Yapay ışıklandırma

Doğal ortamlarda bazı bitkiler direkt güneş ışınlarına, bazı bitkiler yeterli güçte gündüz ışığına ihtiyaç duyarlar. Yani sağlıkları ve sağlıklı gelişimleri ihtiyaç duydukları şiddette ışık sayesinde fotosentez yapmalarına bağlıdır. Yetersiz ışık fotosenteze yetmez ve sağlıklı gelişim durur. Bu sebepten dolayı, kapalı-ışıksız ortamlardaki bitkilere türe uygun şiddette yapay ışıklandırma yapmak gerekir. Güneş etkisi veya yakın şiddette ışık, bazı türlerde onun biraz daha hafifi. Ama mutlaka fotosenteze yetecek şiddette olmalıdır.

ışığı, güneşi yetersiz ortamlarda bitkiler için yapay ışıklandırma gerekir.

Fotosentezin sağlıklı devam etmesi için, gelen ışıkla birlikte yaprakların belirli derecelerde sıcaklığa da ihtiyaçları var. Türden türe değişir ama çok genel bir şey söylemek gerekirse gündüz içinde gereken sıcaklık 25C derece ile 29C dereceler arasında olmalıdır. Dediğim gibi istisnalar var. Yani her tür için aynı olmaz. Yetiştirdiğiniz her tür için tek tek bilginizi arttırmak, onların kendilerine özel tüm ihtiyaçlarını doğru öğrenmek zorundasınız.

Işığı tanıyalım

Güneş etkisi her zaman direkt güneş ile olacak veya aynı yakıcı şiddette olacak diye bir şart oladığını belirtmem lazım. Mesela günde birkaç saat direkt güneşe ihtiyacı olan bir bitki düşünün. Açıklık bir yerde, gündüz ışığın çok kuvvetli olduğu bir balkon veya terasta, ama direkt güneş ışınlarının ulaşmadığı bir köşede bu bitki aynen tam gün direkt güneşi alıyor gibi kusursuz gelişim gösterir. Bunun üç sebebi var. 1- Hava çok sıcaktır ve bu sayede yaprakların güneş ışınlarıyla ısınmaya ihtiyacı yoktur. 2- Ortam çok güçlü gün ışığı alıyor. 3- Güneş ışınları direkt bitkinin yapraklarına değmese bile yakınlardaki duvarlara, beton zeminlere geliyor ve oralardan bitkinin üzerine yansıyor.

Bu arada (kuantum fiziğine göre) ışığı oluşturan foton zerrelerinin sadece dümdüz belirli bir yöne gitmediklerini, gelişigüzel bir şekilde çevreye de dağıldıklarını düşünün. Aynen bir hortumdan çıkıp tazyikle bir yöne giden su gibi. Su adeta bir çubuk gibi bir bütün halde bir yöne gidiyor diye görürüz. Oysa aynı zamanda gözümüzle pek fark edemediğimiz şekilde su zerreleri o çubuk gibi hızlı akıştan ayrılıp çevreye dağılmaktadır. İşte bir yöne yönlenmiş ışından da aynı şekilde fotonlar çevreye saçılıyor. Yukarıdaki örneği bu bilgi ile birleştirin. Yani günde birkaç saat direkt güneş isteyen o bitkinin o ortamda üzerine direkt güneş ışınları gelmediği halde kusursuz gelişmesine çevreye saçılan fotonların da etkisi var. Zaten yansıyarak gelen ışık da fotonlardan ibarettir ve o fotonlar ısıtıcı enerjiye de sahiptir. Bazı insanların yazın çok güneşli yerlerde bulunup da tenine güneş ışınlarını şemsiye vesaire gölgeliklerle engellemelerine rağmen güneş altında kalmış gibi bronzlaşmalarını yansıyarak gelen foton etkisiyle açıklayabiliriz.

Güçlü ışık bitkilerin gelişimine yeterli mi?

Öncelikle kabul etmemiz gereken gerçek şudur: Işığın, güneşin tek başına hiç bir şekilde faydası olmaz. Bitkilerin sağlıklı gelişim göstermesi için en başta gelen ihtiyaç hava hareketleridir. Ve o hava hareketleri yeterli ısıda olmalıdır. Birinci sırada bu var. Yeterince güçlü ışık ikinci sırada gelir. Bunu aklınızdan çıkarmayın.

Işığın gücü niçin önemlidir?

