Asparagaceae (kuşkonmazgiller) familyasından Hosta plantaginea türü Doğu Asya, Çin dolayları kökenlidir. Bütün dünyada çok sevilen bir süs bitkisi olmuştur.
Hosta plantaginea özellikleri
Hosta cinsinin 45 ana türü olup ayrıca 2500’den fazla kültivarı vardır. Minileri, devleri, oval ve dar yapılı yapraklıları, sarılı beyazlı çizgili yapraklı vesaire çeşitleri. Burada konumuz Hosta plantaginea türüdür. 200 küsür yıldır Avrupa’da epeyce yaygın olarak yetiştirilen en yaygın Hosta türü budur.
Yaprakları iricedir. Öyle ki doğru bakım şartlarında bir yaprağı bir insan yüzünü kapatacak kadar geniş olur. Boyu 45 cm – 70cm arasında değişir.
Hosta plantaginea yaprakları ve çiçekleri
Çiçek açması
Genelde yaz ortasından sonra çiçek açar. Ama duruma göre bazen yaz ortasında, bazen de yaz başında çiçek açabilir. Çiçeklerini güneşin batışıyla beraber açar ve ertesi gün öğleye varmadan solar. Tomurcukların hepsi topluca açmadığı için günlerce çiçeksiz kalmaz. Tomurcuklar her gün peş peşe açarlar. Güzel kokusu bütün bahçeye yayılır.
Kullanım
Bahçelerin gölge ve tam gölge yerlerini güzel çiçek açan bitkilerle değerlendirme yönünde uygundur. Japonya’da yenen bitkilerdendir.
İklim uyumu
Kış soğuklarına -40C dereceye kadar dayandığı, iri dekoratif yapraklı olduğu ve çiçekleri güzel koktuğu için bahçe süs bitkisi olarak gerçekten takdire şayandır. Ayrıca havası nemli olmak ve gölge yerlerde yetiştirmek kaydıyla yazın aşırı sıcak olan memleketlere de uygundur.
Hosta plantaginea yetiştirme şartları
Hosta çeşitleri güneşsiz bahçelere uygun, gölge toleranslı süs bitkilerindendir. Bu tür kullanımını güneşi sevmez anlamında düşünmeyin. Sadece gölgeye uyum sağlar o kadar. Aslında sabah erkenden birkaç saat güneş veya akşamın son iki saati güneşini alması iyi olur. Ama bahçelerinizin hiç güneş almayan kısımlarına dikebilirsiniz. Yazın aşırı sıcak olmayan memleketlerde tam gün güneşli yerlerde bile sorunsuzca yetişir.
Toprak ve sulama
Hem çok süzek hem çabuk kurumayan toprak istiyor. Gerçi bahçelerde toprak seçmez. Ama toprağı ne kadar iyi işler ve hafifçe gübrelerseniz o kadar gösterişli gelişecektir.
Havanın sıcaklığına göre sık sık sulamak gerekir. Susuz kalırsa yeni gelişen yapraklar güdük kalır ve mevcut yaprakların kenarları kurur. Sulamaları sabah erken saatlerde derinlemesine yapın.
Yaz sıcaklarında üstünkörün toprak yüzeyi ıslatması hiçbir fayda etmez.
Hosta çoğaltma, üretim
Hosta bitkileri en az dört yıl güçlendikten sonra kökten ayırma yöntemiyle çoğaltılır. İlkbaharda yeni uyanmaya başlarken kökten ayırmalısınız. Tohumla da Hosta fideleri üretebilirsiniz. Tohumlar olgunlaşınca hemen ekin. 7 – 8 günde çimlenirler. Tohumdan üretme temel türler için uygundur. Kültivarlar, hibritler tohumdan aynen devam edemez. Yani yeni nesiller faklı olur. Bunları kökten ayırmayla çoğaltma tavsiye edilir.
Kökten ayrılmış bir yavrunun veya tohumdan yetişme bir fidenin tam olgun hale gelmesi bakıma ve bulunduğu yerin kış süresine göre 4 yıl ile 8 yıl arasında değişir. Fakat tam olgun büyüklüğe gelmeden de çiçek açabilirler. Bu durumda, çiçek açması olgunlaştığı anlamına gelmez.
