Özellikleri
Cissus javana sarmaşık tarzında gelişir. Familyanın diğer türleri gibi (örneğin üzüm gibi) her yaprakla beraber bir tutmaç uzatır ve onunla diğer bitkilere tutunarak yükseğe tırmanmaya çalışır. Orman altı bitkilerindendir. Fazla uzamaz. Diğer asma türlerine göre oldukça küçük yapılıdır. Dalları en fazla 4m veya 5m kadar uzar. Bununla beraber yaprakları iri ve gösterişlidir. İyi bakımda yaprak uzunluğu 15cm, genişliği 8cm olabiliyor.
Yaprakları reks begonyası yapraklarına benzer. Rengiyle ve şekliyle son derece güzel ve zariftir. Yeni gelişmeye başlayan yapraklar ve uç filiz yerleri bordo rengidir. Yaprak büyüdükçe bordo renk açılarak yeşille karışık morumsu, pembemsi renklere dönüşür. Yaprak tam olgunlaştığında zeytuni yeşil üzerine beyazımsı gümüş renk desenli olup morluk ve pembelik hemen hiç kalmaz. Ama yaprakların ters yüzleri bordo renk kalmaya devam eder. Körpe dalları ve uzun tutmaçları henüz taze iken çok hoş morumsu açık kırmızı renktedir ve çok güzel görünürler.
İnsanlara ve hayvanlara toksik veya zehirli etkisi olmayan, güvenli bitkilerdendir.
Cissus javana türünün kış soğuklarına dayanıklılığı hiç yok gibidir. Sıfır derece soğukta yaprakları bozulup dökülür. Biraz daha fazla soğukta dalları da kurur.
Kullanım
Sarmaşık tarzı geliştiğinden dolayı saksılarda değnek sistemlerine dolamak gerekir. Küçük fidanları henüz kök sistemi güçlü olmadığı için saksılarda sarkıcı olarak gayet güzel, ince dallarla, fazla irileşmeyen güzel yapraklarıyla yetiştirmeye uygundur. Ancak kökler güçlendikten sonra sarkıcı saksı bitkisi olmaya uygunluğu kalmaz. Çünkü hızlı uzayan sağlam yapılı dallar uzatacak ve iri iri yapraklar geliştirecektir.
Yetiştirme, bakım
Güzel olduğu kadar çok da hassas olan Cissus javana sarmaşığı dikkatli bakım istiyor. Aşağıdaki bilgileri aynen uygulamanız şarttır. Bahçelere dikmemelisiniz. Sadece saksıda yetiştirin ve kışın dışarıda açıkta bırakmayın. Belki Alanya ve Datça merkez gibi yerlerde bahçeye dikmenizin sakıncası olmaz. Bodrum’da mutlaka güney cephe ama gölgeli yerlere dikebilirsiniz. Kışın ısı sıfırın altına düşeceği günlerde üzerini battaniye ile örtün.
Açık havayı sever
Muhteşem yaprak güzelliğine rağmen Cissus javana ne yazık ki ev ortamlarını sevmez. Çünkü sürekli ılık/nemli hava akımlarına ihtiyaç duyar. Eğer pencereleri açık tutarak hava akımları sağlarsanız evde yaşatabilirsiniz. Zaten kışın dışarıda bırakılmaması gerekiyor. Kış aylarını dinlenerek geçirecek.
Yaz boyu dışarıda çok güzel gelişir. İçeri almak için havaların fazla soğumasını beklemeyin. Yaz sıcakları dindikten sonra dallarını yarı yarıya kısaltın ve eve, güneşli pencere önüne alın. Eve alma imkanınız yoksa, kışın soğuk ama korunaklı kapalı bir yerde tutacaksanız, bu takdirde sonbahar serinleri iyice bastırdıktan sonra budamadan korunaklı yere alın. İlkbaharda budayarak dışarıya uygun bir yere çıkarın ve sulayın.
Güneş isteği
Cissus javana (veya Cissus discolor) yaz aylarında sıcakta şiddetli güneş ışınları almamalıdır. Sadece sabah çok erken saatlerinin güneşini direkt olarak 3 saat, ya da ikindi ezanından iki saat sonra başlayarak akşam güneşini direkt almalıdır. Ancak bu sayede yapraklar şahane renkli gelişecektir. Daha fazla güneş yanmalara ve renk solgunluklarına sebep olur. Ayrıca, güneş almazsa, gerçi çok güçlü aydınlık yerde de aynı şekilde renklenir, ama koyu gölgede renklilik mümkün olmaz.
Toprak ve sulama
3 ölçü sade yapılı torf toprak + 1 ölçü iri taneli temiz dere kumu + 1 ölçü ponza taşı karışımı yapın. Sulamayı ilkbahar ve sonbaharda toprak yüzeyi tamamen kurudukça bol bol su dökerek, sıcak yaz aylarında ise üst yüzey toprak biraz kurudukça yine bol bol su dökerek yapmalısınız. Kış boyunca toprak fazlaca kurumadıkça sulamayın. Hiçbir sulamada saksı su dolu tabakta beklememelidir. Zira sulu toprakta kökleri hemen çürümeye başlar.
Bitki besini olarak hassas salon bitkileri için olan genel kullanım bitki besininden mayıstan eylül ortasına kadar 25-30 günde bir defa verin. Besinli su ile sularken toprak fazla kuru olmamalıdır. Yoksa kökler yanar ve çürür.
Saksı değişimini iki yılda bir, az farkla büyük saksıya, köklerini eski toprağından çözmeden yapabilirsiniz.
Üretim
Cissus javana fide üretimi için suda köklendirme ve yarı olgun dal çeliği yöntemleri uygundur. Havai daldırma veya basit daldırma da yapabilirsiniz. Köklendirirken mutlaka köklendirme toprağı kullanın. Suda köklendirirseniz, sonrasında köklerinin toprak uyumlu hale gelmesi için 4-5 hafta yine köklendirme toprağında tutmalısınız. Bu arada su köklendirmede şans biraz azdır. Tamamıyla açık havada, uygun sıcaklıkta denemek gerekir.
Tek yapraklarla Cissus javana seri üretiminden bahsedilir. Fakat yaprak çeliği değil, dal parçası ile yapılır. Yani uzun bir dalı küçük parçalara bölersiniz. Her parçasında tek yaprak, dolayısıyla tek filiz gözlü kısacık dallar söz konusudur. Bu parçalar çok hassastır. Çok temiz, tam steril köklendirme toprağı şarttır. Örneğin yarı yarıya oranlarda perlit + saf gerçek torf karışımı lazım. Dal parçaları hafifçe köklendirme tozuna bulanır ve yaprak ve yaprak sapı dışarıda kalacak, daldaki filizlenme gözü 2-3cm toprak altında kalacak şekilde steril toprağa yerleştirilir.
Zararlıları
Her türlü yaprak bitlerine, özellikle iç mekanlarda örümcek bitlere karşı her zaman dikkatli incelemeler yapmalısınız. Yüksek nemli ve kuytu yerlerde külleme hastalığı olabilir. Yanlış toprak ve yanlış sulama yüzünden kök çürümesi problemleri kaçınılmazdır. Dikkatli olun.
Alternatifleri
Yaprak güzelliği açısından Cissus javana ile benzerlik taşıyan ama çok daha uyumlu bir tür Strobilanthes dyerianus‘tur.