Arecaceae (Palmiyegiller) familyasının Howea cinsinin sadece iki türü var. Avustralya’nın doğusunda Lord Howe Adası’nda endemiktirler. Bunlardan Howea forsteriana bütün dünyaya süs bitkisi olarak dağılmıştır. İç mekanlara çok uyumludur. Kentia ismiyle tanınır.
Kentia (Howea forsteriana)
Sadece tohumla yetiştiği için ve başka memleketlerde pek tohum vermediği için Howea adasındaki kentia palmiyelerinin tohumlarını toplar dururlar. Tohumların yere düşüp çimlenme imkanı olamıyor. Bu sebeple kentia palmiyeleri anavatanında tükenme tehlikesi altındadır.
Özellikleri
Kentia yaprakları güçlüce yukarı doğru dik uzar. Yaprakların gelişimi tamamlanınca az açı ile yanlara eğilir. Fazla eğilmez. Yaprak saplarındaki ince uzun yaprakçıklar gelişim tamamlanınca zarifçe eğik, uçlardan sarkıcı hale gelir.
Habitat
Howe adasında kentia palmiyeleri düşük rakım alçak kesimlerde yaşar. İklim tropikal – subtropikal özelliklidir. Kışın 15C dereceden soğuk olmayıp yazın aşırı sıcaklar asla olmaz. Rekor sıcaklık 29C olarak kaydedilmiş. Bu sebeple kentialar aşırı sıcak yazları olan yerlere pek uygun değildir. Ancak 5 yaşını geçmiş fidanlar uyum sağlayabilir.
Evde, Ofiste kentia yetiştirme
Hızlı gelişimi hem çok havadar, hem biraz güneşli, hem şiddetli aydınlık yerlerde mümkündür. Bu şartlarda 10C derece serinde bile gelişime devam ederler. Genelde Çok yavaş gelişirler. Fakat yavaş gelişimi daha iyidir. Önemli olan şey güzelliğinin bozulmadan bir köşede durmasıdır. Aşağıdaki bilgileri bu bağlamda dikkate alın.
Güneş ve hava nemi ihtiyacı
Yeni satın aldığınız kentia palmiyeniz eğer mevsim yaz ise ve eğer direkt güneş alacağı yerde tutarsanız şiddetli güneşten zarar görür. Güneşi sevdiği halde bunları hızlı büyüsün ve yapraklar canlı koyu yeşil renkte olsun diye filtreli güneş veya özel ışıkta geliştirirler. İlk aldığınızda güneşe yavaş yavaş alıştırmalısınız. Alıştıktan sonra bile 5 yaşına gelene kadar yaz boyunca öğle civarı güneşinden koruyun. Direkt güneş kentianın sağlıklı gelişimini sağlar. Fakat yavaş yavaş alışması lazım. Eğer hızlı gelişim istiyorsanız yaz boyunca güneşi filtrelemelisiniz. Sık sık da esinti alması lazım. Böylece daha hızlı büyür.
Havası çok kuru olmayan yerlerde hava nemi için özel bir şey yapmaya gerek yok. Sadece yaz boyunca çok sıcak günlerde ara sıra su fısfıslayarak günün ısı birikiminde kurtulmasını, serinlemesini sağlayın. Ama bu sırada ortam mutlaka esintili olmak zoruda. Yoksa yaprakları hiç ıslatmayın. Havası fazla kuru olan mekânlarda ise yaz boyunca » havayı nemlendirme sayfamda anlattığım yollardan birini mutlaka sağlamanız şarttır.
Toprak
Kentia palmiyelerine sadece salon bitkileri için hazırlanmış olduğundan emin olduğunuz torf topraktan kulanın. Toprağa havadarlık ve daha fazla su süzdürebilirlik özelliği sağlamalısınız. Yoksa kök çürümesi olur. Saksıda yetiştirmek için 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü ponza taşı karışımı en iyisidir.
