Kimyasal açıdan bir tuzdur. Dipotasyum fosfat ile karışık haldedir. Yani MPK gübresi diye aldığınız madde aslında iki ayrı yapay gübrenin karışımıdır. Bunların kimya biliminde formülleri ve karışım oranları şöyle:
Monopotasyum fosfat – KH2PO4
Dipotasyum fosfat – K2HPO4.(H2O)x
Bu karışımın %52’sini fosfor pentaoksit (P2O5) ve %34’ünü potasyum oksit (K2O) teşkil eder.
NPK oranları
Bu arada MPK ile NPK’yi karıştırmayın. MPK Mono-potassium-phosphate üç kelimenin baş harfleridir. NPK ise bitkilerin ihtiyacı olan makro elementlerden en önemli üçünün sembol harfleridir. Yani N-azot, P-fosfor ve K-potasyum. Gübreleri hangi amaçla (köklenme için mi, yaprak amacıyla mı, çiçek-meyve amacıyla mı yoksa her amaçla mı) kullanacaksınız? Bunu NPK oranlarına göre belirlemek gerekir (genelde). Yani köklenme için fosfor ağırlıklı, yaprak amaçlı azot ağırlıklı, meyve amaçlı ise potasyum ağırlıklı. Her amaçla olacaksa NPK eşit ağırlıklı olmalıdır.
MPK gübresinin NPK oranlarına gelince: 0-52-34’tür. Yani azot sıfır (hiç yok), fosfor 52 ve potasyum 34.
Kullanım amacı
Anladığınız gibi bu gübre sadece fosfor ve potasyum içerir. Bitkiler için yine hayati önem taşıyan diğer makro ve mikro elementlerin hiç birini içermez. Dolayısıyla esas gübre değildir. Takviye gübresi ya da yardımcı, tamamlayıcı gübredir.
MPK gübresi kullanımı genel ihtiyaçtan değil, daha ziyade azot problemlerine karşıdır. Yani azotun azdırdığı bitkilerde çiçeklerin zayıf kalıp tomurcukken bozulmaları probleminde gereken ilaç gibi gübredir. Örneğin domates‘lerinizin toprağı fazla azotlu ise veya bolca şeker gübresi vermişseniz görürsünüz ki dallar coşkulu ve gürce gelişip uzarken tomurcuk verir ama güçlü dal uzamaları devam eder, bitki tomurcuklarını büyütmeyi unutur. Tomurcuklar pek fazla gelişemeden adeta söner gider. Tomurcuklardan bazıları çiçek açsa bile çiçekler küçüktür ve meyveye dönüşmeden sararıp kururlar. Fazla azot yüzünden olan benzeri tomurcuk kuruması problemi süs bitkilerinden yıldız çiçeği‘nde de sıkça görülür.
Ne zaman nasıl kullanılır?
Yetiştirdiğiniz bitkilerinizin gelişim özelliklerini, toprağınızın yapısını ve verdiğiniz gübrelerin NPK oranlarını çok iyi bilmeniz gerekiyor. Yine domatesten örnek verecek olursam, mesela gür gelişiminden anladınız ki bu gidişle çiçek tomurcukları boşa gidecek, fideler azgınca dal uzatmaya devam edecek.. İşte o zaman, fideler biraz gelişmiş mesela çok kısa zamanda kuvvetli gelişimle 40cm olmuş ama henüz tomurcuklanma başlamamışken MPK uygulamaya başlamanız gerekir. Hatta, toprağınızın ve önceden verdiğiniz gübrenin niteliğine göre, MPK takviyesi kesin gereklidir diye düşünüyorsanız fide ekiminden itibaren, yani fidelerin büyümesini beklemeden başlamalısınız. Böylece her şey dengelenir ve fideler üstün meyve verimli olacak şekilde yapılanmaya başlarlar.
Bu gübre ticari yetiştiricilikte suda eritilerek, damlama sulama ile verilir. Siz bahçenizde suya çok az miktarda karıştırarak vermelisiniz. Mesela 1 litre suya tepeleme olmayan 1 çay kaşığı (ya da 5 litre suya 5 çay kaşığı) karıştırıp eriterek verin. Kaşık büyüklüğüne dikkat edin. Çay kaşığı en küçük kaşıktır. Tatlı kaşığı orta boy, yemek kaşığı ise bildiğimiz normal büyük kaşık. Çiçeklenme dört dörtlük olması gerektiği gibi gerçekleşinceye kadar, iki sulamadan birini MPK’li su ile yapın. Sonrasında gerekmez ama devam etmenizde sakınca yok. Devam edecekseniz artık 2 değil 3-4 sulamada bir, meyveler olması gereken büyüklüğe ulaşmaya yaklaşıncaya kadar vermek büyük fayda sağlar.
MPK gübresi yapraklara uygulamaya da elverişlidir. Suya karıştırma oranını hafifçe düşük tutun ve sadece 15 günde bir defa, sabah çok erkenden, güneşin yeni doğduğu sıralarda sisleme şeklinde vermelisiniz. Esas olanı topraktan sulamayla vermektir. Bunun yanı sıra ayrıca yapraktan vermenizde sakınca yok. Ama sadece yapraktan vermenizin faydası tam olmayacaktır.
Kullanım devamı için ayrıntılı bilgi: Aşağıda kaynaklar bölümünde linkini verdiğim Gübretaş sayfasındaki hangi bitkiye hangi zaman aralığında kullanma gerektiğine dair olan tabloyu inceleyebilirsiniz.
Dikkat
Yukarıdaki örnekler gerçi doğru, gerçek örneklerdir fakat çok benzer problemler bambaşka sebeplerden kaynaklanıyor da olabilir. Onun için herhangi bir bitkiyi bilgisizce gelişigüzel yetiştiriyorsanız ve tomurcuk veya meyve gelişememe problemi olursa illa azot azdırdı veya illa MPK gübresi lazım diye düşünmeyin. Faydasını değil zararını görmeniz mümkün. Yani bitkilerinizi en baştan her şeyiyle nasıl yetiştirmek gerekiyorsa, toprağından sulamasına, güneşinden gübresine her şeyi en doğru bilgilerle yapmalısınız.
Faydası
MPK gübresinin bitkilerde sağlıklı çiçeklenme ve gerektiği gibi meyve verimi olması, ayrıca meyvelerin irilik ve lezzet açılarından yüksek kalitede gelişebilmeleri gibi faydaları var. Meyve ve çiçeklerden başka, ayrıca turp, havuç, patates vb yumru köklerin de gerektiği gibi dolgun ve gerektiği gibi iri yapılı olmasını sağlar. Ama unutmayın ki esas gübreleme kesin gereklidir. MKP sadece esas gübrelemeye takviye amacıyla ve gerekiyorsa kullanılır.
Mpk toprakalti olarak verebilirmiyiz.?sulama imkanım yok birde bu formülün toprak altısı var mi.
***
Her gübre toprağa karıştırılabilir. Esas dikkatli olmanız gereken şey hangi toprağa, hangi bitkiye, ne amaçla, ne gübresi vermeniz gerektiğini bilmenizdir.