Bunlardan sıyırma ve asma kabaklar yemeklik olarak değerlendirilirken su kabağı (susak) daha çok dekoratif süs eşyası yapımında kullanılır.
Cucurbitaceae (Kabakgiller) familyasının Lagenaria siceraria türünden susak veya su kabağı bitkisi ham iken yemeği yapılan, olgunlaştığında uygun şekillerde kesilip kurutularak kap kacak ve süs eşyaları yapımında kullanılan kabaklar verir. Kabaklarının şekli susak varyetelerine göre değişir. Armut şeklinde ve 8 şeklinde kabak veren varyetelerine susak diyoruz.
Susak (su kabağı)
Asma kabağı (uzun kabak) ve sıyırma kabak adı verilen kabaklar susak ile aynı türdendirler. Araflarındaki fark varyete farkıdır. Beyaz (bazıları krem rengi) çiçek açarlar ve tohumları da bildiğimiz çerezlik kabak çekirdeği tohumlarına benzemez. Asma ve sıyırma kabaklar yanlış olarak Lagenaria vulgaris türü diye ifade edilir. Oysa bu ad aynı türün diğer adıdır. Yani ayrı bir tür adı değildir. Lagenaria siceraria adı daha yaygın kullanılır. Ana vatanı Güney Afrika’da Zimbabve civarlarıdır.
Susak tohumları
Susak, asma vb kabaklar tek yıllıktır. Meyvelerini yani kabaklarını olgunlaştırır ve kışa doğru ölürler. Meyvelerinin yere değmeden yetiştirilmesi tavsiye edilir (sıyırma kabakları hariç). Ağaç, çit, duvar gibi uygun yerlere tırmandırmalısınız. Meyveler boşlukta sallanır şekilde gelişirse sağlıklı ve güzel şekilli olurlar.
Asma kabak
Bahçede yetiştirme
Susak (su kabağı), asma kabak ve sıyırma kabak tohumlarını ilkbaharda en geç nisan sonunda ekmek gerekiyor. Çünkü çekirdeklerin toprakta çimlenmesinden meyvelerinin büyüyüp olgunlaşmasına kadar 3,5 – 4 ay bir süreye ve yeterli sıcağa ihtiyaç var.
Bahçede toprak yüzeyinden 4 parmak kadar alçak çukur düzlükler oluşturun. Çekirdeğin dar, sivrimsi uçları aşağı gelecek şekilde toprağın içinde yerleştirin. Üst kısım 1cm kadar toprakla örtülü olacak. Sonra sulayın.
Fideler 35-40 cm uzadıkları zaman, önceden hafif çukur olarak hazırladığınız diplerini toprakla doldurun. Birçok sebze yetiştirilirken bu işleme boğazlara toprak çekme denir. Böylece kökler daha iyi gelişir ve yaz sıcaklarında köklerin bölgesinde toprak kupkuru hale gelmez.
İlkin erkek çiçekleri açar. Dişi çiçekler daha sonra hazırda mini meyveleri olduğu halde açarlar. 1m’den daha alçakta oluşan dişi çiçekleri koparmalısınız. Özellikle asma kabaklarda bu daha önemlidir. Zira kabaklar bir metreden fazla uzar. Susakların kabakları o kadar uzamasalar da yüksekte olmalarında yarar var. Herhangi sarkmalardan dolayı yere değmesinler. Sıyırma kabakları yükseğe bağlamak gerekmiyor. Yerde sürünmelerinde, meyvelerin yerde büyümelerinde sakınca yok.
Sulama önemlidir. Meyveler gelişirken toprağı uzun süre kupkuru kalmayacak şekilde uygun aralıklarla sulayın. Gübreleme ise çok önceden, sonbahar sonunda yapmak daha iyi olur. Susak ve asma kabak yetiştireceğiniz toprağın besleyiciliği, dengeliliği ne kadar iyi olursa o kadar iyi ürün verirler.
Daha iyi ürün almak için
Eğer su kabağı fidelerinizin mükemmel verimli gelişmelerini, bol bol ve iri iri kabaklar vermelerini istiyorsanız ⇒bal kabağı sayfamı okuyun ve gübreleme işlerini aynı şekilde yapın.
30-35 litre büyüklüğü olan bir saksıda su kabağı yetiştirilmesi mümkün olur mu?
***
Olabilir. Hava sıcaklığı arttığı zaman saksının güneş görmesini engelleseniz iyi olur.
Benim susak kabaklarım 2 metre ile 3 metre arası büyüdüler ama daha hiç çiçek açmadılar. Neden ve ne yapmam gerekiyor?
***
Çok yakında çiçek açarlar. Bol bol sulayın. Didim’de bir komşum bunların meraklısı. Her yıl bir hayli geç çiçek açtığını gördüm. Bir de ilkin birkaç hafta sadece erkek çiçekler oluşuyor. Meyveler yani kabaklar yaz ortasında beliriyor ama çok hızlı büyüyorlar.
ilk denemem de beyaz çiçeklerin bazısında minik kabaklar oluştuğunu gördüm ve büyümelerini sabırsızlıkla bekliyorum. Ancak yukarıda bahsettiğiniz gibi dişi olanları nasıl anlayacağım? Daha çok kabağa ulaşmak istiyorum. Dişi olan ve koparmam gereken çiçek nasıl bir görünümdedir? Mesela çiçek olup kuruyanlar var. onlar olabilir mi? Kuruyan çiçekleri kopararak daha çok üretim sağlar mıyım?
***
Çok geç.. Galiba tohumları fazla geç ekmişsiniz. Artık meyve azaltması yapmayın. Zaten dediğim gibi çok geç olduğundan dolayı meyveler büyüyemeyecek. Ekim aynı ortasından sonra havalar soğudukça kabaklar git gide kötüleşir ve ölürler. Gelecek yıl tohumları nisan ortasında ekin. Ama önceden sonbaharda toprağı gübreleyin. İlkbaharda fideler küçükken şeker gübresi veya dap gübresi uygularsanız çok çabuk uzarlar ve çiçek açmaya geç kalmazlar. İşte bu takdirde ilk meyveleri budayabilirsiniz. Dişi çiçekleri tanımaya gelince: Bunlar daha çiçeklerini açmadan önce, tomurcukken bile mine meyveler hazır halde ortaya çıkarlar. Mini meyvelerin ucunda çiçek tomurcuğu vardır. Erkek çiçekler meyvesizdir. Hıyardan karpuza tüm kabakgillerde aynı özellik var. Ayrıca erkek çiçekleri koparmayın. Yoksa dişi çiçekler polensiz kalır ve meyveler mini halde dökülürler.
Benim susaklar lekelendi çürüyecekler içi daha dolu, asker yeşili. Nasıl kurtarayım? Çok bekledim.
***
Lekeler olması çürüme anlamına gelmez. Çürüme varsa zaten dokunduğunuzda anlarsınız. İsterseniz artık hiç sulamayın. Veya, çürüyeceklerinden eminseniz onları dallarıyla kesin ve hiçbir yere temas etmeyecekleri şekilde bir yere asın. Böylece çürümeden kururlar.
Şu kabaının olgunlaştığını nasıl anlayacağım? renkleri yeşil sararmadılar.
***
Yeşil ise, renk tonunun ve dokuların özelliğine göre durum değişir. Yani tam olgunlaşmış da olabilir, olgunlaşma hiç tamamlanmamış da olabilir. En iyisi daha bekleyin. Zamansız keserseniz körpe dokular buruşur, kabak kururken yamulur, çökmeler filan görülür. Hızlı bir çürüme bile başlayabilir.