Tohumdan begonya yetiştirme

Aslında begonya fidesi üretimi dallarından çelikle, hatta bazı türleri tek yaprak çeliğiyle kolaylıkla yapılır. Tohumdan begonya yetiştirmeyle uğraşmak şu iki sebeple gereklidir: Bir melezleme yoluyla yepyeni çeşitler elde etmek için, bir de şeker begonyaları ve non-stop vb yumrulu begonyaları fidelerini üretmek içindir. Zaten çiçek amaçlı begonyaların ticari amaçla üretimleri genelde tohumdan yetiştirme yoluyla yapılır.

Zamanlama

Her tip begonyaları aşağıdaki yöntemle tohumdan yetiştirebilirsiniz. Park ve bahçeler için çiçek amaçlı begonyalarda en iyi tohum ekme zamanı ocak ayının ikinci yarısıdır. Diğerleri yılın her zamanında tohumdan yetiştirilebilir. Yeter ki ortamın ısı, ışık ve havadarlık şartları yerinde olsun.

Aşağıdaki bilgileri çiçek amaçlı yetiştirilen ve tohum ekiminin kışın yapıldığı begonya türlerine göre yazdım. Genel anlamda her tür begonyaya uygundur. Çiçek amaçlı olmayan begonya türleri için başlangıç zamanı pek önemli değildir ve o takdirde aşağıdaki bilgilerde neyin nasıl olacağını kendiniz tahmin edebilirsiniz.

Gereken şartlar ve malzemeler

Tohum çimlendirme toprağı: Begonya gibi tohumdan yetiştirmede çok hassas türler ilk aşamada gübresiz, besleyicisiz, steril ve süzek-havadar toprak isterler. Güvenilir yerlerden temin edemezseniz ⇒ tohum ve çelik köklendirme toprağı sayfamda anlattığım gibi kendiniz yapabilirsiniz.

Flüoresan lamba: Yaprak güzeli begonyalar için pek gerekmez ama şeker begonyasına ve yumrulu begonyalara gereklidir. Çünkü bunların sağlıklı ve hızlı gelişimleri ortalama 15 saat süren güçlü ışığa bağlıdır. Lambanın toprak yüzeyinden yüksekliği tohumlar ilk çimlenirken 10cm olacak. Daha sonra fideler gelişirken en üst yapraklardan 15cm yüksek olacak şekilde zaman zaman  yükseltmelisiniz. Flüoresan yerine led lambalar da olur. Tohumlar çimlenene kadar takviye ışık gerekmiyor. Tohumlar çimlenmeye başlar başlamaz kullanmalısınız.

Çimlendirme saksısı: Sığ ve geniş, manavların meyve-sebze kasalarına benzer saksı veya benzeri kap. Dip kısmında delikler olmalıdır.

Sıcaklık: Begonya tohumlarının çimlenmesine kadar 18C ile 22C dereceler aralığında sıcağa ihtiyaç var. Daha serin oluyorsa saksı altlarına ısıtıcı cihaz yerleştirmelisiniz. Tohumlar çimlendikten sonra ise ortamın ısısı 14C dereceden düşük olmuyorsa ısıtıcıya artık gerek yok.

Tohumların ekimi

Toprağı saksıya yerleştirip düzleştirdikten sonra güzelce sulayın. Toprak üst yüzeyinin hafifçe kurumasına kadar bekleyin. Begonya tohumları o kadar küçüktür ki toz gibidir. Elinizden geldiğince seyrekçe serpin. Aralarında şu kadar mesafe olsun demiyorum çünkü başlangıçta bu pek mümkün değildir. Begonya tohumları sadece toprak yüzeyine serpilir. Gömülmez, üstleri örtülmez. Serpme işi bitince düz bir şeyle, mesela bir sigara kutusunun düz bir yanı ile toprağı hafifçe bastırın. Sonra da su fısfıslama aleti ile tüm yüzeye su fısfıslayın. Ardından hava almayacağı şekilde tam şeffaf bir naylonla üstünü kaplayın. Naylon elbette toprağa değmemelidir.

Begonya tohumlarının çimlenmeye başlamaları 1 hafta ile 6 hafta arasında değişir. Çimlenme başladığı andan itibaren üzerlerinde takviye ışık yakmaya başlayın. Bir iki gün sonra naylonu kaldırın. Yani artık açık kalacaklar.

Fidelerin viyollere alınmaları ve bakımları

Tohumlar çimlenince ilkin çenek yapraklar çıkarırlar ki bunlar gerçek yapraklar değildir.

Mini begonya fidecikleri ilk gerçek yapraklarını geliştirdiklerinde bitki besini vermeye başlayın. Salon bitkileri için olan sıvı bitki besinin genel amaçlı çeşidinden. Dozajı 5 misli düşük olarak ayarlayın. İki sulamada bir bu şekilde besinli su ile sulayın.

Daha sonra, ikinci ve üçüncü yapraklar gelişirken tek tek mini yüksük saksılara (viyollere) dikin ve sulayın. Yine köklendirme toprağı kullanın. Bu sefer bitki besinli suda besin miktarını 3 misli düşük tutun. Ve her üç sulamada bir besinli sula ile sulayın.

İlkbaharda açık havaya çıkarmak gereken türleri (şeker, non-stop, elatior ve yumrulu begonya fideleri) dışarıya yavaş yavaş alıştırın. Gündüz ısı 15C dereceden aşağı düşmüyorsa zamanı gelmiştir. İlkin sadece gündüz öğle saatlerinde geçici olarak çıkarın. Kuvvetli rüzgar almayan ve tepe güneşini almayan bir yerde tutun. Gece en düşük ısı 13C derecenin altına düşmeyen günler geldiğinde sürekli dışarıda kalabilirler. Güneşe yavaş yavaş alıştırın ve alışsalar bile her zaman öğle vaktinin tepe güneşinden koruyun. Ayrıca ilkbaharda dolu yağma riskine karşı yağmurdan etkilenmeyecekleri yerde tutmalısınız. Yoksa mahvolurlar.

Begonya fidelerini saksılara alma

Ocak ayında tohumdan yetişmiş begonyalar nisan başında artık yeterince gelişmişlerdir. Hatta şeker begonyaları çiçek açmaya başlamıştır bile. Ve yeni bireysel saksılarına alma zamanı gelmiştir. 10-12cm çapında, yarım litre hacmindeki küçük saksılara, yetiştirdiğiniz begonyaların türüne göre uygun toprak karışımından doldurun. Fideleri topraklarını hiç dağıtmadan çıkararak yeni saksılarına aktarın ve sulayın.