Delosperma cooperi

Delosperma cooperi Aizoaceae (Buzçiçeğigiller) familyasının Acem halısı adı verilen türlerindendir. Ana vatanı Güney Afrika’dır.

Özellikleri

Yaprakları kalın çubuk yapraklar olup üzerleri birçok buz çiçeği türünde olduğu gibi ışıltılıdır (sanki üstlerine buz zerreleri var gibi). Çubuk yaprak uzunluğu en fazla 5cm, genişliği en fazla 6mm’dir. Çiçekleri 3cm ile 5cm arası genişliktedir. Toprak yüzeyinde sürünerek ilerlerken bol bol dallanıp budaklanan dalları toprakla sıkı temas halde olan yerlerinden toprağa kök salar.

Çiçek açması

Çiçeklenmesi o kadar yoğundur ki uzaktan bakınca tüm yüzey pembeye bürünmüş görünür. Çiçek rengi Delosperma cooperi türünün çeşitlerine göre pembenin çeşitli tonlarında değişir. Parlak koyu pembe, pembe tonları, morumsu pembeler dışında başka renkleri yoktur. Onlar ancak damat mendili kategorisinde ele alınacak farklı türler ya da bu türün hibritleridir.

Çiçek açma zamanı yüksek rakım karasal iklim yerlerde yaz ortası-sonbahar başı arası sürekli, Akdeniz ve Ege kıyı kesimlerinde ise ilkbahardan sonbahar sonuna kadar süreklidir.

İklimsel uyumluluk

Yaz aylarında 35C – 45C gibi çok şiddetli sıcak olan yerlere bile uygundur. Akdeniz ikliminin hakim olduğu yerlerde açıklık bahçelerde “uzun ömürlü bir bitki olarak” yaygınca yetiştirilmesi Delosperma cooperi’nin kış boyunca sık sık yağmur almaya tam uygun olduğuna delildir. Ayrıca -30C dereceye varan kış soğuklarına dayanıklıdır. Bu gerçi soğuğun süresine göre değişir. Ama -12C dereceye kadar dayanıklılığı kesindir.

Kullanımı

Güneşe tam açık ve ayak basmayan yerlerde çim alan gibi yer örtücü, bahçelerin kullanım dışı kalmış güneşli boş yerlerini örtücü, güneşli teraslarda-balkonlarda saksılarda sarkıcı gibi kullanımlara uygundur. Denize çok yakın yerlere, tuzlu topraklara uyumludur.

Çim alan gibi kullanımında üstüne basılmaya, köpeklerin kedilerin üzerlerinde yatmalarına elverişli değildir. Bu dezavantajının dışında klasikleşmiş çim bitkilerinden çok daha iyi bir yer örtücüdür. Uzun süre susuz kalmada bile yemyeşil görünümünü korur. Toprak yüzeyini boşluk bırakmadan halı gibi kaplar.

Yetiştirme, bakım

Delosperma cooperi yazın şiddetli sıcak olan memleketlerde günde 4-5 saat direkt güneş ister. Diğer yerlerde ise daha uzun süre güneş alsa daha iyidir.

Süzek toprak istiyor

Ağır killi topraklarda kışın çürüyüp ölme riski yüksektir. Bahçelerde, arazilerde toprak aynı zamanda çok taşlı olmalıdır.

Saksıda yetiştirecekseniz doğal arazi toprağı + torf toprak + dere kumu bu üçünü eşit oranlarda birbirleriyle harmanlayın. Saksı-toprak değişimi ise her iki yılda bir, saksıdaki fideleri gençleştirerek yapın.

Sulama

Bahçelerde zemine ekili iseler toprak adam akıllı kurudukça sulayın. Fakat ilkbahar boyunca veya çiçek açmaya başlayana kadar sulamaları hiç ihmal etmeyin. Daha sonra ihmalleri sever. Sonbahardan itibaren sulamayı bırakın. Saksıda yetiştiriyorsanız toprak üst yüzeyinde tam kuruma oldukça sulayın ve kış boyunca toprak tamamıyla kupkuru olsa bile ayda bir defa gibi sulayın.

Gübreleme

İlkbaharda gelişim hızlandığı zamanda çok hafifçe gübre serpin. Gübre değil bitki besini verecekseniz çiçek amaçlı özellikli sıvı bitki besinini suya karıştırma oranı ne ise üçte birini uygulayarak yani dozajı yarı yarıyadan biraz fazla düşürerek bir ilkbaharda yeni gelişimleri hızlandığında ve bir de bundan 30-40 gün sonra olmak üzere iki defa tekrarlayın. Sadece bu kadar.

Gençleştirme gerektirmesi

Bir yeri halı gibi kaplayan Delosperma cooperi bitkileri 3. yıldan itibaren her an komple ölebilir. Ani ölümler genelde kış sonunda, ilkbahar başında olur. Yapmanız gereken şey her iki yılda bir sonbahar başında veya kış sonunda sökmek, toprağı güzelce çapalamak ve bitkileri azaltmış, seyrekleştirmiş olarak yeniden dikmektir. Bunu yaparken söktüğünüz bitkilerden en genç ve sağlıklı olanları seçin. Geri kalanını atın.

Toprak zemin biraz eğimli ve fazlaca taşlı ise gençleştirme gerekmez. Çünkü öyle yerlerde hem daha sağlıklı hem daha sakin gelişirler. Hem dökülen tohumlar taşlar arasında kolayca çimlenip ömrünü tamamlamış olanların yerini alırlar.

Saksıda yetişenlere de gençleştirme mutlaka yapmalısınız. Çünkü ana gövdesinin direnci kendi kök sistemiyle birlikte iki yıllık olduktan itibaren git gide olumsuz şartlara karşı hassaslaşır.

Budama

Her kış sonunda uzun oldukları halde toprağa kök salmamış dallarda bir hayli azaltmalar yapmalısınız. Çekip kopararak değil makasla keserek budayın.

Fide üretimi

Delosperma cooperi dalları kolayca köklenici özelliktedir. 15-20cm gibi kırıp aldığınız dalların sadece tepesinde birkaç yaprak kalacağı şekilde alt kısım yaprakları makasla keserek giderin. İki üç gün açıkta bekletin. Saksıda yetiştirme kısmında tavsiye ettiğim gibi bir toprak karışımına dikin. Daldaki yaprak dibi filizlenme kısmından en az bir tanesi toprak altına gelecek şekilde dikmelisiniz. Çünkü sadece oralardan kök salar. İlkin toprak hafif derece nemli olsun ve ilk 20 gün boyunca hiç sulamayın. Bu sürede (sıcak aylarda iseniz) direkt güneşten koruyun.

Tohumundan üretimi de basittir. Tohumları kış boyunca ya da ilkbahar başında ekebilirsiniz. Kış üşümesi süreci uygulamanıza gerek yok.