Kalanchoe beharensis sıradışı, esrarengiz ve komik görünümlü bir bitkidir. Ana vatanı Madagaskar’ın güneybatısıdır. Doğada kurak ve çorak arazilere uygun ormanlarda diğer bitkilerle karışık yaşarlar. Crassulaceae (Krasulagiller) familyasındandır.
Kalanchoe beharensis – fotoğraf: debraleebaldwin.com
Özellikleri
2-4 metre kadar devleşen kalancoe türlerindendir. Küçük bir fide iken farklı, büyüdükçe çirkin, biraz korkunç vesaire farklı görünümler alır. Birçok hibrit/kültivar çeşitleri türetilmişdir ama burada sadece esas türü konu ettim. Gelişimi hızlıdır. 3 yılda boyu bir metreyi kesin geçer. Ana gövdesi tek gövde olup yukarıda az sayıda dallara ayrılır. Zamanla dipten yeni sürgünler verip dipten dallanabilir. Bazen sadece tek ana gövde halde uzar. Gövde çapı bitki büyüdükçe, yıllar geçtikçe kalınlaşır ve çapı 12cm’ye varabilir.
Tomurcuklanma kış ikinci yarısında başlasa bile ilkbahardan yaz ortasına kadarki dönemde çiçek açar. Ama Kalanchoe beharensis çiçekleri için değil ilginç ve tuhaf görünümü için makbuldür.
Kış soğuklarına dondurucu rüzgarları direkt almaması şartıyla dış mekanlarda en fazla -4C dereceye kadar dayanır. Kapalı camekan balkonlarda ise -6C dereceye kadar dayanabilir. Kışın fazla soğuk geçmeyen Akdeniz ikliminde dışarıda kışın bile gelişime devam eder.
Ev hayvanlarına herhangi bir toksik etkisi yoktur.
Yapraklar
Kalanchoe beharensis yaprakları kadife gibi tüylü, etli ve kalın olduğundan dolayı keçe çiçeği diyenler var (İngilizcede felt bush, keçe çalısı). Çünkü yapraklar tüylü olduğu gibi ayrıca koruyucu tabakası vardır.
Yaprak şekilleri tuhaftır. 10cm uzunluğunda ve uzunluğuna biraz yakın genişlikte büyük, eğri büğrü, kalın-etli, tüylü yapraklar geliştirir. Yapraklar 40cm’ye kadar irileşebilir. Küçük fidelerde yapraklar iri olsalar bile üçgen şeklinde olup kenarları eğri büğrü tırtıklıdır. Ve bitki büyüdükçe yapraklar bazen uzun-dar diktörtgen gibi ve çok geniş dişlere sahip tarak gibi parçalı olabiliyor. Gerçi bu hal her zaman olmaz. Çok değişken özellikler gösterir. Büyük bir yaprak üçgen şeklinde, aşağı doğru incelirken ikili, üçlü loblu olabilir (taraklı gibi).
Ayrıca yaprak şekilleri çeşitlerine göre değişiyor. Hibritler, kültivarlar vesaire. Bodur tiplerini bile geliştirmişler.
Bazen de yaprak alt yüzeyleri sarkıtlı mağaraların tavanlarından aşağı sarkan sarkıtlar gibi çıkıntılar oluşturur. Açık havada, sürekli güneş altında yapraklarda yer yer kahverengileşmeler olur ve görünümü (rengi açısından) güzelleşir. İç mekanlarda renklenme pek olmaz.
Bakımı
Yetiştirilmesi sorunsuz, bakımı gayet kolaydır. Üstelik ev içlerine de uygundur. Bol bol güneşten başka pek bir şey istemez. Yalnız, yazın 35C-40C derecelerde sıcak olan memleketlerde yaz boyunca öğle tepe güneşinden korumanız iyi olur. Buralarda sabahtan öğle öncesine kadar güneş alan doğu cephede daha sağlıklı gelişir.
Toprak – Sulama
Toprağını tarif ettiğim gibi hazırlarsanız bitki besini vermenize hiç gerek yok. Zaten fakir, verimsiz toprakların bitkisidir. Kalanchoe beharensis için en iyi toprak karışımı şöyle: 3 ölçü biraz humuslu arazi toprağı + 3 ölçü ortalama 3mm iriliğinde dere kumu + 2 ölçü ponza taşı. Bunları birbirleriyle güzelce harmanlayın. Bu kadar. Ponza taşı 5mm – 15mm irili ufaklı olabilir.
Saksı büyüklüğü önemli değil. Ama rüzgarın devirmesine önlem olarak büyük saksı kullanın ve saksıya bitkiyi, toprağı koymadan önce dibine birkaç ağır taş yerleştirin.
Sulama ise ilkbaharda ve sonbaharda toprak fazlaca kurudukça, yazın ise toprak adam akıllı tamamıyla kupkuru oldukça gerekiyor. Kışın soğuk yerde tutuyorsanız kış boyunca hiç sulamayın veya 45 günde bir sulayın. Soğuk olmayan ortamlarda kış boyunca yaz aylarında olduğu gibi, toprağının tamamıyla kupkuru olmasını bekleyip sonra sulayın. Her sulamada su miktarını saksı alt deliklerden dışarı su çıkacak şekilde bol miktarda tutun.
Budama
Budamalar isteğe bağlıdır. Kısa boylu tutmak istiyorsanız ona göre budayın. Büyük yapılı olmasını istiyorsanız uygun görmediğiniz yönlere fazla uzayan dalları budarsınız. İstediğiniz gibi yapabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken şeyler şunlar: Soğuk zamanlarda, mekanlarda budama yapmayın. Havasız mekanlarda da budama sakıncalıdır. Çünkü budamadan itibaren sürekli hava akımları gerekiyor. Eğer dalların büyük çoğunluğunu budayacaksanız önce toprağın kupkuru olmasına kadar bekleyin. Ve budadıktan sonra ilk on gün yine kupkuru toprakta bekletin.
Üretimi
Kalanchoe beharensis üretimi, çoğaltılması yine zahmetsizdir. Stres altında kalan yapraklar fide geliştirir. Bunun için birkaç saksı bitki arasına saksısıyla koyun. Alt yapraklar onların gölgesinin ve neminin etkisinde kalınca hemen fide geliştirirler. Ya da bir yaprağı kesip alın ve çok dallı sukuletlerin sık dallarının arasına, onların gölgesine bırakın. Sulamaya, ıslatmaya gerek yok. Orada yaprak susuzluktan buruşmaya başlayınca fide üretir. Yapraklarda oluşan fideleri alıp küçük saksılara ekin.
Dallarını kesip alarak da yenilerini üretebilirsiniz. Kesip alınca 5-10 gün açıkta bekletin ki yarasını kurutsun. Sonra uygun toprağa (toprak kuru halde iken) ekin. 10 gün sonra sulayın. Hemen köklenip gelişime devam edecektir.
Problemleri
Kalanchoe beharensis’in sadece iki sorunu var. Biri sıcak ve kapalı olan ortamlarda gelişiminin durmasıdır. Diğeri ise hatalı toprakta ve gereksiz sulamalarda çürüyüp ölmesidir. Bu zararlar özellikle yaz mevsiminde olur.