Operculicarya decaryi

Özellikleri

Doğal ortamlarında boyu 90cm ile 6 metre arasında değişir ve küçük bir ağaç görünümünde gelişirler. Küçük yapısına rağmen oldukça kalın gövdesi vardır. Çok kalın ve kodeks yapılı gövdesi bitkinin uzun süren yağışsız kurak dönemlerde aylarca hayatta kalmasına ve gelişim göstermesine yetecek kadar su ve besin depolayıcı özelliktedir.

Yaprakları kısa bir yaprak sapına dizili mini yaprakçıklar bütünüdür. Rengi biraz koyu yeşil ve parlaktır. Kışın fazla soğuğa maruz kalmazsa yapraklarını dökmez.

Operculicarya decaryi türünün dişisi ve erkeği ayrı olur. İlkbaharda çok küçük koyu kırmızı çiçekler açar. Eğer susuz + soğuk kış dinlenme süreci yaşamazsa çiçek açmaz. Zaten önemli değil, çünkü çiçekleri son derece küçüktür. Ancak tohum için önemlidir ama bunun için ayrı ayrı hem dişi hem erkek fidanına sahip olmanız lazım.

Tohumdan yetişen fidanları top gibi yuvarlak dip kodeks yapısı oluşturur. Bu haliyle son derece ilginç, güzel ve dikkat çekicidir. Fakat tohumdan yetiştirmek, büyütmek çok emek ve dikkat ister. Zordur. Bu yüzden genellikle dallarından köklendirmeyle üretirler.

Habitat

Operculicarya decaryi bitki türü Madagaskar’ın güney ve güneybatı kısımlarına endemiktir. Kurak bölgelerde, kurak iklime uyumlu ormanlık ve çalılıklarının olduğu yerlerde yaşarlar. İnsanların fidanlarını ticari amaçla toplayıp durmaları yüzünden sayıları yok denecek kadar azalmıştır. Oysa dallarında ve köklerinde fazlaca su depoladığı için bölge hayvanlarının en ciddi hayat kaynaklarındadır. Sonuçta insanların para sevdası yüzünden birçok canlı türünün yaşam hakları ellerinden alınmış oluyor.

Önemi

Bonsaileştirmeye çok uygun bir sukulenttir. Saksıda yetiştirince minyatür ağaç görünümü alması daha kolaydır. Operculicarya decaryi hakkında nedense sukulent olmasından değil bonsai özelliğinden bahsedilir. Oysa gerçek bir sukulenttir. Hiç susuz aylarca sağlıklı kalır.

İklim uyumu

Kış soğuklarına dayanıklılığı toprağının kupkuru olması şartıyla en fazla -6C derece kadardır. En hafif soğuğa bile dayanamaz sözleri yanlıştır. Kışın soğuk ve güneş etkisiyle yaprakları bronzlaşır (kahverengimsi kızıl renkler alır). Duruma göre fazla soğukta yapraklarını döker.

Bakımı

Hakkında verilen bilgilerde son derece yavaş gelişimli olduğunu söylerler. Halbuki gerçekte Operculicarya decaryi yaz boyunca normal açık hava şartlarında normal sulamalarla son derece hızlı gelişir. Öyle ki sık sık budayıp dallarını azaltmak zorunda kalırsınız. Çünkü yığın yığın birçok dallarla dal karmaşası olur. Yavaş gelişimi kapalı mekanlarda susuz bırakmakla, bonsai toprağında tutmakla ve ana vatanının elverişsiz iklim şartlarında olur.

Günde saatlerce direkt güneş ister. Havadar ortamlarda iyi gelişir. Güneşsizlikte incecik, sağlıksız, çirkin uzamalar yapar ve zaten fazla yaşamaz. Havasız yerlerde ise pek gelişim göstermez.