Sulama ve besin verme
Su iyice dinlenmiş, tortusundan arınmış olmalı. Yazın toprak biraz kurudukça, kışın biraz daha fazla kurudukça sulamalısınız. Her zaman sulamalarda miktar saksı alt deliklerinden bir miktar su mutlaka dışarı çıkacak kadar olmalıdır. Sıcak yaz günlerinde yeri devamlı esintili ise toprak yüzeyi hafiften kurudukça sulayın. Bu tavsiyelerin dışında fazla sıklıkta sulamak köklerde ve yapraklarda hastalık yapacaktır.
Besin vermeyi yazın 20-30 günde bir defa yapın. Kışın besin vermeyin. Özel palmiye besini bulursanız en iyisi budur. Yoksa salon bitkilerine genel kullanım besin, Afrika menekşesi besini, orkide besini verebilirsiniz.
Saksı değiştirme
Kentiaları ihtiyacından küçük saksılarda yetiştirmek iyidir. Böylece kök çürüme riskleri azalır. Kökleri saksıda sıkı yumak oluşturmadıkça daha büyük saksıya geçirmeyi düşünmeyin. Zamanı geldiğinde çok az farkla biraz büyük saksıya aktarın. Saksı değiştirmeyi ilkbahar ortasında yapmalısınız.
Budama
Eskiyen, bozulan yaprakları bozulmalarına göre derece derece kısaltın. Hemen tam dipten kesmeyin. Kentiya palmiyesi tek gövde olarak uzar gider. Çok uzadı kısaltayım mı diye düşünüp gövdeyi keserseniz ölür. Tepenin köklendirilmesi de mümkün değildir. Yan filiz verme, kökten sürgün verme özelliği yok.
Çoğaltma
Kentia sadece tohumla çoğalır. Tohumlar havadar toprakta, hafif serinde çimlenir. Yaz sonu, sonbahar başı gibi tohumları açık havada 1-2cm derine gömün. Güneşin ısıttığı ve esintili bir yerde tutup sık sık sulayın. Tohumların çimlenmesi gelecek bahara kalabilir. Çimlendikleri zaman eğer hava çok sıcaksa direkt güneşten korumalısınız.
Kökten ayırma ile çoğaltma: Yani bir saksıda birkaçı bir arada almışsanız ilkbahar sonunda ayırabilir ayrı saksılara bölebilirsiniz. Çünkü tohumdan yetişmiş kentiya palmiyeleri bir saksıda birkaç ayrı fidan bir aradadır. Köklerine zarar vermeden ayırabilirseniz her birini ayrı saksıya dikin. Saksı büyüklüğü köklerin zar zor sığacağı kadar olmalı. Yoksa çürütürsünüz.
Problemleri
Kökleri ani ısı değişimine hassastır. Yazın kentia palmiyenizi dışarı koyacaksanız baharda acele etmeyin. Gece ısısı 16C dereceden daha düşük olmayacağı günleri bekleyin. Sonra tekrar içeri alacağınızda kesinlikle sonbahar serinlerinin başlamasını beklemeyin. En geç eylül ortasında içeri almalısınız. Eğer dışarıda serine adapte olmaya başlarsa sıcak-havasız eve aldığınızda şoka girer ve bozulmaya başlar.
Yer değişimlerinde önceden toprağın kurumasını bekleyin. Yeni yerine götürünce ilk on gün hiç sulamayın.
Yakıcı güneşe alışık olmayan kentia yazın sıcakta aniden direkt güneşe maruz kalırsa yapraklar yanar.
Gereğinden büyük saksılara dikilmesinde kentianın gelişimi durur. Bunun üstüne bir de toprağın havasız olması ya da devamlı ıslak kalması sonucu kökleri çürür.
Esintisiz-havasız yerlerde yapraklarda mantar hastalıklar oluşacaktır. Hastalık genelde yapraklarda noktalar şeklinde oluşur. Mutlaka sık sık açacağınız bir pencere yakınında tutmalısınız. Yapraklara su fısfıslama ve gereksiz sulamalar hastalıkların başlıca sebebidir.
Yaprak bitlerine karşı dikkatli olun. Zira salon palmiyelerinde yaprak mantar hastalıkları en çok bitlerin tahribatları sonucu oluşur. Her çeşit bitki bitleri kentia palmiyelerine dadanabilir. Bunların tahribatlarını mantar hastalıkları takip eder. Devamlı iyi gözlemlemelisiniz.
