Sedum morganianum

S. morganianum – Fotoğraf: Sunnyside Gardens

Özellikleri

Zehirli değildir: Bitkiler hakkında araştırma yaparken hem bilimsel adlarına hem görüntülerine çok dikkat edin. Şimdi bu konuya niçin değindim? Çünkü sadece halk arasında uydurulmuş isimlerle hareket eden kişilerin Sedum morganianum için fena halde zehirlidir diye iddia ettiklerine rastladım. Oysa zehirli değil. Halk arasında aynı isim verilmiş olan başka bir bitki zehirlidir (ona da donkey’s tail diyorlar). Siz de aynı hatalara düşmeyin. Tam tersi, zehirli bir bitkinin zehirsiz ve güvenli olduğu zannedebilirsiniz. Onun için araştırmalarda bilimsel adlara ve görsellere ciddi dikkat edin. Yöresel adlara güvenmeyin.

İlkbahar ve yaz başı döneminde pembe küçük çiçeklerini dalların en uçlarında açar. Fakat çiçeklenmesi nadir görülür. Çok kişi yıllarca yetiştirdiği halde çiçek açtığını hiç görmemiştir. Sanıyorum kışın biraz soğukta kalması veya ilkbahar ve yaz aylarında gece-gündüz ısı farkının fazla olması şartlarında çiçek açıyordur.

Sedum morganianum dallarının yarım metreden fazla uzama potansiyeli var ve duruma göre 1m’yi aşabilir. Yaprakları fıstık şeklinde dolgun, uca doğru ince, uçları sivri olur. Doğru şartlarda yapraklar dal üzerinde çok bitişik gelişir ve dallar görünmez olur.

Sedum morganianum ‘Burrito’ kültivarının yaprak uçlarında sivrilik olmaz. Yapraklar daha kısa, daha şişkindir. Dalları ise esas tür kadar çok uzamaz. Renkleri aynıdır (açık tonda soluk yeşil).

Kışın dondurucu soğuklara dayanamazlar. Akdeniz bölgesinde bile kışın dışarıda bırakmamalısınız.

Yetiştirme, bakım

Gerektiği gibi güzel görünümlü olması için hem çok güçlü aydınlık hem de güneşli yerlerde yetiştirmelisiniz. Aksi takdirde dallarda yapraklar seyrek gelişecektir. Ama yazın çok fazla sıcak olan yerlerde öğle saatlerinin güneşini direkt almamasını sağlamak gerekiyor (sadece sıcak yaz aylarında).

Hızlı gelişimi serin esintili yerlerde mümkündür. Sıcakta gelişimi yavaşlar veya durur. Hava akımları olmayan kapalı yerlerde de neredeyse hiç gelişmez. Yazın şiddetli sıcak+havasız olan ortamlarda sağlığı bozulur.

Toprak

Sedum morganianum toprağı hem fazlaca süzek hem de kökleri sıkıca tutacak özellikte olmalıdır. Çünkü ağır yapraklı dallar saksıdan aşağı uzadıkça ağırlığı fazlaca artar ve kökler topraktan sökülebilir. Bundan dolayı şöyle yapın:
2 ölçü torf toprak  1 ölçü 3-4mm irilikte dere kumu + 1 ölçü ponza taşı. Hepsini iyice karıştırıp saksıya doldurun. Sedumlarınızı saksıya bu karışımla diktikten sonra diplerine ceviz kadar birkaç ağır çakıl taşı koysanız iyi olur. Ki fideler topraktan sökülüp düşmesinler.

Sulama ve besleme

Sulamaları toprakta tam bir kuruma oldukça bol bol su dökerek yapın. Saksı alt deliklerinden su süzülüp dışarı akmalıdır. Daha az miktar su ile sulamak toprağın dengesini bozar ve kökleri çürütür.

Bitki besini vermelisiniz (genel amaçlı bitki besini veya sukulentlere özel bitki besini). Sedum morganianum çok az bitki besini ile gayet iyi gelişir. Mesela bitki besininin suya karıştırma oranını yarıya indirin ve sadece ilkbaharda ve sonbaharda birer defa verin. Bu kadarı fazlasıyla yeter. Ayrıca ara sıra yapraklara besinli su fısfıslayabilirsiniz. Bunun için ya yapraktan beslemek için özel yapılmış besinli su kullanın ya da tavsiye dozajından beş misli az bitki besini suya karıştırıp onunla fısfıs yapın.

Geceleri en düşük ısının 20C derecenin üzerinde kaldığı yerlerde ve zamanlarda besinli su fısfıslamak boşa gidecektir. Çözümü: Akşam güneş battıktan sonra üzerine serin su fısfıslayıp serinlemesini sağlayın. 20dk ara ile 2-3 defa tekrarlayın. Sonra besinli su fısfıslayın. Çünkü fazla sıcakta sukulentlerin nefes alıp verme gözenekleri (stomataları) açılamaz ve bitki ne gaz alışverişi yapabilir ne de bitki besinini emebilir. Sukulentler genel olarak stomatalarını gündüz kapalı, gece açık tutar. Ama gece hava çok sıcak oluyorsa hiç açamazlar. Onun için akşam saatlerinde serin su ile serinletmek iyi olur. Ayrıca ortamda esinti, hava hareketleri mutlaka olmalıdır.

Üretim

Sedum morganianum hem dal parçalarıyla hem tek yapraklarıyla kolayca çoğaltılır. Kırıp aldığınız dallarını ve kopmuş yapraklarını önce birkaç gün açıkta bekletin ki yaralı yerleri kupkuru hale gelsin. Dalları önce kuru toprağa dikin ve en az bir hafta sulamayın. Sonra sulayın. Tek yaprakları ise gelişigüzel şekilde toprak üzerinde bekletin (açık havada, sabah erken güneşi veya akşam güneşi olan bir yerde). Toprak kupkuru hale geldikçe su fısfıslayın. Filizlenseler bile aynen devam edin. Köklerini toprağa uzatmaları lazım. Bu da gerçekleştikten sonra, yani kökleri toprağa iyice bağlanınca gelişimleri hızlanacaktır. O zaman isterseniz mini fideleri alıp istediğiniz şekilde başka yerlere ekebilirsiniz.