Özellikleri
Araceae familyasından Philodendron bipinnatifidum uzun yaprak sapları ucunda geniş, büyük yapraklarıyla fazla yer kaplayan, hızlı gelişen bir türdür. Ana vatanı Arjantin’in kuzeyi, Bolivya, Paraguay ve Brezilya’nın güneyidir. Farklı şartlarda farklı görünümlü olma gibi bir özelliği var. Hatta eskiden farklı tarzda gelişenlerin ayrı bir tür olduğunu düşünmüşler ve onlara Philodendron selloum adını vermişler.
Philodendron bipinnatifidum – Fotoğraf: Dave’s Garden
Philodendron türleri ağaçlara tırmanıcı özellikleriyle bilinir. Bu tür ise kendisi ağaç gibi dik durarak yükselir. Gövdesi kalın ve sağlamdır. Fazla fazla uzayınca eğilir. Tekrar yukarı uzar. Böylece uzun gövde faklı şekiller alarak uzamaya devam eder. Boyu 5 – 6 metre uzar. Yaprak boğumlarında havai kökler çıkarır. Bunlar sert yapılı olarak aşağı yöne toprağa ulaşma amacıyla uzarlar.
Kullanım
Philodendron bipinnatifidum büyük ve güzel yapraklı olması özelliğinden dolayı yetiştirilir. Fakat çiçekleri o kadar güzel kokar ki sırf çiçeği için bile yetiştirilebilir. Ne yazık i çiçek açması her zaman mümkün değil. İklimi uygun yerlerde bahçede açık havada güneşli yerde olması şartıyla yaz ortasında çiçek açar.
Evlerde, ofislerde kullanımı devetabanı gibi yaprak dekoratifliğine bağlı amaçlıdır. Eğer yerini ve toprağını severse yaprak genişliği 1m’ye yakın olur. Yaprakları o kadar büyük olmasa bile her yöne uzattığı yaprak sapları uzun olduğundan dolayı çok fazla yer kaplar. Küçük odalara uygun değildir. İklim uygun ise güzel bir park-bahçe peyzaj bitkisidir.
İklimsel uyumluluğu
Philodendron bipinnatifidum -4C dereceye kadar hemen hemen hiç zarar görmeden kış soğuklarına dayanır. -8C derecede tüm yapraklar ve körpe dallar kurur. Biraz daha fazla soğukta toprak dışı kısımları tamamıyla ölür. Toprak altı kısmı -12C dereceye kadar zarar görmez. İlkbaharda filizlenerek hızlı bir gelişim gösterir. Dolayısıyla tüm kıyı illerimizde sürekli bir bahçe bitkisi olmaya uygundur. Yine de kuzeye açık cepheler fazlasıyla risklidir. Kuzeyli cepheleri ancak Akdeniz kıyı kesimlerinde tolere eder.
Tehlikesi
Philodendron bipinnatifidum salon-ofis bitkilerinin pekçoğu gibi zehirlidir. Her şeyi ısırmaya çalışan diş çıkarma çağındaki çocuklarla aynı ortamda olmamalıdır.
Yetiştirme, bakım
Loş ışıklı yerleri sevmez. İç ekanlarda güçlü aydınlık ve biraz da güneş alan, pencere yakını yerlerde tutmalısınız. Bahçelerde de koyu gölge yerler pek uygun değildir. Uzun süre direkt gelen yakıcı güneşten pek zarar görmese de saatlerce direkt güneş almaması için önlem almak iyi olur.
Toprak: Philodendron bipinnatifidum tuzlu topraklara hiç uygun değildir. Sade bir torf toprak kullanmalısınız. Gübre filan kesinlikle katmayın. Ayrıca bu tür gibi büyüdükçe ağırlaşan bitkilerin topraklarına mutlaka ponza taşı karıştırın. Aksi takdirde ağırlık yüzünden saksı içindeki toprak fazla sıkışır ve kökler havasız kalıp çürür. Karışım oranları: 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü ponza taşı. Bahçeye dikecekseniz toprağınızın özelliğine dikkat edin. Hiçbir hayvan gübresi uymaz çünkü hafifçe bir tuzluluk bile zarar veriyor. Bahçeye dikili olanlara hayvan gübresi dibinden 1m veya duruma göre 1,5m uzağından toprağa karıştırın.