Bitkilerin ister dal-yaprak olsun, ister çiçeklenme olsun her türlü gelişimlerinin devam edebilmesi fotosentez yapabilmelerine bağlıdır. Fotosentez ise yapraklardaki klorofillerin ışığı gerektiği gibi net algılayabilmesi sayesinde oluyor. Işık şiddeti yeterli olmazsa fotosentez durur. Gelişim durur. Bazı türlerde gelişim bir durursa, şartlar yerine gelse bile artık devam edemez. Dikkatli olmak gerekiyor. Bu arada fotosentezin sağlıklı sürmesi için hava hareketlerinin en az ışık kadar hayati önem taşıdığını tekrar hatırlatırım.

Her bitkinin sevdiği ısı derecesi ve ışık şiddeti farklı olabiliyor. Burada tüm bitkiler için tek tek bilgi veremem. Hangi bitkiyi yetiştiriyorsanız o türün hayati ihtiyaçlarını araştırıp öğrenmek zorundasınız.

Türe ve amaca göre gündüz süresine önem verin

Bu meseleyi iyi bilmek tam tropikal olmayan bitkiler için büyük önem taşır. Subtropikal kuşak ve ılıman iklim kuşağı kökenli süs bitkilerinden üç örnek Calandiva, Atatürk çiçeği ve kasımpatı: Hızlı gelişimleri gündüz süresinin 12 saatten fazla olduğu zamanlardır. Yaz sonunda, gündüz süresi 13 saatin altına düştüğünde ise artık yeterince gelişim göstermişlerdir. Ya bu günlerde ya da eylül sonundan itibaren tomurcuklanmaya başlamak gerektiğini anlarlar ve işe koyulurlar. Gece süresi 12 veya 13 saatin üstüne çıktıktan sonra tomurcuklar ortaya çıkmıştır. Böylece çiçek açarlar. Öte yandan tam tropikal iklim kuşağı bitkisi olan antoryum gündüz süresinden hiç etkilenmez. Çiçek açması için gereken ışık konusunda ihtiyacı olan şey sadece gün içinde iki üç saat kadar bir süre güneş ışınlarıyla yapraklarının hafifçe ısınmasıdır. Bu kadar şey ve buna ilaveten birkaç saat daha gündüz süresi onun tüm yıl boyunca kesintisiz çiçek açmasına yeterlidir.

Genel anlamda hızlı gelişim için

13 saat ile 17 saat arasında gündüz süresi gibi yapay ışıklandırma yapmak, bu sürenin içinde 8 saat kadar fotosenteze yeterli çok güçlü ışık veya güneş etkisine eşdeğer ışık sağlamak gerekiyor. Özellikle tohumdan fide yetiştirmek için, o fidelerin hızlı gelişimleri için bu ölçüleri dikkate almalısınız. Sürekli ışık daha iyi olmaz mı diye sorabilirsiniz. Hayır. Günün birkaç saati karanlık geçmek zorunda.

Karanlık sürenin önemi

Bitkilerin sağlıklı gelişimleri için, fotosentez sürecinin gerektiği gibi sağlıklı işlemesi için günde en az 7 saat tam karanlık ve hafifçe serinlik şarttır. Fotosentezin aşamaları var. Gece saatleri besin ve enerjilerin işlenip gereken yerlere gönderilmesi ve depolanması için gerekiyor. Bu fotosentez işlemleri için serinlik de önemli. Karanlık saatler 18C derece ile 22C derece aralığında olmalıdır. 22C derece üstünde kalmamalıdır. Sıcak geceler bitkilerin kendilerini beslemelerine engel olur. Bitkiler cılız ve güdük kalır. Ayrıca karanlık saatler bitkinin üretmesi gereken oksin vb hormonlar için de gereklidir ve çok büyük önem taşır.

Işıklandırma cihazlarının / lambalarının konumları

Yeşil aksam gelişimleri için sıradan bir flüoresan lambası yeterli olabiliyor. Bitkilerin 15cm ile 35cm arası yukarısında bulunmalı. Yapay ışıklandırma ancak bu sayede etkisi olur. İdeal mesafe (ışık kaynağının bitkiye uzaklığı) 15cm-25cm aralığıdır. Daha fazla uzakta olursa yeterince etkisi olmaz. Ya da mesela ışık kaynağı 30cm – 45cm gibi daha yukarıda olacaksa ona göre ışık şiddeti daha güçlü olmalıdır. Gerçi bütün bu yakınlık-uzaklık ölçüleri en başta ışığın gücüne, sonra bitki türünün ışık ihtiyacına göre değişir.