Toprak olarak: 1 ölçü torf toprak + 1 ölçü 3-4mm iri taneli temiz dere kumu + 1 ölçü ponza taşı karışımı yapmanız gerekir. Bu karışım özellikle iç mekanlarda daha çok önemli, kesin gereklidir. Yoksa kökleri ve dip kısmı olduğu gibi çürür.

Sulamaları yaz boyunca yerinin fazlasıyla havadar, esintili olması şartıyla toprağı orta dereceden fazla kurudukça yapın. Aksi takdirde toprak kupkuru olmadıkça sulamayın. Her sulamada saksı alt deliklerden bol bol su süzülüp dışarı akıp gitmeli, toprağı yıkanmalıdır. Kış boyunca, yeri pek sıcak değilse hiç sulamamakta yarar var.

Bitki besini vermeniz (yaz aylarında) kesin gereklidir. Kaktüslere özel bitki besininden her üç veya dört sulamada bir vermelisiniz. Besinli su miktarı normal sulamalardaki gibi fazla olmasın. Saksı alt deliklerden bir iki damla su çıkınca tamamdır. Ayrıca, besinli su ile sulayacağınız zaman toprağı fazla kuru olmamalıdır ki kökler yanmasın.

Saksı değişimini iki yılda bir yapın. Kış sonunda, toprak kuru iken saksıdan çıkarın. Köklerini topraktan ayırmayın. Olduğu gibi yeni saksıya yeni toprak karışımı ile yerleştirin. Eski saksısında dip köklerde üst kısımda fazlaca kalınlaşma olmuşsa o kalın kısmın yeni saksıda toprak dışında kalmasını sağlayın.

Üretimi

Operculicarya decaryi gövdesi de kökleri de fazlaca kalınlaşır. Ayrıca kök kısmında yumrulaşmalar yapar. Bu yumru kısımları ayırıp filizlendirmeniz mümkündür. Hatalı yaparsanız kesin çürürler. Saksı değiştireceğiniz zaman, kış sonu ve toprağı kupkuru olacak. Bitki kış uykusundan çıkmadan önce halletmelisiniz. Yumrulaşan köklerden alıp bir saksıya dikin. Üst kısmı toprak dışında kalsın. İlk 10 gün hiç sulamayın.

Çelikle üretimi: Dallarını kesip alarak kolayca köklendirebilirsiniz. Bunun için eski, iyice sertleşmiş dallarından seçin. Dalı kestikten sonra birkaç gün açıkta kuru yerde bekletin. Sonra hafif nemli toprağa dikin ve sadece toprak kupkuru hale geldikçe sulayın. Mevsim yaz ise ve sürekli dışarıda tutacaksanız daha sık sulayın. Bu sayede sorunsuz bir şekilde köklenip hayata tutunacaktır. Ayrıca dalları önce suda köklendirebilirsiniz. Fakat köklenme başlar başlamaz, uzamalarını beklemeden saksısına dikin.

Tohumdan Operculicarya decaryi yetiştirmek için tohumları ilkbaharda havalar iyice ısınınca ekin. Çimlenmeleri 6 ay gibi gecikmeli olabilir. Yaz boyunca dışarıda tutar ve sık sık sularsanız çimlenmeleri kesindir. Mini fidelerin gelişimi son derece yavaştır. Dikkat, sabır ve doğru hassas bakım gerektirir. Ama çelikle yetiştirmeyle elde edemeyeceğiniz muhteşem bir kodeks dip oluştururlar. Çelikten yetişenler ise, dip kodeksleri olmasa bile çabukça kalınlaşan ana gövde mutlaka yaparlar. Yeter ki bakımını yukarıda anlattığım gibi doğru yapın. Biraz uğraşarak mini bir baobab ağacı biçimi vermeniz bile mümkündür. Veya istediğiniz gibi bir bonsai modeli yapmaya uygundurlar.

Kaynaklar

Operculicarya decaryi – Llifle
Operculicarya Species, Elephant Tree, Jabily – Dave’s Garden