Bitkileri çelikleme usulüyle köklendirmenin çeşitli yolları var. Çeliğin niteliği gibi zamanı da türden türe değişebiliyor. Bugün konu topuklu çelik. İngilizce heel cutting derler. Aşağıdaki resim nasıl yapacağınızı çok iyi anlatıyor. Aldıktan sonra fazla uzun parçayı biraz kısaltın. Uzun parça sırf dış deri ise tamamını kesin.
Gerekliliğinin sebepleri
Dallarının dış dokusu kalın ve sağlam olmayan, iç yapısı da biraz hassas olan türlerde sıradan çelikleme yöntemleri başarılı olsa bile risklidir. Köklenmeme ya da köklenmeden çürüme risklerini bertaraf etmek için öncelikle köklendirme toprağının niteliği büyük önem taşır. İkinci sırada önem taşıyan faktör çeliğin niteliğidir.
Topuklu çelik usulü gerekmeyen türler
Dalları sağlam, dış kabuğu kalın. Örneğin kauçuk bitkisi. Topuklu usul hiç gerekmez. Ama aynı cinsten olan incirde iyi olur. Kamış gibi güçlü dallar uzatan begonyalarda (mesela büyük yapraklı çilli begonya) gerekmez. Ama uzarken yan dallar veren begonyalarda topuklu çelik tercih edilebilir. Rizomlu begonyalarda hiç gerekmez. Şunlarda da gerekmez: Antoryum, deve tabanı, difenbahya ve ortanca. Henüz hakkında bilgi yazmadığım asma (üzüm) bitkilerinde de kesinlikle gerekmiyor.
Hangi türlerde gereklidir?
Kesin gereklidir diye bir şey yok ama öyle yapsanız daha iyi olur. İnce ince dallar geliştiren ve dalları pek fazla dayanıklı olmayan tüm küçük çalı türlerinde tavsiye edilir. Örneğin lavanta ve biberiye türlerinde sonbaharda köklendirmek üzere çelik alacaksanız topuklu almaya gayret edin. Bunlardan başka, dalları ve dalların dış kabuğu sağlam olsa bile köklenmesi çok zor olan türlerde topuklu çelik alınmalıdır. Mesela suda narenciye köklendirmede kullanılacak çelikler topuklu olmalıdır.