu gerekmediği halde sık sık sulasanız bile hiçbir şey olmaz ama o kadar sık sulamayın. Toprağın biraz olsun kurumasını bekleyin. Kış boyunca sürekli göl gibi su birikintisinde kalsa yine bir şey olmaz. Çünkü kendisini sıkı bir uykuya çekmiştir. Ama hiç gerek yok. Kış boyunca kupkuru toprakta bekleyebilir.
Cereus üretim
İlkbahar ortasında uzun bir gövdeyi 10 – 20cm parçalara ayırın. İsterseniz varsa yan yavruları ayırın. Sonra kesik yerlerin iyice kuruyup iyileşmesi için 15 gün açıkta bekletin. Sonra dikin. Asla özel bir köklendirme toprağı istemez. Her parçası zamanla köklenip büyür. Her parça en az 2 yerinden filizlenir. Büyük bir hızla büyürler.
Meyvelerinden aldığınız tohumlarla da çoğaltabilirsiniz. Tohumların çimlenmesi için en az bir ay soğuk toprakta kalması gerekiyor. Onun için tohumları sonbahardan itibaren, en geç kış sonunda fazla geç kalmadan ekmelisiniz.
Problemleri
Cereus kaktüslerinin, aslında tüm kaktüs türlerinin en büyük belası topraktaki nematod parazitleridir. Bahçe salyangozları kaktüsün dış derisini kemirmeyi severler. Kuru balkonlarda ve ev içlerinde örümcek bitler en uç kısımlara dadanır ve zarar verirler. Sularken uç kısımlarını yıkayarak sulamanızı tavsiye ederim.
Merhaba, benim cereus kaktüsüm şimdiye kadar evde ve öğlene kadar güneş alan penceredeydi (8 yıldır ve hiç saksı-toprak değiştirmeden). Şimdi dışarıya çıkarsam kışı soğukta geçirse sorun olur mu? Saksısını ne zaman değiştirmeliyim?Kök budaması yapmalı mıyım? Boyu toprak üstünden 75cm.
***
Bakü iklim şartlarını bilmiyorum. Oranın kış soğuklarına dayanır mı bilmiyorum. Dayanabileceğinden eminseniz daha fazla geç kalmadan şimdi dışarı çıkarmalısınız. Aslında kış için çıkarmasanız daha iyi. Hızlı gelişmesi için yaz boyunca dışarıda tutun. Şimdi artık geçti. Gelecek yıl mayıs veya haziran ayında ne zaman gece sıcaklığı 16C derecenin altına düşmeden devam ederse o zaman dışarı çıkarın. Önce toprağı kupkuru olmalı. Dışarı çıkarınca da bir hafta yine kupkuru kalsın. Daha sonra sulamaya başlayın. Daha sonra, yaz sonunda veya sonbaharda ne zaman gece sıcaklığı 17C derecenin altına düşmeye başlarsa o zaman hiç geç kalmadan tekrar içeriye alın. 8 yılda sadece 75cm büyümesi hiç iyi bakım yapmadığınızı gösteriyor. Bu kaktüs yaz boyunca bol bol sulanmalıdır. Eğer bulunduğu yer gece boyunca hafif serin hava akımlarına sahipse çok hızlı büyür. Bir yılda 40cm kadar uzayabilir (ya da en az 20cm uzaması lazım). Saksı ve toprak değişimini şimdi değil mayıs ayında yapın. Köklerini istediğiniz gibi budayabilirsiniz.
Cereus kaktüsümü aldıktan bir ay sonra dipten değil üstten kurumaya başladı, soldu ve sertleşti. Çiçekçi kurumuş kısmı kesip attı ve diğer kısmı yine dikti. Aradan daha iki gün geçti ama kesik yer kapanmakla birlikte yine aynı şekilde üstten kuruyup solmaya devam ediyor. Çıkardım topraktan temizledim. Dışarıda birkaç gün bekletmeli miyim?
