Özellikleri
Doğada orman zemininde yaşarlar. Normal gelişiminin yanısıra stolon benzeri ince dallar uzatarak o dallarda fideler üretir. Böylelikle çevreye yayılır. Saksıda yetiştirince ise bu özelliğinden dolayı çok hoş bir sarkıcı süs bitkisi halinde gelişir.
Ev menekşelerinden diye sınıfladığımız alev menekşesi Episcia cupreata yaprak güzelliği için mi yetiştirilir yoksa çiçekleri için mi? Aslında ikisi de.. Ama esasen yaprak güzeli bir türdür.
Çeşitlilik
Episcia cinsinin 10 kadar türü var. Episcia cupreata türünü diğer türlerle melezleştirerek pekçok hibrit ve kültivarlarını türetmişler. Bu sayede yapraklarının renk ve desenlilikleri ve çiçek renkleri farklı farklı birçok çeşitleri ortaya çıkmıştır. Hepsine kısaca ya Episcia ya da flame violet (alev menekşe) denir. Türkçede alev menekşesi ismi pek yaygınlaşmadı. Episkiya ismi daha bir oturmuştur.
Episkiya çeşitlerinden üç örnek
Bakımı
Evlerde çok güçlü ışıklı, ayrıca sabah veya akşam güneşini direkt alacağı ve havadarlığı da iyi olan bir pencerenin tam yanında yetiştirmelisiniz. Güçlü ışık ve günde iki üç saat güneş hem yapraklarının canlı renklerde olması hem de çiçek açması için gereklidir.
Toprak, sulama
2 ölçü torf toprak + 1 ölçü ponza taşı karışımında yetiştirin. Aksi takdirde her an kök çürümesi olabilir.
Sulamayı toprak hafiften biraz fazla kurdukça yapın. Her sulamada mutlaka saksı alt deliklerinden dışarı su çıkacak yeterlilikte su ile yapın. Daha az miktar su ile sulamak zamanla toprağı bozar ve bitkileriniz zehirlenip çürür.
Episcia cupreata bitki besinine karşı hassastır fakat gerekiyor da. Problem olmaması için dozajı düşürüp sıklığı arttırmada yarar var. Ev bitkileri için olan genel kullanım sıvı bitki besinini suya karıştırma oranı ne kadar tavsiye edilmişse siz episkiya için dörtte bir yani çeyrek dozaja indirerek iki veya üç sulamada bir verin.
Temizlik
Yaprakları ev ortamlarında ıslatılmaya gelmez. Dikkatli olun. Ama tozlanmaları da hiç iyi olmaz. Tozlanma olunca oda sıcaklığında su ile yıkayın. Sonra kağıt havluyu yapraklara değdirerek üzerlerindeki ıslaklığı giderin. Eğer hava soğuk değilse kısa zamanda iyice kurumaları için açık pencere önünde tutun. Dışarıda hava çok soğuk ise yıkamayı erteleyin.
Episkiya fide üretimi
Episcia cupreata çoğaltma veya fide üretimi tohumla, sürgün fideleri ayırmakla ve yaprak çeliği ile yapılır. En kolay ve en verimli yöntem episkiyanın her zaman ürettiği fidelerini ayırma yoludur. Diğer yöntemlerde (yani tohumla ve yaprak çeliğiyle çoğaltmada) gelişim yavaş olup bir şeye benzemeleri bir yılı alır. Ayrıca saksıda bolca çoğalıp güçten düşen, çirkinleşen episkiyaları saksıdan söküp tüm parçaları (ana kök dahil) ayrı ayrı saksılara dikerek çoğaltmanız da mümkündür.
Episkiya tohumu veya çiçeğini nereden alabilirim?
***
Bulabilmeniz zor. Tamamen şansınıza kalmış. Facebook’ta satış yapanlarda bulabilmeniz daha olası.
Benim episcia çiçeğim yaklaşık 1m uzadı ve ince dallar uçlarında da bebek yapraklar var. 5 veya 6 adet ince dal. Nasıl dikeyim yeni saksılara detay verir misiniz?
***
Dallarda oluşan fideler için önce geçici toprak hazırlayın. Akvaryumculardan temiz dere kumu alacaksınız. Ve salon bitkileri için her yerde satılan torf toprak lazım. Birebir ölçülerde mesela bir bardak kum + 1 bardak torf toprak birbirleriyle iyice karıştırıp harmanlayın. Bir saksıya doldurun. Fideleri 5-6cm ara ile dikin ve sulayın. Mini fideler iki üç ay iyice köklenecekler. Sonra Esas saksılarına yukarıda anlattığım gibi uygun toprağa dikersiniz.
