Su sümbülü, Eichhornia crassipes

Özellikleri

Ana vatanının dışında fakat aynı iklim özellikleri taşıyan yerlerde fena halde istilacıdır. Öyle ki bazı yerlerde göllerde diğer hiçbir bitkiye yaşama şansı vermez. Çünkü su yüzeyini sıkı sıkıya örter ve daha da sıkışırlar. Bu özelliğiyle su sümbüllerinin zararı orman yangını gibi ciddi bir felaket olarak kabul edilir. Bazı ülkelerin gölleri ve doğal su bitkileri örtüsüyle özel bir değere sahip olan yerlerinde kesin yasaklı bitkilerdendir ve yetiştirenlere cezai müeyyide uygularlar.

Eichhornia crassipes, su sümbülü bir hidrofittir. Yani suda yaşayan bitkilerdendir. Bir yerde köklerini sabitlemiş olarak değil de serbestçe suda yüzerek yaşar. Suyun hareketlerine göre daima yeri değişir. İnce stolonlar uzatarak (çilek bitkisinde olduğu gibi) birçok yeni fideler üretir dururlar. Ve böylece yoğun sıklıkta su sümbülü kolonileri oluşur. Göllerin sürekli ıslak olan kenarlarında toprağa kök salarak sabit kalır ve bu takdirde çok daha güçlü gelişirler.

Kış soğuklarına dayanıklılığı en fazla -7C derece olan su sümbülü Eichhornia crassipes daha fazla soğuk olmayan yerlerde kışın ortadan kaybolsa bile ölmemiştir. İlkbaharda tekrar filizlenirler.

Su sümbülü genelde yaz ortasında çiçek açar. Çiçek rengi morun lavanta ve lila tonlarındadır.

Bahçe havuzlarında su sümbülü yetiştirme ve bakımı

Su sümbülleri tam gün direkt güneşi severler. Fakat çok küçük havuzlarda ve kovalarda yetiştiriyorsanız yaz boyunca öğle saatlerinin tepe güneşinden korumak gerekir. Yoksa aşırı ısınan suda gelişimleri sekteye uğrayacak, hatta öleceklerdir.

Havuzda su sümbülü fidelerini bir arada tutmak gerekiyor. Çünkü sıkışık kolonilerde çiçek açmaları kesindir. Tek başına ordan oraya sürüklenenlerde çiçek açma pek görülmez. Tabii bir de dip bağlantılarıyla birbirlerine bağlı iseler daha iyi. Yani o bağlantıları kırmamaya gayret edin. Fideler dağılmasın diye hulahup (ya da plastikten platez çemberi) kullanabilirsiniz. Başka kolay bir yol: Strafor (ambalaj köpüğü). Ortalama ceviz kadar parçalara ayırın. Havuzunuzda su sümbüllerine ne kadar alan düşünüyorsanız ona yetecek kadar uzunlukta bir ipe yorgan iğnesi yardımıyla straforları tespih dizer gibi geçirin. Sonra istediğiniz yerlerden bağlayarak su sümbüllerinize sınır yaparsınız.

Havuza ilk yerleştirmeden önce su sümbülü fidelerinin üzerlerindeki çürük ve sararmış yaprakları temizleyin. Köklerini 5cm kalacak şekilde kısaltın. Çünkü bu sayede yeni yerlerine daha çabuk adapte olup hızla gelişmeye başlarlar. Sonra havuza bırakın ki suda yüzsünler.

Su ısısının 20C derece üzerinde olmasıyla gelişim ve çoğalma hızlanır. Hava şartlarına göre ilkbahar – sonbahar arasında ortalama her 10 günde bir sayıları iki misli çoğalır. Buna göre siz gereken azaltmaları her 10-15 günde bir yapmalı, sayılarını sınırlı tutmalısınız. Sudan çıkardıklarınızı önce bir köşede birkaç hafta biraz kurutun. Sonra kırpıp bahçenizde malç olarak kullanır ya da kompost kovasında değerlendirirsiniz. Bu bakımdan su sümbülü Eichhornia crassipes kompost ve organik gübre yapımında çok iyi işe yarar.

