Şiddetli sıcak ve kurak çöllerin çorak arazilerinin bitkisidir. Ana vatanı ABD’de Teksas eyaletinin güney-batısı ve ayrıca Maksika’nın kuzeyidir. Kireç taşlı ve genellikle eğimli olan arazilerde yaşarlar. Asparagaceae (Kuşkonmazgiller) familyasındandır.
Yucca rostrata ‘Sapphire Skies’ – Fotoğraf: PhotoBotanic
Özellikleri
Birbirleriyle çok yakın mesafede ve çok sayıda gelişen yaprakları yüzünden Yucca rostrata’nın gelişimi yavaştır. Bununla beraber oldukça kalın gövde oluşturur. Uzun, dar yapılı şeritler halinde her yöne zarifçe uzamış yaprakları 15mm gibi oldukça dar ama 60cm kadar uzundur. Tepede her yöne dağılmış yoğun sıklıktaki yaprakları tam bir küre şeklini alır. Kalın gövdeyi de hesaba katarsak, her yöne yönlenmiş yaprakların oluşturduğu küre şekli ortalama 130cm çapında olur. Bir de çoklu gövdeli olmuşsa daha fazla yer kaplar.
Yaprakları hafiften maviye çalar kurşuni yeşil olup yaprak uçları sert ve keskin diken halindedir. Fakat yapraklar çok fazla esnek olduğundan o sert ve keskin iğne gibi uçları insanlara batmaz. Çünkü yapraklar baskı karşısında eğilir.
Yucca rostrata türünün tam yetişkin hali 2m ila 6m arasında bir ağaçtır. Boyu ortalama 1m olana kadar kapkalın tek gövde halindedir. Çiçek açtıktan sonra ana gövde ikili veya üçlü hal alır. Veya bazen tepe gelişim yeri zarar görürse tek gövde olarak uzayamayacağından dolayı gövdesi tepeye yakın yerden iki veya üç filiz verir ve bu sayede çok gövdeli hale gelir.
Çiçek açması ve çiçeklerinin görünümü bildiğimiz Yuca türleri ile hemen hemen aynıdır. Tepesinden uzun ve güçlü bir çiçek sapı yukarı uzatır. O sap üzerinde pekçok sayıda beyaz/krem rengi çiçekler açar.
Kullanımı genelde parklar ve bahçeler içindir. Büyük teraslarda büyük saksılarda yetiştirmeye de uyumludur. Peyzajcılıkta genellikle ‘Sapphire Skies’ adlı kültivarı kullanılır. Boyu yarım metreyi aşmış, sağlıklı ve dolgun yetişmiş olanları çok pahalı fiyattan satılır. Yani ticari açıdan bakarsak iyi para getiren çok değerli bitkilerdendir.
Zehirli veya toksik özelliği yoktur. Kış soğuklarına dayanıklılığı -12C dereceye kadar tamdır. Duruma göre -15C dereceye kadar dondurucu soğuklardan genelde hiç zarar görmez. Ayrıca biraz korumak şartıyla -26C derece kadar don olaylarına dayanması da mümkündür.
Yetiştirme, bakım
Yucca rostrata parklarda ve bahçelerde doğal yaşam alanlarındaki gibi tam gün güneşli ve açıklık yerler ister. Bu hem doğal güzelliğinin bozulmadan, deforme olmadan gelişmesi için hem de muhteşem güzelliğinin kusursuz sergilenmesi için gereklidir.
Fidanını bir yere dikecekseniz önce bir çukur açın. Çıkan toprağı bol miktarda dere kumu ve/veya ponza taşı ile karıştırın. Çünkü bu yuka türü fazlasıyla süzek olan toprak istiyor. İlk yılı atlattıktan sonra artık hiç sulamasanız da olur. Aylarca kupkuru toprakta, kızgın güneş altında hiç zarar görmez. Ama bundan sulamamak gerektiği anlamını çıkarmayın. Yoksa, zaten yavaş gelişen bitki büsbütün yavaşlayıp yıllarca cüce kalır.
Yucca rostrata’nın hızlı gelişimi gübreli toprağa bağlıdır. Fakat hem gübreli hem asitli topraklarda iyi bir serpilme mümkün değildir. Dolayısıyla, eğer toprağınız asitli veya nötr ise, fidanı dikerken toprağına biraz mıcır karıştırmanız gerekiyor. Mıcır yerine tarım kireci de olur ve daha iyidir.
Saksıda yetiştirecekseniz devasa yapılı kocaman bir saksı gerekir. Şöyle bir toprak karışımı yapmanızı tavsiye ederim: 2 ölçü taşlı arazi toprağı + 3 ölçü torf + 2 ölçü iri taneli dere kumu + 2 ölçü ponza taşı + 2 ölçü yanmış koyun gübresi.
Toprağına asla perlit ve vermikülit katmayın. Ciddi zarar verir. Sulamalarda klorsuz su kullanın. Bu uyarılarım tüm Asparagaceae familyası türleri için geçerlidir.
Fidan üretimi
Eğer bulabilirseniz Yucca rostrata tohumları kolayca çimlenir ve mini fidanları güçlü gelişim gösterir. Herhangi bir zorluğu yoktur.
Çelikle üretimine gelince ya tepe kısmını (35cm kadar kısımını) kesip almak ya da varsa yan dallarından kesip almak gerekiyor. Alt yaprakları giderin. Kesik yerin kuruması için 10 gün açıkta bekletin. Köklendirme toprağı olarak 1 ölçü arazi toprağı + 2 ölçü iri taneli dere kumu + yarım ölçü mıcır karışımı yapın. Karışıma başka hiçbir şey katmamalısınız. Çeliği bu toprağa dikince sulayın. Sonraki sulamalara gelince: toprak kupkuru olsa bile sulamada acele etmeyin. Yoksa çürür gider. Yucca türlerinde bu usul çelikle üretimde önce çelik dal içi boşalmış gibi yumuşar ve hatta eğilebilir. Eğilmenin önüne geçmek için değnek ve taş parçaları ise destek yapın. İki ay sonra sertleşmeye, dolgunlaşmaya başlar.
Aslında Yucca rostrata çelikle üretimini sonbahar ortasında başlatmak daha iyi olur. Uygun toprak karışımı ile saksıya dikin ve yağmurlardan ıslanacağı açıklık ve güneşli bir yere koyun. İlkbahara kadar unutun gitsin. Kış yağmurları yeterli olur. Kış sonuna doğru ya da ilkbaharın en başında çok sağlıklı bir halde yeni yapraklar vermeye başlayacaktır.
Benzer bir tür
Bu türe çok benzer türler yine Yucca cinsindendir ama o benzer türleri henüz konu etmedim. 10 yıl önce yazdığım ⇒ Cordyline australis ‘Dracaena Spike’ adlı bahçe bitkisi Yucca rostrata ile benzerlik taşıyor. O daha ince yapılıdır. Bakımları aynıdır ve aynı familyadandırlar.