Saksılarda yetiştirilen kumkuat, madalina, limon, kalamondin, portakal vb narenciye türlerinde ham meyve dökülmesi sebepleri hakkında bugün bir soru geldi. Soru ve ayrıntılı cevap aşağıda:
Terasta yetiştirdiğim iki yaşında bir mandalinam var. Çiçek zamanı çiçek açıyor. Mandalina tuttuğunda ise mandalinalar nohut büyüklüğüne geldiğinde dökülüyor. Acaba sebebi nedir? Bu konuda beni bilgilendirirseniz memnun olurum şimdiden teşekkürler.
***
Öncelikle bilmeniz gereken iki konu: Aşağıda iki başlık halinde açıkladım. Biri ağacın bünyesinin kendi ayarlamasıyla ilgili. Diğeri ise ağacın yaşı ve aşılanan kısmın kaç yıllık olduğu.
Olağan, olması gereken dökülmeler
Bunu ağacın bünyesi ayarlıyor. Narenciyeler çok fazla çiçek açar. Pek çoğu dökülür. Bu normaldir. Geri kalan çiçeklerden mini meyveler oluşur. Meyveler kısa bir dalda çok sayıda ise onların da çoğu fındık büyüklüğüne gelmeden çok önce dökülürler. Bu da gayet normaldir. Sonra tek tük meyveler kalır. Olması gerektiği sayıda meyveler büyümeye devam ederler. Aşağıdaki örnek resme bakın. Normali budur. Çiçeklerin çoğu dökülmese idi ve geri kalan çiçeklerden oluşan meyvelerin de bir kısmı dökülmese idi bu fotoğraf karesinde belki yüz tane meyve görmeniz gerekirdi. Ama gerçekte o dallar onca meyveleri taşıyamazdı ve kırılırlardı. Zaten ağacın bünyesi onca meyveleri besleyip büyütmeye güç yettiremez. Her bir dalda yüzlerce meyve olması doğanın gerçeklerine aykırıdır.
Örnek resim
Her meyve ağacı bu tip ayarlamaları kendisi yapar. Besleyeceği ve dalları kırılmadan taşıyacağı sayıda meyveyi tutar. Fazlasına izin vermez. Hatta siz saksıda yetiştirdiğiniz narenciyelerinizde bu ayarlamayı kendiniz yaparak ağaca yardımcı olmalısınız. Mesela her bir 20cm dal parçasında yeterli sayıda meyve olacak şekilde meyveler henüz kuru nohut kadar iken fazlasını ince bir makasla kesip atın. Her bir 30cm dal parçasında en fazla meyve sayısı ne olmalıdır diye düşünürsek: kumkuat 6, mandalina 4, limon 2, portakal 1 adet meyve.. Bu şekilde olursa meyveler olması gerektiği gibi iri olurlar aynı zamanda.
Fidanın / aşının yaşı ile ilgili meyve dökülmesi
Meyvesi yenen narenciyeler daima troyer ya da üç yaprak portakalı fidanları üzerine aşılıdır. Yani satın aldığınız narenciye fidanı ne tür olursa olsun dip ve kök kısmı aslında başka ağaçtır ve adını verdiğim iki ayrı türden mutlaka biridir.
Meyve dökülmesinin yaş ile ilgisini bu bağlamda ele almak zorundayız.
Yeni aşı
Aşıdan filizlenip gelişen dallar hemen ertesi yıl (hatta bazen aynı yıl) çiçek açıp meyve verir. Ama meyvelerin hepsi henüz minicikken dökülebilir. Veya olgunlaşma zamanı gelene kadar çeşitli büyüklüklerde dökülürler. Olgunlaşana kadar gelişimi başaranlar ise beklenen lezzette olmaz. Bütün bunlar normaldir. Aşıdan esas gerçek randımanı 3. yıldan itibaren alırsınız (bazen 4. yıla, veya nadiren 5. yıla gecikir).
