Son genetik incelemeler sonucunda Sansevieria cinsi iptal edildi. Bu cinsten tüm türler artık Dracaena cinsinin türlerinden kabul ediliyor. Dracaena türlerinin dal uzatmayan, dal yerine toprak altı ve/veya toprağın hemen üstü rizomlarıyla gelişim gösteren türleri bunlardır. Dolayısıyla paşa kılıcının şimdiki bilimsel adı Dracaena trifasciata oldu.
Genel özellikleri
Desenli yaprakları dimdik yukarı doğru kılıç gibi uzar. Bodur paşa kılıcı çeşitlerinde yapraklar fazla uzamaz ve genellikle dimdik değil çevreye rozet gibi yayılır şekilde gelişir. Yapraklar desenli olup bazı çeşitlerinde yaprak kenarları sarı şeritli olur.
Kış soğuklarına hiç dayanıklılığı yoktur. Kışın gerçi -3C gibi soğuklara birkaç saat dayabilse de dışarda bırakmamalısınız. 9C dereceden daha serinde soğuk ve ıslak toprak kökleri çürütür.
Krasula tarzı metabolizmaya sahiptir yani fotosentez yapması biraz farklıdır. Gece boyu oksijen ve nem açığa çıkarıp karbondioksit depolar. Gündüz boyu enerji ve besin üretir. Gece karanlık saatler boyunca hem fazla sıcak hem havasız esintisiz olan yerlerde paşakılıcı sağlıklı gelişemez. Gece boyunca ortam ya serin olmalı ya da esintili olmalı.
Kök ve rizom sisteminin önemi
Toprak altı kalın sürgünleri (rizomları) vardır. Paşa kılıcının bütün hayati birikimleri o rizomlarda saklıdır. Rizom sistemi ne kadar gelişirse yaprak kalitesi de o derecede güzel olur. Yani paşa kılıcı yaşlandıkça güzel yapraklar üretir. Rizomlardan çıkan ince saçak kökler bazı olumsuz şartlarda tamamıyla yok olabilirler. Eğer rizomlar uzun aylar boyunca yeniden köklenemezse bünyede sıvı kaybı başgösterir. Bu promlemin olmaması için aşağıdaki bakım bilgilerine sıkıca uymanız gerekiyor.
Kullanım
Paşa kılıcı (kılıç çiçeği) salon, ofis süs bitkisi olarak kullanılır. Susuzluğa kaktüsler kadar dayanıklıdır. Evlerde, ofislerde bir kenarda unutulmaya dayanıklılığı yüksektir. İç mekânlara oksijen sağlamada diğer bitkilerden çok daha etkilidir. Havayı temizler. Geceleri oksijen açığa çıkarır. Havalandırma sorunu olan ofislerde çok sayıda bulundurulmalıdır. Çünkü kırtasiye malzemelerinden yayılan zararlı gazları çeker alır. Dekorasyon amacı ile yetiştirilir. Bu yüzden toprağının kalitesine, iyi bakıma dikkat edilmelidir. Yoksa güzel bir görünümü olmaz.
Bakımı
Paşa kılıcının yetiştirilmesinde zorluk olmadığından ve toprak seçmediğinden dolayı çiçek yetiştirmeyi hiç bilmeyenler bile kolayca yetiştirip çoğaltabiliyor. Yine de, daha gösterişli olabilmesi için aşağıdaki bilgilere göre yetiştirmelisiniz.
Güneş ihtiyacı
Gölgeye, az ışıklı yerlere çok iyi adapte olabiliyor fakat direkt güneşte daha sağlıklı gelişir. Yeterli ışık almazsa gerektiği gibi fotosentez yapamaz. Hızlı büyümesi sağlıklı fotosentez yapabilmesine bağlıdır. Yani havadarlık, esinti ve kuvvetli ışık önemlidir. Direkt güneş olmasa bile kuvvetli ışık olan yerlerde tutmalısınız.
Paşa kılıcı için toprak
Paşa kılıcının toprağı humuslu ve son derece havadar olmalıdır. Uzun ve ağır yapraklarının dik durabilmesi için toprağının sıkıştırılması lazım. Bu da köklerinin havasız kalmasına ve çürümesine sebep olur. Kök çürümesi havasızlıktan kaynaklanırsa çürüme rizomlarda devam edecek ve paşa kılıcınız ölecektir. Bundan dolayı toprağına mutlaka ponza taşı karıştırmanız gerekiyor.
Poşetlerde satılan hazır topraklardan sadece salon bitkilerine özel torf toprakları tercih edin. Buna 1/4 oranında ponza taşı karıştırın. Yani 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü ponza taşı.
Çok sıcak olan yerlerde doğal humuslu gerçek toprak en iyisidir. Bu durumda karışımı şöyle yapın: 3 ölçü toprak + 1 ölçü iri taneli dere kumu + 1 ölçü ponza taşı.
Toprak karışımında perlit kesinlikle kullanmayın. Paşa kılıcına ve bunun gibi Asparagaceae familyasından bitkilere perlit zarar verir.
Saksı
Paşa kılıcının ince köklerinin aşırı çoğalması önemli değildir. Bu yüzden büyük saksı hiç gerektirmiyor. Pek derin olmayan, yayvan saksı kullanın. Saksı derin ise fazla toprak doldurmayın. Sadece rizomlarının toprakla örtülmesini sağlayın. Köklerinin değil, rizom sisteminin zor sığacağı kadar saksı ister. Fazla büyük saksıda bol toprakta ya iyi gelişemez ya da çürür gider.
Her yıl saksı değiştirmek iyi olur. Paşa kılıcı her yıl 2-3 misli çoğalır ve saksıya sığmaz. Her ilkbaharda (çok serin günler geçtiği zaman) az farkla bir boy büyük saksıya aktarın. Yoksa çoğalmaya devam edecek ve saksı yetersiz kalıp rizomlar çok kötü sıkışacaktır.
Sulama ve besin verme
Succulent bitkilerden olan paşa kılıcı suyu ve besinleri önce depolar, sonra kullanır. Onun için toprak yarıya yakın kurumadıkça kesinlikle sulamamalısınız. Kışın çok daha az (ve hem az miktarda suyla) sulamalısınız. O da ince kökler kurumasın diye. Ana kök (kalın rizomlar) ince kökler ölse bile yaprakları beslemeye bir süre devam edebiliyor.
Sulama suyu kesinlikle klorsuz olmak zorunda. Yoksa yapraklar zarar görür. Suyu ağzı açık bir kapta en az 24 saat dinlendirmelisiniz ki koloru tamamıyla uçsun.