Hosta kökleri hangi ayda sürgün verir?
***
İlkbaharda havalar yeterince ısındığı zamanı bekleyin. Tahminimce nisan ayı içinde. Ve daha sonra da zaman zaman sürgün verebilir.
Hosta tohumu dikmenin uygun mevsimi var mıdır? Saksıda yetiştirme sonrası hangi ayda toprağa geçirilebilir?
***
En iyi zaman ilkbahardır. Çünkü fidelerin kışa kadar iyice güçlenmesi gerekiyor. Tohumları 1cm kadar derine gömün. Kesinlikle açık hava şartları istiyor. Yoksa hem çimlenme aşamasında hem fide aşamasında çabucak çürür giderler. Tohumların çimlenmesi bir ayı bulabilir. Yavaş büyürler. Sürekli açık havada, gölgede tutun. Ancak bir yıl sonra yine ilkbaharda ayrı saksılara almak gerekir. Fakat Akdeniz iklimine uygun bitkilerden değildir. Kış soğuklama ihtiyacı var. Yazın şiddetli sıcakları sevmez. Eğer sıcak iklimlere uygun yeni kültivarları hibritleri üretilmişse ve temin etme imkanınız varsa onları tercih etmelisiniz.
Merhaba hosta kökleri çok uzun mudur? Bahçemde çok fazla derin toprağım yok.
***
25-30cm derinlik yeterli olur.
Ben bu bitkiyi yeşil renk olanını ilk kez Erzincan’da bir arkadaşımın bahçesinde gördüm. Arkadaşım kokulu çiçekler açtığını söyledi adını bilmiyormuş. Oradan bir kök aldım. İki yıldır balkonda saksıda üç tane yaprak zorla açtı öylece duruyor. Soğuğa dayanıklı olduklarını şimdi sizden öğreniyorum. Ben kışın üşümesinler diye eve aldım. Tüm kış yaprağını korudular tabi. Yani büyümemesi kışın dışarıda soğuk alıp dinlenemediğinden mi oldu? Eğer öyleyse yazık ettim canlarıma. Bazen aşırı koruma iyi değil tabi. Şimdiden sonra ne yapmalıyım? Bahçem yok. Saksı uygun değil derseniz konu komşuya vereyim bari yaşasın zavallılar. Yeni yeni elimdeki bitkilerin yaşamsal gereksinimlerini araştırıyorum. Bunda da en büyük yardımcım sizin siteniz teşekkür ederim.
***
Kış boyunca çok soğuk hava etkisiyle kök kısmının kış yapılanmasına girmesi lazımdı ama bunu sağlamamışsınız (ayrıntılı bilgi: https://azbitki.com/meyve-agaclarinin-soguklama-ihtiyaci-ve-vernalizasyon). Kış soğuklarına çok fazla dayanıklı türler genellikle yazın da çok serin toprak isterler. Yani eğer saksıda yetiştirecekseniz köklerin tamamen serinde kalabilmesini sağlayacak kadar kocaman bir saksı gerekiyor. Toprak ise arazi toprağı + torf + iri taneli dere kumu + ponza taşı karışımı olmalı. Bu karışım, biraz da gübre karıştırmanız ile hem fazlasıyla besleyici olur hem de sıcağı köklere iletmez. Sadece torf kullanırsanız sıcak köklere ulaşır ve bitkinin gelişimi aksar. Ayrıca sıcak yaz aylarında direkt güneşin saksıyı ısıtmaması lazım. Son olarak, kapalı camekan balkonlar sıcağı fazlaca biriktirdiği için sakıncalı. Yaz boyunca gece serinliğine ve gecenin serin rüzgarlarına ihtiyacı var.
Bu bitkiyi nereden bulabiliriz Türkçe ismi nedir?
***
Nereden bulursunuz bilmiyorum. Türkçe isimlere gelince, önemli olan şey bilimsel adlarıdır. Dünyanın her yerinde herkes bitkilere yöresel adlar verebilir. Ama bilimsel isimler esastır ve bütün dünyada aynıdır. Bir bitkinin Türkçe ismi yoksa, siz bir isim verirsiniz, veya herhangi bir vatandaş bir isim uydurur ve o isim halk arasında yayılır. Bilimsel isimlerin dışındaki isimler böyle oluşur. Mesela ben bu sitede 15 yıldır yazıyorum. Bazı bitkilere kendim Türkçe isimler uydurdum. İnternet sayesinde o isimler o bitkilerin Türkçe isimleri oldu. En az 5 bitki Türkiye’de artık benim verdiğim Türkçe isimle biliniyor. :) Bu bitkiye ise ne ben ne de başka birisi bir isim uydurmadı ve Hosta ismiyle kaldı.
