Özellikleri
Yaprakları ince ince çok parçalı ve sıkça çok küçük beyazımsı tüylerle kaplıdır. Yaprak rengi bitkinin susuz kalmasına göre açık gri, ayrıca mevsime, sıcağa ve sulamaya göre yeşilimsi gri ve bazen de mavimsi gri olur. Çok dallı küçük çalı tarzında gelişir. Boyu 30cm ile 1m arasında değişir. Aslında boylanması ve yaprak renk ve şekil açısından ufak tefek farklılıklar taşıyan kültivarları vardır.
Yaz aylarında mini sarı papatya çiçekleri dal uçlarında çok sayıda toplu halde açar.
Habitat
Doğada Türkiye’den itibaren Akdeniz’in orta ve batı çevresi ülkelerinde denize yakın yerlerde yetişir. Buralarda kül çalısı kayalıklarda ve taşlı arazilerde yaşar.
Kullanım
Kül çalısı en çok süs bitkisi olarak kullanılır. Yanmaya dirençli olduğundan orman ve maki alanlarının kenarlarında, veya içlerindeki yolların kenarlarında kullanıma uygundur. Tuzlu topraklara uyumlu olmasıyla plaj peyzajcılığında önemli süs bitkilerindendir. Susuz bahçe tasarımlarına da tam uygundur.
Bahçelerde ya da teras saksılarında kül çalısı ve mor telgraf çiçeği bir arada güzel durur. Birbirlerinin güzelliğini daha iyi ortaya çıkarırlar.
İklim uyumu
Tam bir Akdeniz iklimi bitkisidir. Kurak yaz aylarına tam uyumludur. Kış soğuklarına en fazla -15C dereceye kadar dayanır.
Kül çalısı yetiştirme
Uzun süre, saatlerce kesintisiz direkt güneşe açık yerleri sever. Pek toprak seçmiyor. Fakat doğal yaşam alanlarına bakarsak bolca taşlı, suyu iyi süzdüren ve çabuk kuruyan topraklarda daha sağlıklı olacağını düşünebiliriz.
İlk yılını atlatırsa susuzluğa çok iyi dayanır. Hatta yaz boyunca hiç sulama gerekmez. Ama saksıda yetiştiriyorsanız haftalarca susuz bırakmamalısınız.
Gübre veya bitki besini istemez. Fakat hem daha gösterişli olması hem de sağlığının yerinde olması için yılda bir defa sonbaharda hafiften gübreleme yapmak çok iyi olur. Veya hayvan güresi yerine akıllı gübre denen katı bitki besininden kış sonunda çalı başına 2-3 çay kaşığı miktarda çevresini çapalayarak toprağa karıştırın.
Budama
Kül çalısı yetiştirmede budama şart değil belki ama düzenli bir güzellik için gereklidir. Kış sonunda dallar ve yapraklar sağlıklı kalmış olsa bile bazılarını kısaltın, bazılarına dipten kesin. İlkbaharda yeni uzayan dallar yan dal vermeden uzuyorlarsa 25cm oldukları zaman tepelerini koparın. Böylece birkaç yan dal verir ve daha zengin görünümlü gelişirler.
Çiçekleri görüntü düzenini bozuyor diye düşünürseniz tomurcuklar belirdiği zaman hemen yok edin. Veya çiçek açmasını istiyorsanız çiçekler solunca o dalları istediğiniz ölçüde kısaltın. Bunların dışında istediğiniz şekli vermek için budamalar yapabilirsiniz. Ama yaz sonundan itibaren hiçbir budama yapmayın.
Kül çalısı fide üretimi
Tohumla, tepe çeliği ile ve kökten ayırmayla üretilir. Tohumdan yetiştirecekseniz tohumların bir iki ay ıslak-soğuk toprakta üşüme süreci geçirmesi gerekiyor. Yani kül çalısı tohumlarını sonbahar ve kış aylarında, en geç kış sonuna doğru ekmelisiniz.
Kaynaklar
Jacobaea maritima – Wikipedia
Büyük fotoğraf: Dusty Miller – Trees.com
Küçük fotoğraf: Silver Ragwort ‘Silver Dust’ – Dave’s garden
Jacobaea Maritima çiçek tohumlarını nereden satın alabilirim?
***
Bu konuda bilgim yok.
Bahcede kis boyu sorunsuz buyurken yapraklari asagiya dustu. ne yapmam lazim?
***
Havalar ısındığı zaman bazı bitkilerin köklerinde ani çürümeler olabiliyor (sebep torağın özelliği ya da hatalı gübrelemedir). Sizinkinde de aynı şey olmuş. Sağlam dallarından alıp köklendirmeye çalışın. Kül çalısı ekeceğiniz yerin toprağı bolca taşlı ve kumlu olursa pek sorun çıkmaz.