Fabaceae (baklagiller) familyasının Delonix regia türü olan olan ateş ağacı ancak sıcak memleketlere uygundur. Türkiye’de ancak Akdeniz bölgesinin düşük rakım kıyı kesimlerinde yetişir.
Özellikleri
Bizde ateş ağacı, Amerika’da Poinciana ismiyle biliniyor. Gösterişli çiçekleri kadar zarif yaprakları da çok güzel olan bir süs ağacıdır. Sadece sıcak memleketlerde yetişir. Kış soğuklarına dayanamaz.
9 metreye kadar yükselen bir ağaçtır. Aslıda boya gitmekten ziyade dallar çevreye uzar. Düzenli budamalarla fazla yükselmesine ve yanlara fazlaca genişlemesine izin vermemelisiniz. Çünkü dalları kırılgandır. Kuvvetli rüzgarlarda kırılıp çevreye zarar verir. Onun için ağacı küçük yapılı tutmada yarar var.
Ateş ağacı kış sonunda yaz ortasına kadarki dönemde çiçek açar. Çiçeksiz olduğu zamanlarda bile oldukça güzel görünümlüdür. Çok parçalı zarif yaprakları yarım metre uzun olabiliyor. Şık ve iyi bir gölge sağlayıcı ağaçtır.
Yetiştirme, bakım
Yazları aşırı sıcak ve kurak geçen Akdeniz iklimine (ama deniz seviyesi gibi düşük rakım yerlere) tam uygundur. Bütün gün güneş ister. Kış soğuklarına belki kısa sürmesi şartıyla -3C derece soğuğa dayanabilir. Hafif de olsa dondurucu soğukta yapraklarını döker. Daha fazla soğukta ölür.
Toprak isteği
Ateş ağacının toprak konusunda zorluğu yok. Tuzlu topraklara da uyumludur. Yalnız, eğer toprağı biraz asitli olursa daha iyi. Fidanı dikerken açtığınız çukurdan çıkan toprağı bol bol torf (veya daha iyisi leonardit) ile ve biraz da (bulabilirseniz) kestane gübresi ile karıştırın. Bu toprakta iyi yetişecektir.
Sulama
İyi gelişim için ilk iki yılda yaz boyunca düzenli sulamak gerekir. Çok hızlı büyür. Sonraki yıllarda kuraklığa iyi dayanır.
Fidan üretimi
Genelde tohum ile üretilir. Tohumlarının çimlenmesi yeterli sıcak olan aylarda mümkündür. Tohumları önce zımparalayın. Sonra yarım gün ılık suda bekletin. Tohumları toprağa çok hafifçe gömün. Öyle ki üstü kapalı olsun ama adeta 1mm gibi toprakla örtülü olsun. Güneşin adam akıllı ısıttığı ve rüzgarlı bir yerde tohumlar çimlenir.
Ateş ağacının açıkta kalan kökleri (çoğu Baklagil ağaç türlerinde olduğu gibi) filiz verir ve dallar uzatır. Böylece bir ateş ağacının çeresinde ağacın kopyası fidanlar oluşur. Bunlar iki yıllık olunca kış sonunda ayırıp istediğiniz yerlere dikin.
Ayrıca dipten çıkıp uzamış sürgünler varsa ve kendi köklerini üretmiş iseler bunları da yine kış sonunda ayırabilirsiniz.
Aralık ayı sonunda » kök çeliği yöntemiyle ateş ağacı fidanları üretmeyi deneyin.
Bana Ateş ağacı fidanı diye bir başka tür ateş ağacına benzeyen fidan verdiler. Bunu bahçeme ektim fakat ateş ağacı olmadığını gördüm. Çok benziyor ama malesef değildir. Bu ağaca ateş ağacı aşısı yapabilir miyim?
***
Birinci şart aynı cinsin türlerinden olmalılar. İkinci şart, aynı cinsin türleri olsalar bile dalların yapı özellikleri ve doku özellikleri bakımından birbirlerine benzeyen yakın türlerden olmalılar. Bu şartlar yerinde ise aşı tutabilir ama tutmayabilir de. Uygun diye düşünüyorsunuz deneyin bence.
Ateş ağacımı çekirdekten kendim yetiştirdim. 3-4 yıl saksıda büyüttükten sonra toprağa diktim. Toplam 5-6 yaşında olmalı. Bunlarda budama hangi dönemde yapılır acaba?
***
Her zaman yapabilirsiniz ama bol bol çiçeklenmesini istiyorsanız ilkbahar çiçeklenmesinin hemen ardından (çiçekler solduğunda) budarsanız daha iyi.