Bitkilere fluoresan ışıklandırma

Tomurcuklanmaya teşebbüs ve çiçek gelişimi için kırmızımsı, turuncumsu veya maviye değil kırmızıya yakın mor tonlarında renkte güçlü ışık gerekiyor. Yani güneşin ültraviyole ışınlarının benzeri.. Yani güneş etkisi. Her tür için gerekmez. Üstü boyalı olmadığı halde yanınca eflatun gibi görünen, cisimlerin rengini daha da canlı gösteren flüoresanlar akvaryumcularda bulunur. Normal bir flüoresan ile bu özel flüoresanı yan yana kullanabilirsiniz. Daha iyi etkili olurlar.

Bitkilere güneş etkisi veren flüoresana alternatif led lambalar

Daha az elektrik tüketir. Ledlerin bitkilere uzaklığına gelince, bitkilerin 15cm – 20cm kadar yukarısında olmalı. Çok sayıda led lamba bir arada olacak – alt resimdeki gibi.

Güneş etkisi veren led lambalar

Sadece küçük bir bitkinin üstüne koyacaksanız birkaç tane yeter. Japonya’da sadece ikili led satılıyor. Yazı masalarında kullanılan okuma lambaları gibi bir düzenekte yapmışlar ama bitkiler için. Tabii bu tip bir yapay ışıklandırma sadece tek bir saksıdaki küçücük bir bitki için yeterli olabilir.

Tek saksı için yapmak isterseniz, küçük yuvarlak bir levhaya ledleri mesela üçer sıra halinde, bir kare teşkil edecek şekilde, toplam 9 led. Ledlerin yarısı mavi, yarısı kırmızı olmalı. Görüntü itibarıyla çok aydınlatıcı gibi görünmez ama etkilidir. İsterseniz araya renksiz led lambalar da koyun.

Renkli ledler güneşin fotosentez yaptırma ve çiçek açtırma etkisini bitkilere verir.

Ledleri monte edeceğiniz levha ışığı iyi yansıtırsa daha iyi olur. Lambaların altına alüminyum folyo döşeyebilirsiniz. Daha geniş alan için, daha çok bitki için daha büyük levha, daha çok sayıda led gerekir. Hazır toplu ledler “ışıldak” adı altında satılıyor fakat tümü renksiz camdan yapılmış. Bu da yeterli olabilir. Belki sadece çiçek açtırmaya yetersiz kalır.

Led lambalarını Karaköy Bankalar Caddesi’ndeki elektrik malzemeleri satıcılarından çok ucuza satın alabilirsiniz. Monte edilebilirlerden olsun. Yılbaşı süslemeleri için metreyle satılan renkli ince plastik hortum içindekilerden almayın.

Bu şekilde bitkilere güneş etkisi veren aydınlık sağlama işi aslında her zaman yapılabilir. Mesela bodrum katında yaşıyorsanız, eviniz çiçek yetiştirmeye yetecek kadar ışık almıyorsa.. Bütün yıl günde 8-9 saat kadar güçlü aydınlatma yaparsınız çiçekleriniz güneş alıyor gibi büyürler.

Yardımcı konular

Bu konuyla ilgili olarak başka bilmeniz gereken ne varsa şu sayfalarda:

Kapalı mekânlarda özel yapay ışıklandırma ile, güneş etkisi veren lambalarla bitki yetiştirmede başarılı olmak için yukarıda linklerini verdiğim sayfaları da okumalısınız.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Botani

Etiketler: | |

'Yapay ışıklandırma' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Pinar, İstanbul dedi ki:

    Yapay ışık üzerinden fotosentez deneyi yapacağız. Çok masraf olmadan ne çeşit bir lamba kullanabiliriz? Led ışık diye geçiyor ama bir çeşidi var mı? Deney evde yapılacak. En fazla 15-20 gün içinde farkı gözlemleyecegimiz hangi bitki kullanılabilir?
    ***
    Özel bir şey gerekmiyor. Bitkinin yapraklarına 20-25cm yakın durmalı. Bitki olarak en kolayı fasulye tanelerini çimlendirebilirsiniz. Salon bitkileri filan olmaz çünkü onlar kış boyunca evlerde hava hareketleri olmadığı için en küçük bir gelişimde bulunmazlar.