Yeni yer
Aşılı fidan siz aldığınızda gayet güzel meyveli idiyse ama buna rağmen bahçeye diktikten sonra ilk iki yıl meyve vermiyorsa veya verse bile meyveler dökülüyorsa bu da gayet normaldir. Köklerin yeni yerine alışmaları en az üç yılı alıyor. Limon veya portakal veya başka herhangi bir narenciye bahçeye yeni dikildiğinden itibaren güzelce gelişim gösterebilir. Bol bol çiçek açabilir. Bunlar köklerin o toprağa alıştığını, tam yerleştiğini göstermez. Bu sırada her şey yolunda gider. Sadece meyve verimi yolunda gitmez. 3. veya 4. yıldan itibaren meyve verimi de olması gerektiği gibi olacaktır.
Bazen başka bir etki bu gecikmede rol oynar. Yani köklerin saksı stresinden kurtulması ve rahatça gelişmeye başlamalarının fidana etkisi bir yıl gecikmeli olur. Böylece fidan adeta henüz çok genç olduğunun farkına varır ve meyve vermeyi, hatta çiçek açmayı iki yıl kadar erteler (⇒ ayrıntılı bilgi).
Periyodisite yüzünden meyve dökülmesi
Narenciyelerde genelde portakal çeşitlerinin bazılarında görülür. Bilinçlice bakım ve meyve azaltması yapılmayan her tür narenciyede de olur. Periyodisiteyi bir yıl ara ile dönüşümlü ortaya çıkan ciddi verimsizliktir diye açıklayabiliriz (var yılı, yok yılı).
Verimli bir yılı takip eden yılda bırakın meyvelerin dökülmesini, çiçek açmada bile problem yaşanır. Hatta ağacın gelişimi dahi keyifsiz olabilir. Çünkü önceki verimli yılda köklerdeki tüm birikimler meyvelere aktarılıp tüketilmiştir. Ağaç son derece yorgun düşmüştür. Şimdi ağaç gelecek yıl verimli olmakk için köklerine besin ve enerji depolamakla uğraşacak. Bu mesele aslında problem sayılmaması gereken bir doğa gerçeğidir.
Periyodisite olmaması için ağacınıza çok iyi bakıyor olmanız lazım. Yaprak sağlığına en büyük önemi vermeniz lazım. Meyve sayısını sınırlamak da periyodisite problemine düşmemek için en etkili yollardan biridir, hatta bir zorunluluktur. Her yıl çok sayıda ama vasat veya düşük kalitede meyve almaktansa, veya iki yılda bir iyi kaliteli meyve almaktansa her yıl az sayıda ama yüksek kalitede meyve almak daha güzel değil mi?
Bu konuda ayrıntılı bilgiler şurada: ⇒ Periyodisite (yıldan yıla farklı meyve verimi)
İç mekanlarda yetiştirilen narenciyelerde meyve dökülmesi
Toprak ne kadar iyi ve besleyici olursa olsun iç mekanlarda her türlü problem çıkabiliyor. Başlıca 8 ana sebep var:
1- Havasızlık
Narenciyelerin ihtiyacına yeterli olmayan hava akımları ve yetersiz güneş. Hatta hiç havasız ve az ışıklı dip köşe yerler.. Narenciyelerin bulunduğu yer mutlaka çok sık tekrarlanan hava hareketlerine sahip olmalıdır. Ayrıca narenciyeler günde en az 3 saat direkt güneşe ihtiyaç duyar. Aksi takdirde fotosentez sekteye uğrar ve bitki meyvelerini besleyemez. Sonuçta onları terk etmek için gerekeni yapar. Yalnız, havasızlık güneş yetersizliğinden çok daha kötü zararlıdır bunu iyi bilin.
2- Yanlış toprak, yanlış gübreleme
İç mekanlarda yanlış toprak veya yanlış gübre yüzünden kökler sıkıntı çeker. İnce-hassas kökler ve hassas kök ucu organları çürür. Bitki yenilerini üretmeye çalışır. Onlar da ölür. Bu böyle devam ederken bitki yorgun ve bitkin düşerek önce meyvelerini beslemeyi bırakır. Sonra gelişimi tamamen durur. Ardından ölüm süreci başlar. Ayrıca saksı narenciyelerinde solucan gübresi kullanan herkes bu dertten şikayetçi. Ayrıntılı bilgi: ⇒ Hayvan gübrelerinde tuzluluk problemi
3- Sulama ile ilgili
Bazı insanlar çok ihmalci davranır. Meyve gelişimi sırasında toprağın ikide birde kupkuru kalması fotosentezi sekteye uğratan sebeplerdendir. Böylece bitki meyvelerini besleyemez ve dökmeye başlar. Ayrıca hiç gerekmediği halde sulayıp durmak da zararlıdır. Toprağın daima fazlaca ıslak olması köklerde problemlere yol açar.
