Adromischus cristatus

En ilginç bitkiler hep Güney Afrika’dan dünyaya yayılmış. Adromischus cristatus türü de onlardan biri. Pekçok sukulentler gibi bu da Crassulaceae familyasındandır. Sukulent meraklıları bu türün pekçok varyete, kültivar ve hibritlerini geliştirmişler. Dolayısıyla yaprak şekilleri farklı birçok çeşitleri vardır.

Özellikleri

Adromischus cristatus yaprakları sanki özel bir hamur işi kurabiye gibi, yelpaze şeklinde, orta kısmı şişkince, dip kısmı dar, uç kısmı geniş ve dalgalı/büzgülü gibi kıvrım kıvrımdır. Kışın soğukta yaprakların en kenarları boydan boya kızarır.

Yaprak diplerinden kıl gibi kökçükler çıkar. Dallar yaşlandıkça kalınlaşır ve üzerindeki kıl benzeri kökçükler tüm dalları kaplar. Havası kuru ve yıl içinde yağışsız dönemlerin fazla olduğu bir coğrafyada, üstelik kayalıklarda yaşayınca dallarındaki yoğun lif kökler sayesinde az nemli havanın geceleri yoğunlaşmasından hasıl olan pek az zerre gibi çiğ tanelerini emerek su ihtiyacını karşılamaya çalışır.

Sonbahar başında ince bir sap üzerinde tek sıra halinde küçük beyaz çiçekler açar.

Habitat (Adromischus cristatus doğal yaşam alanı)

Adromischus cristatus Afrika’nın güneyinde Cape bölgesinin doğu kısımlarına endemiktir. Yaşadığı yerlerde hava kuru olup yağışlar en çok ilkbaharda ve sonbaharda olur. Dik kayalık yamaçlarda çalılarının gölgelerinde yaşarlar. Kayalık yamaç çalıları uzun köklerini derinlere uzatabiliyor. Fakat Adromischus cristatus ancak kayalıklar arasındaki çatlaklarda biriken az miktarda bitkisel çürüntülere kök salmıştır. İhtiyacı olan toprak besinlerini sadece o kadarcık çürüntülerden değil, havadaki tozlardan da alır. Çünkü gövdesi çok sayıda cocopeat liflerine benzeyen havai köklerle kaplıdır. Bunlar sayesinde havadaki nemden su ihtiyacını, tozlardan çeşitli elementler ihtiyacını karşılar.

İklim uyumu

Kışın -5C dereceye kadar dondurucu soğuğa kuzeyli rüzgarları direkt almaması şartıyla dayanır. Kapalı camekanlı balkonlarda soğuğa dayanıklılığı biraz daha fazla olur. Birçok dağlık/kayalık yamaç sukulentleri gibi bu da az sıcak ve hafif serin aylarda hızlı gelişir.

Adromischus cristatus yetiştirme ihtiyaçları

Esintiye çok ihtiyaç duyar. Nemli havanın hareketsiz kaldığı yerleri sevmez ve böyle bir ortamda toprağı ıslaksa kökler çürür. Yani içmekânlara pek uygun değildir. Dikkatli olmalısınız. Bu hassaslığının dışında sorunsuz, kolay yetişen bir türdür.

Yazın öğle civarı güneşini direkt almamalıdır. Aslında yaz aylarında açık havada olması şartıyla hiç güneş almayan (ama kuvvetli aydınlık) yerlere de adapte olur. Yalnız fazla gölgede olmaz. Fena halde deforme gelişip bütün güzelliğini kaybeder. Kışın bol bol güneş alması iyi olur.

Toprak

Bu türe uygun bir formül şöyle tavsiye ederim:

2 ölçü humus humus katkılı torf toprak + 1 ölçü iri taneli temiz dere kumu + 1 ölçü ponza taşı. Eğer bir de kalitesiz ve suyu çabuk emen eski tip terakota saksı kullanırsanız (özellikle iç mekanda yetiştiriyorsanız) daha iyi olur.

Sulama ve bitki besini

İlkbahar ikinci yarısı ve sonbahar ilk yarısı döneminde toprak tamamen kurudukça sulayın. Diğer zamanlarda toprak kupkuru olsa bile 10-15 gün gecikmeli sulayın. Özellikle yazın çok sıcak zamanlarda gece ısısı 22C derecenin çok üstünde kalıyorsa böylesi günlerde hiç sulamasanız iyi olur. Yoksa aniden çürüyüp gider. Sulamak yerine dallarındaki kökçükleri ıslatın ama bunu her gün yapmayın. Kışın çok soğuk günlerde de aynı şekilde tedbirli olmalısınız.

Bitki besini yılda sadece iki defa, ilkbahar ortasında doğru ve sonbaharda serinler hafiften başladığı günlerde kaktüs-sukulent bitki besininden yarımşar dozaj verin.

Adromischus cristatus üretimi

Kökten ayırma, dallarını kırıp dikme ve yaprak çeliğiyle yapılır. Kestiğiniz, kırdığınız dlları önce kesik yer kurusun diye 5-6 gün açıkta bekletin. Sonra uygun karışım toprağa dikin. Bu sırada toprak kuruya yakın az nemli olmalı ve dikince sulamayın. Üzerinden 10 gün geçmesini bekleyin. Sorunsuzca tutar.

Yaprak çeliğiyle çoğaltmaya çok elverişlidir. Yaprağı dalından kesmeyip dala bağlandığı yerden sağa sola çekiştirerek daldan çıkarın. Bir hafta açıkta bekletin. Mini saksısını, çok az nemli toprağını hazırlayın. Bir hafta geçince toprağın orta yerine parmağınızla 2cm kadar çukur yapın. Yaprağın dip kısmı çukurun dibinde olacak şekilde yerleştirin. Ama üzerini kapatmayın. Öylece açıkta kalacak. Toprak kupkuru oluncaya kadar hiç sulamayın. Bundan sonra toprak ne zaman kupkuru olursa o zaman çukura sadece 2-3 damla su damlatın. Kısa sürede toprağa kök salar.

Adromischus cristatus yaprak çeliği çabuk kökleniyor ama filiz vermesi hava şartlarına göre değişir. Hem esintili yerde olması hem de havanın az sıcak, hafif serin olması şartları ne zaman mümkün olursa o zaman filizlenip dal ve yapraklar geliştirmeye başlar. Ana yapraktan yeni bitki gelişmeye başlasa bile iki damla ile sulamaya devam edin. Zira bu sadece köklerin toprakta ilerlemesi içindir. Ana yaprak dolgun durdukça sulamaya ihtiyaç yok. Ne zaman ana yaprak incelip bozulmaya başlarsa o zaman normal sulamaya geçin.