4 ay önce tohumdan geliştirdiğim ateş ağacı fidanlarından [yaklaşık 50cm boyunda] birinde alt dallarındaki yapraklar bu mevsimde tamamen döküldü. Üstteki yapraklarda henüz bir dökülme yok. Bu doğal mıdır? Seneye Bodrumdaki evimin bahçesine dikmeyi düşünüyorum. Uygun mudur?
***
Son dört ayda tohumdan çıkıp büyümüşse ilk körpe yaprakların şimdi dökülmesi normaldir. Ateş ağacı çok hafif don olaylarına (kısa sürerse) çok zor dayanır. Bodrum uygun bir yer değil. Ama binanın tam güneye bakan cephesine dikerseniz belki şansı olabilir.
Ateş ağacı fidan ya da tohumu temin edebilir misiniz?
***
Hayır o konularda çalışmalarım yok.
Üç yaşında yaklaşık 3m ateş ağacım henüz hiç çiçek açmadı. Kaç yaşında çiçek açar?
***
Eğer güçlü yan dalları da varsa gelecek yıl başlar diye düşünüyorum. Olmazsa bir sonraki yıl mutlaka çiçek açacaktır.
Ateş ağacım 4 yıllık. Çiçekleri turuncu renk. Aşı yapılırsa kırmızı olur mu? Aşı olursa nasıl yapılmalı?
***
Bu türler için aşı tavsiye edilmiyor. İmkansız değil ama tutması zormuş. Bu yüzden tohumdan yetiştirilmesi tavsiye edilir. Bence şu yöntemleri deneyin biri olmazsa diğer olacaktır diye düşünüyorum:
1- İki üç hafta sonra ana gövdesini istediğiniz yerden kesin. Kesik yüzeyin bir kenarından yarma kalım aşı, bir kenarından kabuk altına iliştirme kalem aşısı uygulayın. Yassı bağlarla düzgünce ve sıkıca bağlamaya dikkat edin. Sonra üzerine şeffaf poşet geçirip içeriye hava girmeyecek şekilde bağlayın. Böylece kaynaşma kolaylaşır. 15 gün sonra poşeti çıkarın. Bir ay dolduktan sonra bağları çözün.
2- Kalem aşılar tutmazsa mutlaka kuvvetli bir iki dal uzatacaktır. Onlar iyice olgunlaştığında (haziran ortası ile temmuz arası dönemde) o yeni dallara göz aşısı yapın. Bunda poşet geçirmek hiç gerekmez. Sargı bağlarını bir ay dolunca çözün.
Delonix regia türü ağacının tohumlarını kendim ağaçtan alıp 24 saat suda bekletip ektim. İki ana yaprak çıktı fakat yapraklar sarı oldu. Bazı tohumlar çürüdü. çiçekçiden aldığım bahçe toprağına ektim. Her gün sabah toprak nemlenecek şekilde suluyorum. Şu an 3 adet yaprak açtı ama açtıktan sonra kök bölümü fazla uzamıyor. Güneşte bırakmıyorum. Aydınlık yerdeler. Nasıl sulama yapmam lazım?
***
Toprak fazla gübreli. Hassas kökleri yakıyor. Sulama yönteminiz feci yanlış. Güneşli yerde açık havada dışarıda tutmanız şart. Gübresiz temiz bir toprakta yeni tohumlarla yeniden deneyin. Saksı bitkilerinin veya saksıda yetiştirdiğiniz bitkilerin sulanması hakkında şu sayfayı mutlaka okuyun: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Ateş ağacı kökleri kayalık yerde sorun yaratır mı?
***
Köklerinin kayalıklara zarar verip vermeyeceği konusunda bilgim yok.
Ateş ağacı 1,5m boyunda. Yerini değiştirmek istiyorum. Hangi ayda yapmalıyım?
***
Çeşme için mart sonu veya nisanın ilk günleri uygundur. Şimdi yapmayın.
1 yaşında ateş ağacım var. Boyu baya uzadı ve yan dalları da oldukça kalınlaştı. Ben şemsiye türünde olmasını istiyorum. Yan dallarını kesmem doğru mudur? Ne zaman budama yapmak gerek?
