Demagoji

Demagoji hakkında bir ilüstrasyon (Eva Bee, The Guardian)

Kısaca demagoji, birisinin bir başkasını ikna etmek için uyguladığı, çeşitli yalanlarla karışık anlatım tekniği gibi bir davranış şeklidir. Aslında, araştırırsanız demagoji toplumu yönlendirmek isteyen siyasetçilerin, toplum mimarlarının başvurduğu yarı gerçek yarı yalan ifadelerle konuşma/ikna yöntemleri gibi tanımlanır. Doğru ama o kadarıyla sınırlı değil. Yani sıradan insanların yalanlarla karışık ikna etme çabaları da pekala demagojidir.

Burada konu etmek istediğim şey ise demagojiye benzer bir hatamız. Şöyle ki, kişi hiç yalana başvurmadığı halde, sadece gerçekleri anlattığı halde ikna edici olmak için kendisini zorlaması, strese girmesi ve öyle bir hal içerisinde kendisini ifade etmeye çalışması. Bunu niçin yaparlar veya niçin yaparız? Sanıyorum bu yola bilmeden ve istemeden giren insanlar vaktiyle bir hayli zor durumlara düşmüş olan insanlardır. Bu yüzden kendilerini çok rahat ifade edemiyor, kendi kendilerine baskı yapıyorlar. Özgüven eksikliği de bizi bu hatalı davranışlara sokabilir.

Sonuçta, “karşınızdaki kişi sizi kandırıyor mu nasıl anlarsınız” konusundaki uzman bilgilerini okuyup öğrenmiş bir insan, yukarıda ifade ettiğim gibi dürüst bir insanla karşılaşsa, onu dinlese, konuşma tarzından olsun, beden dili açısından olsun, onu gözlemleyerek “ bu kişi yalanlar uyduruyor” diye karar verecektir. Halbuki o kişi doğruları konuşmaktadır.

Eğer güven kazanmak istiyorsanız anlattığınız konularda ikna edici olma yollarına asla başvurmayın. Konuyu doğal akışında dile getirin. Fazla öğretici olmaya da asla yeltenmeyin.

Yalancıları anlamak için birkaç ipucu:

– Konuşma ritmi sabit değildir. Anlatma esnasında hızlanmalar, yavaşlamalar olur. Birdenbire çeşitli fikirleri ve örnekleri öne sürer. Duraksamalar (kısa süreli düşünme, yalanlarını pekiştirme arayışları vb) da görürüz..

– Gözler hareketlidir. Yukarıya, aşağıya kısa bakışlar sık olur. Göz kırpıştırmalar sıkçadır.

– Dudak büzme, ağzını ara sıra sıkıca kapalı, dudakları kilitli gibi tutma, bazı bilgileri açığa vermekten sakınma stresinin yansımalarındandır. Veya yalanlarını ifşa edecek hatalı bir söz söylemekten dolayı korktuğunun bir göstergesidir. Hatta bazen de kırıcı olacak sözlerden kendimizi engellemek için ister istemez bu hareketi yapmış oluruz.

– Konuşma esnasında çeşitli yerlerine dokunur. Mesela ensesini tutar, başını kaşır, bir eliyle öteki kolunun dirseğini ve omzunu ovuşturur vesaire. “Acaba ikna edici olamıyor muyum” endişesi bu şekillerde stres olarak kendini gösterir.

Yukarıda birkaç uzman bilgisini aklımda kaldığınca sıraladım. Ama, en başta dediğim gibi, tamamıyla gerçekleri anlatan kişilerde de aynı haller pekala olabiliyor. Bundan dolayı uzman bilgilerine güvenip de karşımızdaki insanları kategorize etmemeliyiz. Çok dikkatli olmalıyız.

Öte yandan, bir yalancı büyük bir ustalıkla hal ve hareketlerini kontrol altında tutuyorsa onu gözlemleyerek yalanlar anlattığı sonucunu çıkarmamız mümkün olmaz. Bunu da düşünmemiz lazım.

Beden dilinden karakter okuma konusu yukarıdakilerle sınırlı değil. Burada demagojinin, özellikle de demagoji yapmadığımız halde öyle görünüyor olmamız üzerinde durdum.