  2. Can, Konya dedi ki:

    Bir haftalık tohumdan ektiğim kaktüslerim var. Tohumların yüzde ellisi çıktı. Malum ışık ortamı az. Hızlı gelişmesi için ne tür bitki gelişim lambası önerirsiniz ve ne renk olmalı?
    ***
    Çok güçlü ışık olması lazım. Şimdi hızlı gelişimi bırakın da ışığı düşünün. Işık yetersizliğinde çok fena deforme upuzun incecik kıl kurdu gibi gelişir ve sonra da kurur giderler. Normal fluoresan lamba 15-20cm mesafede tam etkili olacaktır.

  3. Necip, Erzincan dedi ki:

    Saksılara ceviz ve badem çekirdeği diktim. Çimlenip büyümeye başladılar ama güneş olmayınca ve de hava soğuyunca odaya aldım. Gelişimleri durakladı. Ne tür ışık uygulamam gerekli?
    ***
    Bu tür ağaçlar kışın yaprak döker ve dinlenir. Doğaları bunu gerektirir. Yoksa yaşayamazlar. Hiç uğraşmayın, rahatsız etmeyin. Zaten saksıda evde yetiştirilemezler.

  4. Yaşar, Kütahya dedi ki:

    Devamlı olarak yaz-kış ev içerisinde konumlandırdığımız portulacaria afra bonsai, crassula, kaktüs-sukulent gibi bitkiler için kış ve yaz aylarında led bitki lambasıyla kaç saat aydınlatma yapmamız gerekir? Bunun bir süresi var mıdır? Kış ya da yaz mevsiminde her gün ışık desteği vermek yarar sağlar mı? Kış veya yaz mevsiminde gelişmekte olan bu bahsettiğim bitkilerin ortalama kaç saat karanlıkta kalmaları gerekir?
    ***
    Çok fazla detaylı bir mesele. Mesela sukulentler kesinlikle tek tip genel/ortalama şartlara uyum sağlayamazlar. Birbirlerinden bambaşka şartlar isteyen sukulentler var. Benim herkese tavsiyem kapalı ortamlarda hatta bahçe ve balkonlarda bile çok az sayıda bitki yetiştirmek. Az olsun en iyi bakımı yapın ve en önemlisi ortamınıza tam uyumlu türleri bilinçlice tercih edin. Her neyse. Fotosenteze yeterli olacak çok güçlü ışığın süresi günde 8 saat yeterli olur. Diğer detaylara giremiyorum çünkü her türe ayrı ayrı gerekenleri yazmak saatler sürer.

  5. Birkan, İskenderun dedi ki:

    Ofis penceremde saksılar içerisinde … bitkilerin büyüme sorunu yok ancak çiçek vermiyor, bazıları dökülüyor.. Pencere aydınlık ama direk güneş almıyor.
    ***
    Bahsettiğiniz bitkilerin günde birkaç saat kesintisiz güçlü direkt güneş ışınlarına ihtiyacı var. Başka türlü olmaz.

  6. Osman, Ordu dedi ki:

    40m² içerisinde sukulent ve kaktüs bakıyorum. Hiç güneş görmüyor ama çok iyi hava alabiliyorlar. Let lambalar kullanıyorum. Sürekli çürüyor. Burada nasıl bir ışık kullanabilirim ki çiçekler sağlıklı olsun?
    ***
    Deforme, ince, cılız-anormal gelişim yoksa ışık yeterlidir. Sağladığınız hava akımlarının yeterli olduğundan eminseniz o halde çürümeler kullandığınız toprak yüzündendir. Her sukulent aynı toprakta olmaz, aynı ısı derecesini sevmez. Bazıları soğukta ıslak toprakta hemen çürür, bazıları da fazla sıcakta ıslak toprakta hemen çürür. Hangi türleri yetiştiriyorsanız haklarında tek tek bilgi en ciddi kaynaklardan öğrenmek zorundasınız.

  7. Zeynep G. -Elazığ dedi ki:

    Benim hobi seram var domates bibir salatalık şubat sonu dikiyorum. Bunlara let ışık gerekir mi? Çok yavaş büyüyorlar.
    ***
    Gerekmez. Yavaş gelişimleri ısı yetersizliğinden olur ve normaldir.