***
Henüz çok küçük. Bu durumda budama yapmak gücünü azaltacak ve gelişimini yavaşlatacaktır. Çünkü 1 yaşında olduğuna göre gerektiği gibi besin ve enerji deposu olacak kadar kök çoğalması olmuş olması mümkün değil. Her şey köklerinin çokluğuna bağlı. Onun için sabırlı olun. Budamaları sadece en alt dallarından yapın. Üst yarısında bol bol yan dallar olmalı ki çok dallar sayesinde yaprak fazlalığı olsun. Ne kadar fazla yaprak olursa o derecede kökler daha iyi güçlenir, daha iyi çoğalır ve sonuçta kökler daha fazla besin ve enerji depolarlar. Kökler çoğaldıkça gelişim daha güçlü ve daha hızlı olur. Budama zamanına gelince: Ateş ağacı gibi kış soğuklarına pek dayanıklı olmayan ağaç türlerini budama zamanı kış sonudur: Yani sıfır derece ve daha fazla soğukların artık hiç olmayacağı günler geldiği zaman. Dediğim gibi sadece en alt dallarından budayın. Her kış sonunda aynı şekilde hareket edin. İstediğiniz boya geldiği zaman artık istediğiniz şekli almış olur ve ondan sonra budama hemen hemen hiç gerekmez.
Fidanını bulabileceğimiz bir yer var mı?
***
Bilmiyorum ama sizin oralarda bulunması lazım.
Ateş ağacımı saksıda yaklaşık 2 senedir büyütüyorum. Gayet sağlıklı bir şekilde yaprak çıkarıyor ve uzuyor. Boyları yaklaşık 150cm oldu. Toprağa geçiş zamanı ne zaman olması gerekiyor?
***
Hemen şimdi yapın veya eğer saksıdan çıkarırken kökler topraktan tamamen ayrılacaksa gelecek yıl nisan ayının ilk günlerinde yapmalısınız.
Ateş ağacımda büyütme sıkıntım var. Vitamin olarak ne verebilirim?
***
Saksıda mı, bahçede mi, ne zamandır yetiştiriyorsunuz, ağaç kaç yaşında, nasıl bir yerde yaşıyor, lütfen bunları bildirin.
Nijer’den 1,5 sene önce fidan olarak getirdiğim ateş agacını Ankara’da bol güneşi olan evimin balkonunda saksıda yetiştirmeye başladım. Oldukça da büyüdü hatta üç kök oldu ve onları da ayrı saksılara diktim. Şu anda sağlıklı bir şekilde büyüyorlar ancak son zamanlarda yaprakları sararıp dökülmesi çoğaldı ve yaprakları üzerinde yapışkan bir sıvı oluşmaya başladı. Bunun çözümü konusunda..
***
Sebep yaprak bitleri. Adam akıllı bir ilaçlama gerekiyor.
Ateş ağacım 3 yaşında ve saksıda. Evin en güneş gören yerinde. Oldukça yeşil ve sürekli yeni yapraklar sürüyor. Yalnız henüz hiç çiçek açmadı. Açar mı? Özel bir bakım / budama gerekir mi?
***
Evde yetişecek bir bitki değil. Ne olur bilemem. 3 yıldır sorunsuz yetişiyorsa yeri uygun demektir. Evde bakımı hakkında hiçbir fikrim yok.
Ateş ağacı fidanını toprağa 1 ay önce ektim. Fidanı satın aldığımda 3 yıllık olduğunu söylediler. Her gün suladım ve 2 kez humuslu (suni gübre) suladım. Ancak fidanın ana dalının bir yüzü karardı. Tamanen kurumaması için yapabileceğim herhangi bir şey var mı?
***
Her gün sulamanız yanlış. Suni gübre öldürücü zarar vermiş olabilir. Şimdiden itibaren toprak kupkuru olmadan sulamayın. Hatta 10cm derine kadar toprak tamamıyla kupkuru olana kadar bekleseniz iyi olur. Sonra sularken çok fazla su dökerek sulayın. Bu sayede kurtulabilir ama gübrenin bitkiyi zehirlemesi bitkinin bünyesinde fazla etkili olmuşsa pek umut yok gibi.
İki tane ateş ağacım var. Onları bahçeme ekerken aralarında ne kadar mesafe bırakmalıyım?
***
En azından 6 metre mesafe olmalı. Bu bile az. Eğer daha uzak dikemeyecekseniz ilerleyen yıllarda çevreye yayılan dallarını budamanız gerekecek.
İlk ektiğim ateş ağacı kurudu maalesef. 2. kez ateş ağacı fidanını yeni ektim. Fidanın 3 yıllık olduğunu söylediler. Yeni açmaya başlayan yaprakları sararıp düşüyor. Ne yapabilirim?