Çiçeğimi böcek yedi. Toprağını değiştirdim. Yenen dalları temizledim. Şu anda salonda bol güneş alan yerde. Küçük bir fide bir aydır ne soldu ne büyüdü.
***
Bol bol hava akımları almasını sağlayın. Ilık esintiler canlandırır. Acele etmeyin. Bozulmadıysa sorun yok. İlkbahardan itibaren daha fazla hava akımları sağladığınızda hızlıca büyüyecektir. Şimdi güneş sayesinde yavaş yavaş güç topluyor.
Satın almak istiyorum ama çiçekli dönemi ne kadardır diye merak ettim.
***
Ortam şartları gelişimine uygun olduğu sürece devamlı çiçek açar.
Arkadaşım kargoyla episka gönderdi. Yolda biraz hırpalanmış ama iyi. Şimdi yapraklarını bıraktı. Solgun duruyor. Ne yapabilirim? Sera yapmam gerekir mi? Nasıl yapılır? Pet bardak içinde köklü gönderim yaptı ama yapraklar bıraktı kendini. Çürüyecek diye korkuyorum.
***
İnsanların bu bitkiyi sağlıklı yetiştirebilmeleri tamamen şans işidir. Her an çürüyüp ölebilir. Yukarıdaki toprak kısmını okuyup aynısını yapmanız lazım. Yoksa dediğim gibi işiniz tamamıyla şansa kalmıştır. Hiçbir şey işe yaramaz. Veya şuradaki talimatları aynen uygulayarak tuttarabilirsiniz: https://azbitki.com/topragin-kokleri-zehirlemesi-yakmasi#ciddi
Biri bana bir dal verdi ve bunu çoğaltmak istiyorum. Suda köklendirme mi yoksa direk toprağa mı gömmem gerekiyor?
***
Hem en hızlı hem en güvenli yol: Orta nemli toprak hazırlayın. Hiç ıslak değil, kuruya biraz yakın gibi olsun. Dalı dikin. Hiç sulamadan saksıyı şeffaf naylon içine koyup hava almayacağı şekilde kapatın. Bu usulde dallar birkaç gün sonra kök salmaya başlar. 15 gün sonra açığa çıkarın ve sulayın. Artık kapalı tutmayın.
Ben bu çiçeği çok seviyorum. Nereden alabilirim?
***
Ne yazık ki çiçekçilerin sattığı türlerden değil. Meraklılar birbirleriyle paylaşır. Bir de paragöz kişiler sosyal medya aracılığıyla satış yaparak en fazla 5 lira edecek fideler için 85 lira gibi uçuk kaçık fiyat isterler.
Episcianin alt yapraklarını budadım. Toprağa dikerkem yaprakları da ayrı saksıya eksem tutar mı?
***
Evet olabilir. Deneyin.
Parmak kadar fidesine 150 tl verdim. Facebooktan buldum evinde bana yakınmış gittim kendim aldım ama sonra pişman oldum hem çok para verdim para göz bayana hemde solmaya başladı episkiya.
***
Facebook öylesi insanlarla dolu. O kadar fide 5 lira bile etmez. Yetişmesi kolay, doğru şartlarda kendi kendisine çoğalması çok aşırı arsız. Ama o şarlatan kadınlara sorsanız bunlar çok nadir, çok değerli diye yalan söylerler. Bahçemden bir bitki isteyene ben bedava verdiğim gibi, küçük mü verdim, yeterince sağlıklı mıydı diye içime dert olur. Vicdan meselesi. Maalesef onlarınki sadece para sevgisi. Şimdi siz onu canlandırmak için kapaklı şeffaf peynir kutusuna az nemli biraz toprak koyun. Fideyi toprağın üzerine sıkıca temas edecek halde yatırın ve kapağı hava almayacak şekilde kapalı tutun. Çok kuvvetli ışıklı hatta biraz güneşli bir yerde tutmalısınız. Ancak bu şartlarda çürümekten kurtulup köklenmeye başlar. Toprak az nemli olmalı. Yani ıslak değil, orta nemlilikten biraz daha az nemli olsun. Kapalı kutuda toprak hiç kurumaz ve içerinin yoğun nemi sayesinde fide hayatta kalır ve kök salmaya başlar.