Her üç-dört sulamada bir genel amaçlı (ya da orkidelere özel) bitki besininden suya karıştırarak verin. Kışın bulunduğu yer gelişmesine uygun değilse kış boyunca besin vermeyin.
Üretim yöntemleri
Paşa kılıcının iki ayrı usul çoğaltılması var. En avantajlısı yaprak çeliğiyle çoğaltmaktır. Rizomlarından bölerek çoğaltmaya pek baş vurmayın ama yaprakları sarı şeritli olanlarda bu usulden başka çare yok maalesef..
Yaprak çeliğiyle paşa kılıcı üretimi
Dikkat: Yaprak kenarları sarı şeritli olan paşakılıcını bu usulle çoğaltmanız durumunda yeni bitkilerinizde kenarlarda sarı şeritler olmaz. Böyle bir problem var. Sarı şeritlileri daha aşağıda anlattığım gibi rizomlarından ayırarak çoğaltmalısınız.
Bu usulle yani tek yaprakla çoğaltmada alacağınız yaprak en az 15cm olacak. Yaprak çok uzunsa buna göre ikiye, üçe, dörde ayırabilirsiniz (ne kadar kısa parçalara ayırırsanız o kadar kötü -yani her bir parça 15cm’den kısa olmamalı). Her parçası kesinlikle tutacak ve sürgün verecektir.
Her zaman yapılabilir. Yeter ki paşakılıcı yaprak çeliklerini diktiğiniz saksıların bulundukları yer fazla soğuk olmasın ve çok kuvvetli ışıklı hatta güneşli olsun. Yaprağı kestikten sonra aşağı ve yukarı kısımlarını unutmayın. Ters dikerseniz tutmaz. Birkaç saat bekletin. Kesik yerlerin tamamıyla kuruması lazım. Bir gün bekletebilirsiniz.
Paşa kılıcı yaprak çeliklerini köklendirmek için şöyle bir karışım gerekiyor: Her biri aynı ölçülerde olacak şekilde doğal kireç taşı (kalker taşı) kırpıntıları + kum + doğal humuslu toprak karışımı yapın. Bu karışım çabuk ve sağlıklı köklenme sağlayacağı gibi çürüme riskini de ortadan kaldırır.
Yaprak parçalarını 5-6cm kısmı toprak altında kalacak şekilde dikin. Sonra, aynı karışım toprağı torf veya hazır poşet toprakla yarı yarıya karıştırıp 2cm kadar yüksekliğinde olacak şekilde toprak yüzeyine yayın (böylece yaprak çelikleri 7-8cm kadar toprak altında kalmış olur). Bu ise köklenecek toprak altı kısımların sürekli nemli ortamda kalması içindir.
Yaprak çeliklerini sulama: Dılarda açık havada bulunuyorlarsa toprak üst yüzeyi az bir kuruma gösterdiğinde sulayın. İç mekanda tutuyorsanız toprak üst yüzeyi orta derece kurudukça sulayın.
2-3 ay içinde köklenir ve kalınca sürgünler verirler.
Rizomlarını ayırarak çoğaltmak
Bunu pek tavsiye etmiyorum. Zira paşa kılıcının daha güzel yapraklanması rizomlarından çoğalıp koloni oluşturmasına bağlıdır. Rizom sistemi ne kadar gelişmişse o denli güzel ve büyük yapraklar çıkarır. Ancak bodur paşakılıçlarında hiçbir sakıncası yok. Bunlar çok hızlı gelişim gösteriyorlar. Benim uyarım uzun, büyük yapraklılar içindir. Fakat ne yazık ki kenarları sarı şeritli olanları ancak bu usulle çoğaltabilirsiniz yani yaprak çeliğiyle çoğaltırsanız sarı şerit özelliği kaybolur.
Büyük yapraklı paşakılıçlarını rizomlarında ayrıcaksanız rizomları en az 3’lü gruplar halinde ayırın. Bu da en az 6 parça çoğalmış olmasını gerektirir. Eğer paşakılıcınız çok güçlü gelişmiş ise yani yapraklar çok kalın ve büyük ise tek tek de ayırabilirsiniz.
Önce saksıdan kalıp gibi çıkarıp bir leğene oturtun. Toprağını fazla dağıtmadan rizomlarından böleceğiniz yerleri tespit edin. O kısımlardan kesin ama leğendeki pozisyonlarını bozmayın. İki gün o şekilde bekletin ki kesik yerler açıkta kalmış olarak, havanın etkisiyle iyice kurusun. bu bekletme esnasında rizomlardan çıkan ince kökler kuruyabilir. Bu önemli değil ama yine de kesik yerlere değdirmeden hafifçe sulayabilirsiniz ki ince köklerde kuruma olmasın. Sonra ayırıp saksılara dikin ve toprak fazla kuru ise sulayın. Değilse birkaç gün kurumasını bekleyin sonra sulayın.
Rizomları ayırdıktan sonra yukarda paşakılıcı için tavsiye ettiğim gibi bir toprağa dikin. Özel bir köklendirme toprağına dikmeniz hiç gerekmiyor.
Problemleri, hastalıkları
Kök çürümesi, genç yaprakların devrilmesi, yaprak uçlarından kuruması, yaprakların dipten çürümesi gibi sorunları var. Paşa kılıçlarında görülen bu problemler bakımınızdaki hatalardan kaynaklanır. Aşağıda paragraflar halinde açıkladım.
Genç yaprakların devrilmesi
Yeni gelişen paşakılıcı yapraklarının dipleri son derece esnek olur. Bazen devrilir ama kırılmaz. Tekrar düzeltip yapraklar iyice olgunlaşana kadar ya diğerlerine bağlamalı ya da yanlarına bir değnek dikerek bağlamalısınız. Hiçbir şey olmamış gibi gelişmeye devam ederler ve devrilip katlanmış kısımlarda iz bile kalmaz. Yeni gelişen yapraklardaki esnekliğin zarar verici boyutlara ulaşmaması için yaprak amaçlı besinden vermemelisiniz. Genel amaçlı bitki besini daha uygundur.
Çürümeler
En sık çürüme problemi ince köklerin çürümesidir. Çoğu zaman farkında olmazsınız. Bir müddet sonra yenileri çıkar ve dışardan herhangi bir sorun farkettirmeyip gelişime devam ederler. Fakat eğer yeniden köklenme bir iki ay gecikirse yapraklarda incelmeler, kurumalar başgösterecektir. Sebep toprağın ve yerinin elverişsiz olmasıdır. Gereksiz yere sulayıp durmak da yeniden köklenmesini geciktirir ve çürümenin ince köklerle sınırlı kalmayıp rizomlarda devam etmesini sağlar. Böylece paşakılıcınız ölür.
