Gesneriaceae familyasından Nematanthus cinsinin çiçekleri mini bir Japon balığına benzeyen türlerine Japon balığı çiçeği diyoruz. Nematanthus türleri Brezilya’ya endemiktir ve doğada yağmur ormanlarında genelde ağaçlar üzerinde yaşayan epifittirler. Bazı uzun-sarkıcı türleri yine aynı familyadan olan ruj çiçeği ile benzerlikler gösterirler.
Nematanthus ‘Tropicana’ (1)
Burada konumuz ise o türlerden biri değil, onların melez bir çeşididir. Hibrit de diyebiliriz. Bilimsel adı Nematanthus ‘Tropicana’ şeklinde yazılır.
Özellikleri
Japon balığı çiçeği biraz küçük yapılı olup küçük çalı tipi gelişim gösterir. Dallar genelde 25-30cm kadar uzarlar. Her yöne dağılmasıyla da bir saksıdaki japon balığı çiçeği ortalama yarım metre genişliğinde bir alanı kaplar. Dallarının sıkça yan dallar verme özelliği vardır. Pek sarkıcı özelliği yoktur ama saksı çevresine alçalan dallarını yayması, pırıl pırıl parlak birçok yapraklı olmasıyla çok güzeldir. Yani sarkıcı özellikli olduğunu söyleyebiliriz.
Nematanthus ‘Tropicana’ koyu yeşil, sukulent özellikli ve parlak yapraklara sahiptir.
N. ‘Tropicana’ çiçeklerinin görünümü
Çiçek açması
Yetiştirdiğiniz yerin ısı ve ışık şartları uygun oldukça yılın her zamanında çiçek açar. Japon balığını andıran çiçeklerinde bordo-turuncu karışımı desenlilikler sarı zemin üzerine olması bu hibritin özelliğidir.
Yetiştirme, bakım
Direkt güneşin fazlasından koruyun. Az bir parça güneş sayesinde koyu yeşil yapraklarının rengi hafifçe kızılımsı tonlarla daha da güzelleşir. Sabah veya akşam güneşini direkt almalıdır. Güneşten tamamıyla korursanız yapraklar düz yeşil olur. Pencereye çok yakın tutun. Öğle saatlerinin güneşini direkt almamalıdır (kış aylarında olabilir).
Işık yetersizliğinde Japon balığı çiçeğinin dalları incecik, sağlıksız-çelimsiz, güçsüz bir şekilde karman çorman gelişir. Onun için ışığı çok güçlü pencere önlerinde bulundurmalısınız. Loş kıyı köşelere uygun değil.
Toprak ve saksı
Japon balığı çiçeğine ve tüm Nematanthus türlerine basit torf toprak gerekiyor. Toprağa kum, ponza taşı, doğal toprak, gübre vesaire hiçbir şey katmayın.
Büyük saksı istemez. Başlangıçta mini viyol saksı, sonra 10cm çapında saksı ve nihayet en fazla 15cm çapında saksılarda yetiştirin. Köklerinin saksıya sığmaz derecede çoğalıp yumaklanması (eğer ışık şartları da uygunsa) bol bol çiçek açmasını sağlar. Bir saksıda bolca köklenmeden sakın bir boy büyük saksıya aktarmayın.
Sulama
Susuzluğa dayanıklı olduğu halde serin aylar dışında hiç susuz bırakmamalısınız. Toprağının kupkuru hale gelmeyeceği sıklıkta sulayın. Ama bu toprağın sürekli ıslak tutulacağı anlamına gelmez. Toprakta kuruma oluncaya kadar bekleyip sonra sulayın. Sadece toprağın adamakıllı kupkuru olmasını beklemeyin ve bitkiyi kupkuru toprakta bekletmeyin. Sulamaları bolca su ile yapmalısınız. Her sulamada toprak yıkansın. Serin aylarda ise toprağı iyice kuruduktan sonra sulayın.
Bitki besini
Japon balığı çiçeğine salon bitkilerine özel sıvı bitki besini, genel amaçlı (NPK eşit ağırlıklı) veya çiçek amaçlı olanından, ayda sadece bir defa verin.
Fide üretimi
Eski veya yeni fark etmez yapraklı dallarını köklendirmeyle fidelerini üretirsiniz. İsterseniz önce suda köklendirin. Veya çok sıcak olmayan ve fazla serin olmayan zamanlarda direkt toprağa dikerek köklendirebilirsiniz.
Japon balığı çiçeği, Nematanthus ‘Tropicana’ yetiştirmesi kolay, hastalıklanmayan, bitlenmeyen, problemsiz, gayet şirin bir salon bitkisidir.
(1) – Fotoğraf: The Gesneriad Society
Ruj çiçeği ile nasıl ayırt edebiliriz? Çok benziyorlar.
***
Japon balığı çiçeği yapraklarının ve dallarının zarifliğiyle, güzelliğiyle oldukça farklıdır. Diğer tür daha iri yapraklı, daha kalın dallı, bu türe göre biraz kaba görünümlüdür.
Peki küserse ne yapmalıyız ve ya kaç güne geçer?
***
Küsmek demekle neyi kastediyorsunuz? Yapraklarda, dallarda cansızlaşma varsa iyileşmesini beklemeyin. Kökleri çürümüştür.
Yapraklarında kahverengi lekeler sulamayla mı alakalıdır? Doğu cephesinde cama yakın yerde duruyor.
***
Fazla nemli ortam + havasızlık bir araya gelince olur. Veya kapalı mekanlarda mesela evlerde, üzerine su fısfıslamak çok kötü mantar hastalıklarına yol açar. Ortamda güçlü esintiler yoksa asla üstüne su fısfıslamayın. Diğer ihtimal toprağıyla ilgili. Daha da kötüsü, gereğinden büyük saksıda bolca toprakta olmayı hiç sevmeyen bir bitkidir. Bunu da göz önünde bulundurun.
japon balığı çiçeği toprağı nasıl olmalı evde nasıl bir hazırlayabiliriz?
***
Yazı içinde bu bilgi var. Evde yapabilmeniz mümkün değil. En önemli şey saksısı küçük olmalı. Yoksa ne yaparsanız yapın çürürler.
Köklendirme nasıl yapılıyor dalları nasıl kesilmeli?
***
Hiç zorluğu yok. Yazı içinde anlattığım gibi, ondan ibaret.