Bahçedeki 4 çeşit hostanın yanına heuchera bitkisi almayı düşünüyorum. Sizin sitede bakımını bulamadım o bitkiyi de paylaşır mısınız acaba? Kış soguklarına eksi kaça kadar dayanıyor bulamadım. Sizden okumadan ne evime ne bahçeme bitki almıyorum.
***
Şimdilik hakkında pek bilgim yok ama yanlış bilmiyorsam kış aylarında ağır don olaylarına gayet iyi dayanıklıdır ve sizin oraların iklim şartlarına en uygun türlerdendir.
Balıkesir’de hosta çiçeği edinip İstanbul’a getirdim. Bakımı konusunda bilgim yoktu buradaki yorumlara kadar. Bugünlerde hava çok sıcak ve balkonum açık tüm güneşi alıyor. Bu durumda hosta çiçeğini nasıl korumalıyım? Her gün sulamalı mıyım?
***
Hiç işe yaramaz. Uygun yeri olan birine vermeniz iyi olur.
Ankara’daki bir arkadaşım sayesinde hosta sahibi oldum. Bahçeye diktim ancak öğleden sonra iki saat kadar etkili güneşe maruz kalması nedeniyle çiçek açmadığı gibi yaprakları da yanıyor kendisi de gelişemiyordu. Geçen yıl nar ağacının altına taşıdım ve sadece bir saat kadar o da sabahleyin güneş alıyor. Şimdi(14.08.2023 itibariyle) yaprakları çok sağlıklı ve dört adet çiçek sapı çıkardı, içleri tomurcuk dolu. Yukarıdaki makaleden ve tecrübemden anladığım; Ege bölgesi şartlarında ağaç altında veya uygun tam gölge şartlarında yetiştirmek gerekiyor. Şimdiden sonra çiçek açmasını ve tohum oluşmasını sabırsızlıkla gözlüyor olacağım.
***
Ege bölgesinin iklim şartlarını Manisa ile genellememelisiniz. Mesela denize yakın ve deniz seviyesi gibi çok düşük rakım yerlerde belki sırf gölgede bile yaşayamaz. Ben Didim’deyim. Yıllardır buralarda hiç bir yerde hosta görmedim. Buralarda gölgede olur mu, sanmıyorum ama birçok defa denemeler yapmadan kesin bir şey söylemek yanlış olur. En azından Manisa’da öğleden sonra güneş alsa bile can çekişerek de olsa yaşadığını ve aynı yerde ama gölgede olunca gayet güzel gelişebildiğini, güzelce serpildiğini sizin tecrübenizden öğrenmiş oldum. Yazdığınız için teşekkür ederim. Benim yaşadığım yerde geceleri yaz boyunca birçok bitki türünün yaşam faaliyetlerini durduracak kadar sıcak olur. Bitkiler için özellikle gece saatlerinde biraz serinlik çok gerekli, hayati bir ihtiyaçtır. ama burada yaz boyunca gece en düşük ısı 27C derece ve daha sıcak olarak sürmekte. Hatta bazen 30C gibi daha fazla sıcak kalır. Bitkiler için gündüz ne kadar sıcak olursa olsun pek önemli değil ama gece en azından 22C veya 23C derece gibi, en kötü ihtimalle 24C derece serinlik şart. Biraz daha serin olsa çok daha iyi. 18C ila 22C dereceler arası “gece serinliği” hemen hemen her bitki türü için idealdir. Onun için yaşadığımız yerlerin iklim şartlarına uygun bitkileri tercih etmeliyiz.
Hastalık vuran hoşta çiçeği nasıl iyileşir?
***
Evde veya kapalı balkonda yetiştiriyorsanız asla iyileşmez. Dışarıda ise kış içinde soğuk havada hastalıklarından kurutulur ve sonra ilkbaharda güzelce canlanır.