Brassicaceae -Turpgiller familyasından kolza bitkisi (Brassica napus) fazla yağ içeren tohumlarından dolayı önemli endüstri bitkilerindendir. Kolza’nın genlerinin değişime uğratılmasından türetilen kanola bitkisi yemeklik sıvı yağ üretimi alanında kolzanın yerini almıştır.
Bitkisel yağ deyince aklımıza ilk gelen yağ ayçiçeği yağıdır. Fakat dünya genelinde en çok üretilen bitkisel yağlar sıralamasında kanola yağı 3. sırada, ayçiçeği yağı ise 5. sıradadır.
Kolza
Yetiştirilmesi her yerde çok kolay olan kolza bitkisinin tohumlarından sıvı yağ elde edilmesi 1. Dünya Savaşı’ndan sonra dünyanın pek çok yerinde büyük revaç görmüştü. Türkiye kolza bitkisinden yağ üretimini Balkan göçmenlerinden öğrendi. Böylece Türkiye’de de kolza yağı üretilmeye ve satılmaya başlandı. Fakat bilimsel gelişmeler sonucu insan sağlığına çok zararlı olduğu ortaya çıktı. Bunun üzerine bütün dünyada kolza yağının yemeklik / kızartmalık olarak kullanımı yasaklandı. Yasaklardan sonra birçok ülkede kolza bitkisi tarımı artık makine yağı üretimi amaçlı oldu.
Kanola adlı bitki
Kolza yağının zararları
İçerdiği erüsik asit ve glukosinolat sebebiyledir. Kalp ve damar hastalıkları, böbrek sorunları, hormonal dengesizlikler, guatr sorunları ve çocuklarda otizm gibi beyin sorunlarına yol açan ciddi zararları var.
Kanola
Kolza yağının gıda maddesi olarak kullanımı yasaklandıktan sonra Kanada’da kolza bitkisinin genlerinde değişiklik yaptılar. Sonuçta içerdiği %50’ye yakın sağlığa zararlı erüsik asit bir hayli düştü. Sıfıra düştü diyenler de var. Ve yeni bitkinin adı kanola oldu. Böylelikle de yemeklik ve kızartmalık olarak kanola yağı üretimi dünyaya hızla yayıldı. Türkiye’de de tarımı var ve yerli üretim yağı marketlerde satışa sunuluyor.
Özellikle kızartma yağı olarak çok yüksek kalitelidir. Ayrıca birçok margarinlere kanola yağı katılıyor (margarin paketlerindeki içerikle ilgili kısımda yazılıdır).
Yağının zararları
Kanola yağı doğal tür kolza’dan elde edilen yağ gibi zararlı maddeler içermiyor. Ama GDO’lu olması açısından insan sağlığına zararlı olduğunu iddia edenler var. Bütün dünyada duyarlı insanları ayağa kaldıran GDO’lu ürünlerin sağlığa zararları bilimsel yolla net olarak açıklığa kavuşmuş değil. Öte yandan, kolza bitkisinin genlerine müdehaleden sonra adı kanola olunca içerdiği zararlı maddelerinin ne derecede azalmış olduğu şüpheli. %2 diyenler var, %0,2 diyenler var, hatta sıfır diyenler bile var.