Rizom çürümesi en tehlikeli problemdir. Gereğinden büyük saksılara bol toprakla dikmek, killi ağır toprağa dikmek, gereksiz sulamalar, toprağı ıslakken yer değiştirmeler kök ve rizom çürümelerine sebep olur.
Yeni yapraklanmış sürgünlerin çürümesi farklı sıcaklık taşıyan yerler arasında yer değişimi sonucu olabilir. Çok serin mekanlarda toprağının devamlı ıslak kalması da paşa kılıçlarında bu soruna neden olur.
Asitli topraklarda özellikle soğukta toprak ıslaklığı her tip çürümeyi getirir. Zaten paşa kılıcı için asitli toprağın bir önemi yok. Toprağına bol bol doğal kireç taşı kırpıntıları karıştırmanızı tavsiye ederim.
Yaprak uçlarının kuruması
Paşa kılıcının yapraklarının uçlardan kuruması, kenarlarda hasarlar başlaması şu sebeplerden kaynaklanır:
Klorlu su ile sulamak..
Toprağına perlit karıştırılmış olmak..
Bitki besini vermemek..
Kaynaklar
Sansevieria trifasciata – missouribotanicalgarden.org
Mother in laws tongue (snake plant) – houseplantsexpert.com
Sansevieria trifasciata – wikipedia.org
Sansevieria Production Guide – mrec.ifas.ufl.edu
Sarı şeritli olan paşa kılıcının iki yapraktan oluşan yavrusunu rizomdan kırarak ayırdım. Sanırım köklerdeki toprağı tam olarak temizlemediğim için dip kısmını görmeden kırdım. Çünkü ayırdığım yavruya sadece tek bir kök saçağı denk geldi. Yavruyu direkt toprağa mı dikmeliyim yoksa suda bırakıp birkaç saçak daha vermesini mi beklemeliyim?
***
İkisi de yanlış. Çünkü bu durumda ince köklerin hiçbir önemi kalmıyor. Onlar yok hükmündedir. Şimdi havadar olan bir kenarda susuz, topraksız 7-8 gün bekletin. Kırık yer iyice kurusun. Sonra hafif nemli toprağa dikin. Sulamadan bekletin. Toprak kupkuru oluğu zaman sulayın. Bu tip ayırma işlerini sadece mayıstan mayısa yapmalısınız. Yanlış zamanda yapmışsınız.
Üç gün önce kenarları sarı şeritli paşa çiçeği aldım. 10cm’lik bir saksısı var. Alttan küçük kökler çıkmış görünüyor. Bu mevsimde saksı değişimi yapmalı mıyım? Balkon kapısının yanında sehpanın üzerinde duruyor. Direkt güneş almıyor. Değişim sırasında toprağına strafor koysam olur mu?
***
Saksı değiştirirken toprağı da değiştirecekseniz nisanı bekleyin. Kökleri toprağından ayırmadan büyük saksıya geçirecekseniz sakıncası yok. Ponza taşı yerine strafor parçaları olabilir.
On yıl önce sokakta minicik bulup diktiğim paşa kılıcım 130cm’ye ulaştı. Hem gür hem de pırıl pırıl. Daha ne kadar büyür?
***
Belki 1,5 metreyi biraz aşabilirler. Ama yaprakların uzamaya devam etmesi genelde 6 ay ile sınırlıdır. Sonra bir daha uzamazlar. Yeni gelenler onları geçebilir. Güçlü gelişim potansiyeli rizomlarının gücüne, doğru bakıma ve bulunduğu yerin şartlarına bağlıdır.
Kenarları sarı paşa kılıcımı 4 ay önce aldık. Bir yaprağı orta yerinden kurumaya başlamıştı. Uygun şekilde kestim ve diktim. Hala sürgün vermedi. Şimdi ne yapayım?
***
Sürgün çıkarması 2 ay ile 5 ay arasında değişir. Ama hava akımları, ısı derecesi filan tüm şartlar uygunsa genelde 3 ayı bulmaz. Zaten kenarları sarı olan paşa kılıcından yaprak çeliğiyle üretim yaparsanız düz renklisi ortaya çıkar. Kenarları sarı özelliğinin devam etmesi ancak rizomlardan yeni verdiği sürgünler yoluyla olur. Sizin için kenarlarının sarı olması önemli değilse sorun yok. Bırakın öylece dursunlar. Zamanla sürgünler oluşaktır. Sorunuzu bir hayli kısalttım. Perlite gelince, 6 ayı geçmeyen kısa vadeli köklendirme çalışmalarında hiç sorun olmaz.
Genel olarak topraklara kurumuş muz kabuğu ve yumurta kabuğu tozu katma hakkında ne düşünüyorsunuz?
***
Yanlış ve boş işler. Daha da kötüsü hem toprağın kimyasal dengesini bozarlar hem de bitkilerin köklerinin çürümesine yol açar. O konularla ilgili sayfalara bakın:
1- https://azbitki.com/dogru-zannedilen-yanlislar
2- https://azbitki.com/yumurta-kabuklari-saksi-topraklarina
3- https://azbitki.com/salon-bitkilerine-hayvan-gubresi-nasil-verilir
4- https://azbitki.com/hasladiginiz-sebzelerin-suyunu-atmayin
Benim sarı şeritli paşa kılıcımda ortasında çıkan yeni yaprağı kuruyor. Saksısını değiştirsem kuruyanlar düzelir mi acaba?
