Liriodendron tulipifera, Lale ağacı

Lale ağacı Magnoliaceae (Manolyagiller) familyasının Liriodendron tulipifera türüdür. Ana vatanı Kuzey Amerika kıtasının doğusudur. Kışın yaprak döken ağaçlardandır.

Özellikleri

Genelde 12-25 metre ama elverişli şartlarda 60 metreye kadar yükselen dev ağaç türlerindendir.

Çiçek açması

Liriodendron tulipifera ilkbahar ortasında çiçek açar. Çiçekleri hoş kokuludur. ABD’de lale ağacı balı ayrıca meşhurdur. Tohumdan yetişenlerin çiçek açma yaşına gelmesi için en az 15 yıl gerekir.

Kullanım

Çok fazla büyüdüğü için büyük bahçelerde ve parklarda iyi gölge sağlayan ve çok uzun boylu ağaçlar olarak yetiştirilir. Aslında süs bitkisi olarak çoğunlukla lale ağacının bodur kültivarları kullanılır. Özellikle ‘Ardis’ ve ‘Compactum’ kültivarları küçük bahçelere uygundur. Fakat bunlar bile büyük olur ve elverişli şartlarda daha fazla büyürler.

Uzun gövdeleri ve hafif tahtası nedeniyle kerestecilikte değerlidir. Eskiden Kızılderililer lale ağaçlarından kano yaparlarmış.

Liriodendron tulipifera ve kültivarları yetiştirme

Tam gün güneş, veya en az yarım gün güneş ister. Liriodendron tulipifera fidanı dikeğiniz yer derinliklere kadar toprak olmalı. Bir metre kadar altı kayalık olan yerlerde iyi bir gelişim göstermez. İlk fidan dikiminde humuslu, organik besleyiciliği yüksek ve biraz asitli toprak istiyor. Aşırı sıcak yerleri ve fazla kuru havalı yerleri sevmez. Böyle yerlerde yaz ortasında yapraklarını döker. Yazları en fazla İstanbul kadar sıcak olan yerlerde daha iyi yetişir. Kışın -30C derece soğuklara dayanıklıdır.

Çoğaltma, üretim yolları

1- Yaz aylarında yarı olgun dal çeliği yöntemiyle..
2- Havai daldırma ile..
3- Tohum ile: Tohumları sonbaharda ekmelisiniz. Çünkü tohumların kışın dondurucu soğuklara maruz kalması gerekiyor. İlkbaharda ekerseniz ancak gelecek yıl çimlenirler. Tohumları ekeceğiniz toprak suyu iyi süzdürür nitelikte olmalı. Çamurda uzun süre beklerse çürür. Tohumların çimlenmeleri ayrıca kuvvetli ışık gerektirir. Tohumdan yetişen fidanlar aşılanmazsa çiçek açmaları çok uzun yıllar sonra mümkündür.
4- Seri üretim doku kültürü ile yapılabilir.

Genç fidanların bakımı

Diktiğiniz yerde iyi bir köklenme sağlayana ve oraya iyice yerleşene kadar bir değneğe bağlayın. Toprağı kurumadıkça sulamayın. Yoksa kök çürümesi olur. Fakat toprağın fazla kurumasına da izin vermeyin. Karasal iklimli yerlerde kışın köklerinin donmaması için tedbir almak gereklidir. Çünkü kökler henüz güçlenmemiş ve derinlere de inmemiştir. Böylece ilk üç dört yılı atlatan Liriodendron tulipifera lale ağaçları bütün riskleri atlatmış olur ve çok hızlı büyür. Yer değiştirme veya fidan ekimi işlerini ilkbahar başında yapmalısınız. Sonbahar bu işler için çok risklidir.