***
Acaba ekerken hata mı yapıyorsunuz? Sizin ne gibi hatalarınız olmuştur bilmediğim için şu şekilde cevap veriyorum:
1- Fidanın kökleri açıkta idiyse bu tip fidan ekimi kış sonunda ya da ilkbaharın en başında, mesela sizin oranın iklim şartlarına göre mart başı gibi veya şubat sonunda uygundur. Ayrıca fidanı ekerken köklerin arasına girecek toprağı ponza taşı ile karıştırmanız lazım. Sonra çukuru kapacağınız toprağı da ponza taşı ile karıştırmak gerekir. Böylece, fidanı ektikten sonra fidanın sapasağlam dik durması için toprağı ayakla bastırınca kökler toprakla sıkışmayacak, havasız kalmayacak ve de sonrasındaki sulamalar rahatça köklere ulaşacaktır. Bu tip fidan ekiminde diğer önemli unsur köklerin gübreli toprakla direkt temas etmemesi gerekliliğidir ki kökler gübreden zehirlenmesin, yanmasın.
2- Yeni aldığınız fidan tüplü fidan olursa, yani fidan saksı gibi bir şey içinde, kökleri toprağa bağlı halde ise o takdirde ne zaman ekeceğiniz önemli değil. Sadece tüplü fidanın toprağını ve köklerini birbirinden hiç ayırmadan ekmeniz gerekir. Eğer tüplü fidanın köklerini topraktan arındırıp da öyle ekecekseniz, o takdirde tüplü fidanı sadece kış sonunda alıp yukarıda 1. maddede açıkladığım gibi (kökleri açıkta fidanların nasıl ekileceği konusunda anlattığım gibi) yapmalısınız.
Ateş ağacını çekirdekten yetiştirdim. 50cm. geçen yıl yere ektim. Yaprakların yanında kırmızı çiçek açtı.
3 senedir büyük bir saksıya aldım. Bahçeye dikeceğim. Biliyorum soğukta pek yaşamıyor. Kuytu bir köşeye diksem yaşar mı? ..
***
Hayır. +1C dereceden bile daha fazla soğuğa maruz kalmaması gerekiyor. Hatta +7’den fazla soğuk kesinlikle görmemelidir diyenler var. Kışın son derece hafif don olaylarında bile ölür. Ölmeyip sağ çıkanların çoğunun da ilkbaharda tekrar filizlenmeye başladıktan sonra öldükleri görülmüş. Don olaylarında sağ çıkması ve sonrasında hayatına devam etmesi, en fazla -1C derece soğuk ama 3-4 saat gibi çok kısa sürmüş olması şartıyla. Siz eğer İzmir’de deniz seviyesi gibi düşük rakım bir yerde iseniz, ve binanın güney cephesi varsa, ayrıca bina kışın soğuk günlerde iyi ısıtılıyorsa, bu şartlarda binanın güney cephesi bir hayli korunaklı olacaktır. Bu şartlarda “belki” olabilir. Ama zayıf ihtimal. İzmir’de deniz kenarı düşük rakım ilçelerinde bile birkaç yılda bir (ortalama 10 yılda bir) -6C derece kadar donmalar görülüyor. -2C derece gibi donmalar herhalde daha sıktır. Uygun değil. Ama dediğim gibi şartlar mümkünse belki orada kışı sağ salim atlatabilir. Başka türlerle kıyaslamak isterseniz, gerçi bunun da garantisi yok ama, mesela Dracena marginata’nın “yaprakları” kışın hiçbir şekilde en küçük bir zarar görmüyorsa, o aynı noktada bu da kışın en azından yapraklarını dökmekten başka zarar görmeyecektir. Daha garanti bir örnek, yaprak güzeli, donmalara hiç dayanıklı değildir. İşte bu bitkinin kış boyunca yapraklarında sadece biraz azalma ve ufak tefek zararlar dışında genel bütünlüğünde ciddi bir bozulma olmuyorsa kışı bir hayli azalmış da olsa sağlıklı yapraklarla atlatıyorsa orası uygundur.
Alev ağacım 14 yaşında ve yaklaşık 5m boyunda. Şimdiye kadar hiç çiçek açmadı malesef. Neden acaba?
***
O kadar gecikeceğini hiç bilmiyordum. Şimdi yaptığım araştırmalara göre bu türün çiçek açacak olgunluğa gelmesi 5 yıl ile 10 yıl arasında değişir diyorlar. Fakat 20 yılda çiçek açtığına şahit olanlar da var.
Kıbrıs’tan ateş ağacı tohumu alıp Karadeniz’de yetiştirmek istiyorum. Bunun için ne önerirsiniz?
***
Uygun değil. Orada kışın ölür.
Ateş ağacım var. 4 yaşında ağaçtan bal ya da sıvı damlatır mı merak ettim.
***
Genç taze dallarda ve yapraklarda oluyorsa bazı parazitlerin dokuları tahrip etmesi yüzünden olur. Kalın ve eski dallarda oluyorsa, belki hızlı kalınlaşan dal yüzünden en dış kabuktaki çatlamalar yüzünden oluyordur. Birçok bitki türünde böyle şeyler oluyor.