4- Toprağın kimyasal dengesinin bozulması
Toprağın kimyasal dengesinin bozulması veya bozuk olmasının sebepleri devamlı aşırı kireçli, ağır metal iyonlu sularla sulamak, gerekmediği halde sulayıp durmak, sularken az miktarda su kullanmak, toprağa şunun bunun tavsiyesiyle bira, aspirin, çeşitli ilaçlar vs maddeler karıştırmak ve yanlış gübre veya yanlış bitki besini kullanımlarıdır.
5- Bitki bitleri
Kapalı mekanlarda özellikle de örümcek bit denen gözle görülmesi çok zor olan mini bitki bitleri narenciyelere musallat olur ve çok ciddi zarar verirler. Bir de narenciye parazitleri vardır. Ara sıra kuvvetli ışıkta bir büyüteç yardımı ile yaprak altlarını ve meyveleri iyice inceleyin. Bitlenme görürseniz ilaçlayın.
6- Yer yadırgaması
Meyvelerin tümünün dökülmesi yer değişikliğinde genellikle olur. Saksıda meyveli bir ağaç alırsanız bu riske hazır olun. Sebep genellikle yeni mekanın eski mekana göre daha az sıcak ve fazlaca havasız olmasıdır.
7- Köklerin sıkışıklığı
Eğer kökler saksı içinde adamakıllı sıkışık bir yumak oluşturmuşsa bilin ki meyve ağaçları bu tip streslere gelmez.
8- Toprak canlıları
Kök yiyen kurtlar, ve ayrıca saksıda yetişen bitkilerde toprakta aşırı çoklukta solucan olması.. Bazı kök yiyici kurtlar var. Bunlar bitkileri öldürebilir bile. Solucanların saksıda olmasının zararı yok ama eğer sayıları aşırı çoklukta ise köklerin arasında fazla dolaşıp köklerin topraktan su ve element almalarının sürekli olmasına engel olurlar. Bu da bitkinin meyveleri besleyememesine ve dökmesine sebep olabilir.
Yukarıdaki problemler sizin evde yetiştirdiğiniz narenciyelerinizin meyvelerinin dökülmesinde rol oynamıyorsa aşağıdaki bilgilere de bir göz atın.
Problem dışarıda açık havada yetiştirilen narenciyelerde ise
Saksıdakilerde her halükarda problemler eksik olmuyor. Bu tavsiyelerim ise bahçeye dikili olanlar için de kısmen geçerlidir.
Yine yukarıda saydığım sekiz ana sebepten birincisi hariç diğer tümü aynen geçerlidir. Başka dikkat etmeniz gerekenler:
Açık havada saksıdaki toprak daha çabuk kurur. Meyve gelişimi aşamasında saksılarda olan meyve ağaçlarının toprağı asla kupkuru kalmamalıdır. Yani her an sürekli sırılsıklam olsun da demiyorum. Kuruma oldukça mutlaka ihmal etmeden bol su ile sulayın.
Saksıdaki narenciye ağacınız siz onu soğuktan korunaklı bir yerde tutarken çiçeklenmiş ve meyve tutmaya başlamışsa, sonra havalar ısındı diye baharda erkenden dışarı çıkardı iseniz, hiç hazırlıksız olarak aniden çok serin bir ortama çıkmasının şoku ile elbette meyvelerinin tamamını dökecektir. Bu da gayet olağandır.
Saksı kış veya kış sonu dışarıda ise ve o günlerde çiçeklenmişse… Veya meyve oluşumu çok erken başlamışsa.. Bunlardan sonraki hafif don olayları yapraklara zarar vermese bile çiçekleri yakar. Veya kökleri üşütüp meyveleri döktürebilir.