***
Yanlış toprak veya toprağın bozulması ya da toprağa gübre katmak yüzünden oluyordur. Toprağını olduğu gibi değiştirmeniz lazım ama zaman pek uygun değil. Eğer eviniz sürekli sıcak ise ve güneş ve hava akımları alacağı bir pencere önü mümkünse şimdi toprak değiştirebilirsiniz. Ayrıca şurayı da mutlaka okuyun: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Merhabalar. Yaklaşık 6-7 ay kadar önce teyzem kendi bitkisinden bana ayırarak verdi. Bu süreçte bir kaç kez küçük kızım tutup yerinden söktü. bir kaç kez de oğlum topla vurup dağıttı. Bitki bundan mıdır bilmem ama bana geldiğinden beri hiçbir gelişme göstermedi. Toprağı sulaması saksısı her şeyi elimden geldiğince tariflerinize uygun yaptım. En son buruşmaya başladığını görünce topraktan söküp baktım kökleri kurumuş kahverengileşmişti. Ben de kökleri yıkayıp uzun yaprağı ikiye bölüp suya koydum. Ölmeye yüz tutmuş köklerden beyaz beyaz yeni kökler çıktı. Diğer yarım yaprak da köklendi. Alağı yukarı 2-3cm uzadı kökler. Bu aşamadan sonra ne yapacağımı bilemedim. Gerçi şuan doğru yolda mıyım onu da bilmiyorum. Size danışmak istedim. Şimdi bu haliyle uygun toprağa diksem olur mu. Bir de suda köklendiği suya alıştığı için sulama rutinini nasıl yapmalıyım? Son olarak bir önceki toprağına olduğu gibi diksem olur mu. Yoksa yeni karışım mı hazırlamalıyım. Eski toprağı oldukça süzek ponzalı, ağaç kabuklu bir karışımdı. ilginiz için teşekkür ediyorum. Sıkıştığım anlarda size ulaşabilmek harika.
***
Neyse ki zehirli değil. Çocukların dokunacağı durumlar söz konusu ise evde hiçbir bitki bulundurmamak lazım. Köklerin çürümesi ikide birde topraktan çıktığı için veya gereksiz yere suladığınız içindir. Şimdi şöyle yapın: Toprak çok az nemli, kuruya yakın ama kupkuru olmamalı. Saksısına bu toprakla dikin (eski toprağını kullanabilirsiniz). Sulamayın. Şeffaf bir naylon içine saksısıyla beraber koyup hiç hava almayacağı şekilde bağlayın. 10 gün o şekilde serin, güçlü ışıklı bir yerde beklerken kökler toprakta aktifleşir ve toprağa tutunurlar. Sonra naylondan çıkarın ve üç gün sonra sulayın. Sonrasında ise, yaza kadar sadece toprak kupkuru olunca sulayın.
Benim iki türlü paşa kılıcım var. Biri yeşilli diğeri kenarları sarılı yeşilli olanda. Yaprakları buruşuk güçsüz gibi. Sarı çizgili olanında da aynı ama kenardan yavru veriyor. Ne yapmalıyım?
***
Kesin bir şey söylenemez. Sanıyorum toprak karışımı yapmaya gerek duymadınız. Bu durumda her zaman her şey olabilir. Özellikle sobalı evlerde bir sıcak bir soğuk etkisi ya da kış boyunca soğuk odada olması durumunda ıslak toprak çürütür. En iyisi ilkbahara kadar hiç sulamayın. Sonra doğru bir toprak karışımı yapın.
Paşa kılıcımın yapraklarında içe kıvrılmalar oldu. Yavruları ayırdım ve başka saksıya diktim. Hafif kök çürümesi olan bölgeyi kestim. Yapraklarının içe içe kıvrılmasında nerede yanlış yaptım? Düzelir mi?
***
Sebep ince köklerinin çürümesi ve birkaç ay boyunca yeni ince köklerin gelişememesidir. Bu sebeple topraktan su alamaz. Toprak sürekli ıslak olunca rizomları da çürümeye başlar. Kış boyunca soğuk yerde duruyorsa sulamak genelde çürütür. Fazla soğuk ortamda toprağının kupkuru olması gerekiyor. Toprağını ise aynen yukarıda anlattığım gibi yapmanız lazım.
En alt yaprakta ilk başta sararma olarak görünen sorun vardı. Bugün gördüm ki sararan yaprak dibinden çürüme oluşmuş. Az önce kök kontrolü için açtım. Kökte herhangi bir çürüme yok fakat hiç ince saçak kalmamış. Gelişimi gayet iyi. Yeni çıkan yaprak tam büyümeden yeni bir yaprak daha çıkarmış durumda. Elimde temiz toprak olmadığından aynı toprağa ponza taşı ekleyip tekrar diktim. Toprak nemli olduğundan su vermedim. 2 yıldır sabit aynı yerde bakıyorum. En alt yaprağın gitme durumu ve gelişimi devam ettiği halde saçaklarının olmaması normal bir durum mu? 2 yıldır kaybettiği ilk yaprak.
***
O yaprağın bozulması normal ama ince köklerin yok olması normal değil. Şimdi dışarı çıkıp verandadaki sulamadığım paşakılıçlarına baktım. Toprağı hafifçe eşeleyince incecik köklerin sapasağlam durduğunu gördüm. Soğuktan ve susuzluktan dolayı hiçbir gelişim yok ama ince kökler sağlam duruyor. Sizin toprağınızın zamanla kimyasal dengesi bozulmuştur. Veya durduğu yerde zaman zaman ciddi ısı dengesizlikleri oluyordur. Suladıktan sonra toprak fazlaca soğuduysa köklerin çürüyüp yok olma sebebi budur. Ciddi bir problem değil ama soğukta ıslak toprak devam ederse rizomları da çürür. Çürümeler önce rizom-yaprak dipleri arasında başlar ve tüm yaprak dipleri çürüyüp yapraklar kopar. O sırada rizomlarda da hızlı bir çürüme devam etmektedir. Dikkatli olmalısınız. Şu sıralar hiç sulamayın.
Saksılarda 3 tane paşa kılıcım var. Genel durumları iyi. Bir tanesi tek kök. Bir tanesi çok sık. 1 tanesi saksının iki farklı noktasında iki kök halinde. Bu iki kök birbirine dipten bağlı mıdır? Çünkü ben biraz daha büyük bir saksıda tek saksı yapmak istiyorum. Mümkün müdür?
***
Evet. Daha iyi olur. Ama acele etmeyin. Mayısta yapın.
Uzun süredir sorunsuz baktığım paşa kılıcımı kışın fazla suladığım ve toprakta uzun süre ıslak kaldığı için kaybetmek üzereyim. Bütün yapraklar dipten yumuşayarak döküldü. Yaprakları fark ettiğimde dediğiniz gibi köklerini yıkayıp kuruttum. Ancak rizom kısımlarının buruş buruş olduğunu fark ettim. Ölmüşler mi yoksa bu haliyle dikip kurtarma şansım var mı? Bir de yapraklar tamamen dökülmeden yaprakların üst kısımlarından parça kesmiştim. Bunlarla çoğaltma yapabilir miyim?