Palmiyem zannederim kentia. Üzerinde kırmızı ve yeşil şemsiye gibi açılmış siyah tohumlar var. Zehirli mi?
***
Zahirli olup olmadıkları hakkında bilgim yok ama yenilmez olduklarını biliyorum.
Kentiamın bu bahar aylarında evdeki 3. senesi olacak. Orta seviyede aydınlık bir yerde duruyor. Pencereden biraz uzak ancak yerini seviyor gibi duruyor. Uzunca bir süredir 3 yaprak açmamış. Yeni gelişen gövdesi var. 5-6 haftada bir besinli su veriyorum. Ancak aylardır maalesef bir gelişme göremedim. Bunun nedeni ne olabilir? Esinti eksikliği ya da toprağın dengesinin bozulmuş olması olabilir mi? Bu bahar aylarında saksı ve toprağını değiştirmeyi, hem de zengin bir besin kürü yapmak istiyorum. Yazdıklarınızdan yararlanarak humuslu toprak ve ponza taşı kullanacağım. Ancak hafif asitli olması için bir miktar coco peat, drenajı arttırması için de bir miktar kil bilyesi koymayı planlıyorum. Sizce doğru olur mu ve ölçüleme bu içerikle nasıl olmalıdır? Eve sadece çürüntülü bir toprak karışımı ile gelmişti. Besin olarak aramalarda palmiye osmocote gübre diye bir ürün çıkıyor. Sizce bu mu uygundur yoksa vilmorin gibi sıvı besinler ya da piyasada bulunan besin çubukları da işe yarar mı? Son olarak NPK oranının kaç olmasına dikkat etmeliyim? Bilgilendirebilirseniz çok sevinirim çünkü evimdeki favori bitkimi keyiflendirebilmeyi çok istiyorum.
***
Bırakın kış boyunca dinlensin. Ekim ayı ortasından mayıs başına kadar bitki besini vermeyin. Yazı içinde toprak ve bitki besini kısımlarında değişiklik yaptım. Bahsettiğiniz palmiye besinini ve çubuk besinleri denemediğim için bir şey diyemem. NPK salon bitkilerine özel sıvı bitki besini genel kullanım tavsiye ederim (yazı içinde de bahsettiğim gibi, yeterince sıcak zamanlarda ayda bir defa). Cocopeat, sphagnum peat, perlit ve vermikülit gibi şeyler zamanla toprağın zehirlenmesine ve köklerin çürümesine sebep oluyor. Sadece şu sayfada bahsettiğim gibi özelliğe sahip topraklarda kullanın: Salon bitkilerine sağlıklı torf toprak hazırlamak
Ev içine en uygun dayanıklı palmiye türü ne önerirsiniz?
***
Evinizin şartlarının tüm yıl boyunca nasıl olduğunu iyi anlayın. Sonra o şartlara hangileri daha uygun olabilir diye tek tek okuyup öğrenin. Başka türlü cevap veremem.
Ben de bütün söylediklerinize dikkat etmeme rağmen 1,5 yıldır herhangi bir büyüme göremiyorum. Ve yaprakların uçları 1-2 cm kurudu. Bunun sebebi ne olabilir?
***
Gelişmemesi hava akımlarının olmayışından, bozulmalar ise kışın sıcak ve havasız ortamlar yüzündendir. Ortamda esinti yokken yapraklara su fısfıslamak yapraklara ciddi zarar verir. Yanlış sulama toprağın dengesini bozar ve hem köklerde hem yapraklarda eş zamanlı kurumalar, çürümeler başlar. Bakınız: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Tohumları nereden alabiliriz?
***
Bu konuda bilgim yok.
Bu palmiyenin tohumunu arıyorum. Nereden bulabilirim? Kendim dikip büyütmeyi çok istiyorum.
***
İnternet üzerinden satanla mutlaka vardır ama yüzde doksan dokuzu kesin sahtekar. Dürüst bir satıcı bulmanız imkansız gibi zor.