Mil toprak

Mil ince taneli kumdan bile daha ince, neredeyse un inceliğinde bir toprak çeşididir. Kayalardan ufalanmış tozlardan ve kilden doğal bir karışımdır. Suyun etkisiyle uygun yerlerde su çökeltileri (silt) olarak birikmiştir. Kupkuru olunca açık gri, ıslanınca yeşilimsi soluk kahverengi olur. Yeşilimsi renk içerdiği alüminyum silikatlardan ileri gelir. Yani mil bir bakıma killi bir topraktır. Bulunduğu yerin kaya ve toprak özelliklerine göre farklı renklerde (mesela kızılca) olabiliyor. Elinizi mile sürüp parmaklarınıza baktığınızda sim ışıltısı gibi pırıltılar görürsünüz. Milin bir diğer adı su altı tozudur. Çünkü akarsuların oluşturduğu bir çeşit alüvyondur.

Orta nemlilikte mil görünümü

Bazı yerli bilgi kaynaklarında mil için besleyici ve humus zengini bir topraktır demişler. Kesinlikle yanlış bilgi. Humuslu değil. Hem gübre katmazsanız besleyiciliği hiç yoktur. Ancak istisnai bir iki tür bitki milde gübre istemeden güzel gelişir o kadar. Mil alüvyon toprak çeşitlerindendir ama tarıma elverişli besleyici esas alüvyon topraklar milden gayet farklıdır.

Kullanım

Mil tedarik edebilen belediyeler yol kenarları vesaire yerlerde düzenleyeceği çim ve çiçeklik alanlarına mil yayıyor. Sonra ekim yapıyorlar. Milden amaç yazın sıcaklarda su tutuculuğunun iyi olmasından dolayıdır.

Ege’de yerel geleneksel çiçekçiler mili çok kullanır. Fakat birçok türden süs bitkilerine ve sebzelere hiç iyi gelmiyor. Bu ise umurlarında değil. Mesela tohumdan yetişmiş fideleri fide yastığı toprağından alarak köklerini nemli mil ile sıkıştırır, sonra küçük fide naylonlarının içine koyarak satışa çıkarırlar. Çiçek fidesi veya sebze fidesi alırken toprağını dikkatle inceleyin. Toprağı koyu renkli, torf benzeri bir şeyse alın. Mil kullanmışlarsa o fideleri tercih etmemelisiniz. Ayrıca mili saksı toprağı olarak kestane gübresi ile karışım yaparlar. Bazı bitkiler bu karışımı çok sever ama bazı bitkiler mahvolup gider. Küçük saksılarda satılan fesleğenler için genellikle sadece mil kullanırlar.

Toprak düzenleyicisi olarak mil

Kuruyunca beton gibi sertleşen, kuru iken sertliğinden dolayı kazmak mümkün olmayan topraklar mil ile işlenerek ıslah edilebilir (bazı yerlerde çok tavsiye edilen bir şey). Aslında sert toprakları ıslah etmenin daha sağlıklı yolu mil değil, dere kumu + saman karışımıdır. Saman yerine yaprak çürüntüleri, bitkisel çürüntüler, hatta leonardit bile uygundur. Dere kumunun alternatifi ise sadece küçük taneli ponza taşıdır.

Saksı bitkilerinde

Salt, katıksız mil içinde çok iyi ve sağlıklı gelişen bitkilerden biri, en başta geleni (gördüğüm kadarıyla) aşk merdivenidir. Mili çok seviyor ve milin içerdiği parazitler köklerine ilişmiyor. Euphorbia milii için de aynı şeyi söyleyebilirim.

Bahçelerde ise semizotu için idealdir. Yaz boyunca 2-3 günde bir üstünkörü bir su serpme sulamasıyla çok iyi yetişiyorlar. Milde fesleğen ve rozet çiçeği (bahçe zemininde) gayet güzel yetişiyor ve üstelik yıllardır bahçemde ben hiçbir şey yapmadığım halde kendileri döktükleri tohumlarıyla çoğalıp duruyorlar. Yıllar önce bunları bir defa bahçeme dikmiştim ve kalıcı oldular.

Seralarda, tarlalarda mil

Serdikten sonra mutlaka solarizasyon yapmalısınız çünkü zararlı parazitler içeriyor. Ayrıca bol miktarda leonardit karıştırırsanız daha verimli hale gelir. Ve böylece bitkiler verdiğiniz gübrelerden en iyi şekilde yararlanır.

Dezavantajları

Saksı bitkileriniz için diğer topraklarla karışım yaptığınızda zamanla toprak yüzeyinde kaymak tutma olayına benzer şekilde sert tabakalar oluşur. Mil tek başına kullanıldığında veya karışımda diğer toprak azınlıkta kalırsa kaymak tutma sorunu olmaz. Yine de tavsiye etmem. Süzekliği çok iyi değildir. Havadarlığı ise hiç yok.

Mil (eğer solarizasyon işleminden geçmemişse) nematod parazitleri içerir. Nematod parazitleri başta domates olmak üzere birçok tarım bitkisinin köklerinde hızla çoğalarak bitkileri perişan ederler. Süs bitkilerinden Asteraceae (Papatyagiller) familyasının neredeyse her türüne, kaktüslerin tümüne, kaktüs olmayan diğer sukulentlerin bazılarına, mum çiçeğine ve gardenya bitkisine nematodlar zarar verir. Kurtarma şansınız yok. Dolayısıyla, eğer mil kullanacaksanız önce solarizasyona tabi tutmalı ya da pastörize etmelisiniz.