***
İstanbul’da kış aylarında dışarısı kadar soğuk olmayan iç mekanlarda sulamak zarar vermez. Anlaşılan toprağı yanlış idi. Veya sulamalarını sürekli az miktar su ile gıdım gıdım yaptığınız için toprak zehir haline gelmiştir. Bu sayfada anlattığım özellikte toprak karışımı şart. Şimdi sağlıklı kalmış rizomlarından ve yapraklarından yeniden fideler oluşturması mümkün. Ama bundan sonra öyle rasgele topraklarda yetiştirmeye çalışmayın.
Bu kış eriyen paşa kılıçlarımı kurtarmak için erimis yerlerini vs kestim topragini değistim vs. Şuan toprakları kumlu bahçe toprağı, torf ve ponza taşı eşit miktarda karistırıp doğal terra cota saksılara diktim. Şuan toprakları çok hızlı kuruyor. Kışın bunları dışarda güney cepheye koysam yine erirler mi?
***
Evet dışarıda bırakmayın. Maalesef ben bu geçtiğimiz kış ne kadar dikkat ettiysem de mahvoldular. Kocaman olmuş paşakılıçlarım hafif don olaylarını atlattı diye sevinirken tam da nisan başında bozulmaya başladı. Demek ki ne olursa olsun kışın dışarıda bırakmamak lazım.
Birkaç gün önce kardeşim saksıda fazla çoğaldığı için ayırdığı tek kök bodur paşa kılıcı verdi. Boyu 7-8cm kadar. Ama sürekli bir tarafa eğik duruyordu. Şüphelenip saksıdan çıkardım baktım ki kökü çürümüş malesef. Ne kök, ne rizom falan kalmamış.Yaprakları hala canlı. Atmaya da kıyamadım. Ne yapabilirim suya ıslatsam saçaklanır mı veya saksıya geri diksem?
***
Tek yapraklardan filizlenmesi mümkündür ama aynen yukarıda tarif ettiğim gibi yapın.
Örgülü paşa kılıcı aldım. Yanlarda verdiği yavruları ne zaman ayırabilirim? Nasıl örebilirim? Sulama ve ışık isteği nasıldır?
***
Öremezsiniz. Nasıl beceriyorlar bilmiyorum. Hem bitkinin doğasına ters bir şey. Ayırmayı mayısta yapabilirsiniz. Aslında hiç ayırmamak daha iyi olur. Diğer sorularınız zaten sayfanın konusu. Lütfen okuyun. Yukarıda yazılı bilgileri burada tekrarlamam saçma olur.
Benim 7 senedir büyüttüğüm çok sağlıklı bir paşa kılıcım var. Fakat bu sene bahar başı gibi dik yaprakları eğilmeye başladı. Herhangi bir çürüme sararma leke vs olmadı sadece eğildiler. Bir süre iple dik olanlara bağlayıp destek vermeye çalıştım. Daha sonra yaz başı eğilmeler çoğaldı. Toprak ve saksı değişimi yaptım bir büyük boy saksıya aldım. Kökleri gayet sağlıklıydı. Fakat yine tüm yaprakları eğik, elastik ve hafif buruşuk ama aynı zamanda saksı değişiminden sonra diplerden 3 tane yeni dik yaprak da vermeye başlamış. Bitkimi balkonda yetiştiriyorum. Şu anda İzmir çok sıcak ve balkon rüzgarlı olabiliyor. Üzerine direk güneş ışığı gelmiyor. Yaprakları dipten kesmeye kıyamadım. Yeni çıkan 3 tane ve eski 1-2 tanesi hariç tüm yapraklar anlattığım gibi. Toplam 15-16 yapraklı bitki ama neredeyse hepsi eğildi. Ne yapmalıyım? Kurtulma şansı var mı yoksa yaprakları dipten kesmeli miyim?
***
Kesin gitsin. Sağlıklı yapraklar çıkarıyor nasıl olsa. Kışın dışarıda durunca mutlaka kış sonunda veya ilkbahar başında yapraklar mahvoluyor. Ne olursa olsun kışın dışarıda bırakmayın. Ayrıca kışın fazla soğuk olan odalarda veya camekan balkon gibi yerlerde de olmaması gerekiyor. Sıcak odada tutmalısınız.
Bendeki paşa değil bodur kılıç diye geçiyor. Yeşil yapraklı bodur aynı mı oluyor bilmiyorum. Yanında yeni yavru çıktı ama aynı zamanda da ana gövdenin yaprakları çürüyor. Nasıl kurtarabilirim?
***
Bodur veya uzun tüm paşa kılıçlarının bakımı ve istedikleri şartlar aynıdır. Toprağında perlit ve vermikülit hiç olmamalı. Torf toprak ise cocopeat değil sade yapılı torf olmalıdır. Ayrıca toprağına ponza taşı ya da iri taneli dere kumu karıştırmak lazım. Bulunduğu yer ise mutlaka çok fazla havadar, çok fazla aydınlık, biraz da direkt güneş alan bir pencere yanı olmak zorunda. Kış boyunca soğuk odalarda durmamalıdır. Tüm bu şartlar yerinde olmazsa her türlü bozulmalar, ani çürümeler olması kaçınılmazdır. Anlattığım durumlara göre gereken iyileştirmeleri yapın. Toprağında çok ciddi bir kuruma olmadıkça kesinlikle sulamayın.
Hediye edilen güzel bir pasa kılıcım var. Saksının altının delik olmadığını farkettim. … …
***
Saksı plastik ise en kolay yolu şu: Bir tornavidanın ucunu ateşte iyice kızdırın. Saksıyı yan yatırıp alt kısımda tornavidanın ucuyla üç ayrı yerden parmak kalınlığında daireler çizmeye çalışın. Plastik erir ve böylece delikler açılmış olur. Diğer düşündüğünüz gibi de yapabilirsiniz. Aynen öyle yapmanızdan bir sakınca olacağını sanmıyorum.
3 yıldır baktığım kılıcımın yeni sürgünleri yeşil beyaz alacalı renkteler. Normalde koyu yeşil renkte idi. Bu süreçte daha çok güneş alan bir yere geçtiler başka değişiklik olmadı. Yeni sürgünlerin rengine bayıldım doğrusu ama merak ediyorum böyle bir renk değişimi güneşe bağlı mıdır yoksa başka bir şeyden midir?
***
Benimkilerin yeni yaprakları daima öyle gelişiyor. Yeni yapraklar açık tonda güzel renkli ve biraz mavimsi gibi oluyor. Yapraklar olgunlaşınca normal rengini alacaklar. Özelliği böyle. Yani bayıldığınız renk ne yazık ki kalıcı değil. Şimdi yerini sevdiklerine göre ilkbahardan sonra daha fazla sürgünler verir. Güzel renkli taze yapraklar daha çok olur. Taze yaprakların renk güzelliği kalıcı değil ama 4-5 ay sürüyor. Az bir süre değil.