***
Birkaç gün değil üç hafta bekletin. Anlaşılan felaket götü, zehirleyici özellikte bozuk afedersiniz boktan bir toprağa dikmişler. Kaktüs topraksız olarak açıkta beklerken bu arada sağlıklı bir toprak karışımı yapın. Gerçekten 40 yıldan fazla bir süredir kesintisiz olarak bu tür kaktüsü yetiştiririm. Hayatımda ilk defa böyle bir problemi sizden işittim. Yıllar geçtikçe süs bitkisi üreticileri her şeyi daha ucuza getirmek için akıllara zarar saçma sapan şeyler arayışlarını arttırıyorlar. Bu kadarı artık eşkıyalık sayılır. Yazık. “Kolay para” için iyice şaşırdılar.
Çok teşekkür ederim ilginiz ve cevabınız için. … e-posta hesabım bana yazarsanız size bitkinin bir kaç fotoğrafını da atabilirim. Moralim çok bozuldu hediyeydi kendimi suçluyordum. Umarım yaşatabilirim. ..
***
Dediğim gibi ilkokul yıllarımdan beri kesintisiz her türlü toprakta her ortamda bu türden yetiştirdim. Başka bir tür kaktüs olsa kendinizi suçlamakta haklı olabilirdiniz ama bu tür gerçekten çok dayanıklıdır. O hale gelmesinde başlıca etkenin dehşetli bir toprak saçmalığı olduğu kesindir. Fotoğraf görmeme hiç gerek yok. Üç hafta kadar beklettikten sonra doğru toprağa dikin ve açık havada güneşli yerde tutun. Hızlıca gelişecektir.
Perili kaktusu satın aldığımda yemyeşil çok güzeldi. Daha sonra bakımını öğrenip güneşte olmasını okuyunca balkona sabah güneşi alan bir yere koydum. Kaktüs toprağında ekili ve bir kez şırınga ile suladım. Şoyle bir sorun var: Sararmaya başladı. Güneş yanığı gibi bozuluyor diye simdi içeri aldım. Aydınlık bir yerde duruyor. Sararması normal mi?
***
Bu bitki güneşin bitkisidir. Gölgede tutmanız yanlış. Problemin sebebi başkadır. Serada yetiştirilmiş, sıcağa alışık bir bitkiyi aniden dışarı koyarsanız sonuç genelde kök çürümesidir. Evdeki bitkileri bahar geldi diye dışarı çıkarmak için acele etmek yine aynı şekilde sonuçlanır. Ölçünüz gece en düşük ısı olmalı. İşte o ısı derecesi ne zaman dışarıdaki ile ev içindeki aynı olursa o zaman dışarı çıkarmalısınız. Karasal iklimde gece çok fazla serin oluyorsa o halde hiç dışarı çıkarmayın. Sulamanız da yanlış. O tip sulama toprağı bozar. Şurayı okuyun: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Cereus kaktüsüm düştü ve uç kısmından 10cm kadarı kırıldı. Tarçınladım. Orası artık hep düz mü kalacak yoksa eski yassı görünümüne tekrar döner mi? Bir de kırık parça 1 hafta sonra pörsüdü bayağı ipince oldu. Onu diksem tutar mı?
***
Galiba fazlaca ışık yetersizliği sorunu var. Çünkü güneşte çok sağlam gelişir. Düşünce kırılmaz. Kırılsa bile kırılan kısımda en küçük bir pörsüme olmaz. Neyse her işte bir hayır vardır. Kaktüsünüzü güneşli yere koyun. Güneş sayesinde çok daha güçlü gelişecek olan yan dallar uzatacaktır. Kırılan kısım ise fazlaca pörsümüş olsa bile eğer çürümemişse toprakta köklenir. Belki gelişim göstermesi gelecek yıla kalır.
Cereusumda bazı bölgelerde siyah benekler oluşmuş. Sebebi ne olabilir?
***
Çürük gibi yumuşak siyahlıklar ise ölüyor demektir. Sebebi yanlış toprak ve yanlış sulamadır. Bakınız: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Bahsettiğiniz kaktüsün yan dallarından kesip aldım. Şimdi onu nasıl dikeceğim? Dikince sulayacak mıyım?