Ayıklama, budama

Çiçekleri bir günde solar. Solmuşları hemen ayıklamalısınız ki suda çürüyüp kokuşmalara sebep olmasınlar. Bozulan yaprakları da gecikmeden ayıklamak gerekiyor. Havuzun tamamını kaplayacak şekilde çoğalmalarına izin vermemelisiniz. Hem sağlıklı bir gelişim, hem havuzdaki diğer bitki türlerinin ve balıkların sağlıklarının bozulmaması için bir havuz yüzeyinin en fazla üçte birinin su sümbülü ile kaplanmasını sağlayın. Fazlasını hiç acımadan yok edin. En geç 15 günde bir sayıları ikiye katlanıyor çünkü. Mevsimsel hava şartları elverişli olduğu sürece hiç durmadan çoğalırlar.

Sudaki oksijeni azaltma riski

Su sümbülleri her ne kadar su bitkisi olsalar da yaprakları su dışında gelişip ürettiği oksijeni suya değil havaya salarlar. Köklerin ise sudaki oksijene ihtiyacı var. Yani sudan oksijen çekerler. Bu sebeplerden dolayı yukarıda anlattığım gibi havuz yüzeyinin en fazla üçte birini kaplamasına izin verin ki sudaki oksijeni tamamıyla tüketmesinler.

Bitki besini verme

Aslında gerekmez. Ama gelişimlerinde zayıflık, yapraklarında sararma veya kısa ömürlülük gibi sorunlar olursa o zaman bir leğene su doldurun. Azot oranı yüksek, fosfor düşük, potasyum orta  (örneğin NPK: 12-4-8) niteliğindeki toz bitki besininden 5 litre suya 1 çay kaşığı karıştırıp eritin. Sonra su sümbüllerini havuzdan alıp leğene doldurun. Besinli suda 4 saat beklettikten sonra tekrar havuza yerleştirin. Bunu 20-30 günde bir yapmak yeterli olur. Daha sık yapmanızda hiçbir sakınca yok.

Saksıda su sümbülü

Dibi delik olmayan saksı, herhangi yeterince geniş kap kacak, yarıdan kesilmiş varil vb şeyler uygundur. Önce dibe doğal arazi toprağı veya boş arsa toprağı yayın (torf toprak olmaz). 1-2cm yükseklik yeterli. Toprağın üzerini istediğiniz kalınlıkta kum ile örtün. Sonra yavaş yavaş su doldurun. Suyu kabın ağzına kadar, taşacak gibi yüksekliğe kadar doldurun. Su direkt musluk suyu olmamalıdır. Birkaç gün açıkta bekletilmiş, kloru uçurulmuş olması lazım. Sonra su sümbüllerini serbestçe yüzecekleri şekilde suya koyun. Bakımı hakkındaki bilgiler yukarıda. Burada sadece suyundan bahsediyorum. Saksıda, kaplarda yetiştirdiğiniz su sümbülleri gereken özeni götermezseniz bir süre sonra çürüyerek ölürler. En az haftada bir defa saksıya hafifçe eğerek üstten suyun birazının dışarı akmasını sağlayın. En üstten iki parmak alçalma bile yeterli. Sonra eksilen suyun yerine yeni temiz su doldurun.

Su bitkileri genelde birkaç tür bir arada yetiştirilir. Mesela su sümbülüne arkadaş bitkiler şunlar olabilir: Japon şemsiyesi, kara büyü taro, sarıkız çiçeği..

Üretimi

Su sümbülü hızlı bir şekilde gruplaşma özelliği taşıdığından üretimi çok basittir. Sadece sayı arttıkça azaltacaksınız. Yani böl böl üret. Bu kadar.

Tohumla üretimine gelince: Su sümbülü çok fazla tohum verir. Tohumlar için aynen ⇒ şu sayfadaki gibi tuzsuz ve gübresiz karışım hazırlayın. Tohumları serpin, hafifçe gömün ve her gün sulayın. Sulamalarda kloru uçurulmuş su kullanmalısınız.