Sulama: Yaz boyunca güneşli, esintili yerlerde toprak ıslaklığını yitirdikçe, diğer durumlarda toprak nemini de hafifçe yitirince sulama zamanı gelmiştir. Kış aylarında toprak kayda değer bir kuruma gösterdikçe sulayın. Şehir şebeke suyunuz artezyen kuyularından geliyorsa onunla sulamayın. Damacanalarda satılan içme sularından kullanın.
Bitki besini olarak genel kullanım bitki besini uygundur.
Üretimi
Aynı familyadaki çoğunluk türlere göre üretimi kolaylık açısından ortalamanın altındadır. Çünkü kök çürüme riski yüksek olduğu gibi kök salması da her zaman her yerde mümkün olmuyor. Ticari seri üretimi ise laboratuvar ortamlarında doku kültürü ile başlar ve özel seralarda mini fideleri hızlıca büyür. Seri üretimde böylesi büyük bir verim sayesinde perakende satış fiyatı çok pahalı olmaz. Ancak bizim ev ortamlarımızda bize uygun çelik ve yavru ayırma yöntemleriyle çoğaltma işinde başarı şansımız düşük.
Çelikle
Bütün bunlarda en iyi başlangıç zamanı ilkbahar ikinci yarısıdır. Örneğin 25cm veya 30cm kadar uzun, kalın ana gövdesi olan bir Philodendron bipinnatifidum bitkisi bu haliyle bir tane iken sayısını şu şekilde 3’e çıkarmamız mümkün: Tepe kısmını dibinde ana gövdenin en az 5cm tam olgun kısmı olacak şekilde kesip alın. Tepesi gitmiş ana gövdeden 15cm kadarını da kesip alın. Saksıda kalan kısım zamanla filizlenir ve yapraklanarak yeni bir gövde oluşturmaya başlar. Aldığımız iki parçayı ise önce suda köklendireceğiz. Tepe kısmı yapraklıdır. Diğer parça yapraksız olsa bile uygundur. Yapraklı olması daha iyi. Eğer fazla yaprağı varsa sadece bir tane bırakın. Diğerlerini gövdeye bitişik olduğu yerden keserek giderin.
Suda köklenmesi için ılık hava hareketlerinin sürekli olması lazım. Onun için zamanlama önemlidir. Suda beklettiğimiz parçalar köklenip kökler yeterince uzadığı zaman (mesela en az 8cm) onları 5-6 hafta boyunca köklendirme toprağı‘nda tutmamız gerekiyor. Çünkü suya uyumlu gelişmiş kökler bu haliyle saksıya torf toprağa dikince çürür. Bu riskten dolayı köklendirme toprağında kökler önce toprak ortamına uyumlu hale gelmelidir. Küçük saksılar kullanın. Süre dolduğu zaman köklerini içinde bulunduğu köklendirme toprağından hiçbir şekilde ayırmadan kalıp gibi mini saksısından çıkarın ve esas gereken ponzalı torf toprak ile esas saksısına aktarın. Sonra sulayın.
Her şey yolunda gittiği takdirde sonuçta bir adet bitkimizi üç adet etmişizdir.
Yavru ayırma yoluyla
Philodendron bipinnatifidum yeterince güçlendikten sonra dipten veya ana gövdesinin herhangi bir yerinden yavru fide(ler) verir. Bunları ayırmak isterseniz mutlaka ilkbaharın son günlerinde ayırın. Yoksa tutmazlar ve ziyan olurlar. Yavruların yeterince gelişmiş kökleri olsa bile önce yine 5-6 hafta köklendirme toprağında tutun (yukarıda anlattığım gibi). Eğer kendi kökleri yoksa önce suda köklendirmeniz gerekir. Çelikle çoğaltma konusunda olduğu gibi, suda köklendikten sonra aynı şekilde köklendirme toprağında 5-6 hafta tutmak ve sonrasında yine aynı şekilde esas saksılarına dikmek lazım.
