Aralya, Fatsia japonica

Aralya bitkisi Araliaceae familyasının Fatsia japonica türüdür. Ana vatanı Japonya’nın güneyi ve Kore’dir. Özenli bakım sayesinde yaprakları muhteşem güzel gelişir.

İklimi uygun illerimizde aralya daha çok park ve bahçelerde yetiştiriliyor. Aslında son derece dekoratif iç mekan süs bitkilerindendir. Bakımına dikkat ederseniz aralyanızı dışarıdakilerden çok daha güzel görünümlü edebilirsiniz. Doğru bakımda yapraklar 30-40cm genişliğinde fazla iri ve yaprak sapları 30cm-50cm arasında uzun olur. Geniş salonlara, geniş ofislere uygundur.

Aralya (Japon aralyası) parlak yapraklarıyla görünümü

Aralya (Fatsia japonica)

Özellikleri

Boyu genelde 1m – 1,5m civarlarında olup 4 metreyi pek geçmez. Yaprakları kışın dökülmez. kış sonunda aktifleşip yeni yapraklar çıkarır. Bunlar olgunlaşırken en eski yapraklar yavaş yavaş sararır. Sararan yaprakları kesmemelisiniz. Ancak yeni yapraklar gelişimini tamamladıklarında hala düşmemişlerse o zaman kesin. Aralya yaprakları genelde 8 parçalıdır. Biraz çınar yapraklarını andırır. Variegata yani yaprakları beyaz / krem renkle karışık yeşil yapraklı kültivarı da var.

Kışa dayanıklılığı

-15C derece cıvarlarında soğuğa dayanıklıdır. Açıkta bahçelerde yetiştirilmesi tüm kıyı illerimizde hiç problemsiz mümkündür. En fazla -22C derece soğuk olan Ankara gibi yerlerde ise bahçelere aralya dikilecekse kuzeyli yönlerden rüzgar almayan güney cepheler tercih edilmeli, aksi takdirde vazgeçilmelidir (özellikle hastane ve otel gibi kışın gece gündüz ısıtılan yerlerin güneye bakan cephelerinde aralya kışın hiç zarar görmez).

Kullanım

İklimi uygun yerlerde park ve bahçelere küçük süs ağacı amacıyla kullanılır. Aralya aynı zamanda gösterişli bir salon-ofis süs bitkisidir. Fakat küçük odalara uygun değildir.

Aralya yetiştirme ve bakımı

Fatsia japonica (aralya) sık sık dinlenen, güç topladıktan sonra güçlü gelişim gösteren bir bitkidir.  Bazen dinlenmesi 3 ay kadar uzun sürer. Bu yüzden sürekli gelişim göstermesini beklemeyin ve bakımında hata ettiğinizi düşünmeyin.

Güneş ihtiyacı

Aralya için pek farketmiyor. Koyu gölgeli loş yerler dışında, güneşsiz ama şiddetli aydınlık, yarı gölge veya tam gün şiddetli güneş her yer uygundur.

Toprak

Hafif asitli, nötr ve hafif alkalinli çeşitli topraklar olabilir (pH 6.1 – 7.8 aralığı en iyisidir, pH 5.5 – 8 gibi daha esnek düşünülebilir). Biraz killi, kuvvetli aynı zamanda suyu çok iyi süzdüren toprak istiyor. Bahçenizin toprağı fazlaca killi ise aralya dikeceğiniz yeri derince kazarak toprağa ponza taşı ve/veya sıva için kullanılan dişli kum karıştırırsanız daha iyi olur.
İçmekânlarda yetiştirmek için ise humuslu bahçe toprağı + ponza taşı + eski sığır gübresi karışımı iyidir. Buna kırmızı killi toprak ve perlit (ya da dişli kum) karıştırsanız aralyanız için çok kuvvetli sağlıklı bir toprak hazırlamış olursunuz. Aralya gibi bazı bitkilere en iyisi bu şekilde hazırlanmış doğal gerçek topraklardır.

Sıcak memleketlerde aralyayı saksıda yetiştirecekseniz eski tip kalın toprak saksılara dikmelisiniz. Toprağın serin kalmasını seviyor.

Gübreleme ve toprak değiştirme

Yukarıda tavsiye ettiğim gibi doğal toprak karışımları yapmışsanız bu durumda aralya için sadece beyaz şeker gübresini şöyle kullanın: Yeni yapraklar gelişimini tamamladıktan sonra, 20 gün ara ile 1 litre suda yarım çay kaşığı tozu eriterek sulayın. 20 gün ara ile 3 defa yeterli. Her yeni gelişimlerden sonra böyle devam edin. Hazır poşet toprak kullanmışsanız 20-30 günde bir salon bitkileri için hazırlanmış olan genel amaçlı bitki besini veya orkide besini vermeniz faydalı olur. Buna yaz kış devam edin.

Toprak-saksı değiştirmeyi iki yılda veya üç yılda bir yapın.

Sulama

Toprağın ıslaklığı gidince, nemi de biraz azalınca sulayın. Aralya yeni gelişimler gösterirken ise toprağın nemi azalmadan, sadece ıslaklığı gittikçe sulamalısınız.

Budama

Aralyanın sık sık dinlenme dönemleri vardır. Her ne zaman yeni yapraklar olgunlaşır ve gelişim tamamen durursa o zamanlarda istediğiniz gibi budayın. İhtiyaç duymuyorsanız budamayın.

