Çeşitli tohumlar
Soğuk-ıslak süreç (katlama)
6C dereceden daha düşük (ideali 1C ile 3C dereceler arası) soğukta ıslak toprakta haftalarca bekleyen tohumlar ilkbaharda havalar biraz ısınınca çimlenir. Böylece fideler büyümeye başlar. Ama tohumlar eğer bu süreci yaşamazlarsa çimlenmezler. Önemli ve acil durumlarda, kış soğukları olmayan zamanda veya memleketlerde soğuk katlama isteyen türlerin tohumlarını ıslak perlit, vermikülit, sphagnum yosunu gibi maddelere katarak naylon içine koyar ve buzdolabında bekletirler.
Islak soğukta bekleme yani katlama süresi bitki türüne göre genelde 3 hafta ile 8 hafta arasında değişir. Fakat 3 ay gerektiren bitkiler de var. Hatta iki yıl süreç gerektirenler var. Örneğin ıhlamur ve panax ginseng.
Sıcak-kuru süreç
Siklamen bitkileri sonbahar- ilkbahar arasında çiçek açıp tohum üretir. O tohumlar kış bitmeden tam olgunlaşıp toprağa düşse bahar gelse bile çimlenmez. Siklamen tohumları sıcak ve kuru yaz döneminde toprakta beklerler. Yaz sonunda, ısı biraz düşünce yağmur yağdığında ya da sonbahar serinleri başlar başlamaz ıslak toprak etkisiyle çimlenirler.
Funda ve benzeri bazı maki bitkilerinin tohumlarının orman yangınları sonrasında normalde hiç olmadığı kadar çok fazla çimlendikleri görülmüş. Bunun üzerine o türleri tohumdan üretmek gerektiği zaman tohumları kızgın tavada 1 dakika kavurmayı denemişler ve iyi sonuç almışlar. Fakat bu konu bilimsel doğruluk kazanmamıştır. Sadece söylentiler, iddialar ortada dolaşıyor. Belki de tohumların çimlenmeleri kül etkisiyledir. Zira yoğun kül yüksek alkalin demektir. Yağ çözücü etkisi vardır. Eğer o tohumlarda yağ tabakası varsa kül sayesinde yağ çözülüp tohumların içine kolayca su giriyor ve böylece tohumlar çimleniyordur. Gerçi fazla sıcak yüzünden de yağ tabakası uçarak veya yanarak gidiyor olabilir.
Mikroorganizma yardımı
Bu derin ve geniş bir mesele. Kısaca bir örnek vermek gerekirse.. Mesela Phalaenopsis vb epifitik orkidelerin ağaçlar üzerindeki tohumlarının çimlenmesi ve minicik fideciklerin hayata tutunmaları sadece bazı mantar türlerinin varlığına bağlıdır.
Problemli tohumlar
Mesele tohumların içeriye su geçirmemesi problemiyle ilgilidir. Bu problemi gidermeye yönelik olarak tohumlara yapılan işlemlerden ikisi:
1- Bazı tohumların dışı sert ve inatçı yağ tabakası ile kaplıdır (maydanoz tohumları gibi). Yağ tabakası yüzünden tohumlar ıslak topraktan su ememez. Ve dolayısıyla çimlenmeleri mümkün olmaz. Deterjan veya çamaşır suyu (hatta sarı güç asperox) ile yağı çözmek gerekir. Sonra tohumlar güzelce yıkanır ve ekilir.
2- Bazı tohumların dış katmanı suyu hiçbir şekilde içeri iletmeyecek yapıdadır. Bu durumda zımparalama gibi uygulamalar gerekiyor. Tohumları zımparaladıktan sonra 24 saat suda bekletmek iyi olur.
Sonuç olarak
Hangi bitkiyi tohumundan yetiştirecekseniz önce hakkında bilgi araştırın. Rastgele zamanlarda gelişigüzel bir şekilde ekmeye kalkışmayın. Tohum yılın hangi zamanında ekilmeli, özel bir işlem gerekli mi, nasıl bir toprağa ne kadar derinliğe ekmek gerekir, ne kadar sıcaklık gerekiyor her şeyi öğrenmek lazım.
Benzer konular
Tohum çimlendirme usulleri ve kolaylıklar
Mevsimlik çiçek-sebze fide üretim toprağı hazırlama