Kenarları sarı şeritli kılıç çiçeğimin yaprakları dibinden yumuşuyor neden olabilir? Yapraktan köklendirme işlemi yapmak istiyorum.
***
Sorunuz sanıyorum akıllı telefonunuzun kelimeleri otomatik tamamlama özelliği yüzünden anlaşılmaz halde idi. Ve siz de kontrol etmeden göndermişsiniz. Ne sormuş olacağınızı tahmin ederek sorunuzu düzelttim. Yanlış toprak ve toprağı kurumadan sulamalar dipten çürüyüp ölmesine sebep olur. Sağlam yapraklarından yenisini üretirsiniz ama onlar artık kenarları sarı şeritli olmaz. Bu çeşit paşa kılıcını sadece dipten rizomlarını ayırmayla çoğaltabilirsiniz. Böylece orijinal şeritli halde gelişime devam ederler. Şimdi galiba rizomlar tamamıyla çürümüş. Eğer hala çürümemişse veya çürümemiş kısımları varsa acilen söküp yıkayın, kurulayın. Bir kısmı çürümüş pişmiş gibi olmuşsa oraları tamamıyla kesin. Sonra doğru toprak karışımı yapıncaya kadar açıkta bekletin. Toprağa ekince hemen sulamayın. Toprak ne zaman iyice kurursa o zaman sulayın.
Pasa kilici cicegini banyoya koyabilir miyiz? Cami yok sadece havalandirma mevcut.
***
Çok güçlü gündüz ışığı ve biraz da direkt güneş şart. Her bitki için aynı şey geçerlidir. Işıksız yerlerde sadece mantarlar ve küfler yaşayabilir.
Merhaba kenarları çizgili olan senseveriam var. Üç yaprağının kenarlarında kurumalar meydana geldi. Neden olabilir?
***
En az üç yıl yapraklar kusursuz sağlıklı kalır. Eğer bu problem çok eski yapraklarda olmuşsa normaldir. Değilse toprağı kusurludur. Ayrıca soğuk odalarda bırakmayın. Sıcak odada tutun ve toprağı adam akıllı kupkuru hale gelmedikçe sulamayın. Kış boyu bu şekilde devam edin. Sonra (mayıs ayında) toprağını değiştirirsiniz. Yazı içinde anlattığım gibi toprak ayarlayın.
Görseldeki kırmızı saksıda bulunan kılıç çiçeğinden bendeki şeritsiz olandan bazı parçaların alt üst kısmı karıştı ama sanırım kurumasını bekleyip direk toprağa dikmem gerekiyor değil mi?
***
Aslında desenlerin özelliğinden bir yaprak parçası ters mi değil mi anlayabilirsiniz. Normal doğal pozisyonunda dik duran bir yaprakta desenlilikler yer yer ters V gibi şekiller oluşturur. Şekiller tam belirgin değil ama dikkat ederseniz anlaşılır şekilde. Bendekilerden hepsinde bu hal var. Hatta yukarıdaki büyük resme bakarsanız orada da aynen öyle göreceksiniz. Köklenmelerine gelince, elinizde birkaç parça varsa buna göre bir iki farklı yöntem deneyin bence.
7-8 yıllık kılıçlarım var iki saksı. Maalesef 1 ay kadar ısıtma olmayan odada kaldılar. Şu an uçları kurudu ve göbekte olan bazı yapraklar diplerinden kahverengiye dönmüş yumuşak değiller ama hafif eğik duruyor dayanıksızlar. Soğuk çarptı sanırım. Yaşamalarını istiyorum bunlar temizleyip sıcak ortama alsam düzelir mi? Saksı değişimi için mevsim pek uygun değil kurtarabilir değil mi?
***
Bu çözüm fikirleriniz anacak daha hızlı çürüyüp gitmelerine nenen olur. Soğuk odada tutmakla hata etmişsiniz. Ve şimdi hızla ölüyorlar. Soğukta ıslak toprakta kalınca önce ince kökler hızla çürür. Sonra yapraklar diplerinden çürümeye başlar (bu durumda yapraklar çevreye devrilir). Ve rizomlar da aynı anda hızla çürür. Yani sanıyorum çok geç kaldınız. Yapmanız gereken şey: Hemen şimdi topraktan söküp rizomları iyice yıkayın ve kurulayın. 15-20 gün o şekilde açıkta bekletin. Bir ay bekletseniz daha iyi. Bu şekilde çürüme tehlikesi sona erer. Sonra kuru toprağa ekin ve 10 gün kadar güneşli pencere önünde beklettikten sonra ilk sulamayı yapın. Bir daha paşa kılıçlarınızı kışın soğuk odada tutmayın. Eğer mecbur kalırsanız, soğuğa maruz kalmadan önce toprak kupkuru olmalı ve ne olursa olsun nisan sonuna kadar asla bir damla bile su vermeyin.
Merhaba bugün aldığım paşakılıcının ince köklerin tamamı kurumuş birkaç tane beyaz kalın kökü var. çok uzun bir süre susuz ve az toprakta kalmış. yaprakları sağlam. suda mı beklemeli yoksa hemen dikmeli miyim yaşar mı?
***
Çok zor sığacağı kadar küçük bir saksıya, az nemli toprağa dikin, sakın sulamayın ve güneşten ısınacağı (yapraklarının direkt güneş ışınları ile ısınacağı) bir pencere kenarında tutun. Bu sayede yeni ince kökler geliştirmeye başlar. Toprak kupkuru hale gelse bile sulamamalı, o kupkuruluğun üzerinden en az 10 gün daha geçmesini bekleyin. Haziran ortasına kadar böyle devam edin. Sonra esas olması gereken büyük saksıya aynen yukarıda tarif ettiğim gibi toprak karışımı ile dikmelisiniz. Kışın kesinlikle soğuk odada tutmayın.
Bende bodur paşakılıcı yavrusu var. Toprağa diktim ama tarla toprağı, torf ve ve gübreli bir topraktan karışım yapmıştım ve sanırım çok doğru bir karışım olmadı. Sizin tavsiye ettiğiniz gibi torf ve pomzalı karışıma geçmeyi düşünüyorum. Toprak değişimi yapana kadar paşa kılıcının suda iyice köklenmesini sağlasam olur mu? Torf ile torf toprak arasında bir farkı var mı? Son olarak bu torfların ucuzu pahalısı var aralarında çok fark olur mu çünkü bizim burada çok ucuza torflar satılıyor ve doğru dürüst su bile geçirmiyor.
