Cucurbitaceae (Kabakgiller) familyasının Momordica cinsinin 60 kadar türü var. Kudret narı onlardan Momordica charantia türüdür.
Kudret narı genel özellikleri
Hıyar, kavun, kabak gibi gelişim gösterir. Dalları ve yaprakları narin ve incedir. Dallar uzarken her bir yaprakla beraber uzun iplik gibi tutmaçlar çıkarır ve diğer bitkilere onlarla sıkıca tutunarak yükselir, uzar gider.
Varyeteleri: Kudret narı tek türdür (Momordica charantia). Varyetelerinden ikisi makbuldür. Bunlar: Meyvesi 30cm kadar uzayan Çin tipi (solok) kudret narı ve bizim bildiğimiz üstü çok pürüzlü ve dişli dişli olan Hindistan tipi çeşidi.
Kullanım amaçları
Kudret narını geleneksel olarak şifalı bir bitki olması amacıyla yetiştiririz. Ayrıca dantelli gibi şekillere sahip güzel yapraklarıyla ve canlı turuncu renkli meyveleriyle çok güzel bir süs bitkisidir.
İnsanların şifalı bir bitki olarak kudret narına değer vermesi ilkin Hindistan’da başlamış. 14. yüzyılda Çin’e ve daha sonra Çin’den batıya doğru Türkiye’ye ve Balkanlara kadar yayılmıştır. Birçok Asya ve Afrika ülkelerinde ve Orta Amerika bölgesinde Karaibler’de yaygın olarak yetiştirilir.
Mucizevari faydalarından dolayı her geçen gün daha fazla aranan şifalı bir bitkidir. Kullanıldığında şaşırtıcı sonuçlar alınan doğal bir ilaçtır.
Geleneksel kudret narı ilacı yapımı ve kullanımı
Kudret narını saf zeytinyağı ile beraber bir kavanoza koyun ve kapağını sıkıca kapayın. Güneşte bir aydan daha fazla bir süre bekletin. 40 gün veya en az 40 gün diyenler de var. Böylece ilaç hazır hale gelir.
Gastrit, ülser, mide yanması gibi mide hastalıkları durumlarında zeytinyağı ile hazırlanmış kudret narı terkibi sabahları aç karnına bir kaşık yenir. Şeker hastalarına da tavsiye ederler ancak bu konuda uzman bir doktorun karar vermesi gerekiyor. Yoksa öldürücü zararları olur.
Yaraların üstüne: Bir türlü kapanmayan yaraları kudret narı ilacı çabucak iyileştirir. Diyabet yani şeker hastalarının kapanmayan yaralarını hızla iyileştirebiliyor. Bazı iltihaplı yaraları da kısa sürede kurutur. Aylarca geçmek bilmeyen yarayı çok kısa bir sürede iyileştirir. Dolama parmaklarda, tırnak çevresinde oluşan bir iltihaplanmadır. Bazı insanlarda müzmin hale geliyor ama kudret narı bu probleme birebir devadır. Ayrıca hemoroid (basur) hastalıklarına da şifadır.
Sebze gibi yenmesi: Aslında kudret narını sağlıklı insanlar sağlıklı kalabilmek için taze halinde yemeli. Her gıdada bulunması mümkün olmayan protein çeşitleri içerir. Her yıl yaz sonundan kış başlangıcına kadar herkesin mutlaka birkaç kudret narı yemesi lazım. Lezzeti çirkin olduğundan dolayı bal ile veya baskın lezzetli meyvelerle karıştırıp yiyebilirsiniz. Türlü vb yemeklerde kullanmayın. Zira yemeğin lezzetini fena halde çirkinleştirir ve o yemeği yiyemezsiniz.