Fidan üretimi

Parklara bahçelere dikilmiş Fatsia japonica – aralya bitkilerinde kış aylarında siyah meyveler olur. Bunlardan tohumunu alıp tohumdan yetiştirebilirsiniz. Tohumlar son don olaylarından on gün kadar önce ekilmeli. İstanbul için martın başından ortasına kadar tohumları ekmelisiniz. Güneşin ısttığı yerde olmalılar. Tohumlar çimlendiği zaman öğle vakti güneşinden koruyun.

Aralyanın çelikle çoğaltılması

İlkbahar ortalarında, günün çoğun saatlerinde sıcaklık 20 dereceden aşağı düşmediği günlerde, ortalama 15 santimlik dal çelikleri hazırlayın. Her bir parçasının sadece üst kısmında iki yaprak kalmalı. Yapraklar çok büyük ise kenarlardan kese kese küçültün.  Dalın yarısı kadar kısmı toprak altında kalacak şekilde dikin. Sonra üstüne naylon geçirmelisiniz (tüm bitki ve saksı). Köklenmesi böylece kolaylaşır. Hindistan cevizi lifli özel süs bitkisi toprağını eleyerek veya buna yarı yarıya perlit veya dişli kum karıştırarak köklendirme toprağı yapabilirsiniz. Önceden yeterince nemli olmalı yani çelikleri dikince sulamayacaksınız. Sadece toprak yüzeyine su fısfıslayın. Yüzeyin tamamen ıslanması yeterli. Naylonla kapalı ortamda yüksek hava nemi olur ve toprak kolay kurumaz. Ayrıca yeri hafifçe sabah güneşi almalı ya da filtrelenmiş güneş. Haftada iki üç defa açıp 20 – 30 dakika havalandırın. Bir buçuk – iki ay sonra aralya çelikleri köklenmiş olurlar.

Aralyanın » kök çeliğiyle çoğaltmaya uygun olduğu söyleniyor. Bunu da deneyebilirsiniz.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Bahçe / Balkon Süs Bitkileri

Etiketler: |

'Aralya, Fatsia japonica' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Selin Ö. -Bursa dedi ki:

    Bu bitkinin saksı değişimimi hangi ayda yapılmasını önerirsiniz? Aldığımda çok küçük bir saksıda geldi. Şubat ayında saksı değişimi yapsam bitkiye zarar verir miyim?
    ***
    Acele etmeyin. İki üç ay bekleyin. Aslında yeri havadar ise şimdi de olabilir ama kökleri hiç rahatsız etmeden, toprağından hiç ayırmadan saksıdan toprağıyla kalıp gibi çıkararak yeni büyük saksıya toprak ilavesiyle aktarın. Ya da en iyisi nisan sonunu bekleyin.

  2. Afak, Azerbaycan dedi ki:

    Ben daha yeni fatsia aldım. Aydınlık yerde duruyor ama yaprakları kararıp düşüyor. Nedenini çözemedim.
    ***
    Bu konuda ihtiyacınız olan en doğru bilgi şu sayfada: Toprağın kökleri zehirlemesi, yakması

  3. Özbal, İstanbul dedi ki:

    Gayet sağlıklı bir fatsia çiçeğine sahiptim. Oğlum karlı bir gecede balkon camını açık bırakmış. Sabah kalktığımda sapları aşağı doğru eğilmiş ve yumuşamıştı. Ne yapmam gerekir? Budamalı mıyım?
    ***
    Sıcak eve alışık bitkiler ani kök üşümesine maruz kalınca kökleri hemen çürümeye başlıyor. Sebep bu. İki gün içinde yaprak saplarında hiçbir yukarı yönlenme olmadıysa köklerin uç kısımları tamamen çürümüş demektir. Bu durumda hemen topraktan söküp kökleri yıkamalı, çürükleri kesmeli, fazla uzunları kısaltmalı ve gübresiz-kumlu toprakta yeniden köklendirmeye çalışmalısınız (sayfası). Bozulan yaprakları da diplerinden kesip atın.

  4. Güneş, Londra dedi ki:

    Geçen hafta sokakta Fatsia japonica buldum. Resmen sapasağlam. Dışarı çöpün yanına koymuşlar. Araştırdım ama yine de size danışmak istedim. Ev çok güneşli değil ama ışık alıyor. Evin banyosu çok geniş ve güzel bir ışığı var. Nemi seviyor yazıyor. Acaba banyoya koysam mutlu olur mu? Ya da nereye yerleştirmeliyim?
    ***
    Nemi seviyor sözünü ciddiye almayın. Londra havası çok fazla nemli. Yani sırf bu yüzden banyoyu düşünmeyin. Zaten her halükarda en çok ihtiyacı olan şey hava nemi değil hava hareketleridir. Evinizde neresi hem hava akımlarına sahip hem de güçlü ışık alıyor ise orası aralya için en iyi yerdir.

  5. Gül, Erzurum dedi ki:

    Bundan almak istiyorum. Evde yetiştirilmeye uygun mu? Çiçeği kokulu mudur?
    ***
    Tavsiye etmem. İç mekanları pek sevmiyor (eğer kapılar pencereler daima sıkı sıkı kapalı ise). Çiçeği için yetiştirilmez. Zaten iç mekanlarda genelikle çiçek açmaz.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.