  8. Mukaddes, Konya dedi ki:

    Led olarak özel bir tür mü var yoksa normal led mi veya pembe mor arası renklerde akvaryum lambası olur mu?
    ***
    Denemeden, tariflerle anlayamazsınız. Kendiniz deneyin. Normal led, fluoresan, klasik ampul hepsi olur. Işığın şiddeti ve bitkilere yakınlığı önemlidir. Mesafe (bitkilere uzaklık) lambanın ışık şiddetine göre 15cm – 35cm arasında değişir. Önce tohumdan yetiştirdiğiniz en iyi tanıdığınız bitkilerde deneyin. Mesela maydanoz ve domates tohumlarını ekin ve kullandığınız lambanın veya ledlerin altında ilk çenek yaprakların ve sonraki en az iki gerçek yaprağın gelişimlerini izleyin – ana gövdelerin uzunluk kısalık durumlarına da dikkat edin. Güneşli ortamdaki gibi sağlıklı gelişiyorlarsa, ince, kof, cılız, çelimsiz, değil tam olması gerektiği gibi sapasağlam, dört dörtlük sağlıklı gelişim oluyorsa o ayarlamanız doğrudur. O şekilde diğer bitkilere uygulayın.

  9. Ali dedi ki:

    Salonda sürekli beyaz ışıklar açık kalıyor. Orkidelerim salonda sorun teşkil eder mi sizce?
    ***
    Evet yani bitkilerin oksin hormonu üretebilmesi için günde 10-12 saat kadar veya türe ve duruma göre günde en az 8 saat karanlığa ihtiyaçları var. Bu hormon karanlıkta oluşur. Hızlı gelişim için gerekli faktörlerden en önemlilerinden biridir.

  10. Adem, Gaziantep dedi ki:

    80’li led aldım mor ışık yayıyor. Onu da masa lambama monte ettim. Lakin kaç saat açık tutmam gerektiğini bilmiyorum. Bazı yerlerde 2 saat yazıyor bazı yerlerde 18 saat yazıyor. Hangisi doğru bunun? Bitkiler salonumda ve şu anda hiç güneş değmiyor. Kuzey tarafında salonum.
    ***
    Saat, süre bitki türüne göre değişir. Fotosenteze yeterli olacak çok güçlü ışık en az 6 saat, en fazla 8 saat yeterli. Yukarıdaki bilgileri de okumalısınız. Fotosenteze yetecek güçlü ışık süresi başka, algılamaları gereken gündüz süresi başka.

  11. Kadir Y. -Samsun dedi ki:

    Küçük Hobi bahçem var. 50m kare gibi. Gece Bahçede renkli led aydınlatma kursam bitkilere faydası olur mu? Bitki yetiştirme lambaları çok pahalı. Uygun renkli led lambalar var. Onlar da kırmızı, mavi, beyaz, gün ışığı gibi renklerde. Örneğin 3-4 tane kırmızı 1 tane mavi gibi yan yana koysam aynı işi yapmış olur muyum? Mesela ACK AA52-01284 18W kırmızı 1200mm G13 led tüp flüoresan gibi kırmızı renkli led tüp lamba aynısının mavisi, beyazı, gün ışığı var. Sonuçta onlar da ledden imal ediliyorlar. Yan yana flüoresan türü fakat led olan lambaları 2 kırmızı, 1 mavi veya 3 kırmızı, 1 mavi gibi alternatiflerle yan yana koysak aynı işlemi yapmış olmuyor muyuz? Zira bunların fiyatları ucuz ve ışık şiddetleri bayağı güçlü. Bitki lambalarını incelediğimde nokta nokta yan yanalar. Bunlar power LED gibi değil ama aynı renkleri veren led lambalar. Sonuçta aynı dalga boylarına sahiptirler diye düşünüyorum. İstenilen ağırlıklı rengi üretmek basit gibi duruyor. Her biri 1400 lümen gibi güçlü lambalar bitki lambalarına göre 5-6 kat ucuz ve yerli. Bizde niye bu türden lambalar üretilmiyor anlamış değilim. Sonuçta aynı led ürünler gibi duruyor. Bir de duvarlarda kullanılan led lambalar var. Onların içine aynı şekilde renk uyumu yapılsa bitkilere kullanılamaz mı? Onlar da aynı türden led lambalar. Hatta duvarlara konan wallvasher türü led lambaları ben de imal edebiliyorum. Bunlardan bir desen oluşturup da bitkilere kullanabilir miyim? Keza satılan bitki ledlerinden bayağı güçlüler. Yoksa yanıldığımız nokta mı var aydınlatırsanız sevinirim ve herkese de örnek olur.
    ***
    Hiç gerek yok. Faydası olacağını da sanmıyorum. Bu lambalar güneş ve ışık almayan sürekli karanlık yerler içindir. Bir de kışın yaz sebzeleri yetiştirmek isteyenlere, ama sadece ısıtılan kapalı seralarda gerekebiliyor. Daha çok da kış boyunca gündüz süresinin çok kısa olduğu kuzey Avrupa, Alaska ve Kanada gibi yerlerde yine kış boyu ısıtılan seralarda. Ama sizin hobi bahçesine hiçbir şekilde gerekmez. Samsun iklim şartlarında yılın her mevsiminde farklı sebzeler yetiştirmek mümkün. Bilirsiniz sonbaharda ürün verenler var, kışın hasat edilen lahanalar var, yaz sonunda ve kış sonunda tohumu ekilen turplar, yaz boyunca ürün veren domatesler biberler vesaire. Yani iklim şartlarına göre en doğal en gerçek şekilde sağlıklı sebzeler yetiştirmek varken böyle işlerle uğraşmak gerekmez. Son olarak: Bitkilerin kendi doğasına uygun sağlıklı ve doğru gelişimleri gece-gündüz sürelerini mevsimine göre doğru algılamalarıyla mümkündür. Gece yoğun ışıklandırmalarla şaşırtırsanız sonuç hiş iyi olmaz. Fayda beklerken ancak arar görürsünüz.