Yanlış bakım sonucu meyve dökülmesi problemleri
Aslında meseleye sadece meyve dökümü olarak bakmamak gerekir. Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur sözünde olduğu gibi, sağlam meyve sağlam toprakta olur denebilir. Toprağın uygun olması ve kimyasal dengelerinin yerinde olması hem kök sağlığını hem yaprak sağlığını etkiler. Bunlar da meyve oluşumunu etkiliyor.
Saksıda narenciye yetiştiriyorsanız en doğru rehber bilgilerle yol almanız şart. Başka çareniz yok.
İşte sayfası: ⇒ Saksı narenciyelerini problemsiz yetiştirme
Antalya’da dalından koparılan limonun çekirdeğini çimlendirdim. Filizlendikten sonra çok hızlı bir şekilde büyüdü. Hatta dibinden bir sürgün daha verdi. Dik bir şekilde uzayıp boyu yarım metreyi geçti. Hala büyüyor. Yaprakları buram buram limon kokuyor. Güneşi doğduğu andan itibaren öğlene kadar görüyor. Çok aydınlık bir yerde. Ayrıca çok fazla hava da alıyor. Limon vermesi için aşılamam mı lazım? Bir de gövdesi ince bir şekilde uzuyor, aşağı kısmından odunsu hale gelmeye başladı.
***
Çiçek açması ve meyve vermesi için 5 yıl ile 10 yıl arasında bir olgunlaşma sürecine ihtiyacı var. Bulunduğu yer hızlı gelişmesine oldukça uygun. Kışın bile gelişime devam edebilir. Bu takdirde meyve vermesi fazla gecikmez yani 5 yıldan fazla sürmez. Ama olgun bir limondan aşılarsanız daha erken meyve verir. Aşılamak için ise ana gövdenin en az kurşun kalem kadar kalınlaşması lazım. Belki bir yıl belki iki yıl sonra yeterince kalınlaşır.
Merhaba benim limonlarım bu sene çoğu çiçeklenmedi. Bazıları çiçeklendi. Saksıda hepsinin toprakları yeni. Nisanda hepsine bol gübre verdim. Kumkuatlarım inanılmaz çiçeklenip meyve tuttu. Aynı şekilde parmak limonum da ama mayerden bir ses yok. Neden acaba? Meyveler ileride kuruyup dökülmesin diye nasıl bir besin takviyesi yapabiliriz doğal olarak?
***
Saksı narenciyelerinde gübre büyük risk. Zararı olmadıysa şanslısınız. Anlaşılan toprak iyi ve gübre güvenilir bir yapıda imiş. Önümüzdeki ekim ayında toprak yıkama sulaması yapmazsanız gübrenin zararı kış boyunca dalların kararıp kuruması şeklinde ortaya çıkar. Unutmayın ve dikkatli olun. Şimdi gübre vermişseniz artık tekrar besin takviyesi yapmayın. Hatta doğal olanları daha da zarar verir. Bunlar hassas bitkiler. Çiçek açmamış olanlar demek ki bu yıl yan dallarını çoğaltmak istiyor. Narenciyeler yan dalların en uçlarından çiçek ve meyve vermeyi seviyor. Budamaları buna göre yapın. Saksı narenciyelerin bakımı aynen şu sayfada anlattığım gibi yapılmalı: Zerre şaşmayın, aynı yolu izleyin. ⇒ https://azbitki.com/kamkat-kumquat-fortunella-japonica
Benin bahçede limon, portakal ve mandalina ağacı var. Baya bir çiçek açtılar ama çiçekler dökülüp meyveler nohut tanesi kadar olunca neredeyse dörtte üçü döküldü. Normal değilse ne gibi önlemler alabilirim?
***
Yazı içinde bunun ölçüsünü yazmıştım. Lütfen orayı okuyup kendiniz sonuç çıkarın. Bir de Narenciye fidanları bahçeye ilk dikildiklerinde ilk üç yıl köklerini toprakta güçlendirmek için uğraşırlar ve bu aşamada ilk üç yıl meyve verimleri beklendiği gibi olmayabilir. Ancak üçüncü yılı da atlattıktan sonra her şey olması gerektiği gibi olacaktır. Tabii eğer toprak ve güneş şartları uygunsa ve siz bakımını doğru yapıyorsanız.