***
Yanlış yapmışsınız. Çünkü şimdi hiç zamanı değil. Kesik yerler iyice kuruması için 15 gün kadar açıkta bekletin. Sonra toprağa dikin ve sulayın. Diğer kaktüsler gibi hassaslıkları yok. Ama dediğim gibi zaman çok yanlış. Madem kesip aldınız devam edin. Köklenmeleri belki gelecek yaz mümkün olacaktır. Belli de olmaz.
Kaktüsümü internetten geçen mayıs söylemiştim. Çok hasta geldi. Büyük bir kaktüs. Üzerinde yer yer lekeler var. Üstten çok daha parlak ve açık yeşil büyüme var ama alttaki lekeler hala duruyor. Bunun için ne yapmalıyım?
***
Yapacağınız bir şey yok. Kusursuz, lekesiz görünümlü olmasını istiyorsanız mayısta kusursuz yerini kesip alın ve ayrı saksıda yetiştirin (hata etmemek için mutlaka yukarıdaki çoğaltılması kısmını okuyun). Yazın açık havada çok hızlı büyür.
Kaktüsüm kasım ayında geldiğinde çok küçük saksıdaydı. Saksı değiştirdim. Şimdi bazı dallar söndü yani yumuşadı. Yumuşayınca renk değişimi de oldu. Beyaz çürüme gibi. Yaşatmak istiyorum ama ne yapacağımı bilemiyorum.
***
Anlattıklarınıza göre galiba tamamıyla ölmüş. Yapılacak bir şey yok. Hem hiç gerekmediği halde hem de çok yanlış zamanda kökleri rahatsız etmişsiniz. Mayıs ayına kadar hiç sulamadan bekletecektiniz.
Geçtiğimiz kış ocak ayında bir kafedeki oldukça bakımsız bir bitkiden aldığım, türünü Cereus Hildmannianus Monstrose olarak tahmin ettiğim kaktüs çeliğini, kesim yeri 10-15 gün kuruduktan sonra kupkuru toprağa diktim balkonda esintili yere koydum. Bütün kış hiç sulamadım. Sıcaklar başlayınca toprak kurudukça sulamaya başladım pek bir gelişme göremeyince bende kontrol etmek için saksıdan çıkarttım hiç köklenmemiş. Çelik kestiğimde de çok sağlıklı değildi ne yazıkki, dolgun sağlıklı bir kaktüs görünümü yoktu yada kışın yanlış zamanda çelik aldığım için köklenmemiş herhalde. Kötü gitmesine rağmen hala yaşıyor ne önerirsiniz acaba? https://www.hizliresim.com/nsybbtz https://www.hizliresim.com/b522cro https://www.hizliresim.com/c5vasgn
***
Fazla su kaybetmiş ama çok kötü değil. Köklenme ihtimali var. Çürük yer galiba dip kısmı. Eğer öyleyse uygunsuz bir toprağa dikmişsiniz demektir. En sağlıklı yerinden kesip bir hafta açıkta bekletin. Sonra kuru toprağa ekin. Ve bir hafta geçince sulayın. Sürekli açık havada durmalı. ilk bir ay tam gölgede dursun. Sonra güneşli yere alın.
Teşekkür ederim tavsiyeleriniz için. Dediklerinizi uygulayacağım. Kararan yer sertti. Yine de emin olmak için kestim çürüme ve yumuşama belirtileri hiç yok. Toprak da tavsiye ettiğiniz gibi 3 ölçü torf, 1 ölçü dere kumu ve 1 ölçü de kırmızı ponza taşı vardı. Tekrar temiz bir karışım hazırlayacağım yine de.
***
İlk aşamada her birinden birer ölçü olarak karışım yapın. Artık mevsim uygun olduğuna göre sorunsuz köklenmesi gerekiyor.
Cereus ailesinden monstrose apple kaktüsüm var.Bol meyve almak için çiçek açtığında gece elle tozlama mı yapmak gerekir ve nasıl yapılır?
***
Bilmiyorum. Ve bildiğim bir şey, bu türlerin kendi polenleri genellikle işe yaramıyor. Farklı tohumdan yetişmiş aynı bir bitki ile yan yana olursa birbirlerinin polenleri sayesinde her ikisi de meyve verir.