  12. Elif, Tunceli dedi ki:

    Bitkime normal led ışık direkt çubuğuna dolasam zarar verir mi?
    ***
    Kendi dalına değil yanındaki destek çubuğuna dolarsanız zarar vermez.

  13. Şennur, Tekirdağ dedi ki:

    Normal beyaz tasarrufu dediğimiz beyaz ampullerden kullanabilir miyim?
    ***
    Olabilir. 30cm kadar yakın olması iyi olur.

  14. Samet K. -Kastamonu dedi ki:

    Yapay ışıklandırma ile kapalı alan ağaç yetiştirmek mümkün olabilir mi?
    ***
    Evet ama çok fazla ışık gerekir. Ayda 10 ve 20 bin lira gibi elektrik faturası ödeyecek kadar zengin olmak lazım.

  15. Mert, İstanbul dedi ki:

    Flüoresan labasını mavi, mor, kırmızı boyasak ya da bildiğimiz ampul sizce bu fikir olur mu?
    ***
    Işığın gücü de yeterli olmalıdır. Boya ışığın gücünü azaltacaksa buna da çare bulmak lazım. Zaten bizim gözümüzün anladığı renk bitkilere gereken ışık dalga boyutları ile aynı anlama gelmiyor.

  16. Muhammet, Kocaeli dedi ki:

    samsung lm301h ve lm301b + Bu led ışıklara bakın oda içerisinde bitki yetiştirebilirsiniz.

  17. İsmail, İzmit dedi ki:

    Bodrumda bitki yetiştiriyorum. Led lamba bitkimin tam 15/25cm üstünde duruyor. Özel yetiştirme ledi. Buna ek olarak odayı floresan ile aydınlatsam fayda veya zararı olur mu? Günlük 12 saat led yanıyor.
    ***
    Faydası da zararı da olmaz. Boşa gider. Bu iş için yapıldığını iddia ettiğiniz özel led yeterli. Onun yerine fluoresan lamba kullanacaksanız yine aynı yakınlıkta olması lazım.

  18. Ali Rıza dedi ki:

    1.5 wolt lü 3 lü yanan renkli ledlerle alümiyum folyoda olacak şekilde levhaya yaptım. 60×60cm lik bir kabın içine 4 adeti yanacak şekilde. Mesafesi 70cm var.
    ***
    Geniş yüzeyde sadece 4 led. Bitkilerden 70cm uzak. Hiçbir şey ifade etmez. Zifiri karanlık sayılır. Hem çok fazla ampul lazım hem de bitkilere mesafenin 15-20cm kadar olması lazım.

  19. Gökhan E. -Aydın dedi ki:

    Aroid ailesine ait bitkiler bakıyorum çoğunlukla. Bitki rafının bir katına daha iyi gelişim için ledlerden yapay ışıklandırma yapmak istiyorum. Hangi renkleri karıştırmalıyım sizce.
    ***
    Yaprak amaçlı bitkilere beyaz ışık yeterlidir.