***
Aslında paşa kılıçlarına taşlı, iri kumlu, ponzalı arazi toprağı tamamıyla uygundur. Yeter ki kışın soğuk ya da serin odada tutmayın. Eğer kışın toprağı üşürse ve toprak o sırada ıslak ise tamamıyla çürüyüp ölüyorlar. Suda bekletmek yanlış. Kuru toprakta bekletmeniz daha iyi. Çünkü paşa kılıçları uygun şartlarda çok hızlı köklenir ve bunun için hiçbir özel şey gerekmez. Gerçek torf başka bir şey. Kolay kolay bulamazsınız. Önemli de değil. Her yerde satılanlar ise aslında gerçek torf değil. Adı ne olursa olsun bunun da önemi yok. Suyu emmeyen, inatla kuru duran torflar ise aslında bayatlamış hindistan cevizi torfudur (cocopeat) ve tazesi bile beladır. Onlardan uzak durun.
Paşa kılıcı çiçeğim büyümüyor, A101 den almıştım toprağını bugün değiştirdim, büyümesi için ne yapmam lazım?
***
Hem direkt güneş ışınlarının yaprakları ısıtacağı hem de bol bol hava akımları alacağı bir yerde tutarsanız yakında aktifleşir. Acele etmeyin. Toprağında çok ciddi bir kuruma olmadıkça sulamayın.
Paşa kilicinin toprağında minik minik perlitler var. Perlitli olan topraktan tamamen ayırmalı mıyım?
***
Paşa kılıcı, Dracaena, Yucca türlerine perlit zamanla zarar verir. Çünkü perlit toprakta birkaç ay sonra toprağın kimyasını bazı bitkilerin zararına olacak şekilde değiştirir. Yani topraktan tamamen ayırın ama acele etmeyin. Ben paşa kılıçlarımı (burada Didim’de havaların iyice ısınması ve denize girme sezonu nisan sonunu buluyor) nisan ortası – sonu arasında topraktan çıkarıyorum. Fazlalıkları, eğer bölmek istiyorsam bölüyorum. O sırada kökler haşat oluyor. Çok kırılganlar zaten. Ama o köklerin yılın bu zamanında zaten önemi yok çünkü ılık-sıcak bahar esintileriyle hızlıca yeniden köklenirler. Sonra saksılara az nemli toprakla ekiyorum ve hiç sulamadan bir hafta, duruma göre 10 gün bekletiyorum, sonra suluyorum. Hızlıca yeni kökler çıkarıp gelişime bile başlıyorlar. Bu canlanma ise mayıs ortalarında açıkça belli oluyor.
Cevabınızı okudum. Şuan 15 gün Mardin’de sürekli güneşli hava gözükmüyor, ama paşa kılıcının yaprakları pörsüyor. Sulamasini dediğiniz gibi yapıyorum. 1 sene önce bana geldi ve öncesinde ne kadar süre bu topraktaydıbilmiyorum. Yine de havaların ısınmasını bekleyeyim mi? Yoksa değiştireyim mi?
***
Demek ki kökler tamamıyla çürümüş ve muhtemelen çürüme rizomlarda devam etmeye başlamış. Soğuk odada duruyorsa kış boyu hiç sulamamanız gerekirdi. Mesela benim paşa kılıçları sürekli dışarıda duruyor. Bu kış aylarca sulamadım. Verandada yağmurdan etkilenmeyeceği yerde duruyorlar. Hiçbir sorun çıkmadı. Son zamanlarda sulamaya başladım. Geçen kış galiba mart başında sulamaya başladım ve çoğu telef oldu. Bu yıl ise acele etmediğim için hepsi sağ salim bahara çıktı. Şimdi eğer toprak ıslaksa hemen söküp kuru ve havadar bir yerde iki hafta bekletin. Toprak kuru ise iki hafta hiç sulamayın ve sonra toprağını değiştirin.
.. .. şimdi bundan sonra nasıl devam edeyim?
***
Bilmiyorum bu son anlattıklarınıza göre problem olarak olsa olsa, belki 4-5 ay tamamıyla susuz kalmaktan dolayı ve bunun yanısıra çok sıcak bir odada olmasından dolayı sadece yapraklarda pörsüme olması gerekirdi. Anlaşılan bambaşka bir problem var ve anlamadım. Çocukluğumdan beri en az 45 yıldır yakından bildiğim, evimizden hiç eksik olmamış bir bitkidir. Beklenmedik bir şey. Muhtemelen çok uzun süre perlitli toprakta olmasından kaynaklanmıştır. Perlit uzun vadede paşa kılıçlarına ancak zehir olur. Önceki yazdıklarımdan başka bir şey diyemiyorum. Aynen öyle devam edin.
Benim paşakılıçların dibleri çürümeye başlamıştı. söktüm çürükleri temizledim. hala rizomlar var ve yapraklar sapasağlam. Bazıları sadece sağlam. yaprak kök yok. bunları nasıl köklendirebilirim? Suda beklettim. bir kısmı daha çürümüş yine temizledim. ne kadar süre kurutup sonra ekmeliyim ya da ne yapmalıyım? Bitkilerimi kurtarmak istiyorum boyları çok güzel.
***
5-6 gün açıkta bekletmek yeter. Sonra yazı içinde tarif ettiğim gibi devam edin. Güneşli, çok fazla havadar bir pencerenin tam yanında olursa sorun çıkmaz. Kışın kesinlikle soğuk odalarda tutmayın.
Paşa kılıcımın uç kısımları erimiş gibi daha kapalı bir renk oldular. Sebebi ve çözümü ne olabilir?
***
Rengi problem değil. Ama erimiş gibi oluyorsa, çürüyorsa ciddi problem var. Daha fazla hava akımları olan yerde tutun ve toprağı tamamıyla kupkuru hale gelmedikçe sulamayın.
2 hafta kadar önce bir paşakılıcı bitkisi satın aldım. Gün boyu yarı aydınlık salonumda yetiştirmeye çalışacağım. Toprak kalitesi hakkında fikrim yok. Geldiğinden beri bir sorun görünmüyor. Her şekilde toprak değişimi için ilkbaharı mı beklemeliyim?
***
Yarı aydınlık yerler bitkilere uygun değil. Çok güçlü aydınlık ve biraz da güneşli yer gerekir. Paşa kılıcı güneşte daha sağlıklı gelişiyor. Mayısa kadar hiç rahatız etmeyin. Bu süreçte toprağı tamamen kupkuru hale gelmeden önce sulamayın. Soğuk odalarda bırakmayın.