Bu tür philodendron ve xandu türü iki philedendronum ağaç altında kocaman saksıdalar fakat artık saksıları yetersiz. Güneşli, güneye bakan bir boş alanım var. İkisini de oraya eksem olur mu? Yazın fazla güneşten etkilenirler mi?
***
Hangi şehirde olduğunuzu yazmamışsınız. Orada kış boyunca saksıda dışarıda zarar görmüyorlarsa bahçeye dikmeniz daha iyi olur. Güney cephe güvenlidir ama yaz aylarında öğle saatlerinin tepe güneşi oranın şiddetli sıcağıyla beraber iyi olmayabilir. Gerçi alışırlar. Yeni çıkan körpe yapraklar bile yanmaz. Sadece olması gerektiği gibi genişçe yapılanmaları mümkün olmaz. Bir de dikeceğiniz yerde çukur açarak çıkardığınız toprağı bol miktarda torf toprak, dere kumu ve ponza taşı ile karıştırmanız lazım.
Hediye olarak drenajsız kapalı saksıda çamur toprak içinde Philodendron Sangri La geldi. Çok gür güçlü bitki. Ana yaprak renkleri sararmış ve açık yeşile dönmüs. Kurumalar oluşmaması için ne yapmalıyım?
***
Şimdiki hali her ne kadar pek kötüleşmemiş gibi görünse de o toprak yüzünden fena halde zehirlenmiş olduğu yüzde yüz kesin. Ve hızla bozulup gidecektir. Burayı okuduğunuz anda acilen o saksıdan çıkarın. Köklerini iyice yıkayın. Yukarıda anlatıldığı gibi toprak karışımı yapana kadar suda bekletin. Mutlaka dibi delikli saksı kullanın.
Philodendron bipinnatifidum bitkimi çoğaltmak istiyorum. Şu an gelişmiş ve sağlıklı halde. Çoğaltmayla ilgili detaylı bilgi verebilir misiniz lütfen?
***
Yukarıda çoğaltılması konusunu çok kısa yazmışım. Şimdi size cevap yazarken ayrıntılı anlattım. Sonra da burada kalmasın diye bu cevabımı yazı içindeki çoğaltılması konusuna aktardım. Lütfen oradan okuyun. Ayrıca sorunuz için teşekkür ederim.
Philodendron selloum aldım 1 ay önce. Bulunduğu yer batıya bakıyor. Pencere önüne yere koydum. Olduğu yerde kalorifer var. Kalorifere suluk koydum. Nemi arttırması için buhar aletinden aldım. Evim eski yapılardan yığça bina bu yüzden çok kuru bir havası var. İlk geldikten kısa bir süre sonra yeni yavru yapraklar açmaya başlamıştı ama son 10 gündür yeni çıkan bir yaprağı sapsarı oldu. 10 günde 1 gibi toprağı kurudukça suluyorum. Sadece henüz yetiştirme saksısından almadım. Aynı minik plastik saksıda duruyor. Sizce ne yapmalıyım? Direkt torf toprak ve ponza taşı koysam yeterli mi toprağa?
***
Yosunlar hariç, hiçbir ev bitkisi nemlendirme cihazı istemez. Sık sık pencereyi açıp hava akımları sağlayın. Bu tür bitkilerin nem cihazına değil hava akımlarına ihtiyacı var. İstanbul havası zaten salon-ofis bitkileri için gereğinden bile çok daha fazla nemli. Sulamaları toprağı yıkarcasına bol bol su dökerek lavaboda yapmalısınız. Sürekli az miktar su ile sulamak toprağı bozuyor ve bitkilerin zehirlenip çürümesine sebep oluyor.