Merhaba bende de cereus familyasından Cereus Peruvianus var.1 yıldır bakıyorum ama gelişimi zayıf evim güney cephesinde ışığa doyuyor ve filmli balkon camında dışarıda filtreli yerde duruyor. Haftada bir suluyorum ama boyu 1 yılda en fazla 5 cm büyüdü ve bol yavru verdi uzamak yerine.Bu türde sizce bu normal midir?
***
Bu sayfanın konusu olan Cereus türü sizinkinden tamamıyla farklı. Bir metreyi aşmadan yavru vermez. Aşsa bile her ortamda yavru vermez. Kalın gövdeli ve hızlı gelişir. Yılda en az 10cm uzar. Yerine göre daha da hızlı olabilir. Dev yapılı özellikli olduğu için yılda 40cm bile uzayabilir. Kısaca sizinki bambaşka bir Cereus türüdür. Şu sayfaya da bakın: https://azbitki.com/acanthocereus-tetragonus
Bu ile yeni taşındım. Taşınırken kaktüsün uzun dalları eğilmiş ve 2 aydın hala düzelmedi. Ne yapmalıyım?
***
Galiba kaktüsünüzün bu sayfadaki tür ile bir alakası yok. Çünkü bunların dik duramayacak şekilde ince dalları olmaz. Her neyse siz dik durmaları için değneklerle destekleyeceksiniz. Kendiliklerinden düzelmelerini beklemeniz yanlış.
Kaktüsüm üstten siyah ve sarı oldu ve kestim. Neden öyle oldu?
***
Toprağın bozuk olmasından kaynaklanır. Özellikle de serin zamanlarda topraktaki hafif bir nemlilik bile toprakta farklı kimyasal olaylara sebep oluyor ve bitki zehirleniyor. İlkbaharda havalar iyice ısınana kadar hiç sulamayın. Sonra toprağını değiştirin.
Benim üç yıldır baktığım cereus kaktüsüm bu yıl ilk defa uzunca bir süre 1 ay kadar güneş alamadığı bir alanda kaldı. Yerini değiştirmek için geldiğimde dipten yarı kısma kadar rengi soluk ve kahverengi ancak dokunduğunda hala sert dip kahverengi kısım. Ne yapmalıyım?
***
Bir şey yapmayın. Dip kısım zamanla ağaçlaşır ve normaldir.
Bitkimin saksını yakın zamanda değiştirdim fakat değiştirdikten sonra bazı kaktüsler toprağın hemen bittiği yerden itibaren rengi kararıp yumuşamaya başladı ve dokunduğum saniye elimde kalıyor. Bu neden olabilir?
***
Yanlış toprak başlıca etken. Diğer etkenler şunlar: Kökleri eski topraktan tam arındırmak ve yeni toprağa dikince hemen sulamak (bu hata çok feci, çok zarar verici bir hatadır). Daha birçok şey var. Bu konulara çeşitli yazılarımda değinmiştim.
Kaktüsümde geçen sene koyu nokta halinde pas rengi gibi ylekeler vardı. Ben onları kaziyordum elimle. Bu sene toprak değiştirdim ve toprak saksıya ektim. Yerini de 1 haftalığına değiştirdim hangisi sebep oldu anlamadım şimdi dip ve uç kısmı hariç hepsi tabaka şeklinde kaplandı bahsettiğim renk ve şekilde. Ayrıca doğru mu bilmiyorum ama gözlemlerime göre toprak saksı da kaktüs olmuyor. susuz mu kalıyor acaba saksı suyu emdiği için?
***
45 yıldan fazla yetiştirdiğim bir kaktüs. Bahsettiğiniz gibi sorunla kesinlikle olmamıştır. Eğer kapalı ve nemli yerde tutuyorsanız öyle yerlerde kaktüs olmaz. Kapalı bile olsa en azından nemli olmamalı. Hele kışın feci bir şekilde mantar hastalıkları yapar öyle yerler. Diğer zararlı şey ise toprağın niteliği olabilir. Toprak saksının düşündüğünüz gibi zararları olmaz. Kaktüs bunlar. Yılın 9 -10 ayı sırf kupkuru toprakta kalsa bile hiçbir zarar görmüyorlar.