Bahçelerde yetiştirmeye uygun toprak orkidelerinin üretilmeleri kolaydır ve hatta çoğu türünün tohumla yetişmesi bile kolaylıkla mümkündür. Bunlar tropikal kuşak dışı kökenli, mevsimlere göre hareket eden, genelde kış soğuklarına dayanıklı orkide türleridir.
Cypripedium reginae bahçe orkidesi. Fotoğraf: U.S. Forest Service
Bahçe orkideleri başlıca çeşitleri
Bazıları hem evlere hem bahçelere uygun, bazıları sadece bahçeler içindir.
Lady Slipper (Cypripedium), hanım terliği orkideleri
Türkiye’nin birçok yerinde soğuğa dayanıklıdır. Bahçelerde ihmallere çok uygundur. Kendiliğinden yaşar gider. Saksıda yetişmeye de iyi uyum sağlar. Özellikle asitli toprak istiyorlar. Bunu dikkate alın. Ayrıca bakınız: ⇒ Cypripedioideae, hanım terliği orkideleri
Bletilla orkidesi
Bilimsel adı Bletilla striata’dır. Eşanlamlı diğer adı Bletilla hyacinthina’dır. Çiçek açma dönemi ilkbahardan yaz ortasına kadar. Kışın -20C derece kadar soğuklara dayanır. Türkiye’nin çoğu yerinde devamlı bir bahçe bitkisi olarak yetiştirmek mümkündür. Soğuğu dayansa da, karasal iklimli yerlerde kışın üstünü kuru yaprak ve toprak karışımı ile örtmelisiniz. Tedbir almazsanız özellikle kış sonu / bahar başı donlarında donarak ölme riski yüksektir.
Spathoglottis plicata – En kolay ev orkidesi
Soğuğa dayanmaz. Hatta sıfır dereceye bile belki sadece birkaç saat dayanır. Ancak Akdeniz sahil kesimimizde devamlı bahçe bitkisi olarak uygundur. Ama yine de kışın ısı sıfırın altına düştüğü zaman koruma gerekir. Tek kusuru yapraklarının hem fazla sayıda hem çok uzun ve büyük olmasıdır.
Cymbidium
Bütün yıl çiçek açmada çok başarılı bir ev orkidesidir. Çok besin ister. Deniz iklimi etkisindeki bölgelerimizde yazın açık havada tutmanız çok iyi olur.
Vanilya – Sarmaşık orkidesi
“Vanilla bean orchid”. Çiçekleri küçük olur ama çok sevimlidir. Sarmaşık gibi uzar gider. Soğuğa hiç dayanıklı değildir. Tatlılara koyduğumuz vanilya bu bitkinin tohum kılıflarından elde edilir.
Phaius tankervilleae (the Nun’s Orchid)
Çiçek sapları bir metreden bir hayli uzun olur. Çiçekleri iridir. Toprak orkidelerinin en gösterişlisidir. Çiçek açana kadar çok sulamak gerekir. Kış soğuğuna hiç dayanmaz. Çiçek açtıktan sonra iki ay kadar az sulayarak gölgeli ve serin bir yere çekip dinlendirmek gerekiyor. Sonra tekrar yerine alıp sulamaya başlarsanız yeniden gelişim gösterir.
Bambu orkidesi (Arundina graminifolia)
Çok güzel bir bahçe bitkisi olma özelliğine sahiptir. İstanbul’da (kuzeyli rüzgarlara kapalı cephelerde olmak şartıyla) ve İstanbul’dan daha ılımlı iklime sahip yerlerde bütün yıl açıkta bahçede yetişebilir. Sayfası: ⇒ Arundina graminifolia, bambu orkidesi
Türkiye’nin toprak orkideleri
Hepsine salep adını veriyoruz. Bunlar yılın çoğu zamanında çiçeksiz, yapraksız olarak yaşar. Kışın yapraklanmaya başlar ve kış sonu – ilkbahar başı döneminde çiçek açarlar. İlkbaharda hızla tohum ve toprak altında yeni yumru oluşturur. Sonra havaların iyice ısınmasıyla toprak dışındaki varlıkları tamamen kuruyarak ortadan kaybolur. Bakınız: ⇒ Salep, Orchis