  20. Zafer, Ankara dedi ki:

    Aşağıdaki ürünü tohumdan yetişen kaktüs yavruları için aldım. Karton kutu içine düzenek kurmak istiyorum. Lambanın kaktüslere mesafesi 15 cm’nin (10 cm örneğin)altında olması tehlikeli olur mu yavruların sağlığı için?
    ***
    Isıtıp sıcaklığı ile zarar vermezse başka hiçbir zararı olmaz merak etmeyin. Başarısız olursanız sebep ya toprağın uygunsuzluğu ya da havasızlık yüzündendir. Bitkiler hava akımlarına çok ciddi ihtiyaç duyar.

  21. Gülşah, Aydın dedi ki:

    Okulda bir proje üzerinde çalışıyoruz. İki katlı bir dikey tarım modeli, alta yeşil üste kırmızı led monte ettik. Gündüz güneş ışığı alarak gece de led aydınlatma ile kırmızı-yeşil led farkını bitki boylarında gözlemleyebilir miyim?Yoksa güneş ışığı aldığı için iki saksıda da bitki boyu değişmez mi? Nasıl devam etmeliyim?
    ***
    Tamamen yanlış bir iş. Led ışıklarını sadece gündüz kullanın. Gece bırakın karanlıkta dursunlar. Bitkilerin günün bir kısmını karanlıkta geçirmeye ihtiyaçları var.

  22. Mustafa, İstanbul dedi ki:

    Kırmızı veya mavi ışık diyorsunuz ama bende bunlardan yok. beyaz ışık bitkilerim meyve verdi. biber 25 wat led ışık karanlık oda yetiştirdim. anlamadığım mor mavi kırmızı ve mavi ışık olmalı diyorsunuz. ben bulamadım beyaz ışık kullandım. Biberlerim yetişti nasıl oluyor cevap verirseniz.
    ***
    Onlar birçok türde en iyi başarıyı yakalayabilmek içindir. Her tür için kesin gerekli değiller. Sizin ışığınız yeterince güçlü, mesafesi de iyiymiş ve diğer şartlar da uygunmuş ki sonuç başarılı olmuş. Buna hiç şaşırmadım. Ama her tür bitkide aynı başarı olmayabilir. Öte yandan en iyi en özel lambalar bile duruma göre hiç işe yaramayabilir. Her şartı sağlamak lazım. Isı, hava akımları, toprağın özelliği vesaire.

  23. Tunç, Eskişehir dedi ki:

    Merhaba, balkonda çiçekler var ve sokak lambasının güçlü sayılabilecek sarı renkte ışığı balkona vuruyor. Çiçeklere bir etkisi olur mu?
    ***
    Hayır herhangi bir olumlu veya olumsuz etkisi olmaz. Ancak, sonbaharda tomurcuklanan Kalanchoe türleri ve Atatürk çiçeği yaz sonundan itibaren her gün gece boyunca en az 12 saat tam karanlık süre istiyor. Yoksa asla çiçeklenmezler. Ay ışığı şiddetindeki uzaktan gelen ışıkların bu konuda zararı yok.

  24. Nermin, Zonguldak dedi ki:

    Salonumda 30-40cm büyüklüğünde irili ufaklı 14-15 yaprak devetanı var. salon bitkinin gelişebilmesi için yeterince aydınlık değil. bitkiyi bir sehpa üzerine koyup uzun ayaklı lambaderin tam altına yerleştirdim. mesafe yaklaşık 50cm civarı. mevcut lamba sarı gece lambası. sağlıklı şekilde büyümesi için lamba rengi ve mesafesi uygun mudur? sağlıklı şekilde gelişip iri yapraklı olması için lamba rengini değiştirip mesafeyi yükseltmeli miyim ya da mevcut durum yeterli olur mu?
    ***
    Renk bir şey ifade etmez. Işığın şiddeti önemli. 100 wat ampul 35cm gibi mesafe. Hiç uğraşmayın derim. çok fazla elektrik masrafı our.

