Kraliyet halısı çiçeği, Lobularia maritima

Lobularia maritima (eski bilimsel adıyla Alyssum maritimum) Brassicaceae (Turpgiller) familyasındandır. Ana vatanı Afrika’nın batısında kuzey yarısına yakın adalardır. Bizdeki adları kuduzotu ve alisyum’dur. Ayrıca süs bitkileri sektörümüzde kraliyet halısı çiçeği derler. İngilizce yaygın adı sweet alyssum’dur.

Özellikleri

Tek yıllık veya iki yıllık kısa ömürlüdür. Diğer Turpgillerde olduğu gibi kraliyet halısı çiçeği de tohum verip ölür. İlk yılında çiçek açmazsa sonraki yılı bekler. Fazlaca ince dallar geliştirir ve çok sayıda küçük çiçekler açar. Tatlı ve güzel bir kokuya sahip çiçeklerinin çapı 5mm’den daha geniş değildir. Beyaz, mor, lavanta ve pembe tonlarında çeşitleri ve hibritleri geliştirilmiştir.

Habitat

Bilimsel adından anlaşılacağı gibi (maritima) denize yakın yerlerin bitkileridir. Doğada yaşam alanları Afrika kıtasının batı açıklarında kuzeyde Kanarya Adaları’ndan güneyde Yeşilburun Adaları’na kadar yayılım gösterir. Akdeniz’in batı kısımlarında ise alt türleri vardır. Türkiye’de kuduzotu diye tanınan türler aynı cinsten değil, Alyssum cinsine aittir. Süs bitkisi olarak kullanılan ve kraliyet halısı çiçeği denen türler de eskiden Alyssum cinsinden kabul ediliyordu. Sonra bazı farklılıklar nedeniyle Lobularia cinsine dahil edilmişlerdir. Lobularia sözcüğü tohum keselerinin küçük olmasıyla ilgili anlam taşır.

Çiçek açma dönemi

Lobularia maritima (kraliyet halısı çiçeği) çiçekli olduğu süre yetiştiği yerin iklim özelliğine, hava şartlarının gidişatına ve bakıma göre bir iki aylık kısa bir dönemdir. Ama duruma göre birkaç ay hatta bir yıla yakın kesintisiz devam edebilir. Deniz etkisindeki bölgelerde yaz sıcaklarında çiçek açmaları seyrekleşir. Yaz sonundan sonra tekrar sıklaşır. Genel olarak serin aylarda oldukça yoğun bir şekilde çiçek açarlar.

Kullanım

Sadece açık hava – dış mekan bitkisidir. Kısa boylu olduğundan dolayı bordür bitkisi ve dar alanlar için yer örtücü gibi kullanılır. Hoş kokusundan dolayı balkon saksılarında da yetiştirenler olur. Mevsimlik çiçeklerle saksı aranjmanlarında örneğin hercai menekşe fideleri arasında veya Yeni Gine çiçeklerinin arasında hem boşlukları kapatma, hem güzel bir görünüm sağlama açılarından kullanıma elverişlidir. Kayalık bahçelerine de idealdir.

Yetiştirme ve bakım

Normalde tam gün güneş isteyen kraliyet halısı çiçeği şiddetli sıcak yaz mevsimi olan yerlerde yarım gün güneşli veya seyrek güneş alan yerlere ekilmelidir. Gölge yerleri sevmez. Fazlaca özel bakım istemez. ilkbaharda gayet güzel çiçek açar.

Toprak ve sulama

Ağır killi olmayan ve fena halde verimsiz olmayan her toprağa uygundur. Toprak süzeklik, humusluluk ve karbon oranının yeterli olması gibi özellikler açısından ne kadar yeterli ise kraliyet halısı çiçeği için o kadar uygundur. Balkon saksılarında 3 ölçü tor toprak + 1 ölçü doğal arazi toprağı + 1 ölçü 2-3mm dere kumu karışımı yapmanızı tavsiye ederim.

Serin aylarda toprak adamakıllı kurumadıkça sulamalardan kaçınmalısınız. Ancak sıcak yaz aylarında toprağın çok fazla kurumasını beklememekte yarar var.

Budama

Çiçekleri solmuş sapları acilen keserseniz yeniden çiçek açmaya girişir. Bu önemlidir. Yaz başında veya ortasında çiçek açması azalıp karman çorman ince dal yığınları halini aldıklarında üçte ikiden fazla olmamak şartıyla kısaltma budaması yapın. Sonra çiçek amaçlı bitki besini takviyesi yaparsanız iyi olur. Böylece kendini tekrar toparlayan kraliyet halısı çiçeği yaz sonundan itibaren muhteşem güzelliğine tekrar kavuşmaya başlar.

Fide üretimi

Kraliyet halısı çiçeğinin pekçok çeşitleri türetilmiştir. Bazıları hibrit olduğundan tohum vermez. Tohum verenler ise bir defa yetiştikleri yerde her yıl yeniden çıkarlar. Çünkü tohumlarının çevreye dökülüp kendiliğinden tekrar büyüme özelliği var. Tohumunu almak için çiçek saplarında gelişen mini tohum keselerinin kurumasını beklemelisiniz. Her bir tohum kesesinde iki tohum gelişir.

Lobularia maritima tohumlarını kışın don olaylarının hafif geçtiği yerlerde yaz sonu – sonbahar başı döneminde ekin. Diğer yerlerde şubat ortalarında sera gibi ortamlarda tohumlar ekmelisiniz. İlkbahara kadar yeterince gelişen kraliyet halısı çiçeği fideleri sonra esas yerlerine dikilir veya satışa çıkarılır. Tohumları ilkbaharda ekerseniz çiçek amaları sonraki yılın baharına kalır.

Problemleri

Yaz mevsiminin şiddetli sıcak geçtiği yerlerde kraliyet halısı çiçeği tam gün güneşli yerlere dikilirse yazın tamamıyla ölme ihtimali yüksektir. Diğer problemi sulama ile ilgilidir. Gerekmediği halde sık sık sulama çeşitli hastalıklar yapacaktır.

Benzer bitki

Obrizya çiçeği, Aubrieta deltoidea