Eminönü Çiçek Pazarı‘nda kudretnarları
Kudretnarının yetiştirilmesi
Aynı hıyar gibi kolayca yetişen bir bitkidir. Hattan ondan kat kat daha fazla uyumludur. İlkbaharda (en geç ilkbahar sonuna kadar) çekirdeklerini (tohumlarını) bahçeye veya saksıya dikersiniz. Tohumları uzun bir sırık eşliğinde 10cm ara ile üçü bir arada, 2cm derine gömün. Açık havayı ve güneşi sever. Günde en az 4 saat direkt güneş alabilmelidir. Toprağı humuslu, yumuşak, süzek ve iyi gübrelenmiş olmalı. Kudret narı ekilecek yer çok önceden: sonbaharda yanmış koyun gübresiyle gübrelense daha iyi olur.
Tohumunu nereden satın alabilirsiniz? Özel satıldığını görmedim. Yaz sonundan kışa kadar satılan meyvelerinde birçok çekirdek olur. Bir meyve alarak çekirdeklerini ayırıp saklayın ve ilkbaharda ekin.
Kudret narı fideleri büyümeye başlayınca sırığa sarılmalarına yardım edin. Aslında 5-6m kadar uzayabilirler. Toprağını sevmişse ve sık sık suluyorsanız azgınca gelişim gösterip bahçe çitlerini örtebilir. Mini meyvelerin büyüyüp olgunlaşmaları, turunculaşmaları en geç iki ayda gerçekleşir. Sonbaharda havalar adamakıllı soğuyana kadar çiçek açarak ve meyve vererek gelişimleri devam eder. Kışın soğuktan ölür.
Antalyada balkonda yetişir mi? Gübre yerine bitki besini olur mu? Torf ile killi toprağım var onu koysam olur mu? Ne kadar büyük bir saksı gerekir? Meyve için aşılama vb. yapılması gerekir mi?
***
Kudret narı aynen hıyarlar ve kabaklar gibi yetişir. Ağaç değil, birkaç aylık ömürlüdür. Zarif şekilli yapraklarıyla sarmaşık gibi çok güzel uzar gider. Şiddetli sıcağa uyumludur. Yaz sıcakları dindiği zaman daha da serpilir ama sonbahar ortasına kadar, sonra ölmeye başlar. Saksıda yetiştirecekseniz balkonda fazla ısınma olmasın diye mümkün mertebe büyük saksı kullanın. Toprağını önceden gübrelemeniz gerekiyor. Bitki besininin uygun olacağını sanmıyorum.
Balkonda dikdortgen saksıda yetiştiriyoruz ama çok çiçek döküyor. Suni döllenme nasıl yapabiliriz? Erkek dişi ayrı mı nereden anlayabiliriz?
***
Kudret narı çok çiçek açar ama çoğunluğu erkek çiçektir bunlar dökülür. Dişi çiçekleri, henüz tomurcuk halindeyken bile mini meyvesi hazırdır ve bu sayede onların dişi çiçek oldukları açıkça bellidir. Ama sizin bir şey yapmanıza hiç gerek yok. Çünkü yıllara dayanan tecrübelerime göre diyebilirim ki polenleşme bu türde çok kuvvetli oluyor ve her dişi çiçek (çevrede erkek çiçekler varsa) mutlaka meyveye düşür ve hızlıca büyürler. Bol bol sulayın. Eğer bu sıcak dönemde zayıf düşmezlerse ağustos ortasından sonra gelişimi hızlanır ve daha fazla dişi çiçek açar. Tohumlarını ilkbaharda erken ekin. Mesela nisan ortasından itibaren, en geç hıdrellez gününe kadar tohumları ekmeniz şart. Çünkü fidelerin yaz sıcakları başlamadan önce yeterince fazla kök geliştirmeleri ve güçlenmiş olmaları gerekiyor. Geç kalırsanız yaz sıcaklarına güçsüz giren fideler bir hayli zorluk çeker. ayrıca büyük saksıda yetiştirin. Küçük saksıda yazın kökler fazla sıcağa maruz kalır ve bu da hiç iyi olmaz.
Kudret narını balkonumuzda yeriştiriyoruz. Yapraklarını nasıl kullanabiliriz?
***
O konuda bilgim yok. Benim bildiğim meyveleri önemlidir.