Yavaş gelişim gösteren 3 yaş limon fidanımı hızlandırmak için gibberelik asit kullanımı hangi miktarda uygulanır?
***
Sağlıklı ise bırakın yavaş gelişsin. Bir yere dikilen bir limon fidanı kaç yaşında olursa olsun o yeni dikildiği yerde ilk üç yıl köklerini güçlendirir ve sonra atağa geçer. Acele etmeyin. Yoksa sağlığını bozar ve her şeyi mahvedersiniz.
Limonlarım günlerdir nohut büyüklüğüne gelmiş ve öylece durdular. Bu durum kaç gün sürer acaba?
***
Ne demek istediğinizi anlamadım. Birkaç gün hiç büyümediklerini kastediyorsanız yanılıyorsunuz. Eğer yemyeşil ve sağlıklı görünüyorlarsa mutlaka gelişiyorlardır. Köklerde bir aksaklık olsa zaten meyvelerini hemen döker. Yalnız, bulunduğu yer gece boyunca çok havasız ve çok sıcak oluryorsa işte bu durum meyvelerin gelişmelerini engeller.
İki haftadır hep aynı büyüklükteler (nohut kadar). Bu durum normal mi?
***
İki hafta aslında bir şey değil. Sağlıklı görünüyorlarsa pek sorun yok. Kapalı yerlerde hep problem olur. Eğer ağacın bünyesi meyveleri besleyemeyecek kadar fotosentezde sıkıntı yaşıyorsa daha fazla esintiye ihtiyacı var demektir. Aksi takdirde o meyvelerden vazgeçip dökebilir.
7 yaşında limon ağacım var. Düzenli meyve veriyor. Bu sene kabuklu bit vardı. İlaçlamayla halloldu. Nohut büyüklüğündeki meyvelerin nerdeyse tamamı döküldü. Daha önceden döllenen 3-5 meyve irileşti. Mantari bir durum dökülmeye neden olur mu?
***
Meyvelerin çoğunun dökülmesi normaldir. Hatta bir dönem çiçeklerinden oluşan mini meyvelerinin tümünün dökülmesi de normal kabul edilebilir. Çünkü önceki meyveler fazla güç kaybettirmiştir ve sizin de hatalarınız olunca olan olmuştur. Bu konuda bugünlerde çok önemli yeni bir sayfa hazırlayacağım. Lütfen ana sayfadan takip edin kaçırmayın.
Limon fidanımı aldığımda bezelye tanesi gibi olan meyvelerinin hepsi döküldü. Yeni meyveler var ama onlar da dökülüyor. Ayda bir gübre, haftalık sulama yapıyorum.
***
Mutlaka birkaç ciddi hatalarınız vardır ama sizin neyi nasıl yaptığınızı bilmiyorum. Sulamanız yanlış. Düzenli gün aralıklarıyla sulamak tehlikelidir. Siz en iyisi şu sayfadan narenciye bakımını dikkatle okuyarak hatalarınızı bulun: Saksı narenciyelerini problemsiz yetiştirme
Yediveren limonum meyveli aldım. Tekrar çiçek açtı, meyveye döndü ama meyveler sararıp düşüyor. Ayrıca yapraklarda da sararma var. Paslı su yumurtasını muz kabuğu suyu veriyorum yine de yeni açan yapraklar sararıyor.
***
Sağdan soldan duyduğunuz uydur kaydır deli saçması tavsiyelere sakın inanmayın. Sayfayı yeniledim. Özellikle yazı sonunda verdiğim linkin sayfasında ihtiyacınız olan en iyi bilgiler var. Lütfen orayı okuyun ve gerekenleri öğrenip yapmaya çalışın.
Portakal, limon, kumkuat vs Narenciyelerde ham meyve dökülmesi problemi ile ilgili olan bu sayfa daha aydınlatıcı olacak şekilde baştan aşağı yenilendi ve sayfa bugün itibarıyla soru yazmaya kapatıldı. Zira gelen sorular artık bu konu ile ilgili olmuyor. Esas ilgili sayfanın linkini yazımın sonunda verdim. Sorularınızı o sayfaya yazabilirsiniz.