Kılıç çiçeğimin yapraklarında sorun görünmüyor ama suladığım zaman bir aya kadar kurumuyor toprağı. kökünün çürümüş olacağını düşünüyorum. köküne bakmak için nisanı mı beklemeliyim?
***
Yapraklar sapasağlam duruyorsa köklerde hiçbir sorun yoktur. Sıcak – soğuk dengesizliklerinde ya da fazla serin, soğuk odalarda ıslak toprakta olursa kökler çürür ve yapraklar devrilir. Şimdi yapraklar madem sorunsuz, madem dimdik duruyor, o halde boş yere rahatsız etmeyin. Zaten çürümeye başlarsa kolay kolay kurtaramazsınız.
Yıllardır bu bitkinin hem yeşil, hem sarı şeritli olanını yetiştiriyorum. Sulama ve soğuk konusunda tüm yazdıklarınıza uymama rağmen, bazı saksılarda yapraklar yumuşuyor ve içe kıvrılıyor. Sebebinin az ya da çok su olmadığını teyit ettim. Ponza taşından ya da topraktan şüpheleniyorum. Bir öneriniz var mı?
***
Yapraklardaki yumuşamalar, kıvrılmalar eğer susuzluktan ise önemli değil. Rizom sağlığı önemlidir. Kış boyunca sıcak/soğuk dengesizlikleri (eğer toprak ıslak veya nemli ise) kötü etkiliyor. Toprağa ponza taşı ve dere kumu, hatta biraz da strafor katmalı, bu şekilde toprak karışımı yapmalısınız. Bu şartla, paşa kılıcı torf yerine arazi toprağında çok daha güçlü gelişir ve çok daha dirençli olur. Ne yaparsanız yapın yeni icat torf topraklar paşa kılıçları için çok riskli. Ancak, eğer kış boyunca hiçbir şekilde soğuğa maruz kalmazsa problem çıkmaz. Yoksa toprağı ıslak değil nemli bile olsa rizomlar çürümeye başlıyor. Kök çürümesi paşa kılıçlarında olağandır yani problemden sayılmaz. Fakat rizom çürümeleri öldürür. toprağın içerdiği maddelerden kaynaklanır. Burada Didim’de sürekli bahçede tuttuğum paşa kılıçlarından arazi toprağı ile yaptığım toprak karışımdan olanlar kış soğuklarını genelde sağ salim atlatıyor. Ama torflu topraktakiler o kadar şanslı olamıyor. Tam da “kış geçti, nisan ayına girdik” diye düşünürken, sular sulamaz yaprakların rizoma bağlı diplerinden eriyip yaprakların düştüğüne çok defa şahit oldum. Kısaca tavsiyem: Ya kış boyunca sürekli sıcak olan bir odada tutacaksınız.. ya mayıs ortasına kadar hiç sulamayacaksınız.. ya da toprak karışımında çok dikkatli olacaksınız. Temiz yerlerden (orman kenarı gibi yerlerden) humuslu doğal arazi toprağı bulabilirsiniz. Orman içinden değil, böğürtlen vesaire birçok çalı ve ot karışık yaşayan orman kenarı toprağı. En üst yüzeyinden. En fazla 15cm derine kadar olan çürüntülü toprak. Bu toprak bol bol kitin içeriyor. Başka yerlerden kitinli toprak bulmak mümkün değil. Kitin bitkilerin bağışıklık sistemini güçlendirir.
Yoprağını 20 gün önce değiştirdim ve kapalı balkonda pencere açık şekilde duruyor şu an. Salondaydi daha önce. Sulamasini toprak tam kurudugunda yapıyorum. Toprağında ise kaliteli torf humus pomza ve az miktarda solucan gübresi var. Yapraklarinda çürüme başlamış gibi saydam renkli yerler oluştu. Budamam gerekiyor mu? Neyi yanlış yapıyorum? Geçen senede aynı toprak karışımında aynı yerde büyümustu.
***
Gübre zarar vermiş. Ya da torf toprağın kimyasal yapısı zarar vermiştir. Balkon salondan daha serin ise, bu durumda daha ciddi bir hatanız var: Sıcak yerden daha az sıcak bir yere yer değişiminde toprak kupkuru olmalı ve bir on gün orada kupkuru toprakta beklemelidir. Yoksa, ıslak toprakta bu tip ısı farklı yer değişimi birçok bitkide ani kök çürümelerine ve paşa kılıçlarında en önemli kısım olan rizom çürümelerine sebebiyet veriyor. Ama görünüşe göre, ve artık havalar daha da ısınıyor olduğuna göre o kadarlık zararla kalacaktır. Şimdilik, haziran sonuna kadar toprak tamamıyla kupkuru olduğu zamanlarda ve sabah saatlerinde sulayın. Akşam sularsanız gece serinliğine yeni ıslanmış toprakla girmesi kökleri ve rizomları çürütebilir (kullandığınız torfun ve gübrenin özelliğine göre böyle olacaktır). Eğer zararlar ilerlemezse kurtuldu demektir. Bir daha yer değişimlerinde dikkatli olun. Hatta salon bitkilerinin yerlerini asla değiştirmeyin. 1-2 dakikalığına dahi olsa dışarıya hava alması için çıkarmayın. Bu kadarı bile birçok kişinin değerli bitkilerini öldürmüştür. Sadece çok sıcak yaz aylarında o tip yer değişimlerinin zararı olmuyor.
Benim paşa kılıcımın rizomu çürümeye başlamış. kılıçın gövdesinden 3cm falan öteden keserek kurtarabildim. rizomun üstünde hala ince kısa kökler var. ne yapmalıyım dışarıda kesik yer kurusun diye beklemeye bıraktım ama devamında neapmalıyım bilmiyorum.
***
Toprak neredeyse kupkuru hale gelmeden sulayıp durursanız genelde çürürler. Şimdi o kısa köklerin hiçbir önemi yok. Bırakın iyice kurusun. Hatta yapraklarda birazcık su kaybı alametleri oluşuncaya kadar açıkta bekletmek daha iyidir. Böylece kesik yer iyice kurumuş ve hiçbir tehlike kalmamış olur. Sonra mutlaka paşakılıcına uygun bir toprak karışımı hazırlayın. Toprak kuru iken ekeceksiniz. Ve ayrıca bir on gün de o kuru toprakta bekleyecek. Sonra sulayın. Ve mutlaka çok havadar, esintili ve güneşli bir pencere yanında tutun. Yoksa yine çürümeye devam etme riski yüksektir.