  25. Emilio, İstanbul dedi ki:

    Bir ay kadar önce bir zeytin fidanı edindim. saksıya diktim ve balkonda duruyor. ancak balkonun konumundan dolayı yeterince günışığı almıyor olduğunu düşünüyorum. nasıl bir ışıklandırmayla desteklemem doğru olur acaba?
    ***
    Gün ışığı alması başka, güneş ışınlarını diret alması başka. Bunlar aynı şey değil. Eğer direkt güneş ışınları gelmediği halde çok güçlü aydınlık oluyorsa sorun yok. Ama eğer orası gün ışığını bile alamayan kuytu, karanlık bir yer ise bu durumda haklısınız. Nasıl yaparsınız bilmem. Yukarıda yazdığım şeylerden başka bir şey diyemiyorum.

  26. Emilio, İstanbul dedi ki:

    Çabuk cevabınız için çok teşekkürler. Okuduğum yerlerde hep bol güneş dendiği için doğrudan alması gerekli diye düşündüm yoksa karanlık bir yer değil.
    ***
    Açık havada olunca ve çok kuvvetli aydınık bir yerde ise “açık hava şartlarında” orası güneşli hükmünde gibidir. Şurada ayrıntılar yazılı: https://azbitki.com/gunes-isinlari-suresi
    Diğer sorunuz hakkında ileride bir sayfa hazırlayabilirim. Şimdilik yok.

  27. Didem, Antalya dedi ki:

    Yapay aydınlatmaları orkide ya da monstera albo gibi direkt güneşten korumamız gereken bitkilerde kullanmak riskli midir? Bitkiler direkt güneşe maruz kalmış gibi yaprak yanığı olur mu?
    **
    Bahsettiğiniz her iki bitki de direkt güneşi seven bitkilerdir. Ama bu demek değildir ki yaz boyunca öğle saatlerinin direkt güneşinde saatlerce pişirin! Ölçüsü var. Bunları direkt güneşten koruyun diyenler yanlış bilgi veriyor. Direkt güneşin yaprakları ısıtıcılığı büyük önem taşır. Bitkilere hayat verir. Ama ne kadar ısıtacak? Dokunduğunuzda o ısınmışlığı neredeyse hisstmeyeceğiniz derecede olmalı. Buna göre direkt güneşi pencere tülü gibi şeylerle filtreleyebilirsiniz. Böylece yapraklara güçlü ışık yeterince ısıtıcı etki ile gelir. Yapraklar yanmaz. Yapay ışıklandırmaya gelince, yaprakları ısıtıcı ve yakıcı etkisi hiç yok. Eğer serinde gelişmez özellikli bir bitkiye uygulayacaksanız ve oda fazla serin ise, yapay ışıklandırma boşa gider.

  28. Didem, Antalya dedi ki:

    Yanıtınız için çok teşekkür ederim, her zamanki gibi dikkate alacağım. Bu arada bitki yetiştirme kabinleri ile bir yazınız yok sanırım. Bitki yetiştirirken hava akımlarını çok önemseyen bir yaklaşımınız olduğu için mi acaba? Kabinler konusundaki düşüncelerinizi merak ediyorum.
    ***
    Televizyon haberlerini izliyorsanız, ara sıra yasak bitkileri (esrar vs amaçlı) gizlice evlerinde yetiştirenlerin yaptıklarını görmüşsünüzdür. En çok üstünde durdukları şey sürekli hava akımları oluşturmak (fanlar, vantilatörler, çeşitli hava akımı sağlayıcı şeylere bir hayli yatırım yapmışlar). Böylece yasal olmayan ve çirkin yoldan büyük paralar kazanıyorlar. Kabin filan olur da hava akımlarını sürekli kılmazsanız bitkiler yaşayamaz. Bunu dikkate alın. Hava akımlarının öneminden bahsediyorsam bilimsel gerçekler ne ise onları yazmaya çalışıyorum. Kabin vesaire her detayı niçin yazayım? Ne gerek var? Modern teknolojik cihazlarla donatılmış, ticari amaçlı, profesyonel seralara bakın hava akımları süreklidir. Kuru hava değil belirli derecelerde yoğunluklu nem ve ısı sağlayarak ona göre hava akımlarını sürekli kılarlar. Nemli, ılık hava kesintisiz sürekli aktif harekette, dolaşımda olacak, bu akımlar sürekli bitkileri derinden etkileyecek.

  29. Didem, Antalya dedi ki:

    Değerli görüşleriniz için çok teşekkür ederim. Sizin yazılarınıza başvurmadan bitkimi bakımı ile ilgili bir adım atamıyorum. :) Emekleriniz için teşekkürler, sevgiler.
    ***
    Ben de size teşekkür ederim.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Ön Adınızı ve şehrinizi yazın:

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın: