Bir sonbahar gününde Cyclamen hederifolium, yapraklı ve çiçekli halde. Fotoğraf: Wikipedia
Primulaceae (Çuhaçiçeğigiller) familyasından Cyclamen hederifolium Fransa’nın güneyinden Türkiye’nin batısına kadar Akdeniz kıyı bölgelerinde orman, makilik ve taşlı arazilerde bulunur.
Özellikleri
Bilimsel adındaki hederifolium kelimesi Latince hedera (Hedera bitkisi) ve folium (yaprak) kelimelerinden türetilmiş. Yapraklarının şekli ve desenliliği hedera yapraklarına benzediği için. Fakat yaprak şekli Cyclamen hederifolium türünün varyetelerine göre değişiyor. Yani her zaman yapraklar köşeli olmaz. Bazı çeşitlerinde yaprak şekli diğer siklamenlerde olduğu gibi sadece oval-kalp şeklindedir. Bazılarında da yapraklar ok başı şeklindedir.
Diğer bilimsel adı Cyclamen neapolitanum’dur. Napoli ve civarında bol bol yetiştiklerinden dolayı bu adı vermişler.
Cyclamen hederifolium yapraklanmadan önce çiçek açması sık görülür. Ama bu durum farklı çeşitlerine göre değişiyor. Fotoğraf: scottarboretum.org
Yumrulu bitkilerdendir
Yumruları yusyuvarlak değil yere paralal disk biçiminde genişler. Yaz aylarını tamamen yapraksız geçirir. Yaz sonunda ya da sonbahar içinde önce çiçek açar. Sonra yaprakları gelişir.
Çiçeklerinin kokusu müthiş güzeldir. Sadece sabahın erken saatlerinde koku salar. Solmuş çiçeklerden bazılarından meyve oluşur. Sonbahar çiçeklenmesi ve yapraklanmasından sonra tohum oluşturmak ve toprak altı yumrusunu gelecek yıl için güçlendirmekten başka hiç bir gelişim göstermez. Gerçi bazı Cyclamen hederifolium çeşitlerinin ilkbaharda tekrar çiçeklendiği söyleniyor. İlkbaharda havaların ısınması arttıkça, yaz gelmeden önce yaprakları kurur. Yumru sonbahara kadar dinlenir.
Oldukça geniş, fazlaca yassı yumruları çocukluğumda İstanbul Eminönü Çiçek Pazarı’nda satılırdı. Yaz sonunda havaların hafifçe serinlemesiyle yumrular kuru yerde bile mini mini çiçek tomurcukları çıkarırlardı.
Kış soğuklarına dayanıklılığı
Neredeyse -30C dereceye kadardır. ABD’nin ve Avrupa ülkelerinin karasal iklime sahip, kışın fazla soğuk olan illerinde uzun ömürlü bahçe bitkisi olarak yetiştirilir. Oralarda da aynı şekilde sadece sonbaharda çiçek açarlar. Kışın soğuğun şiddetine göre donup ölme riski var. Eğer üstü kar ile kaplanırsa bu Cyclamen hederifolium için tam bir korunma sağlar. Kışın ağır don olayları olan yerlerde kuru soğuk tehlikelidir.
Yetiştirme ve bakım ihtiyaçları
Cyclamen hederifolium güneş almayan gölge yerlere uygundur. Çiçek açmasında problem çıkmaz. Tam gün güneşli yerlerde de bir şey fark etmez. Zira yaz gelmeden önce zaten dinlenmeye geçiyor, yaprakları kuruyor.
Bahçelerde yetişeceği gibi saksılarda da yetişir. Sonbahar dışında asla çiçek açmayacağını ve koca bir yaz mevsimini tamamen yapraksız geçireceğini unutmayın.
Süs siklamenleri kadar toprak hassaslığı yoktur. Yine de (güçlü gelişim göstermesi ve çürüme riskinin en aza inmesi için) toprağının mümkün mertebe taş kırpıntılı ve humuslu bir karışım olmasını sağlamalısınız.
Üretimi taze tohumları ile yapılır. Sonbaharda açan çiçeklerinden oluşan meyveleri daha doğrusu tohum kılıfları içindeki tohumlar ilkbahar aylarına kadar tamamen olgunlaşmış ve kurumuş olurlar. Tohumları saklayıp yaz sonunda en geç ekim ayının başında ekin. Sonbaharda güzelce yapraklanırlar ve kış boyu yapraklar soğuktan, susuzluktan dolayı zarar görmezse toprakta oluşan yumru yeterince güçlenir. Ve ertesi yıl sonbahar başında çiçek açarlar. Yoksa çiçek açmaları bir sonraki yıla kalır.
Bu bilgilerin hazırlanmasında Wikipedia ve Dave’s Garden web sitelerinden faydalanılmıştır.
Cyclamen hederifolium (hedera yapraklı siklamen) hakkında veya diğer siklamenler hakkında sorularınızı ⇒ Siklamen (cyclamen) sayfasına yazabilirsiniz.